Özgecan Aslan’ın öldürülmesi ile yeniden gündeme gelen kadına karşı şiddet olgusu, toplumsal yaşamı erozyona uğratan ve siyasa tarafından da doğrudan teşvik edilen
şiddet kültüründe kadına biçilen değerin dışavurumudur.
Şiddet kültürü içinde yer alan kadına atfedilen “değer”sizlik dolaylı ve dolaysız yollardan toplumsal yaşamın hemen her alanına aktarılarak ete kemiğe bürünüyor. Bu “değer”sizlik aktarımını çalışma yaşamı, aile, eğitim, istihdam fırsatları, toplumsal yaşam gibi pek çok alanda gözlemlemek olanaklı. Nitekim bu gibi alanlarda yapılan sistematik gözlemler, adına toplumsal cinsiyet (gender) denilen ve zengin bilgi birikimi ile toplumlardaki cinsiyet temelli statükoyu açığa çıkarıp sorgulayan bir disiplini de ortaya çıkarmış bulunuyor.
Bilişsel psikoloji
Konunun ayrıntıları bir nefeste anlatılmayacak ölçüde derin. Ancak bu konulardan bir tanesi
var ki bu değersizleştirme sürecinde kanaat önderlerinin ve siyasilerin oynadıkları dolaylı rolleri bilimsel olarak da gözler önüne seriyor. 1970’li yıllardan sonra gelişen ve Psikoloji alanında geleceğin bilimi olarak da tartışılan “bilişsel psikoloji”, davranışın nedenini zihinsel süreçlerle açıklıyor.
- Bu yaklaşıma göre, –Bilişsel Psikoloji yaklaşımı– birey, çevresinden edindiği bilgiyi kullanarak gerçek dünyanın zihinsel ve simgesel bir modelini kuruyor ve zihnindeki bu modele
uygun olarak davranıyor.
Bilişsel kuramın bir uzantısı olarak nörotik duygu ve davranışlarımızın gerisinde de
kendimiz veya başkalarıyla ilgili düşünce biçimlerinin olduğunu gösteren pek çok araştırma var.
Örneğin bir grup araştırma, “yeteneksizim sevilmeyi hak etmiyorum, sevilmek için mükemmel olmak gerekir..” gibi kendini değersiz gören düşünce biçimlerinin depresif duygu ve davranışlarla ilişkili iken, “hata yapan cezayı hak eder” gibi bir varsayımın öfke ve şiddet içeren davranışlara yön veren otomatik düşünce tarzı olduklarını gösteriyor (Greenberg, 2007).
Otomatik düşünce tarzlarının pek çok biçimi ve içeriği var.
Bu tür inanç ve düşünceler, rol modellerini de içeren çevremizle kurduğumuz ilişkiler sırasında gelişiyorlar.
- Otomatik düşünce tarzları, başkalarına karşı duygu ve davranışlarımızı
irademiz dışında başlatıp yönlendiren zihinsel modeller olarak görev yapıyorlar.
- Böylelikle “bilişsel” yaklaşım, her patolojik davranışın altında patolojik bir düşünce ve
inanç sisteminin bulunduğunu savunuyor ve kendi yöntemleriyle de bunu kanıtlıyor.
Toplumsal düzeyde bilişsel altyapılar
Bilişsel altyapılar toplumsal düzeyde de ele alınabiliyor.
Örneğin Yahudi soykırımı ya da İslamofobi’ye yön veren düşünce sistemlerini sosyalize eden (AS: toplumsallaştıran) süreçlerde eğitimin, siyasilerin ve kanaat önderlerinin rollerini açıklayan çalışmalar, toplumsal patolojilere de ışık tutuyor.
Benzer biçimde “Müslüman gençlik” yetiştirme hevesindeki siyasal iktidar ve onların sesi olmaya çalışan kanaat önderlerinin pazarladıkları kadına ilişkin görüşleri
“namuslu iyi kadın tanımları” dışında kalanlara karşı şiddet kullanılmasını
haklı çıkaracak “ilkel beyin” mekanizmalarını harekete geçiriyor.
Örneğin gündem değiştirmek gibi bir amaca hizmet eden dolayısıyla olasılıkla bir
“üst beyin” kurgusuyla söylenmiş olabilecek “Kadınlar sokakta yüksek sesle kahkaha atmamalıdır.” anlatımı, birtakım insanların duygularından sorumlu ilkel beyinlerine
hitap ediyor.
Sonuç, gülen kadınların ahlaksız olduğu ve her türlü kötü davranışı da hak ettiği yönünde gelişiyor. Kadına karşı şiddet eylemlerinin çoğunda -maalesef kimi kadınlarca da savunulan-
bu tür patolojik düşüncelerin izleri bulunuyor.
– “Mini etek giyen kadınlar laik, yozlaşmış erkekler tarafından tecavüze uğrarlar”,
– “kadın kuyruğunu sallamazsa erkek gelmez”,
– “ekonomi iyileşti, kadınlar artık evde oturabilir”,
“annelik en kutsal meslektir, kadınlar evde oturmalıdır”…
gibi, erkek egemen değerlerle yüklü aktarımlar ve yine kadınlara ilişkin kimi din adamlarının dillendirdikleri hurafeler, sahte hadisler; aslında kadını küçümsemeleri, bedeni, sosyal statüsü, görünüşü ya da davranışları üzerinde hak sahibi olduklarını iddia etmeleri açısından
kendi içlerinde psikolojik ve sözel şiddet ögeleri de taşıyor.
Paralel davranma cesareti
Bu tür sapkın düşüncelerin kimilerince “önemli” kişiler tarafından sürekli pompalanması
bu zihniyetlere paralel davranma cesaretini artırıyor, bu tür davranışları da bir yerde
meşru kılıyor. Böylelikle başta siyaset iklimi ve bu iklimden beslenen kimi kurumlar kadınlara karşı şiddetin zihinsel zeminini oluşturuyor, adeta suça azmettiriyor. Kadınların toplumsal yaşamda karşılaştıkları travmatik (AS: örseleyici) olaylar ,yıllardır kadınlar üzerinden gerçekleştirilen bir kültürel dönüşüme de ivme kazandırarak ikincil bir yarar sağlıyor :
– Sokaktan korkan kadın eve kapanıyor,
– Ne kadar kapalıysam o kadar namusluyum yarışına girebiliyor,
– Kendini güvende hissetmek için kapanıyor.
– Eğitim, ulaşım araçları, sosyal mekânlar, sağlık kamu hizmetleri kadınları erkeklerin hışmından koruyacak biçimde ayrımcılık temelinde yeniden düzenleniyor.
Pembe otobüs koruyucu mu?
Bu nedenledir ki “pembe otobüs” benzeri kadınları koruyucu önlemler bu ülkede yıllardır sürdürülegelen ince oyuna katkı sağlamak dışında bir çözüm olamaz. Suudi Arabistan’da da
bu koruyucu mantıkla kadınların araba kullanması yasaktır, çünkü ıssız yollarda erkeklerin tecavüzüne uğrayacakları düşünülür!
Öyleyse bu karabasandan kurtuluş umudu;
– eğitimle,
– siyasal önderleriyle,
– yasal düzenlemeleriyle,
– sivil toplum hareketleriyle,
– testosteronunu denetleyip frontal loblarını kullanabilmeyi öğrenmek zorunda kalan erkeklerin çoğaldığı,
– eşitlikçi bir toplum yaratma kararlılığındaki erkek ve kadınlardadır.
Bir toplumun gelişim düzeyini belirleyen erkeklerin zihinsel haritalarının derinlerinde yatan, kadına bakış açılarıdır. (Cumhuriyet, 27 Şubat 2015
==================================
Dostlar,
Özgecan Aslan yabanılca (vahşetle) öldürüleli 3 hafta oldu… (12 Şubat 2015, Mersin)
Simgeleşen bu cinayeti izleyen başkaları da bu 3 haftada birbirini kovaladı.
Halk sokaklarda..
Oysa AKP iktidarının sorunun köklerine inecek bir girişimine tanık olamadık.
Hükümetin bu vb. kadına yönelik cinayetlerde siyasal sorumluluğunu anımsadığını da!
Örneğin bir TBMM Araştırma – İnceleme Komisyonu kurma girişimi olmadı,
Kadın – Aile ve Sosyal Politikalardan sorumlu Bakanlığın bir bilimsel kurultay topladığını
ya da üniversitelere kapsamlı bir araştırma “ısmarladığını”.. izlemedik..
Tersine, bu haftalarda, TBMM’de halka daha çok şiddet uygulayabilmek adına hukuk devleti ilkeleri çiğnenerek sözde İÇ GÜVENLİK yasa tasarısı görüşmelerinde AKP’li vekiller
muhalefet temsilcilerini kameralar önünde apaçık dövdüler, hatta kaburgalarını kırdılar..
Tepedeki giderek despotlaşan adam, “İsteseniz de istemeseniz de bu yasa çıkacak!” diyerek şiddet iklimini hatta uygulamasını meşrulaştırdı, hatta ortamı daha da terörize etti.
Anayasal yansızlığını da bilmem kaçıncı kez yitirmiş oldu.. Oysa bu metin yasalaşınca
Anayasa gereği (md. 89, 175) kendisine yollanacak ve Resmi Gazetede yayımlaması istenecekti; görüşünü peşinen açıkladı.
İktidar, adı sözde “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi” olan fakat gerçekte apaçık zorunlu din dersi
ve İslamın Sünni mezhebinin zorla öğretilmesini içeren dersleri ve bunlar üzerinden
kadını ikincilleştiren, değersizleştiren, nesneleştiren…. hurafe öğretimini hem de 5. sınıftan başlayarak durdurmadı! Dahası, oku öncesi öğretime de “Değerler eğitimi” maskesiyle bacak kadar çocukların beynini yıkamayı yine sözde dinsel içerikler üzerinden planlamakta!
Bacak kadar çocuklara, dinci içerikli hurafe olmasa bile soyut değer eğitimi verilmesi
bilimsel olarak olanaksız ve giderek “ZİHİNSEL BİR SOYKIRIM” iken!
AİHM’nin bu derslerin “derhal” kaldırılmasına ilişkin AKP iktidarının temyiz başvurusunu reddetmesine karşın yine de siyasal iktidar kılını kıpırdatmıyor!?
Oysa yargı kararlarının gecikmeden yerine getirilmesi hukuk devletinin en temel ilkelerindendir.
(Anayasa md. 138/son : “Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına
uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez
ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez.”)
İç hukukta geçerli yukarıdaki genel ilkeye ek olarak, AİHS’ne taraf olan (onaylayan) Türkiye,
bu Sözleşme gereği, AİHM’nin yargı yetkisini de kabul etmiş ve kararlarına uymayı yükümlenmiştir. AİHM kararlarını uygulamamanın yaptırımı vardır ve bu husus Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin yetkisindedir. Avrupa Konseyi’nden çıkarılmaya ve
çağdaş dünyadan dışlanmaya dek gidebilir.. O zaman Türkiye’nin AB düşleri de buharlaşır, uçar.. AKP bu yıkımın adını “Değerli yalnızlık” mı koyacaktır o aşamada,
ağır bir sosyal şizofrenik davranışla??
AKP iktidarı, seçime kilitlenmiştir ama gerek gördüğü yasal düzenlemeler için TBMM Grubunu koşturmaktan da geri durmamaktadır. Bir yandan da ekonomideki yangın ve işsizlik, dışsatımın yavaşlaması, % 15’leri bulan ağır devalüasyonun türev sonuçları.. ile sözde boğuşmaktadır.
HDP’yi seçime dek ve seçimde kendince “idare etmeye” çabalamaktadır ama yapıp ettiği
ürkünç (vahim) yanlışlar ayağına dolanmaktadır. Oslo’da yapılan gizli ve yasadışı görüşmelerde terör örgütüne vaadedilenlerin yerine getirilmesi istenmktedir.
HDP ile seçim tangosu, AKP açısından ölümcül (morteli fatal!) olabileektir..
Siyasal olarak intihar eden HDP, seçime girerek baraj altında kalacak ve AKP’ye 50-55 vekil armağan edecektir altın tepside.. Bundan ala stepne hatta can simidi olabilir mi AKP için??
Pazarlık büyüktür ve bu imoral (ahlak dışı) bağlamdadır ne yazık ki..
Nafiledir.. Eğik düzlemde kayış durdurulamayacak ve 7 Haziran 2015 gece yarısına doğru, Türkiye’nin hangi yepyeni seçeneklerle yoluna devam edeceği belli olacaktır..
Sayın Prof. Tülay Bozkurt’un yukarıdaki değerli yazısı bize bunları çağrıştırdı.
Sevgi ve saygı ile, 05.03.2015
Dr. Ahmet Saltık
www.ahmetsaltik.net
profsaltik@gmail.com
