Kategori arşivi: Hekim Saltık

Eski İBB Başkanı Nurettin Sözen: Erdoğan biyolojik arıtma projelerini durdurdu

Eski İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Nurettin Sözen, müsilaj sorununu ve gündemde tartışılan çözüm önerilerini değerlendirdi

Cumhuriyet, 09 Haziran 2021

Eski İBB Başkanı Nurettin Sözen: Erdoğan biyolojik arıtma projelerini durdurdu Eski İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Nurettin Sözen,

Baltalimanı, Riva ve Kadıköy’deki tam biyolojik arıtma projelerinin Erdoğan’ın belediye başkanı olmasından sonra rafa kaldırıldığını, yerine maliyeti düşük ancak Marmara’nın kirlenmesine neden olan atık suların denizin dibine deşarj etme yolunun seçildiğini söyledi.

Denizi kirleten derelerin ıslah projelerinin de durdurulduğunu öne süren Sözen, “Erdoğan’ın atık suları denizin dibine deşarj edilmesi ve denizin bunu kendi kendine temizleyebileceği şeklindeki temel yanılgısının Kanal İstanbul Projesi’ni gerçekleştirme konusundaki ısrarı ile sürdüğünü görüyoruz” dedi.

Marmara Denizi’ni kaplayan müsilajdan CHP’li yerel yönetimleri suçlayan AKP Erzurum Milletvekili İbrahim Aydemir’e yanıt, eski İstanbul Belediye Başkanı Nurettin Sözen’den geldi. Sözen, kendi dönemlerinde yapımına başlanan ya da ihale aşamasına gelmiş tam biyolojik arıtma tesislerinin yapımının Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 1994’te İstanbul’a belediye başkanı olmasından sonra durdurularak atık suyun denize verildiğini açıkladı.

İstanbul’da plansız şehirleşmenin sonucunda nüfus yoğunluğu ve yapılaşmanın artmasına karşın kanalizasyon şebekeleri ile tam biyolojik arıtmaya maruz kalmasına karşılık atık suların tam biyolojik arıtma yerine denizin dibine deşarj etme yönteminin uzun yıllar sürdürüldüğünü belirten Sözen, kirlenmeyi önleme konusunda yerel yönetimlerin yalnızca katı atıkların denize boşaltılmasını önleyici tedbirler aldığına dikkat çekti.

HALİÇ PROJESİ İLE BAŞLADI

ANAP’lı yerel yönetim döneminde başlatılan Haliç’in temizlenmesine yönelik projenin olumlu tarafları bulunmakla beraber güney kolektöründen kirli suların denizin dibine verilmesiyle Marmara’nın kirliliğinin arttığını belirten Sözen, şunları söyledi:

“1971 yılında tamamlanmış DAMOC Master Planı’na uygun olarak Haliç’e akan sular, güney ve kuzey Haliç kolektörlerinde toplanıyordu. 1988 yılında tamamlanan güney Haliç kolektörü amacına uygun olmayan şekilde, Haliç’in yüzey sularını çekmek için kullanılmaya başlandı. Gereğinde kolektörü temizlemek için Haliç’ten su çekmek veya kolektörün kapasitesinin üzerinde yağmur suyunu Haliç’e boşaltmak için kullanılması düşünülen altı kapaktan alınan Haliç’in kirli suları İstanbul Boğazı’nın dip akıntılarına verilerek Marmara Denizi’nin daha fazla kirlenmesine neden olunmuştur. Üniversite öğretim üyelerinden oluşan Bilim Kurulu’nun verdiği rapor doğrultusunda 1990 yılı mart ayında bu işleme son verdik. Bizden evvelki yönetim döneminde yani Dalan döneminde, ‘Haliç’i gözümün rengine dönüştüreceğim’ derken güney Haliç kolektörü Marmara Denizi’ne verildi. Biz gelir gelmez uzmanların bize verdiği raporu dikkate alarak denize verme işini durdurduk.”

DERE ISLAH ÇALIŞMALARI YOK

Dalan döneminde Baltalimanı mekanik arıtma projesinin tam biyolojik arıtma projesine dönüştürüldüğünü ve yüksek maliyeti için de banka kredisinin onaylandığını anımsatan Sözen, bu projenin Erdoğan tarafından durdurulduğunu belirterek şu bilgileri verdi:

“Baltalimanı’nda bir arıtma tesisi projemiz vardı. Bizden sonra Erdoğan geldi. Erdoğan’ın bir temel yanılgısı vardı ki bu yanılgı Kanal İstanbul projesi ile de devam ediyor. Temel yanılgı şu: Marmara Denizi’nden Karadeniz’e geçişler var malum. Marmara’nın dibinden denize ne verirsek verelim akıntı bunu temizler. Dolayısıyla tuz oranı farklılığı ve akıntı bunu Karadeniz’e götürür mantığıyla ‘masraf olmasın’ diye bizim Baltalimanı’ndaki arıtma tesisi projemiz durduruldu.

Bunun yerine denizin dibine deşarj verdiler. Bizden önceki yönetim döneminde projelendirilmiş olan Kadıköy Mekanik Arıtma Tesisi, Riva’ya kaydırılmış ve bu mekanik arıtma tesislerinin tam arıtma tesislerine dönüştürülmesi için çalışmalara başlanmıştı. Kadıköy’de tüm Anadolu atık suyunu kapsayan bu proje, Dünya Bankası’nın kredisiyle gerçekleştirilecekti. Kredisi de onaylanmıştı. Bu proje de yürürlükten kaldırıldı. Arıtma tesisi de yapılmadı. Atık su yine deniz dibine verildi. Denizin kirlenmesi olayının nedeni, bu temel yanılgıdır. Bu yetmezmiş gibi dere ıslahları konusunda da bir adım atılmadı. Hatta bazı dere ıslah çalışmaları durduruldu.”

MARMARA O ZAMAN BİTER

“Kanal İstanbul yapıldığı zaman asıl siz görün kirlenmeyi. Marmara tamamen bitecek” diyen Sözen’e göre Kanal İstanbul projesinin yaşama geçirilmesi halinde Sazlıdere ve Terkos barajları da ortadan kalkacak. Ancak Sözen asıl tehlikenin, Marmara’nın biyolojik hayatının bitecek olmasına dikkat çekti.

Sözen, çözüm önerileri konusunda ise şunları söyledi: “Marmara’yı temizleme projeleri asıl nedeni ortadan kaldırmadan bir işe yaramaz. Nedenin ortadan kalkması için de biyolojik artıma dışındaki arıtma tesislerinin de biyolojik arıtmaya dönüştürülmesi gerekir. Yoksa bugün temizlersin yarın yeniden kirlenir. Bir de dere ıslahlarının tamamlanması. Çünkü dereler denize boşalıyor.”

AVRUPA’DA İKİ TÜRLÜ ÖNLEM VAR

Üniversitelerin verdiği bilimsel raporlar üzerine kendi dönemlerinde tam biyolojik arıtma dışındaki projeleri gündeme almadıklarına dikkat çeken Sözen, Dalan döneminde projelendirilmiş Tuzla Tam Arıtma projesini tamamlamak için büyük çaba gösterildiğini ancak Erdoğan döneminde tamamlanabildiğini söyledi. Tuzla dışında bir tek Ataköy’de biyolojik arıtma tesisi olduğu bilgisini veren Sözen, Avrupa’da tam biyolojik arıtmanın yanında bir de atık suların yeniden kullanımı için mikrobiyolojik arıtmaya geçildiği halde bizde hâlâ ön arıtma tesisleriyle yetinildiğini belirtti.
===================================
A. Saltık:

İlginizi çekebilir..

Çevre Gününde Kirlenen Deniz Ekosistemlerde Deniz Salyası Nedir? Neden-Sonuç İlişkisinin Sorgulanması Yapılmadan Sorun Çözülemez – Prof. Dr. Ahmet SALTIK

‘Salgının sonu’nun düşündürdükleri

Bir Cevap Yazın

author ÇAĞHAN KIZIL

BİRGÜN, 2021.05.23

Türkiye geçen hafta içinde Sağlık Bakanlığı’nın yaptığı bir basın açıklamasında 120 milyon doz mRNA aşısı alacağını açıkladı. Basın açıklamasında yapılan anlaşmayı, Bakan kendi inandırıcılığı yüksek olmayacağını düşündüğü için olsa gerek, BioNTech şirketinin kurucularından Uğur Şahin’i canlı yayına bağlayarak duyurdu.

Pandemiyi bir seneyi aşkın süredir vaka artışları, aşılama, toplumsal mesafe, kapanma gibi kavramlarla tüm dünya olarak iç içe yaşadık. Aralık ayından itibaren aşılamanın başlaması ile bazı coğrafyalarda aşılama hızına bağlı olarak vaka sayılarında ve pandeminin gidişatında iyileşmeler gözlüyoruz. Son birkaç haftadır dünyada vaka ve ölüm sayılarında düşüş devam ediyor. 170 milyona yaklaşan resmi vaka sayısı ve 3,5 milyona yakın Covid’e bağlı ölüm sayısı sadece tespit edebildiklerimiz. Dünya Sağlık Örgütü hafta içinde yaptığı bir açıklamada ölümlerin gerçek sayısının normalin 2-3 katı olabileceğini yani 6-8 milyona yakın kişinin yaşamını bu hastalık nedeniyle kaybetmiş olabileceğini belirtti. Pandeminin başından beri, bu hastalığı reddeden, ciddiyetsizleştiren, bilimsel çalışmaları karalayan, maske karşıtlığını dillendiren geniş bir kitlenin var olduğunu biliyoruz.

Pandemi süresince yaşanan bilimsel gelişmeler, bu kayda değer olmayan fikirleri bastırmış durumda. Dünya, akıl, bilim ve vicdanla imtihanında yol almaya devam ediyor. Yaşadığımız dünyada etkisi gösterilmiş birçok aşımız var ve bu teknolojiler hastalıkla mücadelede insanlığın yardımına koşmuş durumda. Elbette dünya üzerindeki eşitsizliğin ve sınıfsal yapının bir yansıması olan pandemi sürecinde olduğu gibi, aşılama sürecinde de eşitsizlik gözle görülür durumda. Buna rağmen, aşılanan toplumlar ve kişilerde hastalığın azalmasının sağlandığı da bir gerçek. Aşıya ilk ulaşabilen ülkeler yurttaşlarını yüksek düzeyde aşıladı örneğin Amerika Birleşik Devletleri % 49, Avrupa Birliği %34, Birleşik Krallık %56 oranında nüfusa aşı yapmış durumda. Aşı teknolojilerinin ortaya çıkmaya başladığı bu sene başında birçok aşının etkinliği ve uzun vadeli koruyuculu tartışıldı, klinik çalışmalarla etkililik gösterildi, yeni varyant virüslerde etkinlik çalışmaları gerçekleştirildi. Pandemi, bilime ve insanlığa mRNA aşılarının etkin ve güvenli bir metot olduğu bilgisini sağladı. Halen bu teknolojiye karşı çekinceler olmasına rağmen, dünya üzerinde yüz milyonlarca kişiye bu aşı uygulandı ve etkili olduğu gösterilmiş durumda. Türkiye geçen hafta içinde Sağlık Bakanlığı’nın yaptığı bir basın açıklamasında 120 milyon doz mRNA aşısı alacağını açıkladı. Basın açıklamasında yapılan anlaşmayı duyuran Bakan kendi inandırıcılığı yüksek olmayacağını düşündüğü için olsa gerek bir BioNTech şirketinin kurucularından Uğur Şahin’i canlı yayına bağlayarak bu bilgiyi ona teyit ettirdi.

Aşı stratejisi ve tedarik sorunları

Öncelikle şunu net olarak söylememiz gerekiyor ki bu, Türkiye için pandemiyi kontrol altına alma ve insanları koruma açısından çok güzel bir gelişme. Çok geç kalan, aşı bulunamadığı ve yapılamadığı için yaşamını kaybeden birçok insanın varlığını düşündüğümüzde önlenebilir ölümleri önleyemeyen pandemi yönetimi, bu aşılamayı doğru strateji ile yaparsa yakın gelecekte toplum bağışıklığına ulaşma şansına sahip olan bir Türkiye ile karşılaşacağız. Türk Tabipleri Birliği’nin açıklamasına göre geçen sene Türkiye’de önceki yılların ölüm ortalamalarının yaklaşık 100.000 üzerinde ölüm gerçekleşmiş durumda. Bu ölümlerin hepsi Covid’e bağlı olmasa bile pandemi, insanların yaşamını kaybetmesine neden oldu ve resmi sayıların çok daha üzerinde bir can kaybıyla Türkiye’yi baş başa bırakmış durumda. Aşılama, çok daha önceden etkili bir şekilde gerçekleştirebilirdi. Yapılan ilk anlaşmaların bilimsellikten uzak bir mecrada gerçekleşmesini düşündüğümüzde aşı stratejisi ve tedarikte yaşanan sorunlar Türkiye’ye çok zaman kaybettirdi. Haziran ayı sonuna kadar gelmiş olacak olan 120 milyon doz belli bir aşılama planı dahilinde birkaç ay içinde topluma uygulanabilir. Sağlık Bakanı hafta içinde “salgının sonu görünüyor” derken, bir bakıma haklı ancak aklımızdan çıkarmamamız gereken bir nokta şu ki;

salgın kendi başına ve sadece aşılamayla ortadan kalkabilecek bir süreç değil.
Eğitimde eşitsizlik katmerlendi

Türkiye’ye gelecek etkili aşıların düşündürdüğü iki ana alan var. Birincisi bilimsel noktalar. Sağlık Bakanı, geçen sene içinde yaptığı açıklamalarda inaktif aşılar dışındaki aşıların güvensiz olduğunu, şu anda Türkiye gelecek 120 milyon aşının teknolojisi olan mRNA aşılarının henüz yeni olduğunu ve uzun vadeli güvenliğinin kanıtlanmadığını söylemişti.
Türkiye pandemi yönetiminin ana karakteri, alınan kararların bilime dayanması değil politikaların bilimsel bir kılıfa sokulmaya çalışılarak devam edilmesiydi. Aşı konusundaki bu açıklamalar ve bu bilimsizlik de ülkeyi yaşadığımız duruma getiren sebeplerden bir tanesi. Önlenebilir ölümlerin, aşı olmadığı durumlarda toplumsal yayılım dinamiklerini azaltmaya yönelik tedbirlerle ortadan kaldırılması süreci Türkiye’de neredeyse hiç işletilmedi. Salgının yüksek devam ettiği zamanlarda kongreler, toplantılar, çifte standartlı buluşmalar organize eden resmi makamlar, genetik dizin analizini yapılmadığı için Türkiye’de dolaşımda olan virüs biçimlerinin etkinliğini bilemediğimiz ve yaygın yapılmayan testler nedeniyle gerçek vaka sayılarını ortaya çıkartamadığımız bir sürecin mimari oldular.
Gelecek olan aşılarla aşılamanın planlı bir şekilde yürütülmesinin yanında yayılım dinamiklerini azaltacak toplumsal tedbirlerine de pandemiden kurtulana kadar devam etmek zorundayız. Tam kapanma sürecinde bile aslında tam kapanamayan Türkiye’de, aşılama planlamasında da nasıl bir yol izleyeceği dikkatle oluşturulmalı. Örneğin, tüm dünyada eğitimin devam etmesi ve okulların açık kalması üzerine bir öncelik stratejisi var. Bazı dönemlerde salgının çok yüksek seyrettiği zamanlarda okullar da kapanmak zorunda kaldı ancak ilk önce okulların açılması en son okulların kapanması stratejisi önemliydi.

Türkiye’de ise ilk önce okullar kapandı, AVM’ler açıldı, hâlâ okullar kapalı.

Eğitimde zaten fırsat eşitsizliği ön planda iken pandeminin getirdiği bir eşitsizlik de bu süreci katmerlemiş oldu. Bu nedenle, aşılamada ilk önce öğretmenlerin, aşıya ulaşamayan risk gruplarının, kamu hizmetinde olan ancak aşılanmamış kişilerin aşılanması gerekmekte. Bu şekilde, sosyal yaşamda çok fazla insanla temas eden kişilerin ve eğitimde yer alanların yayılımı izlemekle toplum içinden çıkartılması mümkün olabilir. Eğitime başlamak ana hedef olmalı.

Bilimsizlik bu noktaya getirdi

Türkiye’ye gelecek aşıların bize düşündürdüklerin içinde bir de toplumsal yön var. Türkiye’de sokağa çıkma yasağı olarak tanımlanan süreç otoriter bir durumu pekiştirmiş görünüyor. Türkiye’de, yayılımın azalması için kontrollü kısıtlamalar ve kolektif korunma olarak tanımlanması gereken süreç, üretimin devam etmesi ve bu koşulların sağlamlaştırılması için bir araç olarak kullanıldı ve ne tam kapanma sürecinde ne de daha önceki kısıtlamalar sürecinde çok etkili bir azalışa yol açtı. Bunun yanında,

saklanan vaka sayıları, saklanan ölümler, yanlış verilen veriler, yapılmayan testler bize şu anda pozitif bir tablo gösterse de Türkiye’de salgın devam ediyor

ve önümüzdeki dönemde aşılama etkili şekilde yapılana kadar devam edeceğini gösteriyor.

Yaşadığımız bunca ölüm, önlenebilir ölüm olarak tanımlanabilir.

– Türkiye’de, dünyada etkisizliği gösterilmiş ilaçların tedavide kullanılması,
– aşılamanın etkili şekilde gerçekleştirilememesi,
– elimizde aşı olmadığı dönemlerde yayılımın azaltılması için gerekli tedbirlerin alınamaması,
– sağlık personelinin korunamaması,
– insanlara kapanma süreçlerinde ekonomik yardım yapılamaması

gibi birçok süreç pandeminin etkisini artırdı. Bu yaşananlar, elbette yönetimin başarısız uygulamalarının sonucudur. Pandeminin devam etmesini, yaşadığımız bir sürecin yıkıcı etkilerinin artmasını istemiyoruz. En başından itibaren bilim insanlarının söyledikleri yapılsaydı bu noktaya gelmeyecektik. Pembe tablo çizmek elbette umut verici bir yöntem olarak düşünülebilir ancak aslında gerçeğin üzerini örtmesi nedeniyle faturayı daha da ağırlaştıran bir süreç. Geçen hafta içinde İstanbul’da yapılan resmi bir açıklamayla nisan ayından itibaren vaka sayılarında %600 azalış olduğu söylendi. İşte Türkiye’yi yaşadığımız noktaya getirenler bu bilimsizlik, ben yaptım oldu tavrı, yapılamayanların ve eksikliklerin üzerini örtmek, alınan politik ve kişisel kararların bilimsel kılıfa sokulmaya çalışılması oldu.

– Sağlık Bakanı’nın “salgının sonu görünüyor” açıklaması, maalesef kendilerinin başardığı değil bilimsel çalışmaların ve etkili aşıların doğru uygulandığında gerçekleşebilecek bir süreç.

Umuyoruz ki, salgında gerçekten son düzlüğe giren bir Türkiye vardır. Etkili aşılama toplumsal tedbirler ile birleştiğinde vaka sayılarını bilgisayar başında değil toplumun içinde fiilen düşüren bir süreci hep beraber yaşamak umuduyla.

Aklımızda elbette sorular var :

– Yeni sağlık sorunlarına hazırlıklı olacak mıyız?
– Bilimi önceleyen bir yönetimi yaratabilecek miyiz?
– Yaşamı, eşitlikçi ve insanı ön plana koyan bir sisteme değiştirebilecek miyiz?
– Tüm suçlulardan hesap sorabilecek miyiz?

Çevre Gününde Kirlenen Deniz Ekosistemlerde Deniz Salyası Nedir? Neden-Sonuç İlişkisinin Sorgulanması Yapılmadan Sorun Çözülemez

1 Yanıt

Prof. Dr. İbrahim Ortaş
Çukurova Üniversitesi, iortas@cu.edu.tr,
4 Haziran 2021, Adana

Özet:

Çevre gününün anıldığı bu günlerde Karadeniz, Marmara ve Ege Denizi kıyılarını saran deniz salyası (müsilaj) tesadüfen oluşmuş bir çevresel felaket değildir. Müsilaj sorunu ülkemizin çarpık kentsel dönüşümü, ekonomik-sosyal dönüşümünün adeta bir yansımasıdır. Bu yansıma ile çevre, ekoloji ve denizleri nasıl tanımladığımız ortaya çıkmaktadır.

Türkiye’nin 84 milyonluk nüfusunun yaklaşık 25-27 milyonu Marmara Bölgesinde yaşamaktadır. Türkiye sanayisinin ağırlığı bu bölgededir. Marmara denizini çevreleyen yerleşim yerlerinin endüstriyel atıkları ve yoğun nüfusun atıkları uzun zamandır Karadeniz, Marmara ve boğazın sularına boşaltılmaktadır. Uzun zamandır denizlerde ve boğazlarda balık türlerinin azaldığı, kirliliğinin artığı sık sık belirtiliyordu. Ancak konu uzun erimli olarak yetkililerce dikkate alınmadı. Ta-ki Marmara Denizinde müsilaj oluşana kadar.

Bir bütün olarak istisnalar hariç ülkemizin ve belediyelerimizin çevre anlayışı atıkların toplanması ve kentlerin dışına çıkarılması, endüstriye işletmelerin atıklarını bertaraf etmesi ve ye arıtması işlemleri yeterli görülmemektedir. Denizler adeta atıkların boşaltılacağı bitmez tükenmez umman olarak görülmektedir. Ancak denizin doğası bugüne kadar boşaltılan atıkları taşıyabiliyordu. Her alanda olduğu gibi çevresel atıkların denetimsiz olarak ortama bırakılmasının artması ile artık deniz ekosistemi doğal yapısını kaybetme noktasına gelmiş görülüyor. Doğanın en önemli özeliklerinden birisi (karada ve suda) mikroorganizmalar doğadaki organik ve kısmen inorganik bileşikleri ayrıştırır. Ancak birleşik kaplar prensibi gereği bugüne kadar denize boşaltılan atıkları denizlerin doğal dengesi tarafından tamponlandı. Ancak artık denizdeki ekosistem atıkları kendi sistemi ile baş edemez duruma gelmiştir. Denizdeki bir çok canlı atıkları ayrıştırabilmekte, bir kısmı ortaya çıkarılan müsilajlar ile beslenerek bertaraf ediyor vs. Denize bırakılan kimyasalların deniz ekosistemindeki bazı mikroorganizmaların yaşam alanlarını daralması sonucu ekosistem kendi kendini restore edemez duruma geldi. Denizlere bırakılan organik atıkların parçalanmasını sağlayan organizmaların oksijeni tüketmeleri ile ortamda oksijenin azalması ile bazı oksijenle solunum yapan canlı grupları ortamda azalınca ekosistemin dinamik işleyişi gereği başka organizmalar ortaya çıkmaya başladılar.

Anlaşılan çevredeki tarımsal alanlar, şehirlerin katı-sıvı atıkları ve kimyasal fabrikaların atıkları denizlere bırakılan, içinde yüksek konsantrasyonlu azotlu ve fosforlu (deterjanların temel maddesi fosfor) bileşikler mikroorganizmaların hızla çoğalmasına neden olmaktadır. Suya dışarıdan karışan organik bileşikler özelliklede fosforlu maddeler başta alg ve belirli bakterilerin hızla çoğalmasına (ötrofikasyon) yol açmaktadır. Bu arada denizlerde mikroorganizmalar tarafından hücreden dışarı salgılanan şekerli ve proteyinli polisakkaritler ortamdaki diğer kirletici parçacıklarında birbirine yapıştırarak ortamı az akışkan duruma getirmektedir. Fitoplankton olarak bilinen su yosunlarının da çıkardığı organik bileşikler deniz yüzeyinde sümüksü salgı birikmesine neden olur. Bu arada ötrofikasyonun arması ile denizdeki oksijenin azalması ile anaerobik (oksijensiz yaşayan) farklı mikroorganizmaların gelişmesine neden olabilmektedir. Oksijensizlik durumu ekosisteminin işlevsiz kalması anlamına gelmektedir.

Doğa bir bütün olduğu için ortama bırakılan atıklar sonunda deniz salyalarının kapladığı oksijenin olmadığı ve diğer canlıların öldüğü sonunda gıda güvencesinin riske girdiği duruma gelir. Bu bütünlük anlaşılmamış ve bu sebepten dolayı ciddi bir felaket ile karşı karşıyayız. Bu olgu anlaşılmadan sorunun çözümü de anlaşılmaz.

Bölgenin atıkları denize deşarj edildiği için suyun sıcaklığı ve iklimi değişmiş, kimyasal yapısı ve deniz hidrobiyolojisi de bozulmuş durumdadır. Denizlere bırakılan atıklar kadarının da doğaya bırakılması sonucu toprakların da kirlenmesine neden olmakta ve besin zinciri yolu ile tüm canlılar ve özellikle de toplum sağlığı bozulmaktadır. Bütün göstergeler göstermektedir ki çevresel sorunların olumsuz etkisi beklenenden de daha ciddi sonuçlar oluşmaktadır. İklim değişimleri, salgın hastalıklar, vb. birçok sorun insan kökenli sorunlardan kaynaklanmaktadır. İnsanın biraz çıkar eksenli paragöz anlayıştan doğa ve insan eksenli yapıya dönmesi insanlığın sürdürülebilirliği için yararlı olacaktır.

Bugün Marmara denizinde yaşanan müsilaj sorunu tamamen büyük bir ekosistem sorunudur. Ekoloji bilimini ilgilendiren alanlarda çalışan tüm bilim insanları yaşanan olgunun sebep sonuç ilişkisini bilirler. Sorun ağırlıklı olarak da mikrobiyal ekoloji alanı ile doğrudan ilgilidir. Toprak ekolojisi ve mikrobiyoloji ile ilgilenen bir araştırıcı olarak denizdeki müsilaj salgının oluşumu mekanizması ve kaynaklarını genel ekoloji-ekosistem mekanizması ekseninde tahmin edebiliyorum. Ayrıca bitki kök müsilaj’ının toprak yapısı üzerindeki olumlu etkisi çalıştığımız konu olarak ayrıca ilgimi çekmektedir.

İlgi duyanlar için konunun geniş anlatımı aşağıda belirtilmiştir.

Sanayi Devrimi ile Başlayan Fosil Enerji Kaynaklarının Kullanımı Çevre Sorunlarını Artırdı

Sanayi devrimi ile başlayan fosil (rezerv) enerji kaynaklarından petrol ve kömürün yakılarak tüketimi ile atmosfere sanılan CO₂ miktarında meydanda gelen artış ilk defa 1900’lu yıların başlangıcında belirtilmişti. Ancak 1980’li yılarda NASA tarafından bilimsel olarak küresel olarak atmosferde CO₂ konsantrasyonunun normal değerlerin üzerinde arttığının açıklanması ile dünya sorunun farkına varmış oldu. Yapılan açıklamada dünyanın ısındığı ve tekrar geriye dönüşünün de çok kolay olmadığı belirtilmektedir. ABD’de petrol ve kömür sektörünün önde gelenleri konuyu Kongreye taşımaya çalıştılar. Dünyada artan çevre sonu günden güne artması ile dünyanın çevresinde oluşan Albedo etkisi nedeniyle güneş enerjisinin yansıması ile oluşan absorbasyon ile atmosfer içeride ısınmaya devam etmektedir. Bunun sonucu kutuplarda sıcaklığın 5⁰C den 22 ⁰C kadar yükseldiği belirtiliyor. Küresel ısınma olarak tanımlanan bu süreç iklim değişimlerine neden olmaktadır.

Geçmişten bugüne iklimde meydana gelen değişimlerin ve küresel iklim değişikliklerinin yüzde 90’ına insanların neden olduğu somut veriler ile görülmektedir. Günümüzdeki sera gazlarının kaynağının başta enerji üretimi ve diğer sanayi kuruluşları olduğu bilinmektedir.

Dünyada hayatımızı kolaylaştıran elektrik ve elektronik ürünler diğer taraftan çevreyi kirleten ve küresel ısınmayı tetikleyerek sinsice dünyanın sonunu getirmeye çalışan organlardır. Maalesef günümüzde başta batının sanayileşmesi ve teknolojiyi kullanması ile başlayan ve bitmek, tükenmek bilmeyen kâr hırsının bütün dünyanın toprağını, yeraltı ve yerüstü kaynaklarını, suyunu, havasını birer üretim faktörü olarak görmesi sonucu doğal dengelerin bozulmasına neden olmaktadır. Doğal dengenin bozulması ile bütün canlı varlıklar gibi bizlerinde sağlığının olumsuz etkilendiği görülmektedir.

Artan Çöp Üretimi Çevre Kirliliğini de Artırdı.

Türkiye’de ortalama günde kişi başına 1,12 kg çöp ve 183 Litre atık su üretilmektedir. Marmara bölgesinde 25 milyon insanın günlük toplamda 28 milyon kg çöp ve 4.6 milyar litre atık su üretilmekte ve çoğunluğu değişik yollarla denizlere akmaktadır. Son yıllarda başta sanayinin atıkları ve kentlerin çöplerinin döküldüğü yerlerin başında tarım alanları, orman ve su kaynakları gelmektedir. Şehirlerin sıvı ve katı atıkları ne yazık ki akarsulara ve denizlere çoğu zaman kontrolsüz olarak deşarj edilmektedir. Çoğu sanayi ve diğer işletmeler derin deşarj (20-25 m derine) atıkları bırakmaktadırlar. Yer altı taban suyu ve çatlaklardan denize ulaşan atıklar kirliliğe neden olabilmektedir. Sistemin tamponlanma kapasitesinin üzerindeki kirlilik faktörleri canlılığın yok olmasına neden olmaktadır. Denizlere değişik yollarla deşarj edilen kent ve endüstri atıkları başta Marmara ve Karadeniz’de yaşanan deniz salyasına sebebiyet vermektedir.

Katı çöplerin kentlerin çevresine yığılması ile ayrı toprak kirliliğinin yaralı mikroorganizmaların ölümüne neden olması beraberinden doğal ekosistemin işleyişini de etkilemektedir. Organik ağırlıklı kentsel çöplerden oluşan yığınları metan gazı üretmesi ile aynı şekilde küresel ısınma etkisi yaratarak deniz ekosistemini de bozmaktadırlar. Bilindiği gibi metan (CH₄) diğer sera gazlarından CO₂‘den daha tehlikeli bir gazdır.

Çevre Kirliliğine Neden Olan İnsan Faktörü Kaygıları Arttırıyor.

Türkiye nüfusunun 1/3’ünü oluşturan Marmara Bölgesi Türkiye sanayisinin %60’ını oluşturmaktadır (https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye%27de_sanayi). Türkiye’de üretilen azotlu ve fosforlu gübre fabrikaları Marmara bölgesinde başta Kimya İhtisas Organize Sanayi Bölgesi olmak üzere çoğu kimyasal üretim fabrikaları Kocaeli bölgesinde bulunmaktadır. Balıkesir bölgesinde tavukçuluk, Bursa bölgesindeki tekstil fabrikalarının organik ve inorganik atıkları yeterince filtrelenmeden çoğu zaman derin deşarja bırakılmakta olduğu basında sıkça haber konusu olmaktadır.

Konuya ilişkin bilim insanı hocalarımızın belirtiği şekilde önlem alınmaz ise yakın gelecekte denizlerde balık tutulmasının zorlaşacağı belirtiliyor. Yine yapılan açıklamalarda yüzeyden derine inildikçe oksijenin sınır değerlerinin çok altında olduğunu rapor edilmektedir. Marmara denizindeki salya ile çöplerin ve atık suların evlerden, işyerlerinden denize kadar taşınması sonucu oluştuğu görülmektedir. Ayrıca iç göllerden, Tuz, Van ve Salda göllerinin de şehir atıklarının etkisi ile kirlendikleri sık sık basına yansımaktadır. Deniz ve iç suların kirliliği, ekonomik, sosyal ve toplum sağlığına kadar uzandığı için son salya kirliliği kamuoyu tarafından daha çok görünmek zorunda kaldı. Denizdeki salya kirliliğinin tek yönlü değil, çok yönlü ve bütünlüklü bir konu olduğu yeni yeni anlaşılmaya başlandı. Bu konu eğitim anlayışımızdan, içinde yetiştiğimiz aile ve toplum ortamının yanında ülkenin ekonomik hukuk sistemi ile de doğrudan ilişkilidir.

Deniz Salyası Müsilaj Nedir?

Denizlerimizde yaşanan müsilaj salgısı bir bütün olarak doğa, çevresel ekosistem ve biyosferi ilgilendirmektedir. Doğal ekosistemler dinamik bir yapı içerisinde kendilerine özgü ve süreklilik gösteren dinamik bir denge içerisinde işlevlerini sürdürmektedirler. Biyosfer (yaşam katmanı) en büyük biyolojik birim olarak bütün etkileşimler sonucu belirli bir denge esasına göre işlediği için, herhangi bir noktasında meydan gelebilecek herhangi bir fiziksel, kimyasal ve biyolojik değişme bir başka bölgede etkisini gösterecektir.

Yakın geçmişe kadar insanın doğayı anlamadan doğayı bir atık deposu olarak gören bilinçli bilinçsiz davranışlarının sonucu artık doğa fonksiyonlarını yürütemez duruma gelmiş görülüyor. Başta Marmara Denizi, Ege denizi ve Karadeniz’de oluşan fitoplankton olarak tanımladığımız mikro alglerin (bitkiciklerin) aşırı çoğalması ve denizde artan kirliliğe tepki olarak ortama salınan salgı (müsilaj) denizlerin bir bütün olarak yaşam alanı olmaktan çıktığı görülmektedir. Ancak denizlerde mikroorganizmalar tarafından hücreden dışarı salgılanan şekerli ve proteyinli polisakkaritler ortamdaki diğer kirletici parçacıkları da birbirine yapıştırarak ortamı az akışkan duruma getirmektedir.

Doğadaki kaktüs türü bitkiler, topraktaki mikroorganizmalar de müsilaj üretirler. Bitkiler tarafından üretilen müsilaj, su depolanmasında, tohum çimlenmesinde önemli rol oynarlar. Toprakta bitki kökleri ile birlikte simbiyotik ilişki kuran mikoriza mantarları tarafından salgılanan Glomalinin denilen doğal bileşik bir glikoprotein (glycoprotein, şeker+protein) toprak partiküllerini bir araya getirerek toprak yapısını iyileştirir.

Ne Yapılabilir?

Sorun bütünlüklü bir çevresel sorun. Kısa ve uzun vadede alınması gereken acil ve yapısal önlemeler gerekiyor

Acilen derin deşarjlar durdurulmalı.
Bütün işletmelerin ileri biyolojik atık arıtma sistemine geçilmeli.
Başta denizlere yüksek konsantrasyonlarda azot, fosfor ve organik atık deşarj eden işletmelerin ileri biyolojik artıma sistemlerine geçene kadar faaliyetleri durdurulmalı.

Uzun sürede;

Marmara bölgesinin daha fazla göç almaması sağlanmalı. Hatta göçün seyreltilmesi için teşvikler geliştirilmeli
Sanayi işletmelerinin bir kısmı yurdun değişik bölgelerine dağıtılmalı. Hem insanlar yurtlarında iş güç sahibi olur hem de batıya göç sınırlandırılmış olur.
Çöp ve atık suların yerinde arıtılması ve geri dönüşeme yönlendirilmeli.
Çevreye dayalı yeşil mutabakata uygun politikalara bağlı bir kalkınma ve gelişme planlanmasının yapılması planlanmalıdır.

Bülten, sosyal medya diğer dağıtım kanallarımızda yayınlanmasını istediğiniz içerikleri https://www.turkishnews.com sitesinde menüde yer alan “Haber Gönder” bağlantısından gönderebilir arşiv aramalarınızı yapabilirsiniz.

https://twitter.com/turkishforum
https://www.facebook.com/turkishforum4
https://www.youtube.com/channel/UC1xITM5DSfqNAzOHxbfgr8A

=========================
A. Saltık :

İlginizi çekebilir,

Eski İBB Başkanı Nurettin Sözen: Erdoğan biyolojik arıtma projelerini durdurdu – Prof. Dr. Ahmet SALTIK

OCCUPATIONAL DISEASES & Work(site) Accidents

Bir Cevap Yazın

Dear Phase 1 Students of Atilim Univ. Medical School

All medical students,
Medical residents in different branches
Worksite physicians
Allied health staff
Trade Unions
General public and Media,

On 8th June 2021, Tuesday, we will conduct a 2 hours lecture (16:30 – 18:20) on zoom for Phase 1 Students of Atılım Univ. Medical School with a title / topic of

OCCUPATIONAL DISEASES
–Hidden deaths spread over time–
& Work(site) Accidents

Here are 88 power point slides having a rich and up to date content (PDF 3,7 MB).

Occupational Diseases & Work Accidents

We wish you’ll gain necesary knowledge, values and Philosophy for supporting the Labour.

With respect and love. 07th June 2021, Ankara

Prof. Dr. Ahmet SALTIK MD, MSc, BSc
Ankara Univ. Medical School, Dept. of Public Health (Emeritus)
MSc in Health Law
BSc in Political Sciences & Public Administration
www.ahmetsaltik.net profsaltik@gmail.com
facebook.com/profsaltik twitter @profsaltik

BİZİM TV PROGRAMIMIZ – 5 HAZİRAN 2021 DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ VE SALGIN

1 Yanıt

Dostlar,

Bu gün 5 Haziran.. Dünya Çevre Günü!
“Homo sapiens” olarak bir yandan sözde aklımızla kaykılırken (!?), tam anlamıyla “içine ettiğimiz” dünyanın günü! Şimdi sıra “sağkalım / beka (survival) savaşımında” biz zorunlu parazitler için.

HİÇ UNUTULMAMALI : Kovit-19 bir çevresel hastalık..
Alt tip olarak da bir zoonoz, ya da zoonotik hastalık; hayvanlardan insanlara bulaşan.

BM Çevre Programı UNEP, 2015’te aşağıdaki görseli (posteri) paylaşmıştı..
7 milyarın rüyası.. 1 tek Dünyamız..
Özenle yararlanalım (“tüketelim” diye çevirmek istemedik..)

World Environment Day - 5 June | United Nations at Expo Milano 2015
****
Geçen yıl (2020’de) ise;

World Environment Day 2020 celebrated on 5th June 2020 across the world. World Environment Day 2020 iconic activities are hosted by Colombia in partnership with Germany. The theme of World Environment Day 2020 is ‘Time for Nature’ explore nature around iconic spots with a focus on its role in providing the essential infrastructure that supports life on earth and human development with the message Celebrate Biodiversity.

World Environment Day 2020 | Time for Nature, Theme of World Environment Day 2020

The theme of World Environment Day 2020 is ‘Time for Nature’ explore nature around iconic spots. According to the IPCC, 2019: Climate Change and Land report, 75% of Land on the planet and 66% of oceans have severely altered by humans. Approx. one million animal and plant species are threatened with extinction, due in large part to a loss of their natural habitat. Now we should take to safeguard the natural world and help restore ecosystems to be whole and functioning. We can only achieve ecological balance when the native species that have gone extinct are restored. Now it is time to help nature heal by rewinding the Earth. By healing the nature and ecosystems life-supporting functions they provide, including clean air, unpolluted water, and healthy soils can be reestablished.
****
Bu yıla, 2021’e gelince ;

World Environment Day 2021 Theme and Host Country

World Environment Day is celebrated across the world on 5th June every year. Since 1974, World Environment Day is the most remarkable day for environmental action. The UN Environment Program (UNEP) organizes events for Environment Day every year to encourage worldwide awareness and action for the protection of environment.

Word Environment Day was established by UN General Assembly on the first day of the Stockholm Conference on Human Environment which was held in Stockholm Sweden from June 5- 6 in 1972. In 1974, the first Word Environment Day was celebrated with the theme “Only One Earth”. Since then Word Environment Day is celebrated annually on 5th June and various activities for awareness and protection of Environment are carried out. In 1987, it is decided to rotate the host of Environment Day activities by selecting a host county for the Environment Day activities celebration.

World Environment Day 2021 will be celebrated on 5th June 2021 across the world.

World Environment Day 2021 iconic activities are hosted by Pakistan.

The theme of World Environment Day 2021 is ‘Ecosystem Restoration’.

Ecosystem Restoration denotes assisting in the recovery of ecosystems that have been degraded by activities like pollution and deforestation. Ecosystem Restoration can also be promoted by conserving the ecosystems that are still intact.

Healthy ecosystem and rich biodiversity yield greater benefits such as more fertile soils, bigger yields of fish and timber.

World Environment Day 2021 | World Environment Day 2021 Theme and Host Country, Theme of World Environment Day 2021, Host Country of WED 2021

The theme of World Environment Day 2021 is Ecosystem Restoration.
Ecosystem Restoration can happen by actively planting trees or by removing pressures on the ecosystem by protecting environment and reducing the increasing level of pollution.
(https://www.selfstudymantra.com/2020/05/world-environment-day.html, 5.6.21)

****

Çevreyi; özellikle, insanlık düşmanı yabanıl (vahşi) kapitalizm, ölçüsüz bir açgözlülük ve kâr hırsı ile öylesine talan eyledi ki, şimdi sıra “ekosistemin restorasyonunda”!
Gelin görün ki, talan hala sürmekte!
Türkiye’den çok acı örnekler, Sn. Kemal Anadol bu sabah what’s up iletisi olarak yollamış :

*KAZDAĞLARI, İKİZDERE, KOZAK YAYLASI, ISTRANCALAR, ERGENE NEHRİ, CANIM ANADOLU VE TRAKYA….
*CAN ÇEKİŞEN MARMARA, YAKIN TEHLİKEDEKİ KARADENİZ, KİRLENEN VAN GÖLÜ VE KURUYAN GÖLLERİMİZ…
*ZEHİR SAÇAN TERMİK SANTRALLER
*HES’LERLE KELEPÇE VURULAN DERELER…
*”ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR” DİYE VERİLİP AÇILAN YÜZLERCE TAŞ OCAĞI
*YANLIŞ YER SEÇİMİYLE KÖYLERİN ORTASINA KURULAN RES’LER…
*EN GÜZEL KOYLARDA KURULAN BALIK ÇİFTLİKLERİ..
*BETONLARLA ÇİRKİNLEŞTİRİLEN KENTLER…
*CİĞERLERİMİZİ YAKAN ORMAN YANGINLARI…
*ÖNLEMSİZ VE ÖZENSİZ DİKİLEN VE TEHLİKE SAÇAN BAZ İSTASYONLARI…
*GDO’LU ÜRÜNLER CENNETİ ÜLKEMİZ…

SAYMAKLA BİTMİYOR ÇEVRE DÜŞMANI UYGULAMALAR…
*VE… GÖZÜMÜZE SOKULAN DENİZ SALYASI!
BU KOŞULLARDA 5 HAZİRAN DÜNYA ÇEVRE GÜNÜNÜ KUTLAMAK YOPLUMUMUZ İÇİN UTANÇ, GELMİŞ GEÇMİŞ İKTİDARLAR İÇİN UTANMAZLIKTIR!
***
Öte yandan KOVİT-19 tam da bir Çevresel Hastalık..
Çevreye aşırı yüklenen insanoğlu, böylesi bir mutasyona neden oldu doğada ve Pangolin & Yarasa ürünü Yeni Koronavirüs (SARS-KOV2), insanlarda bulaş (enfeksiyon) yapma yeteneği kazandı ve de Aralık 2019 sonunda Çin’de başlayarak hızla tüm dünyaya yayıldı, bir Pandemiye (kıtalararası salgına) yol açtı. Salgında 18. aya girdik Küresel toplum – Dünyalılar olarak.

Çok ağır bedeller ödedik, uzun yıllar boyunca da ödemeyi sürdüreceğiz.

Hiç ama hiç unutulmasın :
Mistik ritüeller – inanışlar, “eşref-i mahlukat“… teraneleri bir yana, insanoğlu yeryüzünde SAĞKALIM (BEKA) tehdidi yüz yüzedir.
Üstelik bu tehdit açık ve yakındır.
İklim faciası, hava – su kirliliği, kuraklık ve tarımsal üretimde azalma, türlerde azalma, deniz kirliliği, buzulların erimesi, hala %1,05 dolayındaki muazzam yıllık nüfus artışı… Her yıl 81 milyon daha ekleniyor dünyaya..

İNSANOĞLU, SANA SORUYORUZ :

Dünya “sonlu” olduğuna göre, sen, yeryüzünde, son derece sorumsuz biçimde, akıl almaz biçimde sonsuza dek çoğalabileceğini nasıl düşünebilir ve frene basmazsın?
Üstelik yeryüzünde son yıllarda tüm türer sayıca azalırken sen nasıl ha bire ürersin?!

Aklını başına almalı ve “HER AİLEYE 1 ÇOCUK!” can simidine sarılmalısın hemen’

Hiç aklından çıkarma, bu Dünya sana mahkum değil ama tersi doğru. sen ona mahkumsun. Yeyüzünde, biyolojik anlamda zorunlu parazitsin.. Dünya yakasını senden kurtulsa rahatlayacak.
Derhal NÜFUS PLANLAMASI, DERHAL! Nüfusu hızla azaltmak zorunayız.
Çevreyi bir fahişe gibi görme ilkelliğinden kurtulmak..
O’nunla ancak Doğa’nın şaşmaz – bağışlamaz kuralları içinde BARIŞ İÇİNDE BİRLİKTE (peacefull co-existence) olabiliriz; bu “komünal” yaşamdır, doğa yasalarına mutlak saygı ile. Bilim bu yasaları keşfetme ve birlikte yaşam koşullarını oluşturma amaçlıdır; yoksa Doğaya hükmetmenin ilkel – akıldışı araçları değil!

***
Salgında, Türkiye’de eriştiğimiz son “resmi” durum aşağıda. Ne ölçüde gerçek, bilmiyoruz.

Ancak hala çok ürkütücü. Her gün an az 6 bin PCR + olgu yakalıyoruz, bunları 1/10’u bulgu veren hasta. 100’e (yüz!) yakın insanımızı kurban veriyoruz.. Yine resmi verilerle 5,3 milyon insanımız hasta oldu, toplam 48 bine varan “resmi” kovit ölümü var…
Aşılamaya 14 Ocak’ta başladık, 6 ay geçti, 2 doz aşı alan insan sayısı hala 12 milyon dolayında. Gerekli toplumsal bağışıklığın çooookkk uzağındayız.
Dünya da rahat değil…
Türkiye’ye turistik sınırlamalar sürüyor AB ve Rusya, İngiltere başta olmak üzere.
İyimser beklentiler 20 milyon turist.. Oysa 2019’da 50 milyona yakın idi bu rakam.

Ve AKP’li CB Erdoğan kalkıp, “3. aşımı oldum, antikor testimi de yaptırdım, oldukça yüksek çıktı…” Keyfi gıcırında demek ki Reis hazretlerinin.. 2 bilimsel yanlış birlikte; 3. aşı ve yersiz – anlamsız antikor testi. Halka böyle mi örnek olunacak? 60 milyon insan (20 milyon 0-18 yaş çocuk düşülürse) 40 milyon insanımız daha tek doz aşıya erişememişken (Dünyada 13. sıradayız), masum insanlar ölürken.. bu nasıl bir ayrıcalık ve içine sindiriş, lider rolüdür (!), anlamak olanak dışı.

Tüm bunları Sn. Lale O. Arslan ile bu akşam 20:00’de BİZİM TV youtube kanalından canlı yayınlanacak programda değerlendireceğiz.
Sn. Ozan ile 2 Nisan 2021 günü programımız rekorlar kırarak 225 bini aşkın izleyici yakaladı.

izlemek için lütfen tıklayınız (reklamlarla 1 saat 26 dk.)

https://youtu.be/Wm567nUXUk8

Bilgi ve ilginize sunarız..

Sevgi ve saygı ile. 05 Haziran 2021, Ankara

Prof. Dr. Ahmet SALTIK MD, MSc, BSc
Ankara Üniv. Tıp Fak. Halk Sağlığı Anabilim Dalı (E)
Sağlık Hukuku Uzmanı, Siyaset Bilimi – Kamu Yönetimi (Mülkiye)
www.ahmetsaltik.net profsaltik@gmail.com
facebook.com/profsaltik twitter : @profsaltik

Üçüncü doz aşı gerekli mi?

1 Yanıt

Dr. Ceyhun Balcı yazdı…

04 Haziran 2021
Üçüncü doz aşı gerekli mi? – Son Dakika Özel Haberler Köşe Yazıları (veryansintv.com)

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın üçüncü doz Covid-19 aşısı yaptırdığı anlaşıldı. Aşıya güvensizliğin ve az da olsa aşı karşıtlığının pusuda olduğu koşullarda devlet ileri gelenlerinin, siyasetçilerin ve onlara eşlik diğer ünlü kişilerin aşılarını basına açık şekilde yaptırması olumlu bir tutumdu. Çeşitli ortamlarda aşıya güvensizlik oluşturabilecek paylaşımların olduğu düşünüldüğünde bu ve benzeri paylaşımların toplumu olumlu yönde etkileyerek aşılanma oranlarını artırması beklenir.

Cumhurbaşkanı’nın “üçüncü doz” aşı yaptırması ve bunu basın yoluyla paylaşması özendirici olmaktan çok kadar kuşku yaratıcı olmaya adaydır.

Aklımıza geliveren soruları sıralayalım!

– Cumhurbaşkanı’nın üçüncü doz aşı yaptırmaya karar vermeden önce kime danıştığı öğrenilerek başlanabilir işe.
– Daha önce Coronavac aşısı yaptırdığı varsayıldığında Cumhurbaşkanı’nın 3. doz olarak yaptırdığı aşı hangisidir?
– Cumhurbaşkanı bu konuda herhangi bir öğüt ya da bilimsel öneri almadıysa kendi kararıyla mı yaptırmıştır son dozu?
– Eğer kendi kararıysa herhangi bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının da böylesi bir karar verme hakkı var mıdır?

Türkiye salgınla neredeyse eş zamanlı olarak bilim kurulunu oluşturarak doğru bir ilk adım atmıştı. Ancak, ilerleyen zamanda bilim kurulunun özerkliği sorgulanır oldu. Bilim Kurulu’nun aldığı karar(lar) sözcüsü aracılığıyla kamuoyuyla paylaşılmadığı için saydamlık ilkesi hiçe sayıldı. Bilim Kurulu ne karar aldı ya da yürütme bu kararın ne kadarını uyguladı gibi sorular aylar boyunca yanıtsız kaldı!

Böylelikle Bilim Kurulu’nun Sağlık Bakanı’nın ve dolayısı ile de yürütmenin denetimi ve gözetimi altında olduğu izleniminin oluşması kaçınılmazlaştı.

Bugün için Türkiye’de 29 milyon kişinin aşılandığını biliyoruz. On üç milyona yakın kişininse 2 doz aşılandığı biliniyor. (https://covid19asi.saglik.gov.tr/)

Dünyadaki birkaç ülke dışında çoğu ülkeyle birlikte Türkiye toplumsal bağışıklık edinilmesi için gerekli aşılanma oranının hâlâ oldukça uzağındadır.

Aşıların koruyuculuk süresine ilişkin tartışmaların bilimsel ortamları aşıp basına da konu olduğu görülüyor. Oysa, aşılanma oranlarının bu denli yetersiz düzeyde olduğu günümüzde bu tartışmaların öne çıkartılmasında toplum yararı olmadığı açıktır. 3. dozun gerekliliğine ilişkin olarak bilim çevrelerinden dişe dokunur bir yorum gelmezken “3. doz” söylemlerinin daha çok aşı üreticisi şirketlerin CEO’larından gelmiş olması da oldukça manidardır (AS: anlamlıdır).

https://www.cnbc.com/2021/04/15/pfizer-ceo-says-third-covid-vaccine-dose-likely-needed-within-12-months.html#:~:text=Pfizer%20CEO%20Albert%20Bourla%20said,vaccinated%20against%20the%20coronavirus%20annually

Hiç kuşkusuz 3. doz gerekliliğine ilişkin tartışmalar bilim insanlarının öncelikli ilgi alanında olmayı sürdürecektir. Cumhurbaşkanı’nın 3. doz yaptırmasına bir kez daha dönersek;

– Bu habere konu olan üçüncü doz hangi bilimsel dayanakla yapılmıştır?
– Bilimsel görüş bilim kurulu kaynaklıysa bu önemli veriye erişmek herkesin hakkıdır.
– Yok eğer bilim kurulu kaynaklı değilse bir başka kaynağın önerisi ya da Cumhurbaşkanı’nın kişisel tercihiyse salgın yönetiminde şu ya da bu biçimde yeri olduğu varsayılan bilim kurulu ağır yaralı demektir. Saygınlığı önemli ölçüde aşınmıştır.

Cumhurbaşkanı’nın 3. doz aşı açıklamasına eklenen bir başka açıklama daha vardı. O da az sorunlu değildi. Cumhurbaşkanı antikor testi yaptırdığını ve antikor düzeylerinin oldukça yüksek çıktığını ifade etti. Böylesi bir açıklamayı yapmadan önce bilimsel görüş almış mıydı?

Bilindiği kadarı ile antikor testleriyle saptanan düzeyler önemsiz olmamakla birlikte antikor düzeyleri düşük olan ya da hiç olmayan kimselerde aşıyla bağışıklamanın sağlanamadığı yargısından bilim insanları bile özenle uzak durmaktadır. Bağışıklıkla ilgili farklı ölçütlerin varlığı ve kimi bağışıklık öğelerinin nicel olarak belirlenemeyebileceğinden hareketle bilim insanları yalnızca antikor düzeyi üzerinden bağışıklık yorumundan kaçınmaktadır. Dolayısı ile çok sayıda bilim insanı antikor düzeyi baktırmanın gereksizliğine özellikle vurgu yapmaktadır.

Devletin doruğundan gelen bu paylaşımın Covid-19’la baş etmede yarar sağlamadığı hatta kuşku yarattığı açıktır. Yazıya başlık olan soruya gelince;

“3. doz gerekli mi?” sorusu bilim tarafından yanıtlanacaktır. Bu soruyu gerekmediği ölçüde gündemde tutmanın hiç de gerekli olmadığı ortadadır. Yazıya konu soruların sorulabildiği, yanıtlarının da saydamlıkla ve açıklıkla alınabildiği bir Türkiye özlemiyle!

COMMUNITY SCREENING PROGRAMS

Bir Cevap Yazın

Dear Phase 1 Students of Atilim Univ. Medical School

All medical students,
Medical residents in different branches
Allied health staff
General public and Media,

On 4th June 2021, we conducted a 1 hours lecture on zoom for Phase 2 Students of Atılım Univ. Medical School with a title / topic of

COMMUNITY SCREENING PROGRAMS

Here are 34 power point slides having a rich and up to date content (PDF 1,7 MB).

Community Screening Programs

With respect and love. 4th June 2021, Ankara

AIR POLLUTION & PUBLIC HEALTH

Bir Cevap Yazın

Dear Phase 2 Students of Atilim Univ. Medical School

All medical students,
Medical residents in different branches
Allied health staff
General public and Media,

On 3rd June 2021, we conducted a 2 hours lecture on zoom for Phase 2 Students of Atılım Univ. Medical School with a title / topic of

AIR POLLUTION & PUBLIC HEALTH

Here are 50 power point slides having a rich and up to date content (PDF 2,7 MB).

Air pollution

With respect and love. 3rd June 2021, Ankara

MEDICAL LAW

Bir Cevap Yazın

Dear Phase 1 Students of Atılım Univ. Medical School

All medical students,
Medical residents in different branches
Allied health staff
General public and Media,

On 3rd June 2021, we conducted a 1 hour lecture on zoom for Phase 1 Students of Atılım Univ. Medical School with a title / topic of

MEDICAL LAW

Here are 47 power point slides having a rich and up to date content (PDF 1,8 MB).

Medical_Law

With respect and love. 3rd June 2021, Ankara

Prof. Dr. Ahmet SALTIK MD, BSc, LLM

BİLİMSEL AKILCILIĞIN PUSULA OLDUĞU TIP, HUKUK ve AYDINLANMA SİTESİ Hekim, Hukukçu – Sağlık Hukuku Uzmanı

Kategori arşivi: Hekim Saltık

Eski İBB Başkanı Nurettin Sözen: Erdoğan biyolojik arıtma projelerini durdurdu