Etiket arşivi: Stephan Hawking

‘Büyük Keder Dalgası’

Ergin Yıldızoğlu
Ergin Yıldızoğlu
ergin.yildizoglu@gmail.com Son Yazısı / Tüm Yazıları 

31 Ekim 2022, Cumhuriyet

(AS: Bizim kapsamlı katkımız yazının altındadır..)


“Çorak Ülke”
 şiirinin 100. yıldönümünde, yine bir Anksiyete Çağı”. Ancak o zaman, en azından, “dünyayı yeniden yapma umudu” vardı. Bugün, ben kendimi, David Brooks’un (New York Times) “Büyük keder dalgası” gözlemine daha yakın buluyorum; nihilizme düşmemek için her gün yeniden aşmaya çalıştığımız bir duyguyu betimliyor.

‘DÖNÜLMEZ AKŞAMIN UFKUNDA’

Yeni bir İklim Zirvesi’ne giderken Birleşmiş Milletler’in konuyla ilgili üç kurumu, bu yüzyılın sonuna kadar hedeflenen 1.5 °C sıcaklık artışı sınırının artık gerçekçi olmadığını açıkladılar: Bu hedefe ulaşmak için gerekli uluslararası işbirliği ortamı yok. Putin’in “Dünya, II. Dünya Savaşı’ndan bu yana en tehlikeli 10 yıla giriyor” sözlerinin, ABD Yeni Güvenlik Stratejisi’nin “büyük güçler arası rekabet dönemi” tanımlamasının, Çin’e yönelik ticari yaptırımların, Çin liderliğinin içeride otoriter ve dışarıda daha sert politikalara yönelmesinin gösterdiği gibi, olacağı da yok…

Yüzyılın sonuna kadar sıcaklık artışı 2.5 °C sınırına ulaşacak. “Uygarlık” artık altından kalkması olanaksız bir yıkım riskiyle karşı karşıya. Bu yıkımın bir boyutu, deniz seviyesinin yükselmesine, aşırı iklim olaylarına bağlı olarak artık kronikleşmiş su ve gıda kıtlığı; bir diğeri bu kıtlıklardan kaçanların, gittikçe daralan (hemen hepsi merkez ülkelerde) yaşanabilir alanlara sığınma çabasının ağırlaştıracağı siyasi gerginlikler. Büyük güçlerin, ekonomi, kaynak ve ulaşım açısından stratejik öneme sahip bölgeleri paylaşma çabasının yoğunlaşması da yeni jeopolitik krizleri, savaşları besleyecek. Ne de olsa: “İçeride devrim istemiyorsanız dışarıda emperyalizm…” (Cecile Rhodes)

Ulus devlet ve liberal demokrasi de vatandaşlarının temel gereksinimlerini karşılama kapasitesini hızla kaybediyor. Bu madalyonun öbür yüzünde, gücü ve serveti müstehcen düzeylere ulaşmış, finans, enerji, teknoloji ve silah şirketleri, sosyal medya ve internet üzerinden satış platformu tekellerinin sahibi, Bezos, Musk gibi tipler, hırsız siyasetçiler ortaçağ krallarını çatlatacak büyüklükte servetleri halkın gözüne sokuyorlar.

Bu büyük krizlerin, büyük servetlerin, “en çok zarar verenlerin sesinin en çok çıktığı” (Greta Thunberg) dünyasında halkın payına bir “büyük keder” dalgası düşüyor. Gallup şirketinin 140 ülkede, 150 bin kişiyi kapsayan bir araştırması keder, öfke duygularının geçen yıl rekor düzeye çıktığını saptamış: 16 yıl önce halkın yüzde 1.6’sı yaşamına “0” notu verirken (“0” en kötü – “10” en iyi), geçen yıl bu oran yüzde 6.4’e ulaşmış. En alt yüzde 20’sinin “mutsuzluk notu” ortalama 2.5’ten geçen yıl 1.2’ye gerilemiş.

Bu dalga, liberal demokrasiye, onun liderlerine olan güveni eritiyor. Bu kedere, öfkeye, tercüman olacak, “dünyayı yeniden yapma umudunu” yaşatacak bir sol hareketin yokluğunda “süreç olarak faşizm” hızlanıyor: İsveç’te ikinci parti, Macaristan’da, Polonya’da, İtalya’da, Hindistan’da iktidarda, İspanya ve Finlandiya’da 2023 seçimlerinde birinci sıraya yükselebilir. Pazar günü, Brezilya’da, büyük sermayenin ve ordunun tercihi faşist Bolsonaro, ya seçimleri “Atı alan Üsküdar’ı geçti” misali kazandı ya da “hile var” diyerek ortalığı birbirine katmaya başladı. Benzer bir krizin, ABD ara dönem seçimlerinde, 2024 başkanlık seçimlerinde yaşanma olasılığı çok yüksek. Tabii bu arada Türkiye de önümüzdeki seçimlerle bu resmin içinde kendine uygun bir yer bulacak.

Adeta, Yahya Kemal’in şiirindeki gibi “Dönülmez akşamın ufkundayız” ancak, şiirin “boş ver keyfine bak” havası bir seçenek değil. Çünkü “büyük keder” kişinin değil bir uygarlığın sonuna ilişkin. Bir insanın kendi yaşamı tükenirken “boş vermeyi” seçmesi bir özgürlük sorunu.

  • Bir insanın uygarlığın geleceğine boş vererek
  • “kişisel haz ilkesine”, (AS: Hedonizm’e) “öbür dünya umuduna” sığınması ise
  • insan olmaktan vazgeçmeye ilişkin bir ahlak sorunu.

====================================
Dostlar,

Homo sapiens” kendi elleriyle kendi sonuna doğru dört nal koşmakta.

Bu yüzyıl sonuna dek havaküre (atmosfer) sıcaklığının en çok 1,5 derece artması bile alarm sınırı iken, bu hedefin yakalanması çok güç görülüyor. Ülkelere tanınan karbon dioksit salım (emisyon) kotaları kürsel pazarda haraç mezat!! Diyelim Çin, ABD.. yoksul, sanayileşmemiş bir Afrika ülkesinin nüfus, yüzölçümü gibi ölçütlere dayalı belirlenen yıllık toplam fosil yakıtları salım (emisyon) kotasını satın alıyor! Satan ne ölçüde bunalımın ayırdında bilinmez ama alanın olası yıkımı bildiği çok açık. Bir bilinç tutulması mı bu??

İnsanoğlu yaşamının kumarını oynamakta! Birkaç çarpıcı örnek..

– DSÖ’ne göre (Dünya Sağlık Örgütü) dünya nüfusunun %99’u (doksan dokuzu!),
DSÖ standartlarına göre kirli hava soluyor.
– Kanserlerin neredeyse %80’e varan kesimi çevresel; Kanser politik bir hastalık!
– Unutulmuş kimi hastalıklar geri dönerken, yepyeni hastalıklar oluşuyor ve bu tür
ardışık afetlerin birlikte, eşzamanlı deneyimlenmesi salt bir zaman sorunu..

Yapılabilecekler belli ve sınırlı                :

1. Sürdürülebilir kalkınma (sustainable development) söylemi (mottosu) artık “sürdürülebilir” değildir. Hızla SÜRDÜRÜLEBİLİR YAŞAM (sustainable life) ayarlarına (moduna) geçilmelidir.

2. Küresel nüfus artış hızı %1,05’lerden en çok 10 yıl içinde yüzde yarımın altına çekilmeli,
yıllık net 80 milyonu aşan nüfus çoğalması 40 milyonun altına düşürülmeli.
(Türkiye’de yarım milyonun altına..)

3. BM ve ilgili uzmanlık kuruluşları DSÖ, FAO, UNEP, UNDP, ILO, UNICEF, UNESCO..
ağır küresel bunalımı / sağkalım (beka, survival) sorununu kesinlikle gündemden düşürmeden BM Genel Kurulunda, Güvenlik Konseyi’nde gündemde tutmalı ve küresel kapitalizm mutlaka dizginlenmeli. Tüketim çılgınlığı durdurulmalı, herkes en üst düzeyde tasarruflu yaşamalı.

4. Bilimsel buluşlar çevreyi – doğayı gemlemek için değil (Doğa fahişemiz değil!), onun yasalarını anlayarak birlikte barış içinde yaşamak (peaceful co-existence) felsefesiyle kullanılmalı.

5. Ekolojik devlet – ekolojik anayasalar dönemi açılmalı.

Son olarak; Neondertal insandan Homo sapiens‘e evrilen insanoğlu, 21. yy’ın ilk yarısında,
yepyeni ve “hızlı” bir evrimleşme ile “Homo environmentum“a yükseltgemeli kendisini.

Çünkü; ya Doğa intikam alarak sırtındaki zorunlu parazit insanoğlunu atarak büyük olasılıkla çok daha keyifli olarak evrendeki varlığını biz olmadan sürdürecek;

Ya da pes edecek ki bu da uygarlığın yeryüzünde sönümlenmesi ile eşdeğer.

Belki bu arada evrende başka gezegenlerde yaşam bulunursa ya da kolonileşme olanaklı olursa.. Ünlü kuantum fizkçisi Stephan Hawking‘in uyarısı ise “en geç bin yıl içinde” bu düşötesi (fantastik) tasarımın gerçekleşmesi.

Görünen o ki o denli zamanımız yok; uyan insanoğlu uyan!!

Sevgi ve saygı ile. 31 Ekim 2022, Ankara

Prof. Dr. Ahmet SALTIK MD, MSc, BSc
A​tılım Üniv. Tıp Fak. Halk Sağlığı ​AbD
​Hekim, Hukukçu-Sağlık Hukuku Uzmanı, ​Mülkiye’li​
www.ahmetsaltik.net        profsaltik@gmail.com
facebook.com/profsaltik    twitter : @profsaltik    

 

 

50’Lİ YILLARDAN BUGÜNE NÖROLOJİ / PROF.DR.COŞKUN ÖZDEMİR

50’Lİ YILLARDAN BUGÜNE NÖROLOJİ / PROF.DR.COŞKUN ÖZDEMİR


Kasder Kurucu Başkanımız Prof. Dr. Coşkun Özdemir’in kaleminden 67 yıllık nöroloji anıları: 

(AS: Bizim kısa notumuz yazının altındadır..)

Bizim kuşaktan, bu tıp branşını seçmiş olanlar “Akıl ve sinir hastalıkları uzmanı“dırlar. Uzmanlık diplomalarımızda böyle yazar. O yıllarda Nöroloji ve psikiyatri beraberdir. Anadolu’nun ihtiyacı o yıllarda bunu gerektiriyordu.
Asistanlığa 1954′ de başladım. Uzmanlıktan sonra ben, 1960’da doçentlik ünvanı için  nörolojiyi tercih ettim.. 66 yıldan beri Nöroloji okuyor, öğrenmeye devam ediyorum. Çok sevdiğimiz geçen yıl kaybettiğimiz bilge kişi Prof. Dr. Edip Aktin her buluşmamızda “Coşkun, bilinenlerin çok azını (nöroloji dahil) biliyoruz” der dururdu. Gerçekten öğrendikçe bunu farkedersiniz.  Bilinenler öylesine hızla artıyor. Son 70 yıl içinde öyle büyük gelişmeler oldu ki artık bir uzman “ben nöroloji biliyorum” diyemez. Doğaldır ki tüm tıp dalları için de böyle. Bilim dalları bu yüzden doğdu.

Gerçekten 60 yılı aşan gelişmelere bakınca 50′ lili yıllarda ne kadar az şey biliniyormuş ya da bu süre içinde ne büyük gelişmeler oldu diyoruz. Yalnız  az bilmek de değil, o günlerde bugün çok yanlış bulduğumuz bazı bilgiler de geçerli idi.. Haseki hastanesinde hocamız Şükrü Hazım bey çok iyi bir nörologdu. Hasta vizitlerinde çok şey öğreten, hiç abartma yapmayan, Avrupa’ya kıyasla ülkemizdeki yetersizlikleri iyi vurgulayan, bilimsel yaklaşım örnekleri veren, Prof. Dr. Eric Frank’ın hazırladığı seride Nöroloji kitabı sahibi, zarif bir bilim insanı. Tıp öğrenciliğimizde, Nazi Almanya’sından kopup gelen gerçek bilim insanlarının bizim için ne büyük talih olduğunu sonraki yıllarda daha iyi anladık. Bunu  yinelerim. Eric Frank Winterstein, Schawartz, Hugo Braun Kurt Koswick bize ilham veren büyük bilim insanları idiler.

Klinikte  en çok beyin damar hastalığı vakalarını görüyorduk. Sebep ateroskleroz idi. Daha çok damar tıkanması sonucu felç (inme) hastaları geliyordu. Beyin kanaması daha azdı. Bir de serebrosklerozdan bahsederdik. O da beyinde demansa yol açan  yaygın damar sertliği demek oluyordu. Oysa ilerleyen yıllarda patoloji ile temas kurunca vasküler demansların nadir olduğunu demansın çoğunlukla Alzheimer tanısı ile birlikte olduğunu öğrendik. Biz pre-senil demanslar okumuştuk. Onlar yok oldu. Damar tıkanmaları için bolca vazodilatatörler (damar genişleticiler, niacin, ronicol) ve spazm giderici papaverin kullanıyorduk. Ayrıca boyundan novocain şırınga ederek ganglion stellatum blokajı yapardık. Claude Bernard Horner (pupilla daralması ve ptoz) gözlersek  isabetimizle övünürdük. Amaç sempatik sistemi baskılayıp parasempatik etki altında kanlanmayı kolaylaştırmaktı. Pek de rasyonel bir çare olmadığını, çok geçmeden bu varsayımın  geçerli olmadığını öğrendik. Vazodilatatörler hastadan çok sağlam damarları genişletiyordu. Gelip geçici kısa süren serebral belirtileri spazm sanıyorduk. Papaverin yararsızdı.

Okuyarak yavaş yavaş extracranial, kranium dışı arter sendromlarını öğrendik. Vakaların çoğunda tıkanan damar kafatası içinde değil boyunda uzanan carotis ya da vertebral arterde, Willis poligonunda idi. Spazm dediklerimiz aslında iskemik ataklardı. Böylece anjiyografi ihtiyacı ortaya çıkıyordu. Boyunda Carotisten kontrast verilerek damarlarda darlık ya da tıkanma tespit etmek mümkün  olabilecekti. O zaman antikoagülanlar gündeme geldi. İskemik ataklar ardından tıkanmanın ve kalıcı felcin gelebileceği tehdidine karşı antikogulanlar (pıhtılaşma önleyici) kullanılmaya başladık.

Bugün unuttuğumuz nöro-sifilis 50’lerde gündemde idi.  Wasserman, rutin laboratuvar araştırmamızdı. Tabes dorsalis vakaları gördük. Meningomyelit hatırlamıyorum. Polinöropatilerdan yalnızca herediter ve diyabete bağlı olanları tanıyorduk. Etiyoloji tayini çok enderdi.

Bugün gen tedavilerinin başladığı Duchenne Müsküler Distrofi, hastalığıa adını veren Fransız nörolog tarafından 1860’da tarif edlmişti. CHARCOT ALS’yi 1850′de tarif etti. Biz Charcot hastalığı olarak öğrenmiştik. ALS sonraki yıllarda Motor Nöron hastalığı olarak anıldı. Amerika’da ALS ya da Lou Gheric adını tercih ettiler. Onlar için bir beyzbol oyuncusu bu kadar önemli idi. Uluslararası toplantılarda fırsat buldukça mikrofona gelip ”Stephan Hawking bu hastalık için çok daha yerinde bir isim değil mi?” diyordum..

Nöroradyoloji 70’lerde büyük önem kazanıyordu. Beyin patolojileri için pnömoasefalografi yapıyorduk. Beyindeki ventrikül boşluklarını hava ile doldurarak bir itilme sapma var mı gözlüyorduk. Hasta için zahmetli bir işlemdi. Lomber ponksiyonla likör (bel suyu) alıp hava veriyorduk. Hasta birkaç gün başağrısı çekebiliyordu. Omurilik patolojileri de öyle. Orada omurilik kanalına bu kez enseden girerek kontrast madde lipiodol veriyorduk. Bir bası var mı araştırmak içindi bu. O lipiodol yıllarca spinal kanalda kalıyor, rahatsızlık yaratabiliyordu (araknoidit). Bereket pantopak yetişti. Onunla bu incelemeler daha kolaylaştı.

Subaraknoid kanamaları oldukça sıktı. Felç yok, ense sertliği varsa, bel suyunda  kan varsa bu teşhisi koyuyorduk. Anevrizma ancak anjiyografi ile gösterilebilirdi. Ama bizde henüz gerektiği gibi yapılamıyordu. Arkadaşımız Ahmet Çalışkan bir anevrizma kanaması geçirdiğinde (1975) O’nu izin ve randevu alıp Zürih’e GAZİ YAŞARGİL’e götürdük. Ben de birlikte gittim. Dünyanın en usta bıçağı O’nun elinde idi. Bu büyük usta bana, beynin içinde anevrizmaya doğru nasıl ulaşıldığını izlemek fırsatını vermişti. Başarılı bir ameliyatla arkadaşımız kurtuldu. Ben Kantonspital’de özlemini çektiğim güzel bir kas laboratuvarını görüp notlar aldım.

Multiple Skleroz vakaları ender değildi. Etraflı, uzun süren bir nörolojik muayene yapıyorduk. Oftalmoskopla göz dibine bakıyor, papilla edemi var mı araştırıyorduk. Kafa içi basınç artışını bu muayene gösteriyordu. Beyin tümörleri ender değildi. Bazen zahmetli pnömo yerine göz dibi, kafa içi basınç artışı ile tanı koyup sinir cerrahlarına teslim edebiliyorduk. Numune’den Hami Dilek bey ve Hüsamettin Gökay yardımcılarımız oldular.

Epilepsi ve çeşitleri hiç nadir değildi. Çeşitli anti-epileptikler kullanıyorduk. Epdantoin, mysoline, tegretol gibi… Bunların sayısı giderek arttı. EEG tetkiki yapabiliyorduk. Duchenne ve ALS’den başka kas hastaları da vardı tabii. Bir hasta, benim kariyerim için dönüm noktası oldu. Şefimiz, göz kapakları düşen başını boynunu doğrultamayan bir hastaya Myasteni tanısı koydu. Okuyunca çok ilgi duydum. Şükrü Hazım hocamız MG sempozyumu içeren zengin içerikli bir dergi getirdi. Ömür boyu süren bir merakım oldu bu hastalık (Harvard yıllarımda başlıca çalışma ve araştırmalarım bu hastalık üzerinde olmuştur). Hastada Timoma vardı. Hastalığın Timusla ilgisi biliniyordu. Ameliyata yolladık. Birkaç gün sonra kaybedildi bu hasta.. Hemen ardından 15 yaşında bir genç kız geldi, O’na teşhisi koyabildim. Myasthenia Gravis.. Timoma yok. Ama UK’den Keynes, timusun çıkarılmasının iyi sonuçlarını bildiriyor. Çapa’ya cerrah Prof. Dr. Şevket Tuncel ve Bülent Tarcan’a (Şükrü Hazım beyin damadı idi bu ünlü bestecimiz) gönderdik. İyi durumda döndü aylarca bizimle kaldı. Bundan cesaretlenerek 2 miyasteni olgusunu daha timektomi için yolladık. İkisini de kaybettik. İyice okumaya başladım. Yoğun bakım olmadan yapılacak timektomi, hastayı ölüme yollamakla eş anlamlı  olduğunu üzülerek öğrendim.

YOĞUN BAKIM
Bugünlerde Corona nedeni ile çok sözü edilen yoğun bakımı pek bilmiyorduk. Hemen hiçbir hastanede yoktu. 1967’de Haydarpaşa Göğüs Hastalıkları Hastanesi kuruldu. Başında ün yapmış bir cerrah var, Siyami Ersek.. Telefon edip sıkıntımızı anlattım. Çok uygarca bir tavırla ”Tabii kardeşim, bu bizim işimiz bize gönderin” dedi. O’na gönderdiğimiz hastalar yaşamı sürdürdüler. YOĞUN BAKIM ne demek, öğrenmiş olduk. Yıllar sonra önce Numune Hastanesinde yoğun bakımı kuran Cemal Öner’le Çapa Tıp Fakültesinde buluştuk. O, Reanimasyon adı altında yoğun bakımı kurdu. Ekseri günde, birden fazla oraya koşardım. Haseki’de başka kas hastaları da görüyorduk.

GENETİK KAS HASTALIKLARI
Bir ders kitabında (text book) yalnzıca7 kas hastalığının adı vardı. Bilinenler çok azdı. Genetik bilgilerimiz çok yetersizdi. Bugün baş köşeye oturan İmmunoloji, immünolojik hastalıklar henüz gündemde değildi. Myasteni hastalığının oto immun bir hastalık olduğunu 60 sonları, 70 başlarında öğrendik ve immunosupresif ilaçlar kullanmaya başladık. Duchenne, erkek çocuklarda görülen, anneden erkek çocuğa geçen hastalıktı. Bir de çeşitli adlar alan konjenital hipotonik gevşek çocuklar vardı ama onlar neydi? Bugün gen tedavilerine başlanan ikinci hastalık SMA’yı da ayırt edemiyorduk. Miyojen – nörojen ayrımı yapamıyorduk. Bunun ayrımını yapabilen EMG aleti yoktu. Türkiye’de ilk EMG yapan 60’larda sanırım İzmir Tıptan Cumhur Ertekin’dir. Ben Londra National Hospital’de gördüğüm eğitimden sonra, 1965’de EMG yapmaya başlayabildim. Alexander Von Humbold Vakfından geçen yıl kaybettiğimiz Feyzi Aksoy aracılığı ile DİSA EMG aleti alabildik. Congenital miyopatileri de tanımıyorduk. SMA tanısı koyamıyorduk. Tip III SMA’ yı miyopatiye benzetiyorduk. Tip III SMA, KUGELBERG – WELANDER hastalığını 60′larda öğrendik. Bu iki büyük nöroloğu İsveç’te tanıdım..

Kas biyopsisi kas hastalıkları için vazgeçilmez bir ihtiyaçtı  yapamıyorduk. Duchenne‘in selim formu Becker’in teşhisi de koyamıyorduk. Hele Bağışıklık Sistemi henüz söz konusu değildi. Patoloji en zayıf tarafımızdı. Nekropsi (otopsi) kolay kolay yapamazdık. Aileden izin almak kolay değildi. 1963′de Danimarka’da 10 aylık bir kursta kronik hastalıkların çoğunlukta olduğu nörolojide rehabilitasyonun ne kadar büyük bir gereksinme olduğunu öğrendim.. Bu ülkede yapılmakta olanları gıpta ile izledim. Rehabilitasyon başlıca ilgi alanlarımdan biri oldu.

LONDRA QUEEN SQUARE
1964′de Londra’da dünyanın önde gelen nöroloji merkezlerinden birinde (Quinn Square) 6 ay kaldım ve EMG öğrendim. Orada nöroloji literatürünü zenginleştiren büyük bilim insanlarını tanıdım. Mc Donald Crithley, Mc Cormick, Mc Ardle, Roger Gilliat, Russel Brain, Lord Walton, John Marshall  gibi.. İlk dikkatimi çeken, bize kıyasla çok az ilaç kullanıyor olmaları idi..

1969’da Amerika’ya Harvard’ın en ünlü hastanelerinden birinde (MGH) dolu dolu 2 yıl geçirme şansım oldu. Bizim beynin bellek, dikkat, konsantrasyon gibi melekelerini güçlendirir diye avuç avuç kullandığımız bir ilaçtan (Encephabol) bahsettiğimde yalnızca gülmüşlerdi. Patolojinin zayıf tarafımız olduğuna değinmiştim. Amerika’da bir  hastane en az % 80 nekropsi (brain cutting) yapmıyorsa o hastanenin uzmanlık eğitimi yapamayacağını öğrendim.

BOSTON, HARVARD
Massachusetts General Hospital’de yine büyük nörologları tanıdım. Klinik şefi büyük nörolog  Raymond Adams  “iki yıl kalırsan, istersen patoloji yap” dedi. ”Ben kasta kalacağım” dedim. Salı günleri Pearson Richardson yönetiminde Brain Cutting toplantıları oluyordu. Miller Fischer gibi bir büyük nöroloğun lacun sayısı tahminlerini dinliyorduk. Nöroloji ziyafeti gibiydi. Patolojinin önemini iyice kavrıyordum. Andrew Engel ve Denny Brown’ı da orada tanıdım. 1971 sonlarında Türkiye’ye döndüm. MHG ile ilişkim 2000′ li yıllara dek sürdü. Amerika’da elbette çok şeyi kıskandım. Bunlardan biri de post-graduate kurslardı. 1986′ da biz de bu kurslara başladık. İlk destekçilerimiz Ankara’dan Tülay Kansu ve Ceyla İrkeç oldular. Bu kurslar başarı ile devam ediyor.

NÖRORADYOLOJİ
1970′li yıllarda Nöroradyoloji de bir devrim oldu. Bilgisayarlı tomografi onun ardından MRI kullanıma girdi. İlk uygulamalar Amerika’da başladı. Çapa’ya dönersek, Hacettepe’nin alet edindiğini öğrendik. Biz Çapa’da Prof. Dr. Edip Aktin’in girişimi ile harekete geçtik. Gencay Gürsoy Norveç’e gitti. Birkaç yıl içinde bir nöroradyoloji ekibi oluştu (Reha Tolun, Sara Bahar, Rezzan Tuncay, Halil Atilla İdrisoğlu). BT aleti edindik. Oldukça geç kalan radyoloji kliniği, yıllar sonra “bu bizim işimiz” diyerek bizdeki gelişmeye engel olmaya çalıştı. Sonuçta anlaştık ama başlangıç bize aitti. MR radyolojiye geldi. Artık beyin patolojilerini kolaylıkla tanıyabiliyorduk. Oldukça rahatsızlık veren lomber ponksiyon yapmaz, göz dibine bakmaz olduk. Ben bir kas patoloji laboratuvarı kurulması için çabaladım. Boston’da MGH Raymond Adams, Zurih Kantonspital Dr. Jerusalem ve New Castlede Walter  Bradley destek verenlerdi. Boston’da ve New Castle’de yetişen bir çalışkan kızımız Dora Kohen, politikaya kurban gitti. Yurdu terketti. Rektör Haluk Alp’in yardımı ile kurduğumuz  laboratuvarı kullanamadık. Yıllar sonra Los Angeles’ta King Engel ve Valeri Eskenaz ile anlaştım (1989) Piraye Oflazer orada iki yıl kaldı. Böylece bir  laboratuvara ve bir uzmana sahip olduk. Fransa’da Gerare Said ile çalışıp  periferik sinir alanında uzmanlaşan Yeşim Parman o alanı doldurdu. Amerika’da Daniel Drahcman ile iyi bir eğitimden geçen Feza Deymeer (AS: sınıf arkadaşımızdır..) buna bir de Amerika’da EMG tecrübesi ekleyerek bize katıldı ve bir nöromüsküler bilim dalı kurmamız gerçekleşti. Birkaç yıl önce kaybettiğimiz Ahmet Çalışkan (Ayşen Gökyiğit O’na katıldı) epilepsi, Hıfzı Özcan çocuk nörolojisi dallarının kurucuları oldular. Aynur Baslo, Jale Yazıcı ve Emre Öge ile EMG ve nörofizyolojinin başına geçti. Gencay Gürsoy nöroradyoloji kurucusu oldu. Çalışkan öğrencilerimizden Mefküre Eraksoy çocuk nörolojisi yanı sıra Multiple skleroz ve immünolojik hastalıklar konusunda uzmanlaştı. Bizim kuşaktan sonra Anabilim Dalımızda deneyim kazanan gençler çok iyi bir davranış nörolojisi bilimdalı inşa ettiler. Hakan Gürvit, Haşmet Hanağası, Öget Tanör’ün ve bizimle yazık ki kısa bir süre kalan Murat Emre’nin bu bilim dalı için. büyük desteği oldu.

Bitirmeden önce çok ilginç bir olgudan söz etmek istiyorum:
Haseki Hastanesi’nde başasistan unvanı ile görev yaparken hastanede yatıp kalkıyordum ve gönüllü nöbetçi doktorluk yapıyordum. Geceleri ekseri psikonevroz vakaları gelirdi. Şikayetlerinden hemen anlarsınız onları. Onlardan bazıları bir konversiyon gösterisi ile mesela bacakları tutulmuş olarak bağırıp çağırarak gelirlerdi. Buradaki tablonun  organik bir nedene bağlı olmadığını deneyimli  bir nörolog anlayabilir. Bu bir histeri gösterisidir. Mazhar Osman Uzman’ın “la-şuuri temaruz” dediği şey.. Psikonevroz bütün dünyada sıktır ama bizim ülkemizde konversiyon çok yaygındır. Bizim kültürümüzde psikonevroz belirtileri böyle oluyor. Avrupa, Amerika nörologlarının bunu iyi tanımadığına sıklıkla tanık oldum. O toplumlarda psikonevroz anksiyete, depresyon vb. belirtilerle ortaya çıkıyor. Londra’da EMG öğrenirken, laboratuvarda bu tür hastalar arıyor bulamıyorlardı. Histeriyi Charcot Paris’te tarif etmiştir. Freud’la da teması, görüşmesi olmuştur. Charcot, travmatik yaşantılara vurgu yaparak, bu tür  sokaklarda anormal hareketler yapan vakalar tarif etmiştir. Bunlar Histeri vakalarıdır. Bu hastalara gece vakti Faradi akımı ile uyarı yapıyordum. O zaman o tutmayan ayak harekete geçiyordu ama hastanın anksiyetesi de geri geliyordu. Çünkü hasta, fonksiyonel bir parapleji ile hastalığa sığınarak psikolojik çatışmanın çözümünü arıyor. Faradi akımı ile O’nun elinden bu olanağı almış oluyoruz. Böyle vakalar çoktu. Şükrü Hazım bey hocamızın onlardan yatırdıkları da oluyordu. Penthotal ile Narkoanaliz yaparak Freudiyen bir analiz yapmaya çalışıyorduk. Bir de depresyon vakaları için elektroşok tedavisi yapıyorduk. Bunca yılda bu kadar çabuk, bu kadar etkili tedavi gözlemim olmadı diyebilirim. Freud 50′li yıllarda çok popülerdi. O’nu okuyor, izliyorduk.

GAZİ YAŞARGİL
Gazi Yaşargil’le 1974’de Amerika’dan dönerken Zürih’de tanıştım. O hastanede nörologlara, Amerika’da yaptığım çalışmalarla ilgili bir sunum yaptım. Ertesi  yıl arkadaşım Ahmet Çalışkan’ la yine Zürih’te idim. Dönerken bu büyük adam bana, “Coşkun bey, hasta öğretmen ya da sanatçı olunca parayı düşünmeyin gönderin” dedi. Ankara Atatürk Lisesinden sınıf arkadaşı, Can Yücel hapiste idi. ”Aileye söyleyin, buraya gelip benimle kalabilirler” diye eklemişti. Bu haberi Onat Kutlar’la aileye yollamıştım. Gitmediler ama Yaşargil iki çocuğunun eğitimini üstlendi. Bir de o yıllarda Melih Cevdet ve dünyanın en güzel badem ezmelerini yapan geçen yıl kaybettiğimiz Sevim İşgüder’i O’na yollamıştık. Büyük bir sinir cerrahı, büyük bir hümanist eşsiz bir bilim adamıdır Gazi Yaşargil

Başladığım uzun hikaye..
Bugün gen tedavileri başladı umut veriyor.. Bir taraftan insan öldürmeye yarayan silah imalatı.. Öte yandan insan sağlığını için büyük bilimsel çalışmalar.. Böyle bir dünyada yaşıyoruz.. Corona virüs de her şeyin önüne geçti…

”Yaşamak ne güzel şey” diyor Nazım Hikmet..
Bir sevda şarkısı gibi duyup bir çocuk gibi şaşarak yaşamak.. Sonra ekliyor; bugün bu tarif edilemeyecek kadar güzel bu anlatılamayacak kadar sevinçli şey, böyle zor bu kadar dar böyle kanlı bu denli kepaze…

Not : Ben 1968 ilk aylarında Tıp Fakültesi Nörolojide göreve başladım.. Bizim kuşak için iyi bir klinik kurmak başlıca dileğimizdi. Öğrencilerimizle ilişkilerimiz daima medenice süregeldi. Bizi yakın ilgimizden dolayı hep överdi öğrenciler.. Ama darbeler rahat vermedi. Gençler çatışmalar ortasında kaldı. Bizler emekli olup çekildik. Son yıllarda yine sıkıntılar var, yoksunluklar, kayıplar var. Binamızın yıkılacağını öğrendim, yenisi yapıldı açılışta bulundum. Giderayak sevgili bilim yuvamız için en iyi dileklerim var.

Prof. Dr. Coşkun Özdemir
========================================
Dostlar,

Prof. Dr. Coşkun Özdemir, İstanbul Tıp Fakültesi’nin 3. – 6. sınıflarını okuduğumuz yıllarda (ilk 2 yıl Hacettepe tıp, 1971 -73) hocamız oldu. Eğitimde öğrencilerle sıcak ilgileri çok belirgindi. Sözünü ettiği birçok kişiyi biz de tanıdık. Örn. Gencay Gürsoy 1977’de doçent idi, nöro-radyolojiye yeni başlamıştı. Feza Deymeer sınıf arkadaşımızdı (1977 mezunu)..
Coşkun hoca ile sonraki yıllarda da hep yolumuz kesişti.
Bir bilge insan olarak kendisinden çok şeyler öğrendik.
Hala, Yeşilköy’de kurduğu KASDER’de kas hastalarına şifa dağıtmakta, amatör bir ruhla.
Kronolojik yaşı 90’ı geçti ama hala etkin, okuyup – yazıyor görüldüğü gibi..

Eli öpülesi bir Hekim, bir Cumhuriyet aydını..

O’na engin selam olsun… şükranımız çok, borcumuzsa ödenesi değil..

Sevgi ve saygı ile. 10 Haziran 2021, Ankara

Prof. Dr. Ahmet SALTIK MD, MSc, BSc
Ankara Üniv. Tıp Fak. Halk Sağlığı Anabilim Dalı (E)
Sağlık Hukuku Uzmanı, Siyaset Bilimi – Kamu Yönetimi (Mülkiye)
www.ahmetsaltik.net         profsaltik@gmail.com
facebook.com/profsaltik    twitter : @profsaltik

 

5 HAZİRAN DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ

5 HAZİRAN DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ

(AS: Bizim katkımız yazının altındadır..)

1972 yılında İsveç’in Stockholm kentinde yapılan Birleşmiş Milletler Çevre Konferansı’nda alınan bir kararla, 5 Haziran günü Dünya Çevre Günü olarak kabul edilmiştir. 1973’ten bu yana her yıl ayrı bir ülkenin ev sahipliğinde ve belirlenen çevre temaları ile sürdürülen Dünya Çevre Günü etkinliklerinin bu yılki teması ise ‘plastik kirliliği ile mücadele’. Kanada’nın ev sahipliğinde yapılan etkinliklerle tüm hükümetlere, endüstriyel kuruluşlara, toplumlara ve bireylere çağrıda bulunulup plastik kullanımını azaltmak için bir araya gelmeleri ve plastiğin yerini alacak çevre dostu alternatifleri geliştirmeleri hedeflenmiştir. Bu çabaların sonucunda deniz ve okyanusları kirleten, sucul yaşama zarar veren ve insan sağlığını tehdit eden özellikle tek kullanımlık plastiğin kullanımının ve üretiminin azaltması amaçlanıyor.

Ancak bugüne dek Dünya Çevre Günlerinde yürütülen kampanyaların gerek dünyada gerekse ülkemizde olumlu sonuçlar verdiğini söylemek çok zor. Gösterilen tüm çaba ve girişimlere karşın dünyamızın geleceğini tehdit eden küresel iklim değişikliği bırakın durdurmayı; yavaşlatılamamıştır. Küresel iklim değişikliğinin en önemli nedeni olan fosil yakıtların kullanımından kaynaklı sera gazı emisyonları tüm uluslararası antlaşmalara ve uyarılara karşın yıldan yıla artmaktadır. Kuraklık, aşırı hava olayları, seller, kıtlık gibi küresel iklim değişikliğinin yıkıcı sonuçları dünyanın birçok bölgesinde olduğu gibi ülkemizde de  günden güne artan oranda görülmeye başlanmıştır. Sera gazı emisyonları ayrıca hava kirliliğinin de en önemli nedenidir ve Dünya Sağlık Örgütü geçtiğimiz haftalarda yaptığı açıklama ile dünya üzerindeki kentlerin büyük bir bölümünün havasının kirli olduğunu ve hava kirliliğinin dünya üzerinde yılda 7 milyon erken ölüme yol açtığını vurgulamıştır. Ülkemizde durum daha da kötüdür. Hemen hemen kentlerimizin tamamının havası Dünya Sağlık Örgütü’nün sınır değerleri dikkate alındığında kirlidir. Üstelik Dünya Sağlık Örgütü’nün bir parçası (AS: Birimi) olan Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC) hava kirliliğinin, başta akciğer ve mesane kanseri olmak üzere 1. grup kanser risk etkeni (kesinlikle kanser nedeni!) olduğunu açıklamıştır. Tüm bunlara karşın elektrik üretimi için ülkemizde kömürlü termik santrallerin kurulmasının teşvik edilmesinden vazgeçilmemiştir.

Bu tek örnek bile ülkemizde insan sağlığı hiçe sayılarak sürdürülen çevre sömürüsünün nasıl yıldan yıla arttığını göstermektedir. Başta kömür olmak üzere fosil yakıt, nükleer, maden lobileri günden güne artan aç gözlükleri ile doğal kaynaklarımızı sömürmekte; havamızı, suyumuzu ve toprağımızı kirletmektedir.

Ülkemizde bu yılın Dünya Çevre Günü temasına uygun olarak plastik kullanımını azaltacak önlemlerin yanı sıra;

  • Yeni kömürlü termik santral yapımına son verilmeli; mevcut santraller bir program içinde kapatılmalıdır.
  • Termik santrallerin kapatılmasına paralel olarak ülkemizdeki kömür madenleri de kapatılmalıdır.
  • Nükleer Santral yapımından derhal vazgeçilmelidir.
  • Endüstriyel tehlikeli atıklar tam anlamı ile denetim altına alınmalı; bu atıkların kaçak olarak doğaya verilmesi önlenmelidir.
  • Özellikle kentlerimizdeki hava kirliliğine karşı önlem alınmalı; hava kalitesi ölçüm istasyonlarının sayısı artırılmalı ve bu istasyonlar PM 2.5 ölçebilecek yeterliliğe ulaştırılmalıdır.
  • Ülkemizin ‘su sıkıntısı çeken ülkeler’ sınıfında olduğu da göz önünde tutularak su kaynaklarımızın korunmasına ve geleceğe taşınmasına ayrı bir önem verilmelidir.
  • Özellikle tarımda pestisit kullanımı sıkı bir şekilde izlenmelidir. Özellikle son dönemde tarımsal alanlardan geçen akarsularda görülen toplu balık ölümleri düşündürücüdür.
  • Her alanda olduğu gibi gıda güvenliği alanında çalışan akredite laboratuvar sayısı artırılmalı ve bu laboratuvarlarda yapılan analizlerin sonuçları kamuoyu ile paylaşılmalıdır. Son dönemde kamuoyuna yansıyan deli dana hastalığı etlerin ithal edildiği, Kocaeli ve Trakya bölgemizde yapılan bitki ve toprak analizlerinde kanserojen ağır metaller ve pestisit rastlandığı haberleri tüm toplumun ‘vatandaşına sağlıklı gıda sağlanmasını denetlemekle yükümlü’  kamu kurumlarına karşı güveni sarsmıştır.

Dünya Çevre Gününde; 5 Haziran 2018’de bir kez daha uyarıyoruz;

  • çevre ve insan yaşamı bir avuç insanın sömürüsüne terk edilmemelidir.

Türk Tabipleri Birliği (TTB)  ve Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER) olarak üzerimize düşenin toplum ve kamu yararından ayrılmamak olduğunun bilinci ile dün olduğu gibi bugün de gerçek çevre ve insan sağlığı mücadelesinin içinde ve toplumun yanındayız; yarın da yanında olacağız.

TTB
HASUDER
==========================================
Dostlar,

Üyesi oluğumuz her 2 saygın – seçkin kurumun açıklamasına bütünüyle katılarak paylaşıyoruz..

Gelinen aşamada yenilenebilir enerji kaynakları olarak rüzgâr ve güneş enerjisi üretimi teknolojik yeterliğe,  maliyet-etkinlik, güvenilirlik ve sürekliliğe erişmiş görünüyor.

Küresel ısınmayı 2050’lere – biraz sonrasına dek yeterince sınırlayamazsak artık hiç başaramayacağız bu kritik ve stratejik zorunlu süreci..

O zaman ‘başka bir gezegen bulmamız gerekecek’ !

Stephan Hawking de uyarmıştı :

  • En geç bin yıl içinde bir başka gezegende koloni kurmak zorundayız… diye..

Abartılı bulanlara, Elysium filmini izlemelerini öneriyoruz..

Aşağıdaki yazımıza da bakılması dileğiyle yinelemelerden kaçınmak istiyoruz..

5 HAZİRAN 2018 DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ İÇİN…

Sevgi ve saygı ile. 06 Haziran 2018, Datça

Dr. Ahmet SALTIK
Ankara Üniv. Tıp Fak. – Mülkiyeliler Birliği Üyesi
www.ahmetsaltik.net     profsaltik@gmail.com

 

Dünya İklim Zirve Konferansı ve Türkiye

Dünya İklim Zirve Konferansı ve Türkiye

Hakkı Keskin

Prof. Hakkı Keskin
hakki@keskin.de

AYDINLIK, 04 Aralık 2015, 10:59

150 devlet ve hükümet başkanlarının katılımıyla, Paris’te 11 gün sürecek olan Birleşmiş Milletler “Küresel Isınma ve Hava Kirliliği Konferansı” yapılıyor. Amaç küresel ısınmayı olası kısa sürede 2 derece ile sınırlandırmak. Küresel ısınma, son yılların temposuyla devam ederse;

– yüzyıl sonunda bunun 5 dereceye çıkabileceği,
– eriyen buzulların bazı kıyı ve ada ülkelerini sualtında bırakacağı,
– Dünya’nın kimi bölgelerinde aşırı kuraklığın orman yangınlarına ve çölleşmeye yol açarken
– kimi bölgelerinde de sel felaketlerine neden olacağı,

bilimsel araştırmalarla ortaya konuyor.

Son yıllarda bu felaketlerin birçok ülkede zaman, zaman yaşanmakta olduğu da görülmektedir.

Küresel ısınmaya ve hava kirliliğine, sera gazı etkisi yaratan fosil yakıt (kömür, petrol, doğalgaz, bor) kullanımının neden olduğu biliniyor. Fosil yakıtların ise, Dünya enerji kullanımının %90’ların üstünde olduğu belirtiliyor. Özellikle ABD, Çin, Hindistan ve Rusya’nın, küresel ısınmada çok büyük paylarının olduğu, her yıl yapılmakta olan Küresel İklim Zirve Toplantılarında, son olarak da Kopenhag’da, bu ülkelerin uzlaşmaz tavırlarının anlaşmayı engellediği söyleniyor.

Kömürün, evlerin ısıtılmasında kullanıldığı yıllarda, şehirlerin bir kara bulutun altında kaldığını, ben 1979’da bulunduğum Ankara’dan biliyorum. Çankaya’dan çektiğim fotoğraflarda, kent görülemez durumdaydı. Benzer durumu şimdi çok daha büyük ölçüde Pekin yaşıyor. O kadar ki, sağlığa büyük tehdit oluşturan kömür ve araba egsoz dumanına (smokuna) karşı insanlar maske takarak dışarıda bulunabiliyor! Hatta bu nedenle bazen okullar tatil ediliyor. Sağlığa zarar veren bu koşulları birçok ülke insanı, özellikle kış aylarında yaşamak zorunda kalıyor.
 

KURTULUŞ YENİLENEBİLİR ENERJİ KULLANIMINDA

Küresel ısınmanın sınırlandırılabilmesi ve hava kirliliğinin azaltılmasının sağlanabilmesi için, çözümün yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılmasında olduğu kanıtlanmış bulunuyor.
Yenilenebilir enerji kaynaklarını;
 
– güneş,
– rüzgar,
– deniz dalgası,
– jeotermaller (yeraltı suları) ve
– hidrolik enerjiler (nehirler) oluşturuyor.

Özellikle güneş, rüzgar ve dalga enerji kaynakları, tükenme riski olmayan, iklimsel ısınmaya, hava kirliliğine yol açmayan ve dışa bağımlılığı gerektirmeyen, tükenmez ve temiz enerji kaynaklarıdır.

Bu nedenle özellikle birçok Avrupa ülkesi, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılmasına büyük önem vermektedir. Japonya-Fukuşima’da yaşanan büyük nükleer felaketten hemen sonra, enerjisinin %15’inden çoğunu nükleer enerjiden sağlayan

Almanya, 2020 yılına değin çalışmakta olan
tüm atom santrallerini (8 adet) kapatacağını

ve enerji açığını yenilenebilir enerjiden sağlayacağına karar verdi.

Şu anda Almanya kullandığı enerjinin üçte birini yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlamaktadır. Enerji politikasındaki bu yeni yaklaşım, hızla kabul görmekte ve yayılmaktadır.

Türkiye enerji bakımından dışa çok büyük oranda bağımlı bir ülkedir, özellikle de Rusya’ya.

Türkiye hızla, çok zengin olduğu yenilenebilir enerji kaynaklarını, güneşi, rüzgarı ve jeotermal kaynaklarını kullanarak, dışa bağımlılığını çok kısa zamanda en aza indirebilir.
Türkiye 2013 yılında ithal ettiği enerji için 55,9 milyar Dolar ödedi. Türkiye ithalatının %22,2’ sini bu sektör oluşturuyor. Yenilenebilir enerji kaynaklarının olası büyük ölçüde devreye girmesiyle, ekonominin en büyük sorunu olan dış ticaret açığı da, neredeyse tümden kapatılmış olacaktır. AKP günümüze değin, alternatif (AS: seçenek) enerji kaynaklarına gereken önemi vermemiştir. Bu yanlış politikadan ivedi olarak dönülmelidir.
 

TÜRKİYE’DE DOĞAYI KORUMA BİLİNCİ YOK DÜZEYDE

Aday ülke olduğumuz AB ülkelerinin çoğunda, doğayı ve çevreyi korumak, 30 yılı aşkın bir süredir, en önemli ve öncelikli politikadır. Bu amaçla kurulmuş, parlamentolara girmiş ve zaman, zaman da hükümet ortağı olmuş siyasal partiler bulunmaktadır (AS: Yeşiller Partisi gibi). Bu partilerin zorlaması sonucu, öbür partilerde çevre ve doğayı koruma konusunda daha duyarlı konuma gelmişlerdir.

On yıllardır Batı Avrupa ülkelerinde çöpler ayırt edilerek farklı çöp kutularına atılmaktadır. Kağıt, karton, cam. şişe gibi atıklar ayrı ayrı bidonlara atılmaktadır. Türkiye’de bulunduğum sürede biriktirdiğim gazeteleri, alışkanlığım nedeniyle çöp kutusuna atamıyorum. Biriktirdiğim onlarca gazete atığının, kaç ağaçtan oluştuğunu düşünerek, büyük bir vicdan azabı duyuyorum. Gazeteleri iple bağlayıp, çöp kutusunun yanına bırakarak, onların en büyük çevreci olarak gördüğüm toplayıcılar tarafından alınmasını umuyorum.

Türkiye’de kentler ivedi olarak hiç olmazsa karton, kağıt, cam şişelerin ve mutfak çöpünün ayrı ayrı bidonlara konmasını, toplanmasını ve bunların değerlendirileceği geri-dönüşüm (recycling) işlemi görmelerini, artık ivedi olarak gündemlerine almalıdırlar.

Plastik şişede su ve içecek satın alırken, satın alınan içeceğin değerinin yarısı kadarı da şişe için ödenmekte, boşalan şişe, geri-dönüşümlü kullanılabilmesi için, marketlerde bulunan otomatlara atılarak ezilmekte ve otomata attığınız plastik şişe karşılığı olarak parası geri ödenmektedir. Böylece çevre düşmanı bu atıkların, yol kenarlarına ve hatta araba camı açılarak dışarı atılması engellenebilecektir. Marketlerden istendiği kadar bedava alınan poşetlerde yine büyük bir sorun oluşturmaktadır. Batı Avrupa ülkelerinde marketlerde poşetler büyüklüğüne göre parayla satılmaktadır.

Türkiye çevreyi ve doğayı korumak için bu güzel örnekleri artık daha çok gecikmeden uygulamaya koymalıdır. Bu konudaki vurdumduymazlığı anlamak gerçekten olası değildir.

====================================

Evet dostlar,

“Dünya İklim Zirve Konferansı” (COP21) nı önemsiyoruz. Bu bağlamda sitemize birkaç yazı koyduk. Toplantı 11 Aralık 2015’te bitecek, dileriz kapsamlı bir uzlaşma çıksın ve alınan ortak kararları küresel toplum olarak paylaşıp destekleyelim. Dünya artık bunca nüfusu ve yüklenmeyi kaldıramıyor.. Kimi uzmanlara göre, böyle giderse Gezegenimizde ancak yüz yıl dolayında yaşam umudumuz var! Ünlü İngiliz Fizikçi Prof. Stephan Hawking‘e göre ise böyle gider ve uzayada yeni koloniler edinemezsek uygarlığın en çok bin yıl önrü vardır..

160 yıl kadar önce Kızılderili Reis, topraklarını satın almak isteyen Beyaz adama ne güzel ders vermişti:

Dünya bize atalarımızdan miras kalmadı;
o, çocuklarımıza koruyarak aktarma borcumuz olan bir emanettir..

*****

Anayasa’nın 56. maddesi çok açıktır :VIII. Sağlık, çevre ve konut

A. Sağlık hizmetleri ve çevrenin korunması

Madde 56 – Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir.
Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek
Devletin ve vatandaşların ödevidir…

*****
Maddenin ilk paragrafında “çevre” sözcüğü başlıklarla birlikte 6 kez geçmekte ve
çevreyi geliştirme
– çevre sağlığını koruma
çevre kirlenmesini önleme

Devlete ve vatandaşa ORTAK ödev olarak verilmektedir…Devlet de yurttaşlar da anayasal hak ve yetkilerini kullanarak ödevlerini ortaklaşa yerine getirlemelidir. Türkiye’de bu kültür ve disiplini hızla yaşama geçirmek zorundayız. Daha fazlası için, AÜTF (Halk Sağlığı Anabilim Dalı) Dönem 2’de verdiğimiz “Çevre ve İnsan Sağlığı” başlıklı ders yansılarımıza (111 yansı) bakabilirler.

http://ahmetsaltik.net/2014/11/21/cevre-ve-insan-sagligi-environment-and-human-health/

Önceki Orman Bakanlarından Sayın Osman Pepe’nin 11 yıl önce verdiği feryat gibi demeç nasıl unutulabilir?? (yansı 88 ve 89)

  • Ülkenin güzelliklerine işbirliğiyle sahip çıkılmalı.
    Kentsel yerleşim, tarım ve sanayi alanlarının dağılımını gösteren kent çevre planlamasına gereken önem verilmiyor.
    Herkes istediği yere istediği şeyi yapabileceğini düşünüyorsa, yalnızca düşünmekle kalmıyor bunu da yapıyorsa,
    – yarın kalkınmış 
    büyük Türkiye’nin insanının karnını doyurabilecek tarım arazileri sanayi yayılmasıyla karşı karşıya kalıyorsa,
    – yeraltı suları çekiliyorsa..
    – 
    Trakya’da bundan 15 yıl önce yeraltı suları 150 m’de iken bugün 400-450 m’ye inmiş.
    Bu ne demek biliyor musunuz? Ülke elden çıkıyor demektir, ülke çölleşiyor.
    – Cennet gibi bir ülke yaşanmaz duruma getiriliyor.
    – Bütün bunların önüne geçebilmek için çevre yatırımlarına ağırlık vermek gerekiyor.

    Nüfus artış hızını mutlaka frenlemek ve çevreye saygılı tasarruflu yaşama mahkumuz!
    HER AİLEYE 1 ÇOCUK; BAŞKA YOLU YOK!

    Prof. Dr. Ahmet SALTIK
    Halk Sağlığı – Toplum Hekimliği Uzmanı
    AÜTF Halk Sağlığı AbD

    www.ahmetsaltik.net
    profsaltik@gmail.com