Etiket arşivi: İBRAHİM Ö. KABOĞLU

Seçim yasakları, Cumhurbaşkanı için de geçerli

Bir Cevap Yazın
Share via emailShare on WhatsApp Share

authorİBRAHİM Ö. KABOĞLU
ibrahimkaboglu@yahoo.fr

SİYASET 29.12.2022, BİRGÜN

“Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı seçimi de dahil olmak üzere 298 sayılı Kanun hükümleri kapsamındaki seçimler bakımından propagandayla ilgili hususlarda anılan Kanun hükümlerine tabi” (Anayasa Mahkemesi /AYM, 29.9.22 ta. Ka.; Resmi Gazete/RG: 27.12.22)

CHP, 31/3/22 ta. ve 7393 sayılı Seçim torba yasasında başlıca üç grup hükmün iptali için AYM’ye başvurdu:

– İl ve ilçe seçim kurulları için kıdem yerine kura usulü,

– Seçim kurullarının üç ay içinde lağvedilmesi,

– CB’nin Seçim yasakları kapsamına alınmaması.

HANGİ KAMU YARARI?

İl ve İlçe seçim kurulları, Şubat 1950’den bu yana, yargıçların kıdemi esas alınarak belirlendi. 7393 sayılı Yasaya göre; başkan ve üyeler, ‘en kıdemli hakim’ yerine, en az birinci sınıfa ayrılmış ve birinci sınıfa ayrılma niteliklerini kaybetmemiş (ve disiplin cezası almamış) yargıçlar arasında, “ad çekme suretiyle belirlenir”.

Bu değişikliği Anayasa’ya aykırı bulmayan AYM, yetkisinin kuralın kamu yararı amacıyla çıkarılıp çıkarılmadığının denetimi ile sınırlı olduğunu belirtmekle birlikte, kıdemden kuraya geçilmesi ve kamu yararı arasında herhangi bir ilişki kurmamakta.

Ne var ki, kura çekilecek kadar yargıç olmayan il ve ilçelerde kıdemli yargıç kurul başkanı olarak -disiplin cezası kaydı aranmaksızın- görev yapabilecek. İki ana çelişki:

-Eğer kıdem yerine ad çekmede kamu yararı varsa, yeterli sayıda yargıç olmayan il ve ilçelerde kıdemin sürdürülmesi, kamu yararını zedelemiyor mu?

-Eğer disiplin cezası almış olmak, seçim kurulunda yer almaya engel ise, kıdem esasında bu koşulun aranmaması, genellik ve nesnellikten uzaklaşma bakımından açık bir çelişki oluşturmuyor mu?

KURULLARI DAĞITMAK

İki yıllığına belirlenen il seçim kurulu başkan ve üyeleri ile ilçe seçim kurullarının, yasanın yürürlüğe girişinden itibaren üç ay içinde lağvedilmesi, “Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz” kuralına (Any., md.67/son) açıkça aykırı.

Ne var ki, “görevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık ilkelerine göre ifa eden hakim sıfatını haiz mevcut başkan ve üyelerin yerine aynı görevleri yine aynı ilkeler çerçevesinde yerine getirmek üzere aynı güvencelere sahip başka hakimlerin belirlenmesini öngörmektedir” saptaması yapan AYM üyelerine göre, görevden almak, md.67/son anlamında “bir seçim kanunu olarak nitelenemez”.

Bu yanlış yorum, şu ana çelişkiyi açığa vuruyor: Eğer kıdem esası ve ad çekme yoluyla belirlenen yargıçlar aynı niteliklere sahip iseler, değişiklikte ne tür kamu yararı vardır?

Tek teselli kaynağı, Başkan Arslan ve 4 üyenin (Gökcan, Yıldırım, Kuz ve Hakyemez), bu görüşe katılmaması.

PROPAGANDA YASAĞI

Hükümet ilga edildiği için seçim propaganda yasağına ilişkin maddeden ‘başbakan’ çıkarılırken Cumhurbaşkanı’nın yazılmamış olması, açıkça Anayasa’ya aykırı.

AYM’nin, “Norm denetiminde tespit ya da yasama organına çağrı yapılması biçiminde bir tespit türü bulunmamakta” şeklindeki daraltıcı yorumuna karşın, seçim yasakları (298 sy. K., md.65)’nın CB için de geçerli olduğu saptaması kayda değer.

Saptama ve sonuç arasındaki çelişkiye girmeksizin, gerekçe yokluğu ve zayıflığı bakımından, yasama ve yargı faaliyetleri arasındaki paralellik açık. Üç ay gecikme ile yayımlanan AYM kararı, Anayasa’ya aykırı yasaya gerekçe üretme izlenimi veriyor.

NE RASTLANTI!

Anayasa’ya aykırı hükümlerine karşın, AYM’nin, bir madde dışında oybirliği ile reddettiği 7393 sayılı yasaya ilişkin kararı önceki günkü RG’de; buna karşılık oybirliği ile iptal ettiği limanlara ilişkin 7350 sayılı yasa maddesini yeniden düzenleyen 7429 sayılı Yasa, dünkü RG’de yayımlandı.

Soru1: AYM, cesurca oybirliği ile iptal ettiği yasayı aynen düzenleyen yasayı da oybirliği ile iptal edebilecek mi?

Soru 2: YSK, AYM’nin ürkekçe ve örtülü olarak saptadığı CB’nin siyasal yasaklara bağlılık gereklerini yerine getirebilecek mi?

Bu ve daha birçok soruya olumlu yanıt alabilmek umuduyla kutlu olsun 2023!

Seçim seferberliği sapkınlıkları ve sandık

Bir Cevap Yazın
Share via emailShare on WhatsApp Share
author

İBRAHİM Ö. KABOĞLU

ibrahimkaboglu@yahoo.fr 

GÜNCEL22.12.2022, BİRGÜN

Haziran 2018 seçimleri üzerinden 4 yıl, altı ay geçti; 2023 seçimlerine ise 6 ay bile kalmadı. Sandık tarihi yaklaştıkça, seçim sapkınlıkları da sıklaşmaya başladı (Sapkın: Doğru yoldan ayrılmış olan Türkçe Sözlük, TDK, s.2031).

En geç 18 Haziran’da yapılacak seçimin sandığına giden yol, belirsizlik ve tuzaklarla dolu. Seçmen iradesinin sandığa düzgün biçimde yansımaması ve sonuçlanmaması için ilan edilen bir tür seferberlikte, Kişi+Parti+Devlet birleşmesi belirleyici.

Sevk merkezi Saray… Ne kadar kişinin çalıştığı, statülerinin ne olduğu, ne kadar harcama yapıldığı bilinmiyor; tıpkı, inşaatının bilinmezleri (hukuk süreci ve maliyeti vb.) gibi. Bilinen şu: Yürütme, politika tekeline sahip tek kişide. Bu nedenle, 9 politika kurulunun başkanı da aynı kişi.

Buna karşın Saray, siyaset sarmalında.

Anayasa’ca siyaset dışı tutulan CB yardımcısı ve bakanların çoğu, adeta “siyaset sarhoşu.”

Yürütme ve siyaset tekeli, “talimatları” ile hareket ettikleri şahsa ait olduğu halde, sevdaları “siyaset çamuru.”

Bütçe görüşmeleri vesilesiyle TBMM adeta bir “siyaset sahası”. Öyle ki, CB yrd. ve bakanların çoğunun söz ve tavırları, “boynum, kıldan ince kılıçtan keskince” deyişinin teyidi:

“Talimat” söylemi sürekliliği: Saray’a karşı ‘boynum kıldan ince’, istifa hakkım bile yok.

“Seçim siyaseti” sürekliliği: 2002 seçimlerinden bu yana sürekli seçimlere girmiş ve bu serüvenleri 2071’e dek sürecekmiş gibi, TBMM’deki demokratik muhalefete yönelik söylemleri, ‘boynum kılıçtan keskince’ tavrını sergiler gibi. Örnek: ‘Cumhurbaşkanı adayı diye bir vesayetçi aradığınızı biliyoruz. Güçlendirilmiş değil küflendirilmiş sistem önerilerinizle bu millete geri adım attıramayacaksınız’ (F. Oktay, CB yrd.,TBMM, 16.12.2022).

Sapkınlıklar serisinden seçmeler:

S.1: YASALAR

Seçim yasası değişikliği ile “Türk seçim hukuku ilkeleri” çöpe atıldı.

Sansür yasası ile, düşünce ve ifade özgürlüğünün asgari gerekleri yadsındı.

“Vergi Usul…” torba yasası ile “inanç mı, para mı” ikilemiyle Alevi toplumuna nifak sokuldu.

“Elektrik Piyasası…” torba yasa önerisine, ‘piyasa ekonomisi’ dahil Anayasa’nın emredici (buyurucu) birçok hükmünü askıya alacak ve özgürlükleri boğacak birçok madde tepiştirildi.

–Liman: Anayasa Mahkemesi’nin esastan iptal kararına karşın, sözleşme süresi dolan liman işletme hakları, 49 yıllığına uzatılacak.

–OHAL: OHALİİK dosyaları ilgili kurumlara aktarılarak OHAL örtülü biçimde sürdürülecek.

-Sendika: Toplu sözleşme üzerinden kamu görevlileri sendikaları arasında ayrımcılık derinleştirilecek

–Bütçe: Kaynağı ve harcama kalemleri meçhul 200 milyarlık borçlanma yasası, geçmişe yürütülecek.

S. 2: ANAYASA DIŞILIK

  • Anayasa bütününde çok sayıda emredici ve yasaklayıcı hükmün ihlali olarak,
    hukuk dışı uygulamalar süreklilik kazandı.

Öncü Saray; ancak TBMM de, AKP-MHP’nin talimat algısıyla Anayasa’ya açıkça aykırı yasaları oylayabiliyor.

Siyasal nitelikli yargı kararları,
Saray güdümündeki savcı ve yargıçların,
adil yargı adına yüz kızartıcı iddianame ve kararlara imza atmaları yetmiyormuş gibi,
bunlara açıklamalar da eklendi.

İBB Başkanı Sn. E. İmamoğlu kararı ve YSK Başkanı’nın ihsas-ı rey oluşturan açıklaması, seçilmişlere yönelik Saray operasyonlarının son örneği.

S. 3: ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ

Gol atmaya benzetilen Anayasa değişikliği konu, zaman, ortam ve koşullar bakımından anayasacılık sürecine tamamen (tümüyle) yabancı olup, bir cinsiyetin ‘saç teli’ne ve ‘aile tanımı’na indirgendi.

Bu fırsatçı girişim de seçim sandığına endeksli: Demokratik muhalefeti (CHP, HDP, İYİ P. vd.) ve seçilmiş temsilcilerinin çoğunu hapishanelere doldurduğu Kürt seçmenlerin oylarını parçalamak.

Değinilen her sorun, ayrı yazıların konusunu oluşturacak nitelikte.

  • Özetle; seçim güvenliği, sandık ve oy günü ile sınırlı değil; seçim yolu, sürekli tuzaklarla bezeli.

Hepsi, siyasal iktidarın el değiştirmesini önlemeye yönelik.

Bu nedenle,

‘Mesele para ise, gerisi teferruat, iktidar bekası ise, gerisi tufan’! zihniyetine karşı,

  • ‘Mesele vatan ise, gerisi teferruat’ anlayışına yaraşır yol ve yöntem üzerine yoğunlaşma zamanı.

Doğal aday: Kılıçdaroğlu mu, Erdoğan mı?

1 Yanıt
Share via emailShare on WhatsApp Share

authorİBRAHİM Ö. KABOĞLU

ibrahimkaboglu@yahoo.fr
GÜNCEL15.12.2022, BİRGÜN

-CB seçimini tıkayan madde 96’daki çoğunluk kuralı, TBMM için, “bütün işlerinde üye tamsayısının en az üçte biri ile toplanır” şeklinde değiştirildi.

-CB’nin halk tarafından seçilmesi (md.101) öngörüldü.

Ne var ki, Anayasa halkoylamasından önce TBMM, Cumhurbaşkanı’nı seçti. 367 krizini yaratan nitelikli çoğunluk kuralı da değiştirildiğinden TBMM, sonraki seçimleri sorunla karşılaşmaksızın yapabilecekti.

Dahası, halkoylaması sürecinde Anayasa’ya CB ile ilgili geçici bir madde eklendi ama, halkın seçmesine ilişkin kuralına dokunulmadı.

Böylece, asıl nedenin 367 krizi değil, siyasal rejim değişikliği yolunu açmak olduğu doğrulandı.

Nitekim, 2014’te seçilen ve Başbakanlık makamından Cumhurbaşkanlığı makamına geçen Sn. Erdoğan, Anayasal rejimi sorgulamaya başladı: “Parlamenter rejim bekleme odasına alınmıştır.”

Aynı kişi, 24 Haziran 2018’de 2’nci kez CB seçildi.

Cumhurbaşkanı seçimi, Türkiye kamuoyu gündemini meşgul eden öncelikli bir konu oldu. Nitekim, 2018 seçimlerinden hemen sonra başlayan ve adaylar üzerinde yürütülen tartışma, seçimlere dek sürecek görünüyor.

Bu tartışma da bilgi kirliliği yaratılarak yürütülüyor. Özellikle Cumhur İttifakı çevreleri, Sn. Kılıçdaroğlu’nun adaylığı üzerinde, yoğun bir karalama kampanyası yürütürken, Sn. Erdoğan “doğal aday”mış izlenimi yaratmaya çalışıyor. Oysa, adaylığı için, kendi deyişi ile “topal ördek” benzetmesi geçerli.

ADAY OLABİLİR…

Görevdeki Cumhurbaşkanı, olağan seçim dönemi başlamadan TBMM 360 oy ile erken seçim kararı alırsa aday olabilir. Çünkü, şu anda CB görevinin 2’nci döneminde.

“Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir.” (md.116).

Erdoğan’ın ilk dönemini saymayan görüş geçerli değil;

  • Çünkü, “Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.” (md.101/2),
    2007 değişikliğinde kabul edildi. Sonraki değişikliklerde bu maddeye dokunulmadı.

Bu nedenle, kişi ile ilgili bu hüküm, Erdoğan için de geçerli. Buna karşılık, eğer TBMM erken seçim kararı alırsa, aynı kişi 3. kez aday olabilir. (AS: Anayasa m.116/3)

HANGİ AT?

367 mağduriyeti benzeri bir mağduriyet üretilebilir mi? Hayır çünkü, ikisi nitelik olarak birbirinden farklı:

– Nitelikli çoğunluk uygulamasına ilişkin olan 367 sorunu, 2007 Anayasa değişikliği ile aşıldı.

-3’üncü kez adaylık ise, Anayasa tarafından açıkça hükme bağlanmış olup, “kişi eksenli” bir düzenlemeye açık bir biçimde istisna getirilmiştir: TBMM’nin erken seçim kararı.

  • Kısacası, görevdeki CB’nin, zamanında yapılacak veya kendi kararı ile yapılacak bir erken seçimde aday olamayacağı gerçeğini dillendirmek, “mağduriyet malzemesi” oluşturmaz.

Buna karşılık, Anayasa’ya aykırı biçimde aday olursa, evet sonucu elde etmek için devlet organları bütününü seferber ederek, “atı alan Üsküdar’ı geçti” sözünü yinelemeye yönelik her türlü aracı meşru göreceği konusunda kuşku yok.

“Atı alan Üsküdar’ı geçti” deyişi aslında, ‘alan’ değil, ‘çalan’ olduğu görüşünü de kaydedelim.

DOĞAL ADAY

Buna karşılık, Millet İttifakı ve 6’lı Masa mimarı olarak Sayın Kılıçdaroğlu, hukuken ve siyasal olarak doğal aday özelliğine sahip. Kuşkusuz Millet Masası bileşenleri de bunun farkında. Ne var ki, siyasal sorumluluk sahibi kişilerin öznel açıklamaları, Parti Başkanlığı Yoluyla Devlet Başkanlığı ve Yürütme (PBDBY) yanlılarına bulunmaz bir fırsat veriyor. Sorumsuzca yapılan açıklamaları, bilgi kirliliği eşliğinde tepe tepe kullanmak, yandaşlar için bulunmaz fırsat.

Haliyle, siyasal iktidarın el değiştirmesine gölge düşürücü her açıklama, Saray’a yarıyor.

Anayasa dezenformasyonuna hayır!

Bir Cevap Yazın
Share via emailShare on WhatsApp Share

authorİBRAHİM Ö. KABOĞLU
ibrahimkaboglu@yahoo.fr 
GÜNCEL08.12.2022, BİRGÜN

Birikim ve yıkım belli; ya yapım?

İki Devlet’in iki yüzyıla yayılan anayasal ve siyasal birikimi iki ayda silindi. Yıkımı aşmaya yönelik somut uzlaşma arayışları, yeniden “anayasal dezenformasyon” yoluyla gölgelenmeye çalışılıyor.

TÜRKİYE’YE ÖZGÜ…

Anayasanın üstünlük ve bağlayıcılık özelliği, eğer erkler ayrılığı bağlamında yaptırım düzeneği varsa uygulamaya yansır. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e, Anayasa Mahkemesi’nin kurulmasından insan hakları Avrupa hukuku ile bütünleşmeye kadar, kırılmalara karşın ilerleme ve süreklilikler kayda değer. Düşünsel, örgütsel ve eylemsel olarak toplumsal ve siyasal düzlemde yürütülen anayasal mücadeleler ürünü olan birikim ve kazanımlar, Türkiye’ye özgü.

SARAY’A ÖZGÜ…

OHAL ortam ve koşullarında 2017 Anayasa değişikliği, “sivil ölü kadavraları” üzerinde kurgulandı. Bu köşede ve TBMM kürsüsünde her vesile ile vurguladığım üzere, hiçbir askeri darbe ve/ya müdahalenin yapmadığı ve/ya yapamadığı biçimde iki yüz yıllık birikim ve kazanım, iki ayda silinmek istendi.

Bilgi kirliliği yoluyla yaratılan “yıkım enkazı”, aynı yol ve yöntemle korunmaya çalışılıyor. Bütçe görüşmeleri, bütçe içeriğinden çok Saray düzensizliğini örtmeye yönelik bir platform olarak kullanılıyor.

Parti Başkanlığı Yoluyla Devlet Başkanlığı ve Yürütme (PBDBY), atanmış CB yardımcısı tarafından seçimle gelmiş kişi edasıyla çarpıtılırken, bir başka atanmış Adalet Bakanı, CB’nin olmayan siyasal sorumluluğu varmış gibi açıklamalar yapıyor. Gençlik ve Spor Bakanı ise, çekilme hakkı bile olmayan bürokrat değil de, seçilmiş kişi havasıyla onyıllar vizyonu ile coşuyor.

Kısaca, birbirinden kopuk olsalar da Saray ve bakanlar, PBDBY bekası için “anayasal dezenformasyon” yarışında.

Özetle; yıkım, Saray’a özgü olduğu için, bir “Saray yalanı” olan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi (CBHS) de yalanlarla sürdürülmeye çalışılıyor.

KİMİN ANAYASASI?

TBMM’de CHP/HDP/İYİ Parti tarafından CBHS eleştirisi, her kez, “Anayasa sayfası artık kapandı” tepkisiyle karşılanıyordu AKP ve MHP’lilerce.

2020 ikinci yarısı 6 parti, anayasa raporlarını yazmaya başladı.

2021 ilk yarısı, AKP ve MHP de, “biz de anayasa yapıyoruz” dedi.

Ekim 2022’de başörtüsü gündemi fırsatıyla, yetkisiz Adalet Bakanı “anayasa örtüsü” örmeye soyundu.

28 Kasım 2022’de ise, Millet Masası, anayasa taslak metnini kamuoyu ile paylaşınca, bu kez, “biz de yaptık” yarışına girdi AKP ve MHP.

Oysa sorun, Saray Anayasası’nı pekiştirmek değil, Türkiye Anayasası yapmak.

ÇEŞİTLİLİK İÇİNDE BİRLİK

Kamuoyu ile paylaşılan Anayasa taslağı, yasama+yürütme+yargı başlıkları ile sınırlı kalmalı idi; iki nedenle:

-2017 kurgusu, yasama + yürütme + yargı erklerini, doğrudan veya dolaylı biçimde tek kişili yürütmede birleştirdiği için, hak ve özgürlükleri boğdu. Bu nedenle, yargı bağımsızlığı temelinde erkler ayrılığını sağlamak öncelikli sorundu.

-Hak ve özgürlükler ise, bütünlüklü bir biçimde, katılım süreci işletilerek ve uzmanların katkısı sağlanarak ayrıca ele alınmalı idi.

Son dakikada hak ve özgürlüklerin torbalanması!, ana amacı gölgeledi.

Kuşkusuz, programları ve dünya görüşleri birbirinden çok farklı siyasal partiler arası uzlaşma metni, “çeşitlilik içinde birlik” simgesi olup, bir başlangıç eşiği.

Toplumun sahiplenmesi, eleştiri ve özeleştiri süreci ile sağlanacak.

Yöntem sorunu yanı sıra, dil ve içerik sorunu üzerine de söylenecekler az değil. Ama şimdilik, uzmanlık eksiğine işaretle yetineyim.

Ekmek/su/hava kadar önemli olduğundan her bireyin günlük yaşamında var olan Anayasa, bir bilgi, bilim ve uzmanlık işi aynı zamanda.

Bu nedenle, kişi+parti+devlet birleşmesine neden olan Saray iktidarını ayraç içine almak için, demokrasi yolunda doğru bilgi için anayasa bilimi ve uzmanlık gözardı edilmediği sürece, “anayasal dezenformasyona hayır!” denebilir. Fikir yerine fizik (yumruk) kullanan sözde temsilcilerin bulunduğu bir Meclis’te, bilgi ve uzmanlığı öne çıkarmak, her zamankinden daha yaşamsal.

Bütçede saldırganlık: Seçim mi, sorumsuzluk mu?

Bir Cevap Yazın
Share via emailShare on WhatsApp Share

authorİBRAHİM Ö. KABOĞLU
ibrahimkaboglu@yahoo.fr
GÜNCEL01.12.2022, BİRGÜN

“Denge ve denetim düzeneği yok diyorsunuz; ama Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin AYM’ce, kararlarının ise Danıştay’ca iptali, denetimin var olduğunun göstergesi.”

“Tek kişi tek kişi diyorsunuz, ama o, aslında bir dünya lideri.” (F. Oktay, CB yrd.)

“Bakanlar, TBMM’de and içtikleri için siyaset yapabilir.” (C. Yılmaz, PBK Bşk.)

HANGİ DENETİM?

Bütçe görüşmelerinde, “Siyasal denge ve denetim düzenekleri 2017 Anayasa kurgusu ile kaldırıldı…” bağlamındaki açıklamalarıma verilen yanıt: “Yargı denetimi var”.

CB yardımcısı, siyasal ve yargısal denetimi birbirine karıştıracak derecede bilgisiz olamayacağına göre, ‘siyasal denetim yokluğu’nu doğrulamış oldu.

“Dünya lideri” nitelemesi de, “evet tek kişi yönetimi; ama tek kişi, yalnız Türkiye’de değil, Dünya’da tek lider…”

Anayasa öyle öngördüğü için, ‘tek kişi itirafı’ demeye gerek yok. Ama şu sorulabilir: Ülke, ‘talimatlar’ zincirinde sözde yönetiliyor; dünya lideri, kime emir veriyor-kimden emir alıyor?

SİYASETİ KİM YAPAR?

“2017 kurgusu, yürütme yetkisini tek başına CB’ye verdi; yürütme ve idarenin ayrım çizgisini oluşturan siyaset, yürütme tekelini elinde tutan CB ile sınırlı. CB yardımcısı ve bakanlar, seçilmiş değil, siyaseten sorumlu da değil; milletvekili olanların milletvekilliği de düşüyor… Bu nedenle siyaset yapamaz…” Anında, “yanılıyorsunuz, bakanlar siyaset yapabilir” tepkisiyle PBK Başkanı, Cumhur İttifakı’na ve CB yardımcısına selam çakmakla, Parti Başkanlığı Yoluyla Devlet Başkanlığı ve Yürütme (PBDBY)’nin niteliğini ve yarattığı korku iklimini yansıtmış oldu.

Bütçe sunumuna gelen her bakan, siyaset yaptı; zaman ve konu olarak, muhataplar açısından.

Süre: İki ay veya iki yıl önce atanmış olsalar da bakanlar, 20 yıla yayılan değerlendirme yaparak 2053 ve 71’e göndermede yarıştı.

Konu: Bakanlık alanı dışında, hükümet varmış gibi genel değerlendirmeler yaptı.

Muhatap: 6’lı Masa’yı sorgulama cüretini kendinde gördü.

Sunum ilk oturumda yapıldığı halde, yasama konuşmaları sonrası soruları yanıtlama yerine önceden hazırlanmış metinlerle ikinci sunumlar yapıldı; sıra, sorulara gelince, Komisyon Başkanı, “yazılı olarak yanıtlarsınız” hatırlatması(!) ile konuşmalar sonlandı.

NE YASAK NE DE EMİR

“Bir kimse en fazla iki kez Cumhurbaşkanı seçilebilir” kuralına karşın 3’üncü adaylığına hazırlanan CB, “bütçe kanun teklifini, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunar” emrini de yerine getirmediği için, bütçe sunumu ve görüşmeleri, “Yürütme’siz ” yapıldı.

Gerçi, AKP ve MHP’li vekiller, bakanların konuşmalarını kayıtsız koşulsuz destekleyerek yürütme ile bütünleşmeye çalıştı. Bazıları, sunum metnindeki sayfaları yeniden okudu. Vekillerin Saray’a ve bakanlara övgüsü, yasama+yürütme birleşmesi görüntüsü altında, demokratik muhalefete yönelik saldırgan söylem ortak paydası ile sürekli kılındı.

  • Hakarette ölçü tanımayan bir tür yalan makinası S. Soylu üzerinde durmuyorum.

Anayasa’ya aykırı olarak Komisyon’da sunum yapan ve bakanlıklar üstü bir “paralel devlet” temsilcisi görüntüsü veren CB yardımcısına, 6’lı Masa ile dalga geçme sözleri nedeniyle, CHP Grup Başkan Vekili Ö. Özel, “haddini bil”dirdi.

DE FACTO GENİŞLEMESİ

2017 kurgu ve uygulaması, iki anayasal düzen ve her ikisinin dışında kalan bir de fiili durum ortaya çıkardı.

İki Anayasa:

•demokratik hükümler,
•demokrasi ile bağdaşmayan kurgu.

De facto: Anayasa dışı eylem ve işlemler.

Bütçe görüşmeleri, fiili alan genişliğini bir kez daha gözler önüne serdi.

TUZAK VE SINAV

“Çekilme hakkı”nı bile kullanamayan CB yardımcısı ve bakanların saldırganlığı, sorumsuzluk aymazlığı mı, yoksa seçim korkusu mu? Her ikisi de. Ne var ki, demokratik muhalefet ve 6’lı Masa, anayasal karşılığı olmayan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi kullanımıyla, PBDBY için meşrulaştırıcı bir işlev gördüğünü henüz fark edemedi. Oysa demokratik hukuk devletine giden yolun ilk adımı, dilin doğru kullanılmasıdır.

Sözün özü; 5-16 Aralık Genel Kurul Bütçe görüşmeleri, demokratik muhalefet için son ve çok yönlü sınav süreci olacak.

Öncelik özgürlük değil, iktidar

2 Yanıt
Share via emailShare on WhatsApp Share

authorİBRAHİM Ö. KABOĞLU 
ibrahimkaboglu@yahoo.fr
GÜNCEL24.11.2022, BİRGÜN

Kuşkusuz, anayasaların önceliği özgürlük: İktidarı, bunu güvenceleyecek biçimde düzenlemek kaydı ile; yasama, yürütme ve yargı olarak erkler ayrılığı kuramına uygun olarak.

Bu genel yaklaşım, bizde de geçerli. 2017 Anayasa kurgusu ve uygulaması ise, erkleri fiilen bir kişide topladığı için, özgürlükleri de askıya aldı.

Bu nedenle, eğer Anayasa’nın emredici hükümleri uygulansa idi, S. Demirtaş’tan O. Kavala’ya, C. Atalay’dan M. Yapıcı’ya, binlerce kişi özgürlüklerinden alıkonulmayacaktı. Görünüşte yargı eliyle olmakla birlikte, sav+savunma+hüküm üçlüsünde belirleyici olan tek kişi yönetimi: Parti Başkanlığı Yoluyla Devlet Başkanlığı ve Yürütme (PBDBY). (Barış akademisyenleri (BAK) dosyaları da Saray güdümünde).

Kısacası, hak ve özgürlük ihlallerinin kaynağı, özgürlüklere değil, iktidara ilişkin hükümlerdir.

Bu nedenle, Anayasa önceliği, özgürlük değil iktidar olmalı.

Yasama+yürütme+yargı, parlamenter rejim ekseninde Anayasa yoluyla yapılandırılacak. 2023 seçimlerinde TBMM’de ortaya çıkacak çoğunluk ve seçilecek CB’ye göre, demokratik rejime geçilecek veya geçilmeyecek.

Eğer şu anda görevde olan CB (Yürütme)[1] ve onu destekleyen AKP-MHP (yasama), yeniden çoğunluk sağlar ise, PBDBY sürecek ve tek kişi yönetimi temellenecek; ümmetçi-biatçı insan yaratmaya elverişli toplum inşasına ivme kazandırılacak.

Buna karşılık, demokratik parlamenter rejimi (DPR) savunan Millet İttifakı (CHP/İYİ P./DP/SP/ Deva P./Gelecek P.) ve Emek-Özgürlük İttifakı (HDP/TİP vd) çoğunluğu sağlarsa, Anayasa değişikliği yolu da açılacak.

Parlamenter rejime geçiş için iki koşul: Sayı ve irade.

Konu, kurumsal anayasa hukuku: yasama+yürütme+yargı.

Seçim sonuçlarına göre, DPR yanlıları için beş olasılık var: üç uzlaşma ve iki çatışma.

UZLAŞMA…

400 vekil+CB: TBMM, birkaç ayda doğrudan Anayasa değişikliği yapabilir.

360 ve üstü+CB: Anayasa değişikliği ve halkoylaması, bir yıl gibi makul sürede yapılabilir. Fakat parlamenter rejim yanlılarının 360 gibi nitelikli çoğunluğa ulaşması, aynı eğilimde olan AKP-MHP vekillerinin de Anayasa’ya desteği ile sayı 400’e ulaşabilir.

301 ve üstü + CB: Yasama faaliyeti için yeterli olan salt çoğunluk, Anayasa değişikliği yolunu kapatmaz. Müzakere ve uzlaşma süreci, Anayasa değişikliği için 360’ı elde etme olasılığını gündeme getirebilir.

ÇATIŞMA KAÇINILMAZ

Son iki olasılık, cohabitation: TBMM çoğunluğu ve CB ayrışması.

Yarı-başkanlıkta Fransa’da cohabitation (birlikte oturma), yasama ve yürütme arasında frenleyici ve çatışmacı yönleriyle iki kez zar zor uygulandı.

İlk olasılık, TBMM’de DPR çoğunluğuna karşın, CB’yi Cumhur İttifakı’nın kazanması.

İkinci olasılık, CB’yi DPR yanlıları kazandığı halde, TBMM’de Cumhur İttifakı’nın çoğunlukta olması.

Her iki sonuç, yasama ve yürütme arasında fren ve dengeden çok çatışma olasılığını öne çıkarır.

Bu, Türkiye’yi Fransa’dan ayıran iki nedenle açıklanabilir:

Fransa’da yasama ve yürütme (hükümet) arasında sınırlı da olsa denge ve denetim düzenekleri işletiliyor. Hükümeti lağveden AKP ise, parti başkanlığı yoluyla yasamayı yürütme güdümüne soktu.

Fransa’da her iki taraf, yarı-başkanlık rejiminden yana. Türkiye’de ise, monokrasi ve demokrasi ayrışması, haliyle çatışmaları da körükleyecek.

HALKOYLAMASI GEREKLİ Mİ?

Hedef belli                   :

  • Yasama/yürütme/yargı üçlüsünü erkler ayrılığı ilkesi gereklerince yeniden yapılandırmak.

Parlamenter rejime dönüş için yapılacak bir Anayasa değişikliği TBMM’de 400 oy ile kabul edilirse, halkoylaması gerekli değil. Bu nedenle, neyin hedeflendiği çok iyi anlatılmalı. Özgürlüklerin güvencesi olması gerekirken, tehdit aracına dönüşen iktidar ile işe başlamak, sayı ve irade örtüşmesinin de bir gereği.

[1] 360 vekilin erken seçim kararı alması kaydı ile 3’üncü kez aday olabilir:
“Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir” (2007’den bu yana hiç kesintiye uğramadan yürürlükte olan bu hükme 2017’de dokunulmadığı için bağlayıcılık etkisi sürekli oldu).

Yabancılaştırma nasıl aşılır?

Bir Cevap Yazın
Share via emailShare on WhatsApp Share

authorİBRAHİM Ö. KABOĞLU

ibrahimkaboglu@yahoo.fr

GÜNCEL17.11.2022, BİRGÜN

2023 seçimleri yaklaştıkça, siyasal ayrışma da derinleşiyor. Sorun, bir ‘yabancılaştırma seferberliği’ ile özdeşleşen ‘tek kişi yönetimi’ ayracının kapatılmasında düğümleniyor. Bu nedenle, monokrasi ve demokrasi arasındaki yarışma, elden geldiğince yalın ve doğru okunmalı.

Tek adam, keyfi yönetim, ucube sistem, otoriter rejim, sultanlık, padişahlık, faşizm, diktatörlük, delegasyoncu demokrasi, popülist (yarışmacı) otoriter rejim, yozlaştırılmış-çarpıtılmış başkanlık sistemi, otoriter başkanlık, hiper başkanlık, neo-patrimonial bir çıkar ağı inşası, kendine özgü yönetim, Türk tipi başkanlık vb. sözcük ve deyimler, 2017 Anayasa kurgusu ve uygulaması için kullanılıyor.

‘Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ (7142 sy. yasa gerekçesi) ise, anayasal kurgu ve uygulamasına yabancı: Hükümet yok; Anayasa andı ile örtüşen Cumhurbaşkanlığı bulunmuyor; fiili (de facto) yönetimin baskın olması ise, ‘sistem yokluğu’ demek. Bu nedenle, ilk yıllarda kullandığım ‘monokrasi’, yetersiz kaldı; özellikle parti başkanlığı eksikti. Parti Başkanlığı Yoluyla Devlet Başkanlığı ve Yürütme (PBDBY), daha betimleyici olmakla birlikte bunun da kucaklayıcı olduğu söylenemez.

Deyim üzerinde kafa yormak, karşılaştırmalı anayasa hukuku çalışmaları için de gerekli. Yeğlenecek siyaset bilimi kavramları, devlet başkanlığı yanında yürütme ile özdeş konumu yanı sıra parti başkanlığını da yansıtmalı.

Kavramsal çalışma, yabancılaştırma süreci göz önüne alınarak yapılmalı; zira aşılması gereken yalnızca yönetim tarzına indirgenen bir ikilem olmayıp, tarih/ülke ve toplum üçlüsünde gelecek tasarımıdır.

EŞİT YURTTAŞLIK

Eşitlik ve yurttaşlık açısından; Cumhur İttifakı’nın büyük ortağı için ‘mezhep’ ölçütü önde, küçük ortak açısından ise, ‘ırkçı milliyetçilik’. Haliyle, inanç ve soy temelinde Anadolu yabancılaşması, bir siyasal proje aynı zamanda. ‘Kardeşimiz’ dedikleri Alevileri; dünyevi dernek statüsüne ‘hapsetmek’ için yasa dayatması yapan büyük ortak AKP, sınır ötesi “Müslüman Kardeşleri”, ‘hakiki kardeş’ olarak görüyor. MHP ise, ‘kardeşim’ dediği Kürtleri temsil eden HDP’nin gecikmeden kapatılmasını istiyor; hakiki kardeşleri Orta Asya’da arıyor.

Ortaklar, eşitlik ve yurttaşlık, daha doğrusu ‘eşit yurttaşlık’ gereklerini yadsımak için tam bir dayanışma içinde. Alevileri ve Kürtleri, oy devşirme için araçsallaştırıp siyasal çoğunluk ereğinde ayrıştırma çabası açık ve ahlak dışı.

SİYASAL YABANCILAŞTIRMA

Anayasal ve siyasal açıdan 2017 kopuşu, tarihe yabancılaşmadır. Bunun anlamı şu:

  • Demokratik hukuk devleti yolundaki iki yüz yıllık birikimi silmek.

Bu yadsıma ve yok sayma, kurumlar, kurallar ve ilkeler açısından olduğu gibi değerler için de geçerli. Bu, anayasal ve siyasal ortak kimliğe yabancılaştırma sürecidir.

ANADOLU YABANCILAŞTIRMASI

Tarihsel, kültürel ve doğal değerler yağması, hiçbir dönemde olmadığından
daha büyük bir hızla ve çok yönlü olarak sürüyor.

Bu üçlü, yurttaşlık ve siyasal açıdan değinilen yabancılaştırmanın ilk iki boyutunun sacayağı.

Cumhuriyet yurttaşlığı temelinde “Türkiye ahalisi” (1924 Any,), anayasal eşitlikte ortak kimlik ve barış içinde yaşayabilir. Bunun için tarihsel, kültürel ve doğal varlıkların korunması esastır. Bu değerlerin sürekli yok edilmesi, anayasal ve siyasal kazanımların yadsınması ile Anadolu kimliğini silme çalışması arasında doğrudan bağlantı vardır.

DEMOKRASİ GEREKÇESİ

Demokratik olmadığı ve siyasal sorumluluğu bulunmadığı için PBDBY, Anayasa’nın emredici hükümlerini uygulamıyor, tam tersine, yasakladığı eylem ve işlemleri yapıyor. Devlet ve ülke, ağırlıklı olarak kuralsızlık ve keyfilikle yönetiliyor. Bu nedenle, 2017 yıkımı ve sonuçları, kavramsal ve olgusal olarak düzgün okunabildiği ölçüde yabancılaştırma süreci teşhir edilebilir ve aşılabilir.

Özetle, demokratik rejimi inşanın gerekçesi, keyfi yönetimin ta kendisidir; yeter ki, meşrulaştırıcı söz, eylem ve işlemlerden kaçınılsın. Muhataplar ise, başta TBMM’de grubu bulunan CHP, HDP ve İYİ Parti gelmek üzere bütün demokratlar, anayasacılar ve siyaset bilimcilerdir.

Üç yokluk hali ve üçlü birleşme

Bir Cevap Yazın
Share via emailShare on WhatsApp Share

authorİBRAHİM Ö. KABOĞLU

ibrahimkaboglu@yahoo.fr

GÜNCEL10.11.2022 BİRGÜN

Ortak paydaların silinmesi, üç yokluk hali ile sonuçlandı; yokluklar ise, üçlü birleşmeye yol açtı.

Nasıl? Cumhuriyet Anayasalarının parlamenter rejim ortak paydaları kaldırılınca, şu üçlü yok edilmiş oldu: siyasal karar süreci, hesap verebilirlik, denge ve denetim düzenekleri.

Bunun sonucu üçlü birleşme oldu: kişi+parti+devlet.

Bu olguyu görmeden Anayasa tartışmak, tam bir ikiyüzlülükle bilgi kirliliği yaratarak gündemi örtmekten başka bir işe yaramaz.

Haliyle, “darbe anayasası” nitelemesi de hayli geride kaldı. Nedeni şu: 1982 Anayasası, güvenceli olmayan özgürlük anlayışı ve sınırlı olmayan iktidar anlayışı ile eleştiriliyordu. Ya 40’ıncı yılında? Değişiklikler ışığında kısa bir gözlem:

İlk 20 yılında bu denge büyük ölçüde sağlandı: Güvenceli özgürlükler ve sınırlı iktidar.

İkinci 20 yılında ise, siyasal iktidarı sınırlayıcı denge ve denetim düzenekleri kaldırıldığı için, özgürlükler de kâğıt üstünde kaldı.

Nasıl oldu? 2017 Anayasa kurgusu, Cumhuriyet anayasalarının parlamenter rejime ilişkin şu üçlü ortak paydasını sildi:

Hükûmetin genel siyaseti Bakanlar Kurulu’nca belirlenir.

Bakanlar, bireysel ve toplu olarak TBMM’ye karşı sorumludur.

Devleti temsil eden Cumhurbaşkanı ve hükûmet birbirinden ayrıdır.

ÜÇ YOKLUK HALİ

OHAL ortam ve koşullarında, istismarcı değişiklik ile, yüz yılı aşkın zaman diliminde oluşan anayasal kurumlar ve kuralların tasfiyesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin “demokratik hukuk devleti” niteliğini zedeleyen üç yokluk hali ile sonuçlandı:

Kurul halinde (ortak/kolektif) siyasal karar süreci,

Siyasal sorumluluk ve hesap verebilir yönetim,

Denge ve denetim düzenekleri.

ÜÇLÜ BİRLEŞME

Bu üç yokluk hali sonucu yürütme ve devlet yönetiminin anayasal olarak tek kişide toplanması, aynı kişinin Anayasa’nın bağlayıcı kuralları ile bağdaşmadığı halde parti genel başkanı olması, devleti ve yürütmeyi parti hâkimiyeti altına aldı. İktidarı kişiselleştirme ve devleti partileştirme, kişi-parti-devlet birleşmesi sürecini başlattı.

Bu üçlü birleşmenin tipik göstergesi, TBMM’de yapılan haftalık AKP grup toplantıları. Parti toplantıları Cumhurbaşkanı yardımcısı, bakanlar ve atanmış birçok kişinin katılımı ile gerçekleşmekte.

Parti Başkanı’nı ayakta alkışlayan bakanların görüntüsü, devlet yönetiminde, hukuk ve liyakat yerine, ‘siyaset, partizanlık ve dalkavukluk’ üçlüsünün öne çıktığını göstermekte. Aynı bakanlar, bakanlıkları ile ilgili yasama sürecine katılma gereği bile duymuyor.

  • Anayasa dışı birleşme ile,
    Türkiye Cumhuriyeti kamu tüzel kişiliği ile AKP özel tüzel kişiliği iç içe geçti.

YÜRÜTMESİZ BÜTÇE

Parti toplantıları için TBMM’ye gelen Cumhurbaşkanı, bütçe için Anayasa’nın emredici hükümlerine karşın yılda iki kez bile Meclis’e gelme gereği duymuyor.

Gerçi AKP’li ve MHP’li vekillerin bakanlık bütçelerini firesiz savunmaları yürütme görüntüsü verse de, ‘bütçe’de yürütmenin bulunduğu anlamına gelmez; tam tersine, yasama üyelerinin 2017’de bakanlıklar yürütme dışına çıkarıldığına göre, milletvekillerinin bütçe görüşmelerinde bakanlarla yarışı, kendilerini idari birimlere indirgemek suretiyle parti+idare+devlet birleşmesi görüntüsü ortaya çıkarıyor.

HDP VE ADALET BAKANI

CHP’nin başörtüsü önerisini AKP’nin fırsata çevirmesiyle, bakan olarak atandıktan sonra milletvekilliği düşen ve Anayasa konusunda herhangi bir girişim yetkisi bulunmayan B. Bozdağ, Anayasa çalışmasını başlatmakla yetinmedi; TBMM’de grubu bulunan partileri ziyaret eden AKP heyetinin başında yer aldı.

Medya ve politikacılar bir haftadır HDP ile görüşmeyi konuşadursun, yetkisiz bir kişinin Anayasa turlarına öncülük etmesini fark etmedi bile.

YOL HARİTASI ANLAMI

Son gelişmelerin şimdilik tek yararı, “HDP sendromu” üzerine AKP ve MHP ikilisinin ikiyüzlülüğünü bir kez daha teşhir etmiş olması. Ama bu aynı zamanda, HDP gölgesi üzerinden demokratik hukuk devleti savunucularını hedef alan Millet Masası içindeki bazı siyasiler için de bir uyarı oldu. Bütün bunlar, demokratik hukuk devleti yol haritası üzerine neden daha saydam ve tutarlı olunması gerektiği konusunda ders verici olmalı.

Cumhuriyet baharı ve ekolojik Cumhuriyet

Bir Cevap Yazın
Share via emailShare on WhatsApp Share

authorİBRAHİM Ö. KABOĞLU

ibrahimkaboglu@yahoo.fr

GÜNCEL 27.10.2022, BİRGÜN

“Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir” (md.1). Cumhuriyet, “insan haklarına saygılı demokratik ve laik sosyal bir hukuk devleti” (md.2). Ne var ki, bu niteliklerin sistematik ve sürekli biçimde ihlali, Cumhuriyet’in özünü boşalttı. Bu nedenle, 2023 seçimleri, ‘Cumhuriyet baharı’ olarak hedeflenmeli. Bir yanda, gitmekte olan 2022 sonbaharı ve Cumhuriyet’e kastedenlerin sonbaharı; öte yanda, gelmekte olan 2023 ilk baharı ve Cumhuriyet’i yeniden kurma baharı. Doğal mevsim ve siyasal mevsim örtüşmesi açık. Aslında, Anayasa bütünsel yorumlanarak Cumhuriyet, üç sıfatla nitelenebilir: Demokratik, sosyal ve ekolojik.

DEMOKRATİK CUMHURİYET (DC)

DC, erkler ayrılığı yoluyla iktidarı sınırlayarak hak ve özgürlükleri güvenceleyen demokratik hukuk devletidir. Siyasal iktidar, serbest seçimler yoluyla el değiştirir. Bunun güvencesi, başta düşünce ve örgütlenme gelmek üzere, hak ve özgürlüklerin kullanılabildiği demokratik toplumdur. İnsan hakları, Cumhuriyet’in ve demokrasinin altyapısıdır.

SOSYAL CUMHURİYET (SC)

SC, ‘sosyal devlet’in (md.2) hak ve özgürlükleri geliştirme (md.5) ve eşitliği sağlama (md.10) yükümlülükleri, sosyal, kültürel ve iktisadi hak güvenceleri ile somutlaştırılıyor. Demokratik Cumhuriyet dayanağı olan insan hakları kullanılabildiği ölçüde, sosyal Cumhuriyet alt yapısını oluşturan hak ve özgürlükler geçerli kılınabilir.

EKOLOJİK CUMHURİYET (EC)

Çevre hakkı, yalnızca madde 56’da öngörülmüş olsa da, Türkiye ülkesi, tarihsel, kültürel ve doğal varlık ve değerleri, kırsal ve kentsel çevresi, kıyılar ve tarım arazileri, ormanlar ve doğal kaynakları ile anayasal düzlemde korunmakta. Devletin çevre kirliliğini önleme, çevreyi koruma ve geliştirme üçlü yükümlülüğü, çevre hakkının anayasal gerekleridir. Ülkesel hükümlerin, md. 56 ve bütün hakların güvence ölçütlerini öngören md.13 ışığında yorumlanması ve uygulanması, çevre devletinin asgari gereklerini tesciller.

NE ÖLÇÜDE GEÇERLİ?

Kurumlar ve kurallar, ilkeler ve değerler bütününden oluşan Cumhuriyet’in üç boyutu ne ölçüde geçerli? Yasama, yürütme ve yargı, demokratik, sosyal ve ekolojik Cumhuriyet yükümlülükleri ile kuşatılmış olsa da,

  • Parti Başkanlığı Yoluyla Devlet Başkanlığı ve Yürütme,
    emredici Anayasa hükümlerini sürekli kurşunluyor.

Hukuk devletinin asgari gereklerinin sistematik olarak ihlali, hemen her gün tanık olduğumuz keyfi uygulamalarla doğrulanıyor.

  • Yaygın yoksulluk ve açlık, sosyal devlet gereklerinin (md.65)
    amaç dışı kullanımının sonucudur.

Torba yasalar, torba CBK ve Cumhurbaşkanı kararları ile Türkiye çevresi dizginsiz bir biçimde yağmalanıyor.

Onarılabilir değil…

2023 ilkbaharı, siyasal bakımdan halkın demokratik hukuk devleti kurma iradesini ortaya koyacağı bir tarihsel bir dönem olacak. Hukuk devleti onarılabilir; ama bu yılları alır… Sosyal devlet için, fırsat ve olanak eşitliği on yılları gerekli kılar. Ya çevre devleti?

  • Tarihsel, kültürel ve doğal kaynaklar,
    geriye dönüşü olmayan bir biçimde yok ediliyor.
  • Bu nedenle, çevresel, doğal ve ülkesel değer ve varlıkları ile
    Türkiye ülkesinin onarımı olanaksız.

Ağaç değil, orman…

Seçim takviminin işlemesine aylar kala, öncelikle olup bitenler doğru algılanmalı, anlatılmalı ve tartışılmalı. Zira, 100’üncü yıl ile örtüşen 2023 seçimleri, Cumhuriyet’in varlık dönemeci. Seçim sonuçları, ya Cumhuriyet’in kuruluşunda öngörülen amaçlar yörüngesine girecek ya da Cumhuriyet, tümüyle kuruluş amacı dışında bir mecraya yönlendirilecek. Seçmenlerin doğru bilgilendirilmesi, öncelikle, siyasal aktörlerin, DSE Cumhuriyet’in, geriye dönülmesi olanaksız bir tehlike karşısında bulunduğunu kavramalarına bağlı. Ne var ki, demokratik parlamenter sistem öneren siyasal parti temsilcileri ve mensupları, söylemlerini büyük tehlike ve ana hedef yerine ikincil sorunlar üzerine yoğunlaştırıyor.

Tarihinin en keskin dönemecini, demokratik, sosyal ve ekolojik Cumhuriyet yönüne çevirebilmek umut ve inancı ile 99. yıl kutlu olsun!

Emekçi canına doymayan yağmacı düzensizlik!

1 Yanıt
Share via emailShare on WhatsApp Share
authorİBRAHİM Ö. KABOĞLU

ibrahimkaboglu@yahoo.fr
SİYASET20.10.2022, BİRGÜN

İktisadi liberalizm, piyasa ekonomisi olarak, günümüz kapitalist sistem veya anamalcı iktisadi düzene belli ölçülerde uyarlanmış bulunuyor. Globalleşme sürecinin yarattığı uluslararası iktisadi dizginsiz yarışmaya karşın, kapitalist devletler, ulusal iktisadi yapılarını, düzenleme-denetleme-yaptırım yoluyla kurallara bağlamakta. AB’de en karmaşık düzenlemeler, iktisadi ve mali yapılara ilişkin: İnsan-para, insan-çevre ve eşya ilişkileri, girişim özgürlüğü çerçevesinde oldukça karmaşık düzenlemelere bağlı.

Refah devleti veya sosyal devlet gerekleri doğrultusunda ekonomik kamu düzeni ve çevresel kamu düzeni ereğindeki kurallara ilişkin çalışmalar, ulusal ve uluslararası ölçekte oldukça yaygın.

İktisadi ve mali alanlarda oldukça katı kurallara karşın siyasal liberalizm, daha az ve esnek düzenlemelerle sağlanıyor. Avrupa’da siyasal partiler yasası olmayan devletler bile var; ama aynı devletler, seçim harcamalarını çok sıkı kurallar yoluyla denetliyor.

Dahası, demokratik toplum dokusu üzerine yasal düzenlemeler, bu özgürlükleri sınırlamaktan çok güvencelemeye yönelik. Düşünce, toplantı ve dernek özgürlükleri, çoğulcu toplumun temel taşları.

Türkiye’de ise, altyapı hizmetleri, göstermelik ve istiktrarsız düzenlemelerle yürütülüyor. Kamu İhale Kanunu değişiklikleri ve maden ruhsatları, hukukun yağma düzeni için kılıf olarak kullanıldığının başlıca göstergeleri.

Büyük alt yapı yatırımları, inşaatlar, tesisler vb. alanlar, düzenleme-denetleme-yaptırım zinciri bakımından çok esnek ve gevşek olduğu gibi yürürlüktekiler bile uygulanamıyor.

Siyasal liberalizm alanı ise, çok katı düzenleme-denetleme ve yaptırım alanı çok yoğun: caydırıcı ve bastırıcı önlemler, yasaklayıcı ve kişiyi özgürlüğünden alıkoyan yaptırımlarla bezeli.

Avrupa Devletleri ve Türkiye arasındaki karşıtlık, son hafta zirve yaptı. Nasıl?

Amasra cinayeti, pazar ekonomisi adı altında yağmacılığı, 41 can ve onlarca yaralı ile acı bir biçimde ortaya koydu.

Sansür yasası ise, AKP-MHP ittifakının demokrasiye ne denli yabancı olduğunu bir kez daha doğruladı.

Karşıtlık o denli açık ki, göz göre göre gelen Amasra maden cinayeti sorumluları ve suçluları, muhtemelen özgürlükleri alıkonulmayacak; tam tersine, ihmaller ve düzenleme-denetleme-yaptırım zincirindeki sorumluları teşhir edenler cezalandırılacak.

Bir de kara mizah: sansür yasası TBMM’de oylandıktan iki gün sonra, Amasra cinayetlerini “kader planı” olarak niteleyerek “bilgi kirliliği” yaratan kişi, iki gün sonra, 7418 sayılı dezenformasyon kanununu yürürlüğe koydu. Dünkü grup konuşmasında ise, Avrupa devletlerindeki durum üzerine tam bir “resmi dezenformasyon” yaptı.

Niyeti/düşünceyi/kanaati ve bilgi paylaşımını bastıran ve yaptırıma tabii tutan yasa, totaliter rejim eğiliminin teşhiri.

İktisadi alanda ise, kapitalizm veya neo-liberalizm değil, tam bir yağma ve kaptı-kaçtı düzensizliği geçerli. Soma acıları ve süreğenleşen iş cinayetleri belleklerde canlı iken, onca rapor ve önlem önerisine karşın geliyorum diyen cinayet, bunun açık kanıtı.

Para aklama yasaları zincirine eklenen Anayasa’ya aykırı kur korumalı mevduat düzenlemelerini Nass’a dayandıran anlayış, cinayeti bile din istismarı vesilesi yapabiliyor.

Bir ay kadar önce Amasra’ya “nezaket” ziyaretinde bulunup madencilerle “hatıra” fotoğrafı çektiren Enerji Bakanı’nın, bilgi vermek için geldiği TBMM’de dalga geçer gibi yaşamını yitiren madenci yakınlarına yardım vaat lütfu, pek öfkelendirici.

Gensoru önergesini de kaldıran 2017 Anayasa kurgusunun keyfi uygulaması karşısında vekillerin istifa çağrısı, Genel Kurul salonunu inletmekle sınırlı kaldı.

Şu halde temel sorun, Parti Başkanlığı Yoluyla Devlet Başkanlığı ve Yürütme ’nin, Türkiye toplumuna örtmeye çalıştığı totaliter şalı yırtıp atmak.

Bunun için, iktisadi liberalizm ve siyasal liberalizm kavramları başta gelmek üzere, doğru ve gerçek bilgiyi topluma yayma kararlılığı hiç eksik edilmemeli.

Yağmacı (iktisat) ve yasakçı (toplumsal) Cumhur İttifakı çifte kelepçesini sandıkta kırıp atmanın yolu, dayanışma ve daha geniş örgütlenme halkalarını örmekten geçiyor.