Etiket arşivi: İBRAHİM Ö. KABOĞLU

Başörtüsü fırsatçılığı ve aşağılanan Aleviler

CHP Genel Başkanı Sn. Kılıçdaroğlu’nun başörtüsü için yasal düzenleme önerisine, -kaleye atılan gol benzetmesiyle- CB ve AKP Genel Başkanı Sn. Erdoğan, anayasal düzenleme çıkışı ile karşılık verdi.

Her iki sıfatıyla anında, aile tanımının da “kadın ve erkek” şeklinde yapılmasını içeren “anayasa talimatı” verdi. Böylece AKP’nin Anayasa yaklaşımı konusunda yeni bir eşik ortaya konmuş oldu: Fırsatçılık ve yaşam tarzı dayatması.

Buna karşılık, aynı kişi, Alevi toplumunun on yıllardır kangren olmuş sorunlarını çözmek için nutukla yetindi; üstelik aşağılayıcı vaatler eşliğinde.

Oysa, asıl yasal düzenleme, Alevi inanç topluluğunun gereksinimlerini karşılamak amacıyla yapılmalı.

Yasa ile Alevi toplumunun doğrudan şu üç ihtiyacına yanıt, pek acil:

  • Tanımak,
  • Ayrımcılığa tabi olmamak ve
  • Eşit işleme tabi olmak.

Bu üçlü, daha genel olarak, eşitlik, yurttaşlık ve laiklik bağlamında anlam kazanır.

Aslında, bu çifte üçlünün anayasal temelleri de var:

Eşitlik (md.10),

Laiklik (md.24),

-Uluslararası antlaşmalar (md.90),

-Diyanet İşleri Başkanlığı (md.136).

Yürürlükteki anayasal çerçevede kalmak kaydıyla Alevi sorunu, belli ölçülerde yasa ile çözülebilir.

DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI (DİB)

Genel idare içinde yer alan DİB, “laiklik ilkesi doğrultusunda, bütün siyasi görüş ve düşünüşlerin dışında kalarak ve milletçe dayanışma ve bütünleşmeyi amaç edinerek, özel kanununda gösterilen görevleri yerine getirir” (md.136).

Buna karşılık 633 sayılı yasa, şu cümle ile başlıyor:

İslam dininin inançları, ibadet ve ahlak esasları ile ilgili işleri yürütmek, din konusunda toplumu aydınlatmak ve ibadet yerlerini yönetmek üzere; …” DİB kurulmuştur ( md.1).

  • Tek bir dine indirgenen yasa, Anayasa madde 136’ya ve diğer maddelerine açıkça aykırı.

Çünkü DİB için belirleyici olan laiklik ilkesi, Türkiye Cumhuriyeti’nde varolan bütün din ve inançları güvencelemekte.

Aslında, Anayasa, dünyevi (laik) bir norm olarak din ve inançlar üstü niteliğiyle herhangi bir din veya inanç topluluğu için değil, bütün din ve inançlar için olduğu kadar, din dışı topluluklar için de güvence metni.

ZORUNLU DİN DERSLERİ

  • “Din kültürü ve ahlak öğretimi ilk ve ortaöğretim kurumlarında okutulan zorunlu dersler arasında yer alır.” (md.24/4).

1982 Anayasası, 1961’de ‘isteğe bağlı din dersi’ yerine ‘zorunlu din dersi’ öngörmüş olsa da; bu konuda dahi, tıpkı DİB’e ilişkin md.136’da olduğu gibi, belli bir din ve inanç değil, genel olarak “din kültürü ve ahlak öğretimi söz konusu.

Ne var ki, uygulama, DİB yasası ve örgütlenmesinde olduğu gibi, Anayasa’dan tümüyle uzaklaşmış ve belli bir din ve mezhebe indirgenen müfredata dönüşmüştür. Dahası, din dersi öğretmenleri, sünni mezhebin gereklerini 6-18 yaş arası çocuklara şırınga etme yönünde anlatım ve uygulamayı dayatmışlardır.

AVRUPA MAHKEMESİ KARARLARI

İndirgeyici ve tek yanlı din dersleri dayatmasına karşı Alevi yurttaşlar, uzun yıllar mücadele sonucu ancak İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM) önünde sonuç aldı.

  • İHAM kararları, cemevleri statüsünü güvence altına alacak ilkeleri de öngörmekte.

Anayasa madde 90 gereği, İHAM kararları, Anayasal çerçevede
yürütme, yasama ve yargı mercileri için bir dizi yükümlülük yaratmakta.

Bunların başında, din derslerini çoğulcu bir anlayışla programlamak ve uygulamak, cemevlerine yasal statü tanımak gelmektedir.

Düzenleme için, yukarıda belirtilen iki üçlü eksen alınmalı.

İSTİSMARDAN FIRSATÇILIĞA

Bunların hiçbirini yapmayıp, başörtüsü konusunda yasa önerisini fırsat bilerek, konuyu anında anayasal düzleme taşımak, istismarcı 2017 Anayasa değişikliğinin, bu kez fırsatçı değişiklikle altyapısını oluşturmak anlamına gelmekte. Aile tanımı, bunun en belirgin göstergesi.

  • Aleviler, bir Bakanlık içinde örgütlenme ve akçasal katkı vaadiyle aşağılanıyor.

Bu çarpık, fırsatçı ve kurnaz zihniyetle demokratik cumhuriyetçileri Anayasa masasına çağırmak, AKP-MHP dışındaki vekilleri aptal yerine koymak dışında ne anlam taşır?

Sivil ölü kadavraları anayasası

TBMM’ye vurulan ters kelepçe olarak Cumhur İttifakı, şimdi Türkiye’yi kelepçelemek istiyor.

Nisanda seçim yasası değişikliği, şimdi basın ve sosyal medya ile sürmekte.

Seçim yasası, serbest yarış ortamına son vererek demokratik siyaset alanını daralttı. Basın ve sosyal medya düzenlemesi ise demokratik toplumu baskılamaya yönelik. Tek kişi iktidarı ve sürekliliği için dayatılan 2017 Anayasa kurgusunun yasal alt yapısı olarak tasarlanan düzenlemelerin amacı, demokratik muhalefete TBMM ve CB seçimlerini kazanma yolunu tıkamak. Bunlara eklenen “sivil anayasa”(!) sloganı ne anlama geliyor?

NE İSTEDİNİZ DE YAPAMADINIZ?

“İçimizde ukde kalan bir diğer mesele de ülkemizi yeni, sivil, demokratik yöntemlerle inşa edilmiş, kapsayıcı, sade ve vizyoner bir anayasaya kavuşturmak. Yeni anayasa konusunda 2013 ve 2021 yıllarında yaptığımız samimi çağrılar maalesef ülkemizi böyle bir kazanımla buluşturmaya yetmedi. İlk çalışma, Meclis’teki ortak komisyonda tıkandı. İkinci çağrımıza da somut hiçbir yanıt alamadık…” (1 Ekim, TBMM, CB Erdoğan).

“Yeni anayasa Türkiye’nin değişmez gündem maddesidir… Dört anayasanın hiçbiri olağan dönemde hazırlanmadı. Anayasalar korku değil güven üstüne bina edilmelidir.” (Adalet Bk. Bozdağ, 3 Ekim).

Bellek bobinini 15 yıl öncesine sarıyor: Başbakan’ın ‘sivil anayasa’ istemi üzerine Prof. Özbudun ve arkadaşlarınca hazırlanan taslak nerede? AKP, bunu TBMM gündemine neden getirme yerine, 2007, 2010 ve 2017 değişikliklerini yaptı.

2007’de, 367 krizi bahanesi ile halkı aldatarak CB’yi genel oyla seçme yolu açıldı. 2010’da yargı erkini yürütme güdümüne koyarken, “ortağımız bizi aldattı” dendi. 2017’de ise, anayasal denge ve denetim düzenekleri silindi. FETÖ ile ilk kapışmaları ardından, “ne istediler de vermedik?” (2014) diyenlere, Anayasa için 2017 değişikliğinde, “ne istediniz de yapamadınız?” sorusu yöneltilmeli.

NEDEN KADAVRA ANAYASASI?

“Allah’ın lütfu” denen darbe girişimi bahanesiyle ilan edilen OHAL ortamı, “anayasa dayatması” için kullanılarak değişiklik, ‘sivil ölü kadavraları’ üzerine inşa edildi.

  • OHAL KHK’leri, bir tür ‘giyotin’ olarak kullanıldı.

Darbe girişimi ile ilişkileri bir yana, cemaat tarzı örgütlenmelere karşı olan on binlerce kişi, ‘yargısız infaz’ yoluyla ‘sivil ölü’ haline getirildi. Dahası, ağaç kabuğu reva gördükleri “sivil ölü kadavraları” savrulurken, kendileri için çok katmanlı yasal sorumsuzluk duvarı ördüler. Değişikliğe ‘hayır’ diyenleri sindirmek için OHAL ortamında devlet olanaklarını seferber ederek kurdukları baskı ile sonuç alamayanlar, YSK gibi anayasal kurumları da kullanarak zorlama ‘evet’ sonucu elde ettiler.

Sözün özü              : 2007’de ‘sivil anayasa’ ile yola çıkanlar, 2017’de Cumhuriyet’in eşit yurttaşlarını zifiri karanlıkta kalleşçe kurşunlayarak ortalığa saçtıkları
‘sivil ölü’ kadavraları üzerine
Parti Başkanlığı Yoluyla Devlet Başkanlığı ve Yürütme (PBDBY)’yi kurguladı.

1 ŞUBAT 2021 VE SONRASI

Millet İttifakı, anayasa çalışmalarını somutlaştırmaya başladığı bir sırada 1 Şubat 2021’de yeniden ‘sivil Anayasa’ çıkışı yapıldı. AKP ve MHP, çalışmalara başladıklarını açıkladı. MHP, 100 maddelik metnin ana çizgilerini kamuoyu ile paylaştı.

Demokratik anayasa çalışmalarının, geçiş dönemi programı ile pekiştirmeye çalıştığı bir sırada, 1 Ekim ve sonrası çıkışları, anayasa gündemi yaratmak mı, gölgelemek mi? Kadınların kamu hizmetlerinde kıyafet özgürlüğüne ilişkin CHP’nin yasa önerisine karşı, AKP, anayasal düzenleme önerisi ile karşılık verdi.

YENİ TUZAKLARA HAYIR!

2013’te TBMM’de Anayasa Uzlaşma Komisyonu masasını yıkan AKP.

2017’de, anayasal ve siyasal kazanımlarımızı silen AKP-MHP.

2021’de anayasa çalışması başlattıklarını beyan eden AKP-MHP.

2022’de, “İkinci çağrımıza da somut hiçbir yanıt alamadık” diyen de AKP.

‘Pes’! dedirten bu zihniyet ve tavra karşı, başta CHP ve Millet Masası bileşenleri, her zamankinden daha uyanık olmak tarihsel yükümlülüğü ile karşı karşıya.

Güçlü yetkiler demokrasi için kullanılacak

GÜNCEL29.09.2022, BİRGÜN

“CHP için öncelik; seçim değil sistem, iktidar değil Anayasa” yazısındaki (26.09.19) öngörü ve öneriler, ilerleyen zamanda doğrulandı.

  • 2017 Anayasa kurgusunun 4 yılı aşan uygulaması, Türkiye Cumhuriyeti’ni, ülkesi ve ulusu ile yıkım eşiğine sürükledi.

Belirleyici etken, OHAL koşullarında devlete ve hükümete ilişkin bütün yetkilerin tek kişide toplanması oldu: Parti Başkanlığı Yoluyla Devlet Başkanlığı ve Yürütme (PBDBY).

Millet İttifakı’nın seçimleri kazanmasıyla CB’nin güçlü yetkileri, rejim/sistem değişikliği için kullanılarak ‘PBDBY ayracı’ kapatılacak. Nasıl?

-Anayasa’nın askıdaki hükümleri uygulanacak.

-Cumhurbaşkanı (CB), parti başkanı olmayacağı için yansız yönetimle, kişi+parti+devlet birleşmesi son bulacak.

-PBDBY yetkileri parlamenter rejim mantığı doğrultusunda kullanılacak.

YÖNETMEK VE KURAL KOYMAK

Yönetmek, yürütmenin; Anayasa değişikliği ise yasamanın görevi.

Bu çifte görevin kullanılması, TBMM’de elde edilen çoğunluğa bağlı. Üç olasılık:

-2/3 nitelikli çoğunluk: TBMM yasama faaliyetleri yanı sıra Anayasa değişikliğini doğrudan gerçekleştirebilecek.

3/5 nitelikli çoğunluk: TBMM’nin oyladığı Anayasa değişikliği, halkoyuna sunularak onaylanacak.

Salt çoğunluk: ‘Güçlendirilmiş parlamenter sistem’ (GPS) yanlılarının TBMM’deki çoğunluğu, uzlaşmacı bir anlayışla Anayasa değişikliği için muhalefet partilerinin de desteği ile yükseltilebilecektir.

PARLAMENTOCU MANTIK

Anayasal kurumların ana sorunsalı, değiştirilecek olan yürürlükteki Anayasa’ya parlamenter sistem mantığı çerçevesinde saygıdır.

Geçiş dönemi”nde Anayasa’nın, güçlendirilmiş parlamenter rejim hedefinde yorumlanması ve uygulanması, Cumhurbaşkanı artık parti başkanı olmayacağı için kolaylaşacak. CB kararnameleriyle oluşturulan Saray’daki Anayasa dışı politika kurullarının yetkileri bakanlıklara aktarılacak; Bakanlar, CB başkanlığında ve CB yardımcılarının da katılımıyla düzenli toplantılarla, dayanışma içinde kurul halinde çalışmalar yapabilecek. Bu çerçevede, CB yardımcıları, anayasal kurum ve kuralların işleyişinde eşgüdüm görevleri ile geçiş döneminde kilit işlev üstlenecek.

Bu yönetim anlayışına koşut olarak Anayasa değişikliği ve temel yasa düzenlemeleri, 28. Yasama Dönemi’nin tarihsel görev ve sorumluluğu olacak.

GPS için erkler ayrılığı çerçevesinde (yasama önünde sorumlu olan ve yasamanın güvenine dayanan hesap verebilir hükümet, anayasal denge ve denetim düzenekleri, görev+yetki+sorumluluk ilkeleri ve yargı bağımsızlığı gibi) teknik nitelik ağırlıklı Anayasa değişiklikleri öncelik taşıyacaktır.

İKTİSADİ GÜVENLİK

Hukuki güvenliğin olmadığı bir devlette ekonomik istikrarın da olmayacağı, 2017 Anayasa kurgusu ile kanıtlandı.

PBDBY’de uzman ve özerk düzenleyici birimler tasfiye edildi (DPT gibi) veya tek kişinin keyfi tercihleri nedeniyle işlevsiz kılındı (TCMB gibi).

  • İktisadi bunalım ve yoksullukta, hukukun çökertilmesinin payı belirleyici.

Bu nedenle, geçiş döneminde Anayasa’nın görev+yetki+sorumluluklar bağlamında uygulanması, iktisadi güven ve istikrar için de gerekli.

Şu halde, iktisadi istikrarı sağlamanın ön koşulu, bütün yetkileri tek kişide toplamaktan vazgeçip, siyasal ve yönetsel yetkileri farklı kişi, kurul ve kurumlar arasında paylaştırmaktan geçtiğine göre, demokratik hukuk devleti kurumları ve kurallarının işletilmesi önem taşımakta. Yine, geçiş döneminde kamucu ve planlı ekonomi politikalarını uygulamaya koymak veya sosyal devlet gereklerini olanak ve fırsat eşitliğini sağlamaya yönlendirmek de mümkün olacak.

Burada yalnızca değinilen öngörü ve öneriler, CHP öncülüğünde kurulan Millet Masası ortak paydaları haline geldikçe yol haritası da somutlaşacak ve kamuoyu ile paylaşılacak.

Özetle                                         :

  • CB’ye tanınan güçlü yetkiler, bu kez, demokratik hukuk devleti ereğinde güçlendirilmiş parlamenter sistem için kullanılacak ve ‘PBDBY ayracı’, Cumhuriyet’in 2. yüzyılı eşiğinde kapatılacaktır.

‘Bir gece’ söylemi ve komşunun gündüz eylemi

SİYASET22.09.2022, BİRGÜN

 

Dünya, barış ve savaş sarkacında: Rusya, komşusu Ukrayna topraklarında, Doğu-Batı ilişkileri ve dengeleri yeniden biçimleniyor. Türkiye, taraf olduğu antlaşmalar ve uluslararası hukuk önünde haklı; Yunanistan’da ise siyasal dengeleri bakımından, Başbakan Miçotakis, güç durumda. İşte tam bu sırada Cumhurbaşkanı Erdoğan, ‘Bir gece ansızın gelebiliriz’ tehdidini sıkça yineledi.

Türkiye ve Yunanistan arasında, özellikle, Ege adaları ve kıta sahanlığı sorunları, bu tür tehditlerle çözülemeyeceği gibi, uluslararası toplum önünde saldırgan ve istilacı bir devlet görüntüsü yaratır. Üstelik yakın geçmiş hatalarının bedeli onca ağır iken.

NAMAZ SEFERBERLİĞİ!

Kısa bir bellek kaydı: ‘Emevi Camisi’nde namaz kılma’ söylemi ve sonrası:

İstila iştahı: AKP yönetimi, bölgede ve uluslararası alanda böyle bir algı yarattı.

Müslüman kardeşlerini al: Beşar Esad’a meydan okuma sonucu Türkiye’ye akın eden Suriyelilere cömertçe kucak açan AKP yönetimi ile geri dönüş anlaşması yapan AB, ‘müslüman kardeşleri’ ile başbaşa bırakmak için Türkiye‘ye sınırlarını kapattı.

Yabancı özgür, yurttaş mahpus: Mısır’da Müslüman Kardeşler iktidarını ‘kurtaramayan’ AKP, Suriye’de iktidarda olmayan Müslüman kardeşlerine ‘Misak-ı Milli’ sınırlarını açtı. Onlara, üç kıtadan milyonlar eklenerek tam bir güvensizlik sarmalına sokulan TürkiyeParti Başkanlığı Yoluyla Devlet Başkanlığı ve Yürütme (PBDBY) döneminde yabancılar için özgürlük ülkesi, yurttaşlar için hapishane oldu.

İslam korkusu kaynağı: Emevi Camisi’nde namaz kılamayan PBDBY, bu kez Ayasofya’da kılıçla namaza durdu; böylece, ‘istila iştahı’, İslamofobi yayıcılığı ile sürdü.

FİİLİ GÜÇ RİSKİ

Güncele dönersek; Ege ve adalar sorunlarının çözümü için, Türkiye Cumhuriyeti’nin olanakları ve hareket alanı oldukça geniş:

•Ulusal ölçekte, MGK’den TBMM’ye uzanan anayasal kurumları ve kuralları çerçevesinde birçok olanak,

•Uyuşmazlık konularıyla doğrudan ilgili Lozan Antlaşması’ndan Paris Anlaşması’na uzanan normlar,

•Her iki devletin içinde yer aldığı uluslararası örgütler; BM, Uluslararası Adalet Divanı ve NATO.

•İkili ilişkiler ve uluslararası hukuk kuralları.

Hukuk ve siyaset, bu dört düzlemde iç içe. Dördünde, Türkiye’nin haklılığını kanıtlama olanağı, siyasal söylemin hukuk zemininde yürütülmesine bağlı: Hukuk yoluyla siyaset.

Ne var ki, anayasal kurum ve kuralları değil yalnızca, uluslararası anlaşmaları ve örgütleri de ikinci plana atan ‘bir gece ansızın gelebiliriz’ vb. fiili güç kullanımı söylemi, adalar ve kıta sahanlığında Türkiye’nin haklılık payını arka plana kaydırdı ve Yunanistan arkasında –hak etmediği- bir uluslararası blok yarattı.

YUNANİSTAN’A DESTEK

Öyle ki Fransızlar, AB’de sürekli sorun yaratan Yunanistan için, 1980’lerde, CB V.G. D‘Estaign’in dansözü nitelemesi yaparlardı. Bununla, AB gereklerini tamamlamadığı halde CB’nin desteğiyle üyeliği kastediliyordu. AB’de Yunanistan rahatsızlığı hep sürdü. Ne var ki, AB ve ABD nezdinde mağdur ve tehdit edilen bir devlet görüntüsü yaratan CB Erdoğan, Yunanistan’a uluslararası toplum önünde çok güçlü bir destek vermiş oldu. CB Macron, Yunanistan ile Fransa arasında savunma alanında imzalanan stratejik ortaklık anlaşmasını ‘provokasyonlara karşı güçlü bir siper’ olarak niteledi. Dahası, iç politikada “derin devleti“ zirveye taşıyan aşırı sağcı Miçotakis de güçlendi.

HUKUK VE DEMOKRASİ

İslamofobi (İslam korkusu) ve Türkofobi (Türk korkusu/düşmanlığı) tetikleyicisi ‘istilacı devlet’ görüntüsü karşısında, Millet Masası olarak CHP, İYİ P., Saadet Partisi, Demokrat P., Deva Partisi, Gelecek P. -ve HDP ile bileşenleri-, “bir gece ansızın gelebiliriz“ söylemini, PBDBY ayracını kapatmanın artı nedeni olarak kullanmalı ve

  • Türkiye, ‘din ve ırk sarmalı’ndan çıkarılarak, ‘hukuk ve demokrasi yörüngesi’ne bir an önce konulmalıdır.

Şili ve Türkiye’de Anayasa güncelliği…

DÜNYA15.09.2022 BİRGÜN

 

Anayasacılık: Eski anlayışlar, yeni dünyalar. VI. Anayasa Hukuku Dünya Kongresi’nin başlığı bu. Uluslararası Anayasa Hukuku Derneği (UAHD) tarafından 12-16 Ocak 2004’te Santiago’da düzenlenen ve 62 ülkeden 500 anayasacının katıldığı toplantı, genel oturumlar ve atölye çalışmaları şeklinde gerçekleşti. Yaklaşık 250 bildirinin sunulduğu kongrede, ‘devlet-ötesi’ gelişmeler ve ‘insan hakları’ sorunsalı tartışmaların odağında yer aldı: Devletin önemi, evrim sürecindeki dünyada anayasal modeller, haklar, devletler, azınlıklar ve yerli halklar, ifade özgürlüğü, özel yaşam ve internet, İnsan hakları ve özel hukuk, kendini belirleme hakkı, sosyal ve ekonomik haklar, anayasa, yerel demokrasi ve temsil, ulusal-ötesi yurttaşlık hakları, anayasaların yürürlüğe konulmasında uluslararası zorlamalar, Anayasaların revizyonunda yarışmacı modeller’ (…). (İ. Kaboğlu, Hukukta Küresel Eğilim, 26.2.2004, Radikal)

TOPLUMSAL BARIŞ İÇİN…

2019: Başkan S. Pinera’nın metro ücretlerini artırma kararına tepki olarak 1 milyon Şilili gösteri yaparak yeni bir Anayasa istedi. Farklı siyasal güçler arasında anayasa yazım temellerini atan ‘sosyal barış‘ anlaşması imzalandı.

2020: Anayasa yapım ilkesini referandum yoluyla Şili halkı onayladı.

2021: Kadın-erkek eşitliği temelinde 17‘si yerli halklara özgülenen 155 üyeli Anayasa Konvansiyonu seçildi.

2022: Konvansiyon, yeni bir Anayasa yazdı; 4 Eylül’de halkoyuna sunulan metin reddedildi.

FAZLA İLERİ!

Haliyle, Pinochet diktatörlüğü dönemi (1973-90) ürünü olan ve neoliberal damga taşıyan 1980 Anayasası yürürlükte kaldı.

Geniş sosyal haklar yelpazesi, kadın erkek eşitliği, kadınların kendilerini belirleme hakkı, yerli halkların tanınması, direnişleri besleyen haklar; kamu malı olarak su hakkı, (…) Şili halkı için fazla görüldü.

Merkez solun bir kesiminin desteğiyle Şili sağı, tasarıya karşı kampanya yürüttü.

Santiago sokaklarında atılan sloganlar: Yaşasın Şili! Reddediyorum. Mutluyum! Biz tek bir ulusuz, Mapuche (yerli halklar) Şilili’dirler, çokulusluluk yoktur.

Özetle; ‘yurttaşların eşitliği ilkesine dayanan ilerici, feminist, ekolojik ve sosyal bir anayasada fazla ileri gidilmişti.

ŞİLİ ve TÜRKİYE

Sınıraşan anayasacılık, birbirine çok uzak ülke anayasaları arasında birçok benzerliği öne çıkarabiliyor. Şili ve Türkiye benzerlikleri ise, sınıraşan anayasacılık ötesinde: darbeler, sol düşmanlığı, hak ve özgürlüklerde ‘ileri gitme’, milliyetçi ve muhafazakarlık, istikrar sorunu ve bilgi kirliliği.

ABD güdümü: 11 Eylül 1973’te Allende hükûmetini deviren darbe destekçisi ABD, 12 Eylül 1980 darbesi için, ‘bizim çocuklar başardı‘ diyecekti.

Komünist avı: Türkiye’de ‘komünist avı‘, neredeyse Cumhuriyet ile özdeş; ‘ortanın solu Moskova’nın yolu‘ sloganı ise demokrasi ile. ‘Komünist avı‘, ABD gölgesindeki Latin Amerika devletlerinde ve Şili’de de yaygın.

Hak ve özgürlük lüksü: 1961 Anayasası, 12 Mart 1971 muhtırası sonrası iktidar lehine değiştirilirken, ‘özgürlükler, toplumun ilerisinde‘ gerekçesi kullanıldı.

Yerliler ve göçmenler: Türkiye halkının etnik çeşitliliğini ‘kart-kurt’a indirgeyen ve Alevi köylerine cami inşa eden 12 Eylül ırk ve din sentezcilerinin zihniyeti, sözde milliyetçi-muhafazakar yönetimde, kılıç ve tehditler eşliğinde sürüyor.

Bilgi kirliliği ve beka sopası da, 2017’de bizde ‘evet‘, 2022’de Şili’de ‘hayır’ için kullanıldı. Beka ve istikrar söylemi, ‘aba altında sopa’ ortak paydasında buluşuyor.

Şili’de siyasal güçler, ‘Anayasa reformu başarısızlığını aşma sorunsalı’ üzerine tartışadursun, Türkiye halkı, 2017 kurgusunu aşabilecek mi?

Bizdeki temel fark şu: 1982 Anayasasında 1987-2004 çizgisindeki değişiklikler, hak ve özgürlük güvencelerini pekiştirdi; 2007-2017 ekseninde ise, tam tersine, siyasal iktidarı sınırlayıcı düzenekler kaldırıldığı için hak ve özgürlükler, anayasa metninde kaldı. Bu nedenle;

  • Erkler ayrılığı temelinde Yasama, Yürütme ve Yargıyı yeniden yapılandırmak,
  • Başta CHP, ‘eşitlik, yurttaşlık ve laiklik‘ üçlüsünde
  • Cumhuriyeti savunan bütün siyasal partilerin öncelikli ve ivedi tarihsel görevidir.

Siyasal münavebe zamanı

GÜNCEL08.09.2022, BİRGÜN

‘Kumpas, istikşaf, iltisak, köstebek‘, yazılacak siyasal tarihin AKP iktidarı dönemine ilişkin kilit kavramları. Hükümet ve yönetim, sorumluluğunu örtbas etmek için genellikle Türkçe olmayan sözcükler kullanır AKP. İktidarın eldeğiştirmesi anlamında ‘siyasal münavebe(alternance politique) ise, AKP söylem ve yazınına yabancı. Oysa siyasal münavebe (SM), demokrasinin kilit kavramı.

Demokratik toplum ve siyaset, çoğunluğu elinde tutan siyasal partilerin seçimler sonucu azınlığa düşmesi ve başka partilerin çoğunluğu elde etme yollarının sürekli açık tutulmasını gerekli kılar. Bu yolun açık tutulması, yönetimin de meşruluk ölçütü.

SM SENDROMU

Siyasal münavebe (SM) yollarını tıkama yönünde 2007 seçimleri sonrasında görünür hale gelen AKP eğilimi, 2011 seçimleri sonrası sürdü. Buna karşın, 2015 seçimlerinde çoğunluğu yitirince, SM’yi önlemek için ahlak ve Anayasa dışı yollarla seçimleri yineledi (1 Kasım).

2017 Anayasa kurgusu ve partinin başına yeniden geçmesi, münavebe yolunu kapatma amaçlı idi. Hükümetin ilgası ve eşzamanlı CB+TBMM seçim düzeneği bile, tek başına çoğunluk için yeterli olmadı ve AKP, MHP’yi yedeğine aldı. Türkiye’yi çok yoran 20 yıllık iktidar için, kişi+parti+devlet birleşmesi de kurtarıcı olmadı.

Haliyle, en geç 9 ay içinde yapılacak seçimde AKP-MHP ikilisinin en büyük korkusu siyasal münavebe olduğu için, seçime yönelik söylemleri “iktidarı devirme“ mecrasına yönlendirme çabası açık. Seçim (Nisan 2022) ve sansür (Ekim 2022) düzenlemeleri, AKP-MHP’nin SM sendromu aslında.

SİYASAL SÖZLEŞME

Bu nedenle, demokratik parlamenter rejim için oluşan Millet İttifakı’na ‘adayını açıkla’ yönündeki baskıya, “sana ne benim adayımdan?” yanıtı verilmeli.

Kuşkusuz en ahlak dışı saldırıları, yakın geçmişte kendilerinin iltisaklı ve irtibatlı olduğu (için siyasal ayağına dokundurtmadıkları) FETÖ ve PKK üzerinden yapmaları, geçmişe ilişkin (ortak yönetim ve eylem) ve gelecek (SM) korkuları ile açıklanabilir.

Sayın Kılıçdaroğlu’nun önderliğinde oluşan Millet İttifakı’nın Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem (GPS) belgesi, gerçekte bir siyasal sözleşme ve CB adayının en meşru ve haklı ortak zemini.

İvecen olmaya gerek yok; çünkü aday açıklamasından önce, yapılmakta ve yapılacak olanlara ilişkin bir yol haritası somutlaştırılmalı. Geçiş dönemi, üç aşamalı tasarlanmalı:

Siyasal münavebe öncesi

SM sonrası ve anayasa değişikliği öncesi

Anayasal düzen kuruluşu sonrası.

Geleceğe yönelik saydamlık önemli; zira 6’lı Masa’yı yıkmaya yönelik örtülü ve açık kumpaslar, iltisak ve irtibat çamurları, yaratılacak köstebekler ağı, sürekli körüklenen bilgi kirliliği eşliğinde katmerleşecek.

SM=DEVRİM

“Kandırıldık, ihanet ettik İstanbul’a, ne istedilerse verdik” vb. itiraflar zinciri ile kendini özdeş kılan parti yönetiminin, Anayasa’nın emredici ve yasaklayıcı hükümlerini sürekli ve sistematik ihlali, vatana ihanetle özdeş. Haliyle, SM’ye direnci, pek kararlı ve sürekli.

Bu nedenle, demokratik hukuk devleti yanlıları için siyasal münavebe, ortak söylem ve dayanışma paydası olmalı.

CHP, 2022 yazı kucaklayıcı Türkiye çalışmasını, TBMM’de de nitelikli yasama yasama etkinliği ile sürdürecek, hafta sonları saha çalışmalarını aksatmaksızın.

Sivas Kongresi’nde 103 yıl önce temelleri atılan ve 9 Eylül 1923’te kurulan CHP’nin,

  • Cumhuriyetçi, Milliyetçi, Halkçı, Devletçi, Laik ve Devrimci‘ ilkelerde somutlaşan kuruculuk misyonu, 2023’te de yeniden kuruluş için sürmekte:

Doğru bilgi temelinde düşünce alanını genişleterek,

Demokrasi yanlıları ile dayanışma halkalarını büyüterek,

Değişimin devrim niteliği taşıdığı bilinci ile,

Dünyevi hukuk ve bilim ekseninde,

Siyasal iktidarın seçimlerde eldeğiştirmesi için dirençli ve sistematik çaba…

Kumpas, istikşaf, iltisak, köstebek…

GÜNCEL01.09.2022, BİRGÜN

AKP yerine ‘AK Parti‘ kısaltması, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin kararlılıkla sahiplendiği kullanım. Nedeni, ’ak‘ sıfatının olumlu çağrışımı. Acaba, 21 kalemde 21 yıl bilançosu yapılsa, ak ve kara dağılımı nasıl olur? Hukuk ve liyakat dışı yönetiminin neden olduğu yıkımları gölgelemek için kullandığı kavramlar, ad konusunda içtensizliğin de bir göstergesi. Yalnızca dört örnek:

KUMPAS (tertip, hile): Ergenekon vb. kurgu toplu davaların sorumluluğunu, 10 yıl boyunca ülkeyi birlikte yönetim ortağına yüklemek ve AKP‘yi ‘ak’lamak için kullanılan kavram. Başbakan, “Savcısıyım” demişti (2008). “Cumhuriyet tarihinin en büyük hukuki hesaplaşması” diyen (2013) yardımcısı ise, üç yıl sonra, Ergenekon davası için “kumpas” nitelemesi yaptı.

İSTİKŞAF (Keşif çalışması): 7 Haziran 2015 seçimlerinde TBMM’de çoğunluğu kaybeden AKP, hükümeti kurmama sorumluluğundan sıyrılmak için CHP ile koalisyon görüşmelerini “istikşafi” olarak niteleyerek, seçimleri yinelemek için CHP’yi oyaladığını itiraf etmiş oldu.

İLTİSAK (Bitişme, kavuşma, yapışma, birleşme): “Her istediklerini verdiği“ eski ortağının darbe girişimini fırsata çevirerek, hukuk yanlısı liyakatli kamu görevlilerini “temizlemek (!)” için bu kez, Ceza Kanunu’na yabancı bir kavram olan “iltisak“ KHK’leştirildi. Oysa AKP-Cemaat iç içeliği, tipik bir iltisak göstergesi idi; Habur Kapısı’na uzanan işlemler ve eylemler zinciri ise, PKK ile iltisakı.

KÖSTEBEK (Kör sıçan): Covid-19 salgınında bile, gelecek kuşakları borçlandıran yatırımlardan vazgeçmek bir yana, Saray eksenli lüks harcamalardan hiç geri adım atmayan AKP yönetimi, sosyal devlet gerekleri doğrultusunda somut önerileri ortaya koyan ve sonuç alan CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu çıkışlarının önünü kesmek için köstebek aramaya koyuldu. Sn. Kılıçdaroğlu da haklı olarak, “Köstebek, Saray“ dedi.

AKP yönetimini özetleyen 4 sözcük: kumpas, istikşaf, iltisak ve köstebek: KİİK

GÖREV+YETKİ+SORUMLULUK

AKP, neden hukuki olmayan ve dilimize yabancı kavramları yeğledi? Amaç açık: Görev + yetki + sorumluluk zincirini kırmak.

Hukuk, AKP için hep ayak bağı oldu: Yürürlükteki hukuka uymama veya kuralları yürürlükten kaldırma ya da ihkak-ı hak yoluna başvurmak.

KİİK, aslında hukuka uymama dörtlüsü.

Ankara, Bursa ve İstanbul vd. belediye başkanlarını görevden almak, ihkak-ı hak; görev + yetki + sorumluluk halkasını kırmak yoluyla hukuku işletmemek. Bir örnek: Ankara BBB görevinden alınan kişinin suç dosyasının ne denli kabarık olduğu günbegün ortaya çıkmakta. Şu halde ihkak-ı hak, suçu örtbas girişimi aslında.

KANUN+HUKUK+SOSYAL DEVLET

Sn. Kılıçdaroğlu, kanunsuz emre, hukuk dışı yönetime ve sosyal devlet ilkelerinin sürekli çiğnenmesine karşı çıkıyor; yasa + hukuk + sosyal devlet üçlüsünün saygı görmemesine isyan ediyor ve Saray yönetimini kurallara uymaya çağırıyor. Bu yolla, güçsüz toplumsal katmanların hak ve çıkarlarını koruma çabası, aslında, anayasal çizgiye davet ettiği AKP ve yönetiminin de iyiliğine.

ANAYASA ve SEÇİM DARBESİ

2015’te Anayasa darbesi yoluyla seçmenlerin iradesi yok sayıldı; 2019’da, İstanbul’da kullanılan 4 oydan biri çalındı. İlki, belli ölçüde tuttu. İkincisinde ise, kullanılan hukuk dışı (YSK iptali), kirli (KHK’zedelere oy yasağı girişimi) ve karanlık (İmralı mesajı) yol ve yöntemler geri tepti.

Özetle kendisine “AK Parti” diyen AKP, giderek kişiselleştirilen iktidarının süresi uzadıkça keyfilik ve kirlenme batağına gömüldü.

Bir yanda, Gezi tutsakları, 28 Şubat generalleri, tutuklu siyasetçiler, ‘düşünce suçluları‘ gerçeği; insan hakları ve çevre savunucuları, sanatçılara ve emekçilere yönelik baskı ve şiddet uygulamaları; öte yanda, Saray’ın bile örtemediği parti gölgesindeki hukuk dışı ve kirli ilişkilerle örülen çıkar ağları.

Hukuk ve keyfilik ayrışması büyürken AKP’nin, -bu kez MHP ile- demokratik hukuk devleti yolunda ortak söylem/işlem ve eylemleri kırmaya yönelik tuzaklarına karşı uyanık olmak, bütün yurtseverlerin tarihsel sorumluluğu; yurtta barış, dünyada barış için.

Ekmek, esnaf, hukuk

“Demokrasi ve anayasa sokaktaki vatandaşın umurunda değil, onun derdi mutfak ateşi…” Bu vb. sözler, hemen her akşam tv ekranlarında dillendirilir.

Bu tür görüşlerin haklılık payı ne?

BARTIN / EDİRNE / YALOVA

Son haftalarda Bartın / Edirne / Yalova’da, esnafla doğrudan temas ve iletişim olanağım oldu; “sokaktaki insan”! ile.

Birbirinden çok farklı, berberinden su satıcısına kadar, ziyaret ettiğimiz en işlek caddelerdeki yüzlerce işyeri ve mağazalar bomboş.

Viran demek, daha betimleyici. Kimi zaman işletmeci/leri bile ortalıkta gözükmüyor. Öğle sonrası saatlerde bile “siftah” yapmayanlar var. Özetle, esnaf kan ağlıyor. Ama farkında…

PARTİLER VE SEÇMENLERİ

Görüş alış-verişimiz, kimi zaman söyleşiler, eleştiri ve öz eleştiriler, “hukuk ve iktisat” ortak paydasına kayıyor.

  • Eset katil, AKP ensar, ben Nas’a bakarım, faiz neden enflasyon sonuç”

vb. söylemlerin neden olduğu iktisadi adaletsizlik ve haksızlıkların farkında esnaf. Örneğin ‘nas takıyyesi’ ve ürün fiyatlarını 6 ayda yüzde yüz-üç yüz artmış olması arasındaki neden-sonuç ilişkisi, kendilerince sorgulanıyor; alım-satım zincirinde yer alan üretici ve tüketicilerce de.

Parti Başkanlığı Yoluyla Devlet Başkanlığı ve Yürütme (PBDBY) sistemsizliğinde, Emevi camisi iştahından Suriyelilerin Anadolu istilasına, “faiz haram” söyleminden kur korumalı mevduat (KKM) yoluyla “çifte faiz uygulaması” riyakârlığına uzanan keyfi tercihlerin ülkeyi sürüklediği yer, AKP’li ve MHP’li seçmenleri de şaşkına çevirmiş.

CHP’li seçmenlerin, kendi partilerine yönelik eleştirileri de var kuşkusuz.

Kısacası, ‘

  • sokaktaki yurttaş’, adaletsizlik ve hukuksuzluk gölgesindeki çoklu baskı ve yağma yorgunu.

PARALEL’ YIKIMLAR

Sosyal devlet öncelikleri gereği çözüm arayışı bir yana, var olan ulusal birikim ve servetin silinmesine yönelik kırım ve kırımlar, ülke sathına yayılmış durumda. Birkaç örnek:

-Atatürk Havaalanı: Tarih ve güvenlik bakımından önemi ötesinde bir ulusal servet tümüyle yok edildi. Üstelik, bahçe için harcama yapılıyor.

-Çankaya CB Konutu-AOÇ: Başbakanlık konutu bahanesiyle AOÇ’de kaçak saray dikildi; sonra Çankaya boşaltıldı… Sıra, Atatürk için “bir isme mi takıldınız?” densizliği ile Millet bahçesi yoluyla AOÇ’yi yok etmeye geldi.

-Sağlık kuruluşları: R. Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü’nü kapatıp atıl duruma getirilen numune hastaneleri karşısında hasta garantili şehir hastaneleri inadı, Covid-19’un günde kaç can aldığı bilgisini bile kirletti.

-Havaalanları, köprüler ve KKM’nin, vergi yükümlüsü yurttaşları yoksulluğa ve ölüme nasıl sürüklediği de belli.

-SEKA’dan yüzlerce fabrikaya yüzyılın birikimi olan KİT’leri tasfiye süreci de belleklerde.

  • -Kıyıları, tarım ve orman arazilerini, yaşam alanlarını yağmalama sınır tanımıyor.

Özetle, tarihsel, kültürel ve doğal varlıklar ile ‘yerli ve milli’ değerlerin yok edilişi, halkta derin bir öfke yaratmış durumda.

ATEŞİ SÖNDÜRMEK

Şu halde mutfak ateşini söndürmek, paralel yıkımlar yoluyla ülke bütününü saran ateşi söndürmekten geçer.

Bunun için öncelikle, vatandaşın adalet ve hukuk istemi fark edilmeli. Yıkım fitili, 2017’de Anayasa ile ateşlendiğine göre, yapıma da Anayasa ile başlayacak. Çifte ateşi söndürmenin yolu, kurumlar, kurallar ve değerlere saygıdan geçer.

Şu soru örnek olsun:

  • Eğer Devlet Planlama Teşkilatı kapatılamasaydı,
  • anayasal denge ve denetim düzenekleri silinmeseydi,
  • “paralel yıkımlar” bu denli kolay biçimde gerçekleşebilir miydi?

Sonuç olarak; hukuk ve iktisat bilimi gerekleri silinerek Türkiye Cumhuriyeti’nin “kişi+parti+devlet” birleşmesiyle yönetimsizliği, alt-yapı ve üst-yapı ilişkisi bir yana, her ikisini de çökertti.

  • Hukukun olmadığı yerde çalınan ilk ürün ekmek oldu.

Sokaktaki yurttaş” ve toplumun zinde katmanı esnaf, hırsızlık sürecinin farkında; yıkım yönünde kullanılan tercihlerin tersine,

  • Ateşin, ancak Anayasa yoluyla siyaset ve hukuk yoluyla demokrasi ile söndürülebileceğinin de…

Can / Çiğdem / Hakan / Mine / Mücella / Osman / Tayfun

GÜNCEL18.08.2022, BİRGÜN

“Sonuç olarak, anayasal düzeni ülke genelinde korumayı amaçlayan eylemler dizisinin kalbi olan Gezi, demokrasinin post-modern mantığı olarak, PBDBY tarafından yeniden başlatılan bilgi kirliliği ile örtülemez ve kaçak Saray güdümündeki yargıçlarla yaptırıma tabi tutulamaz.

O. Kavala, C. Atalay, M. Yapıcı, T. Kahraman, Ç. Mater, H. Altınay, M. Özerdem’in bir an önce özgürlüklerine kavuşması dileğiyle Türkiye’ye gelecek olsun!” ( İ. Kaboğlu, “Anayasal ve siyasal açıdan Gezi”, Politikyol, 1 Mayıs).

2013

Ülke/insan ve siyasal iktidar sıralamasında devlet, yaşam kaynağı olan yeryüzü parçası üzerinde hak özneleri olarak insanların gerçekleştirdiği bir siyasal örgütlenmedir.

Varlık nedeni, ‘ ülkeyi ve toplumu korumak’:

Ülke ve çevre için, önlemek/korumak/geliştirmek,

İnsan hakları için, saygı göstermek/korumak/geliştirmek.

Bu yükümlülükler dizisi, Anayasa güvencesi altında.

“Gezi’de AVM yapılacak” diyen ve özellikle 2011 seçimleri ardından hemen her istediğini yaptıran (Cemaat’in her istediğini de veren) Başbakan’ın öznel tasarrufları, ikili ihlaller zinciri oluşturuyordu:

-Ülke, çevre, tarihsel ve kültürel değerler;

-İnsan hakları; yaşam tarzından demokratik hak ve özgürlüklere kadar.

Dengeli ve sağlıklı çevre için Devlet’in ‘önleme, koruma ve geliştirme’ yükümlülüğü, yurttaşlar için ödev-hak ikilemine dönüşmekte. Bu anayasal güvence, yurttaşlara ve sivil toplum örgütlerine, doğayı bozucu etkinliklere karşı çıkma olanağı tanır; bu eylemlere karşı kolluk güçleri, “kamu düzeni” adına zor kullanamaz. Zira yurttaşların, çevresel ve kentsel kamu düzeni adına koruduğu, toplum yararını aşarak gelecek kuşakları da kapsayan ülkesel kamu yararıdır. (AS: Anayasa md. 56/2)

Gezi Parkı’nda Topçu Kışlası kamuflajı ile bir AVM yapımının ilk adımı olan ağaçların sökülmesine gösterilen ve çığ gibi büyüyen tepki, siyasal krizleri kendi varlığını sürdürme aracı olarak gören AKP’nin Anayasa dışı yönetimine karşı demokrasinin post-modern mantığı ile verilen toplumsal yanıttı.

Kente karşı işlenmekte olan suçları önlemek için kitlelerin siyasal ayrışmaları aşarak, ülkesel anayasal düzeni toplumsal sahiplenme idi. Daha somut deyişle, siyasal aktörlerin anayasa dışı söylem-işlem ve eylemlerine karşı toplumun anayasa yoluyla tarihsel-kültürel-doğal ortak yaşam alanlarını koruması ve yaşam tarzına müdahaleyi reddetmesi idi.

Belli siyasal akımlara, toplumsal grup ve katmanlara indirgenemeyecek çok geniş yelpazeli ülke genelindeki toplu hareket, lideri olmayan eylemler zinciri olup, toplumbilim ve siyaset bilimi verilerine göre, böyle kendiliğinden ve çok yönlü çoğulcu bir toplu eylem bir kişi öncülüğünde gerçekeşemez.

2022

Bu nedenle Gezi kararları, adil yargılanma hakkının zincirleme ihlalleri ötesinde, demokratik hukuk devleti ve yargı bağımsızlığı kurallarını hiçe sayan siyasal kurgu ürünüdür.

İktidar bekasına yönelik toplu siyasal davalardan, artık, “kandırıldık, bu bir kumpastı” vb. bahanelerle sıyrılma olanağı da yok. Ne var ki, hukuk işletilemediği için, -Gezi tutsaklarından bir danışma birimi olan MGK üzerinden Ahmet Çörekçi ve arkadaşlarına, seçilmişler Selçuk Mızraklı’dan Selahattin Demirtaş’a- çok sayıda tutuklu için tek umut ışığı, seçimlerde siyasal iktidarın eldeğiştirmesi.

Bu konuda, ‘hak, hukuk ve adalet’ öncüsü CHP, tarihsel sorumluluk üstlenmiş durumda. Bu adaletsizlik sarmalı, 6’lı Masa gündeminin de merkezinde yer almalı.

Bilinmelidir ki, saltanatları için diktikleri kaçak saraylar yanında, demokratik toplumu sönümlendirmek için kullandıkları Adalet Saray’ları ile yarattıkları hukuk enkazları, demokratik Cumhuriyetçilere ağır sorumluluklar yüklüyor.

RG’de yayımlanan kamu arazilerini satış kararları ile Parti Başkanlığı Yoluyla Devlet Başkanlığı ve Yürütme (PBDBY),

  • Beştepe Sarayı’nı, ‘Türkiye ülkesini satış ofisi’ ne dönüştürdü:
  • anayasal düzeni ihlalde süreklilik!

Bu nedenle, Türkiye ve Türkiye Devleti için, Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlarının uyanıklığı, her zamankinden çok daha yaşamsal!

Tarikat ve cemaatler pençesindeki Türkiye

SİYASET11.08.2022, BİRGÜN

Cemaat ve tarikat adı altında hukuk dışı yapılanlar veya Anayasa dışı işlem ve eylemleri alışkanlık haline getiren anayasal kuruluşlar, “kişi+parti+devlet” birleşmesi sürecinde daha görünür oldu ve azgınlaştı.

•FETÖ’den İsmailağa cemaatine uzanan yasa ve ‘kayıt dışı’ (C. Çiçek) örgütlenmeler
•Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB) gibi kurumların Anayasa dışı işlem ve eylemleri
•Devleti temsil yetkisi ile donatılan makamların dini siyasete alet etmesi
Din istismarı kamu yönetimini çökertti. KPSS hırsızlığı ile iki haftadır bir kez daha çalkanan Türkiye, “Cemaatler pençesi”ni kırabilecek mi?
•ÖSYM başkanlığına atanan profesörün ilk işi, ”cemaat başına övgüler dizen” iletisini silmek olmuş.

DİN İSTİSMARI

Din ve vicdan özgürlüğünü güvenceleyen md.24, sınırlama ve yasaklama kurallarını da koyuyor. “Kötüye kullanma” yasağı, çok yönlü ve kapsamlı:

  • “Devletin sosyal, ekonomik, siyasi veya hukuki temel düzenini kısmen de olsa, din kurallarına dayandırma veya siyasi veya kişisel çıkar yahut nüfuz sağlama amacıyla her ne suretle olursa olsun, din veya din duygularını yahut dince kutsal sayılan şeyleri istismar edemez ve kötüye kullanamaz”.

Bu yasağın sürekli çiğnenmesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin laik (dünyevi) niteliğini kemirmekte.

NESNELLİK ve SAYDAMLIK

  • “Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemez” (md.70) kuralı da, en çok ihlal edilen diğer madde (Any. 70).

Aralarındaki ilişki şöyle: Liyakat ilkesi, din özgürlüğü kötüye kullanılarak zedeleniyor. Bunda, mezhep ve tarikat temelinde hukuk dışı fiili örgütlenmeler olarak cemaatler başköşeyi tutmakta, resmi unvanlı kişiler de araç işlevi görmekte.

KPSS benzeri toplu sınavlar, md. 70’in amacını gerçekleştirme aracı. Bu ise, önceden belirlenmiş kurallar gereği ve saydam bir uygulama ile olur. Tersi durumda, liyakat ilkesi, bir söylemin ötesine geçemez.

Test sınavları nesnel bir biçimde gerçekleştirilse bile, ‘sözlü sınav’, yandaşları kayırma eşiği olarak kullanılıyor. Bu nedenle, mülakat yapılmamalı veya nesnel ve saydam olmalı.

GÜVENLİK ve ARŞİV

Ne var ki, AKP-MHP tarafından oylanan yasalar, yargıç ve savcılardan öğretmenlere, bekçilerden askerlere kadar, nesnellik ve saydamlıktan uzak, Anayasa’ya ve AYM kararına aykırı sözlü sınav düzenlemeleri ile bezeli.

Sınavda başarılı adaylar, kamu görevine giriş için, bu kez, Anayasa’ya aykırı bir biçimde öngörülen ve uygulanan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması (GS-AA) engelini de geçmek zorunda.

Bunda da belirleyici ölçüt, siyasal saik oldu ve kamu görevine girişin ayrıksız koşulu “liyakat ilkesi” hiçe sayılarak, Anayasa’ya aykırı olan GS-AA Yasası (7315 sy.), TBMM’ye karşı, AKP-MHP ‘darbesi’ yoluyla oylatıldı.

LİYAKAT DEĞİL, TARİKAT

AKP iktidarında FETÖ ortaklığı ile merkezi sınavlara ilişkin soru çalma, şifreleme gibi birçok iddia gündeme geldiği gibi ortaklık sona erdiğinde bu hususlar yargılama konusu oldu. Fakat bu yöntemle kamuda birçok alanda liyakatsiz atamalar yapıldı.
•Liyakat ve hukuk eksiği, 15 Temmuz darbe girişimine elverişli bir zemin hazırladığı halde AKP, yeni ortaklarıyla benzer zaafları sürdürmekte.
KPSS skandalı sonucu görevden alınan ÖSYM başkanı için, MHP’nin referansının; yeni atamada ise, liyakat ve bilim yerine, bir cemaatin etkili olduğu ileri sürülmekte.
Kamuda genel çürümüşlük, son yirmi yılın ürünü.

HUKUKA DÖNÜŞ İÇİN

Dini, sahtekarlık ve hırsızlıkları örtbas etme aracı olarak kullanmaktan çıkarmak,
Türkiye’yi cemaat ve tarikat pençelerinden kurtarmak,
•DİB gibi resmi kuruluşları, anayasal amaçlarına yönlendirmek,
•“Kişi+parti+devlet” birleşmesi yerine, yasama/yürütme/yargı ayrılığını sağlamak,
•Kamu yönetiminde liyakat ve hukuku egemen kılmak için,
•Yurttaşlar ve toplum, CHP öncülüğünde kurulan 6’lı masa bileşenlerinden dünyevi hukuk yolunda kararlı adımlarına ivme kazandırmasını bekliyor.