Suay Karaman
26 Ağustos 1922 sabahı gürleyen top sesleri, özgürlüğü ve bağımsızlığı yok edilmek istenen bir ulusun kurtuluşunu müjdeliyordu. Kocatepe’den Dumlupınar’a, Çiğiltepe’den Sincanlı Ovası’na akan taarruz kolları özgürlüğe giden yolu açmıştı. Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde kazanılan 30 Ağustos Başkomutanlık Meydan Savaşı (AS: Muharebesi) sonucunda, 9 Eylül 1922 tarihinde İzmir’de, emperyalist güçler yurdumuzu terk etmek zorunda kalmıştı.
99 yıl önce çok zor koşullarda, büyük bir özveriyle dünyanın en haklı savaşlarından biri olan Ulusal Kurtuluş Savaşı’nı kazanarak, vatanımızı emperyalizmin işgalinden kurtaran, özgür ve başı dik olarak yaşamamızı sağlayan Kuvayi Milliye şehitlerini, gazilerini saygıyla anmaktayız. Yepyeni bir devlet kurup, az zamanda çok ve büyük işler yaparak, Türkiye Cumhuriyeti’nin her alanda dünyanın önemli ve saygın ülkeleri arasında yer almasını sağlayan Mustafa Kemal Atatürk’e ve arkadaşlarına şükranlarımızı sunmaktayız.
İşte şükran sunmamız gerekenlerden biri olan Albay Reşat Çiğiltepe, Türk edebiyatının önemli isimlerinden devlet adamı Ziya Paşa’nın (1829-1880) oğlu olarak 1879 yılında İstanbul’da doğmuştur. 1896 yılında Harp Okulu’ndan mezun olarak Osmanlı ordusuna katılmış, Trablusgarp ve Balkan Savaşları ile Yanya savunmasında görev almıştır.
- Dünya Savaşı’nda Çanakkale Cephesi’nde görev almış ve gösterdiği kahramanlıklar nedeniyle efsanevi komutanlar arasına girmiştir. 17. Alay Komutanı olarak Muş ve Bitlis’te Rus işgaline karşı savaşmış, Suriye Cephesi’nde 53. Tümen Komutanlığı’na atanmıştır. 1918 yılında İngilizlere esir düşmüş, esaretten kurtulur kurtulmaz Aralık 1919’da Milli Mücadele’ye katılmak üzere İnebolu’dan “İstiklal Yolu” üzerinden Ankara’ya geçmiştir. Mustafa Kemal Paşa tarafından 21. Tümen Komutanlığı’na getirilerek, Yarbay rütbesi ile İnönü ve Sakarya Meydan Savaşlarına katılmış ve bu savaşlarda ciddi başarılar göstermiştir. 1 Mart 1922 tarihinde Albay rütbesine terfi ederek, Büyük Taarruz’da 57. Tümen Komutanı olarak savaşa katılmış ve Çiğiltepe’nin ele geçirilmesi ile görevlendirilmiştir.
27 Ağustos 1922 sabahı Albay Reşat’ın komutasındaki 57. Tümen, Afyonkarahisar`ın güneybatısında yer alan, 1591 rakımlı (AS: yükseltili) Çiğiltepe’yi kuşatarak, düşmanı bu tepeden temizlemeye çalışmaktadır. Bu sırada Albay Reşat ile Başkomutan Mustafa Kemal Paşa arasında geçen telefon konuşmalarını anımsamalıyız.
Mustafa Kemal Paşa (10.30):
– Reşat Bey, bu önemli tepeyi ne zaman alacaksınız?
– Komutanım, yarım saat sonra alacağız.
– Başarılar diliyorum.
Mustafa Kemal Paşa (10.45):
– Düşmanın halen direndiğini görüyorum. Gözümüz o tepede, çok önemli.
– Komutanım tepeye düşman bir tümen yığmış direniyorlar. Ama alacağız komutanım, mutlaka alacağız.
Mustafa Kemal Paşa (11.00):
– Reşat Bey’i istiyorum.
– Komutanım Reşat Bey size bir mesaj bırakarak intihar etti. Okuyorum, komutanım: “Yarım saat zarfında size bu tepeyi almak için söz verdiğim halde, sözümü yapamamış olduğumdan dolayı yaşayamam komutanım.”
Gözlerinden yaşlar boşanan Mustafa Kemal Paşa’nın sözleri şöyledir: “Tanrı rahmet eylesin, Reşat Bey büyük bir vatanseverdir.”
Başkomutanın telefonu çalar (11.45):
– Çiğiltepe alınmıştır komutanım. Yüzlerce ölüsünü bırakan düşman Sincanlı Ovası’na doğru kaçmaktadır, arz ederim.
Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’ya söz verdiği saatte Çiğiltepe’yi alamayan Albay Reşat, 27 Ağustos 1922 günü saat 11.00’de intihar eder. Bu olay, onuru için yaşayanların verdiği bir derstir ancak Türk ordusu iyi yetişmiş önemli bir subayını yitirmiştir. Albay Reşat Bey’in cenazesi, Afyon’un Sandıklı ilçesindeki anıtlı mezarlıkta toprağa verilmişti. Cenazesi 1988 yılında Ankara Devlet Mezarlığı’na nakledilmiştir. Sandıklı’daki mezar boş olmasına karşın hala korunmaktadır.
Ölümünün ardından TBMM kendisi adına, ailesine Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası takdim etmiştir. Soyadı Kanunu çıktığında Mustafa Kemal Atatürk tarafından Albay Reşat’a “Çiğiltepe” soyadını verilmiştir. Sandıklı’ya 18 kilometre uzaklıktaki Çiğiltepe’de Albay Reşat ve hayatını yitiren diğer askerlerin anısına yaptırılan şehitlik, 22 Haziran 1996 tarihinde hizmete açılmıştır. Büyük Atatürk‘ün yüreğinden kopan şu sözler, Albay Reşat Çiğiltepe Şehitliği’ndeki mermer kitabeye yazılmıştır:
- “Dünyanın hiçbir ordusunda yüreği seninkinden daha temiz, daha sağlam bir askere rast gelinmemiştir. Her zaferin mayası sendedir. Her zaferin en büyük payı senindir. Burada şehit olan kahraman evlâtlarımızı minnetle anıyorum, ruhları şâd olsun.”
Hemen hemen hepimiz Afyon-Sandıklı karayolundan geçmişizdir. Ankara’dan, Antalya, Kemer, Kaş, Fethiye, Marmaris, Datça, Muğla, Milas, Bodrum, Denizli, Aydın, Didim, Söke, Kuşadası yönlerine giderken, vatansever Albay Reşat Çiğiltepe’yi ziyaret etmeyi unutmamalıyız. Her gün binlerce aracın geçtiği Afyon-Sandıklı karayolunda, “Albay Reşat Çiğiltepe Şehitliği (10 km)” tabelasını görürüz ama Albay Reşat’ı görmeyiz. Mutlaka gidip görmek gerekir bu şehitliği. Ülkemizin nasıl kurtulduğunu anlamamız için bu kutsal bir görevdir. Bugün yaşadığımız karanlık ortamda, o coşkulu günlerin heyecanını özümseyebilmek ve önemini kavrayabilmek için bu ziyareti yapmamız gerekir. Ulusal bilincimizin yenilenmesi ve emperyalizme karşı dimdik durabilmek için bu bir zorunluluktur.
Albay Reşat Çiğiltepe, iyi yetişmiş, yüreği vatan sevgisiyle dolu genç bir tümen komutanıydı. Kurtuluş Savaşı yıllarının değer yargısında, vatan sevgisi çok önemliydi. Günümüzde ise, vatan sevgisinden ve ulusallıktan vazgeçmenin normal sayıldığı, emperyalizmin ve dışa bağımlılığın övüldüğü bir değer yargısı geçerlik kazanmaktadır. Albay Reşat Çiğiltepe gibi kahramanların isimleri okullardan silinmektedir. İşte bu yüzden Kuvayi Milliye kahramanlarına sahip çıkılmalıdır, Albay Reşat Çiğiltepe Şehitliği görülmelidir, Ulusal Kurtuluş Savaşı’mızın haklılığı ve önemi bir kez daha kavranmalıdır.
Azim ve Karar, 30 Ağustos 2021.