Dostlar,
Dr. Reşit Galip, büyük Atatürk‘ün Milli Eğitim Bakanı, yiğit bir devrimcidir.
Tıp doktorudur ve İstanbul tıbbiyesinde öğrenci iken, eğitimine ara vererek,
gönüllü olarak 1. Dünya Savaşı’na katılarak Kafkas cephesinde vatan savunmasına koşan bir yurtseverdir.
AKP’nin, PKK – BDP üzerinden gerçekte Batı ile yaptığı açık – örtük mide bulandıran pazarlıklar sonucunda kaldırılması planlanan ANDIMIZ‘ın sözlerinin yazarıdır.
Bu sözler bir Türk ırkçılığı ve asimilasyon amaçlı değil; Batı emperyalizmi karşısında mazlum Anadolu halkının uluslaşarak kenetlenmesi çağrısıdır.
Tersi durumda SEVR yürürlük alacaktır.
Anadolu halkı / ahalisi hep birlikte savaşarak ana vatanını – özyurdunu işgalden kurtarmış ve sıra kuruluşa gelmiştir.
Bu amaçla, Büyük Atatürk‘ün tarihsel çağrısı gündeme alınarak,
“Türkiye Cumhuriyetini kuran halka Türk Milleti denir.” tanımı yapılmıştır.
Bu tanımı sosyolojik – tarihsel bir ittifak çağrısıdır emperyalizme karşı.
- – “ABD’yi kuran Amerika halkına Amerikan milleti denir.”
- – “Fransa’yı kuran Fransa halkına Fransız milleti denir.”
- – “Almanya’yı kuran Almanya halkına Alman milleti denir.”
………………
Listeyi uzatmak yersizdir.
Ulus devlet ve onun milleti olan o ülke halkının – ahalisinin ortak bir siyasal üst kimlik edinmesi gönüllülük temelinde bir eylemdir ve ulus devet kuramının özüdür.
Batı emperyalizmi bu yolla güçlü ulus devletler yaratmıştır.
ABD, 50 faklı milletten tümüyle yapay, sentetik olarak “Amerikan” milletini yaratan ve ona dayalı dünya hegemonu ABD’yi kuran bir politik irade ile yeryüzünün en güçlü ve tipik bir ulus devlettir.
AB, 27 farklı ülkeden oluşan bir başka ulus devlet birliğidir neredeyse..
“Milletler” birleşerek yeni ve farklı bir sentez oluşturmakta, uluslararası arenda
güç kazanmaktadır.
- Bize ise etnik – dinsel temelde 40 parçaya ayrılmak dayatılmaktadır;
nerdeyse 40 türlü oyun ile.
İşte meslektaşımız Dr. Reşit Galip, bu bağlamda ANDIMIZ‘ın sözlerini yazarak
Anadolu halkının uluslaşması çabasına doğallıkla sahip çıkmıştır.
Milli Eğitim Bakanı olarak, ilkokul çocuklarının bu bilince erken yaşlarda
coşku ile erişmesini öngörmüştür.
Bu eylem tümüyle doğrudur, insan haklarına uygundur.
Tersi ise Yugoslavya’da olduğu gibi parçalanmak ve bölünerek emperyalizme
lokma olmaktır. İkiyüzlü emperyalizm ve de maşaları tam da buna oynamaktadır.
20 Eylül 2012’de sitemizde yer verdiğimiz (aşağıda) “Dr. Relit Galip” başlıklı yazıyı,
bu giriş notunu ekleyerek yeniden yayımlıyoruz..
ANDIMIZI hep birlikte söyleyelim…
Anadolu halkını uluslaştırma çabası ile yaratıcı zekâsının ürünü
ANDIMIZ’ın sözlerini yazan Atatürk’ün başeğmez Milli Eğitim Bakanı
meslektaşımız Sayın Dr. Reşit GALİP‘e şükran ve saygı ile…
Türk’üm, doğruyum, çalışkanım..
İlkem; küçüklerimi korumak, büyüklerimi saymak,
yurdumu, milletimi özümden çok sevmektir.
Ülküm; yükselmek ileri gitmektir.
Ey Büyük Atatürk!
Açtığın yolda, gösterdiğin hedefe durmadan yürüyeceğime ant içerim.
Varlığım, Türk varlığına armağan olsun.
Ne mutlu Türk’üm diyene!
Sevgi ve saygı ile.
07.10.13, Ankara
Dr. Ahmet Saltık
www.ahmetsaltik.net
========================================
Dr. Reşit GALİP
Çankaya sırtlarında oturan Ankaralılar, şehre Reşit Galip Caddesi’nden geçerek inerler.
Pek azı bu adın kim olduğunu bilir.
Bu bilinmezlikte belki Dr. Reşit Galip’in 41 yasında göçüp gitmesi rol oynamıştır, belki de İnönü’yle yıldızının hiç barışmaması. Rodos’ta doğan Reşit Galip, ortaokulu bitirince kardeşiyle bir sandala binip Marmaris’e gelmiş. Liseyi İzmir’de okumuşlar. Kardeşi Hüseyin Ragıp (Baydur) diplomatlığı seçip büyükelçilik yapmış. Reşit Galip ise İstanbul Tıp’a gidip doktor olmuş. Öğrenciyken gönüllü olarak I. Dünya Savaşı’na katılmış. Kafkas Cephesi dönüşü öğrenimini tamamlayıp fakültede asistanlığa başlamış.
1923 Mart’ında, hekimlik yaptığı Mersin’e Mustafa Kemal Paşa geldiğinde Paşa’nın huzurunda konuşmuş ve gözlerine doğru bakarak şöyle demiş:
“Muhterem Gazi, sen yalnızca bu milletin bir kahramanı değilsin, sen bunlardan çok daha büyüksün. Senin birinci büyüklüğün, bu milletin bir ferdi olmakla iktifa ve iftihar etmendir”
Herkesin yüceltme yarışına girdiği günlerde Gazi’yi “milletin bir ferdi” sayan 30 yaşındaki bu hatip, herkesin dikkatini çekmiş. Tabii en çok da Gazi’nin… Kemal Paşa ona milletvekilliği önermiş ve Dr. Reşit Galip, Ocak 1925’te Meclis’e girmiş. Bir sure İstiklal Mahkemesi üyeliği yapmış. CHP İdare Heyeti’nde görev almış. Türk Ocakları’nda, Halkevlerinde çalışmış. Yine Atatürk’ün isteğiyle Serbest Fırka’ya girmiş ve Atatürk’ün sofrasına oturmuş. Onu bakanlığa taşıyan süreç de o sofrada başlamış.
Sofra sahnesi
1931 sonbaharıydı..
O geceki tartışma, Milli Eğitim Bakanı Esat Mehmet’in bir yakınmasıyla başladı.
Esat Mehmet, Atatürk’ün Harbiye’den ‘tabya öğretmeniydi. Kazım Özalp’in ‘Atatürk’ten Anılar’ kitabında (T. Is Bankası Y., 1992, s. 48-49) yazdığına göre konu, kız öğrencilerin kıyafetinden açıldı.
Esat Mehmet, “kızların kısa etek, kısa çorap ve kısa kollu gömlek giymelerini uygun görmediğini” belirtti. Bir tamim yayınlayıp daha kapalı giyinmelerini isteyeceğini söyledi.
Bunun üzerine Reşit Galip söz aldı:
“Yanlış düşünüyorsunuz beyefendi” dedi. “Bu bir geriliktir. Kadınlar eski durumda yaşayamazlar; inkılâplardan en mühimi, kadınlara verilen haklardır. Başka türlü, çağdaşlaşmakta olduğumuzu iddia edemeyiz.”
Sofra gerildi. Gazi, vekilini zor durumda bırakan bu çıkıştan pek hoşlanmadı.
“Bu konuyu uzatmayalım. Kısa çorap giyip giymemek çok önemli değildir, sonra tartışırız.” dedi. Ama Reşit Galip alttan almadı. “Af buyurunuz Paşam! Bu, inkılâp ve zihniyet meselesidir! Müsaade buyurursanız fikrimizi söyleyelim. Hatta daha ileri giderek diyeceğim ki; Sizin huzurunuzda bu sofrada inkılâpları zedeleyecek icraattan bahsedilmesi bile küstahlıktır, hoş görülemez.”
Reşit Galip’in tartışma yaratmasının özel bir nedeni vardı:
Halkevi’nde sanatı yaygınlaştırmak için tiyatro çalışmaları yapıyor, ancak sahneye çıkacak kadın oyuncu bulamıyorlardı. Buna gönüllü kadın öğretmenler için, Maarif Vekaleti’nden izin alamamışlardı. Reşit Galip,
“Bu kokuşmuş kafayla devlet yürümez” diye kestirip attı. Atatürk’ün kaşları çatıldı. “Sözlerinizde müsamahalı ve ölçülü olunuz.” diye çıkıştı. Herkes yaklaşan fırtınayı hissetmişti. Ama Reşit Galip bulutların üstüne gitti. 57 yaşındaki Milli Eğitim Bakanı’nı işaret ederek dedi ki:
“Devrimci devrimcidir; insanlar bir yaştan sonra ister istemez tutucu olurlar. Meclis’te bunca genç, idealist, bakanlık yapacak yetenekte insan varken, böyle yaşlı kimseleri Milli Eğitim Bakanı yapmak hatadır.”
Atatürk yeniden uyarma gereği duydu:
“Esat Bey yeteneklidir. Davamıza inanmıştır ve benim hocamdır. Beni okutmuş olması
sence bir değer taşımıyor mu?”
“Kusura bakma Paşam, taşımıyor! Okuttuklarının içinde sizin gibi bir devrimci çıkmış,
ama kim bilir nice tutucu da çıkmıştır.” Bunun üzerine Gazi’nin sabrı taştı:
“Bu sofrada hocama ve bir Milli Eğitim Bakanı’na hakaret etmenize müsaade edemem.” diye haşladı. Ama Reşit Galip sineceği yerde hepten üste çıktı:
“Devrimleri korumak için sizden müsaade istemiyorum. Hatayı yapan siz de olsanız,
sizi de eleştiririm. Mesela Rose Noir’a verdiğiniz 15 bin liralık kredi mektubu da,
siz yaptınız diye, hata olmaktan çıkmaz.”
İlk kez Atatürk’ün sofrasında Atatürk bu kadar sert eleştiriliyordu. Reşit Galip’in sözünü ettiği Rose Noir, Beyoğlu’nda, Rus karı-kocanın işlettiği bir barın adıydı. Atatürk bir gece oraya gitmiş, mekânın sahibi Madam Senya’dan “İş Bankası’ndan kredi alamıyoruz.” yakınmasını dinlemiş ve orada bir kağıda İş Bankası Genel Müdürü’ne hitaben “yardımcı olunması” isteğini yazmış, Rus çifte vermişti. Reşit Galip bu iltimas istemini eleştiriyordu. Atatürk bu kez kızmadı;
“Yoruldunuz, buyurun biraz istirahat edin.” diyerek kibarca Reşit Galip’i sofradan kovdu. Ama genç devrimcinin yılmaya niyeti yoktu. Yıllar yılı bir efsane gibi anlatılacak çıkışını o an yaptı:
“Burası sizin değil, milletin sofrasıdır. Milletin işlerini görüşüyoruz.
Burada oturmak sizin kadar benim de hakkımdır…”
Atatürk kendi fikirleriyle kendisini vuran bu genç adama baktı, sonra yanındakilere dönüp “Öyleyse biz kalkalım.” dedi. Sofradaki bütün heyet ayaklandı; Reşit Galip’i sofrada yapayalnız bırakıp çıktılar.
Bu müthiş sahnenin devamı daha da ibret vericidir:
Reşit Galip bütün geceyi Dolmabahçe Sarayı’nda pencere kenarındaki bir koltukta geçirir. Atatürk uyandığında Genel Sekreteri’ne Reşit Galip’i sorar.
“Sabaha kadar bekledi, mahcubiyetini size iletmemizi istedi. Ankara’ya gidecek kadar
borç para istedi. 25 lira verdik.” derler.
Atatürk “Ankara’ya gidecek adama 25 lira mı verilir? Bari benim hesabımdan birkaç yüz lira verseydiniz” der. Sonra “Cebinde beş parası yok, ama karakterinden taviz vermiyor. Parası yok, ama cesareti var.” diye ekler.
1932 sonbaharında Atatürk, Reşit Galip’in Ankara Radyosu’ndaki bir konuşmasını dinler;
“Devrimleri her yerde, herkese karşı savunacağız. Gerekirse babamıza ve çocuklarımıza karşı bile!” demektedir. Atatürk birkaç gün sonra kendisini yeniden sofraya davet eder. Hemen yanındaki sandalyeye buyur eder. O’nun yanına da, hocası Esat Mehmet’i oturtur. Ve orada yeni Milli Eğitim Bakanı’nın 39 yasındaki Reşit Galip olduğunu açıklar.
Rose Noir olayı
İş Bankası Genel Müdürü Muammer Eriş, Atatürk imzalı kağıdı alınca doğruca Dolmabahçe Sarayı’na gelmiş, Ata’nın ricacı olduğu krediyi vermeye kuralların uygun olmadığını bildirmiş, talebi reddetmiştir.
Reşit Galip’in bakanlığı yalnızca 13 ay sürdü. Bu sure içinde Darülfünun’da Üniversite reformunu başlattı. Öğretmenlere genel bütçeden maaş ödenmesini sağladı. Eşi Zubeyre Hanım’ın deyimiyle “deli gibi çalışıyor” ama Atatürk’e çıkışacak kadar ayarsız dili yüzünden her gün işe cebinde istifa mektubuyla gidiyordu. Aslında Atatürk’le araları iyiydi. O Gazi’ye “Paşam”, Gazi de ona “Doktor” diye hitap ederdi. Bir gün sofradan ayrılırken, Atatürk,
“Seni eve ben bırakacağım” demiş. Eve bırakınca O da saygıdan, “Ben de sizi uğurlayacağım Paşam” karşılığını vermiş. Ama kendisinin arabası olmadığından yürüyerek uğurlamış. O gece zatürree olmuş. Dinlenmesi tavsiye edilince 1933 Ekim’inde görevden ayrılmış.
1934 yazında Moda’daki bir deniz kazasında kızlarını kurtarmaya çalışırken akciğerlerini hepten üşütmüş. Bir mucize eseri kurtulduğu bu kazadan sonra ölümü bekleyerek, hastalığını izlemeye başlamış. Keçiören’deki bağ evinin kütüphanesine demir yatağını taşıtıp yedi ay kitaplar arasında yatmış. 1934’te, 41 yasında yaşama veda etmiş.
Öldüğünde cebinde 5 lira parası varmış.
Her sabah okul öğrencilerini güne başlatan “Türküm, doğruyum, çalışkanım” andı
var ya… kim kaleme almış biliyor musunuz?
Reşit Galip…
O andın 1933’ün 23 Nisan günü Reşit Galip’in kaleminden çıktığını,
eminim çoğumuz bilmeyiz.
Prof. Dr. D. Ali Ercan
ADD Bilim Kurulu Başkanı
19.9.2012
