LOZAN…
Meriç VELİDEDEOĞLU
Cumhuriyet, 27.7.18
(AS: Bizim katkımız yazının altındadır..)
Salı günü (AS: 24 Temmuz), “Türkiye’nin Özgürlük Belgesi” olan “Lozan Barış Antlaşması”nın, “95. yılı”ydı. Ne var ki, devlet katında herhangi bir kutlama yapılmadı.
Kutlama bir yana, adı bile anılmadı.
Devletin başındaki Erdoğan, “24 Temmuz” günü Meclis’te, partisinin grup toplantısına katılan gençlerden, “26 Ağustos 1071 Malazgirt Zaferi”ni kutlamak için hazırlık yapmalarını istedi; AKP’nin de büyük bir hazırlık içinde olduğunu bildirdi.
“Lozan Zaferi”, Erdoğan’ın “var-yok” hükmünde gördüğü “Meclis”in, “TBMM Hükümeti” döneminindir.
“Lozan”, “Başdelegemiz” olan “İnönü”nün dediği gibi Birlik, bütünlük içinde bir vatan, ayrıcalıklarından arınmış bir durum, savunma hakkı kesin, kaynakları bol, özgür bir ülke”nin doğuşuydu…
Yine, üç kıtanın, Avrupa, Asya, Amerika, dahası İngiltere dolaysiyle Avustralya’nın da katıldığı, dönemin tüm “Emperyalist Devletleri”nin karşısında, başta “İnönü” ve tüm delegelerimizin, emperyalizme direnişiydi “Lozan”…
Ve bu ülkelerin bu toplantıyı, “Sevr’in tozunu almak” amacıyla gerçekleştirmek istediklerinin bilincini taşımanın direnciydi…
Nitekim, Lozan’da, İngiltere’nin temsilcisi Lord Curzon, “Sevr’in bir maddesine dayanarak”, Çanakkale Savaşı’nda ölen “Müttefik” askerlerinin mezarını içine alan, “sekiz kilometrekarelik” bir alanın kendilerine verilmesini ister; “Türk delegeleri (…) ülkeleri uğruna can vermiş askerlerin ölüleri üzerinde pazarlığa girişemezler…” diyerek de vurgular.
“İnönü”nün yanıtına gelince, şöyle başlar: “Mezarlıklar dışındaki savaş alanlarının, kutsallaştırılarak sahip olma isteği bugüne dek bilinmemektedir. Bu hesapça, Türkiye dışında kalan pek çok savaş alanında kanlarını dökmüş Türkler de böyle isteklerde bulunabileceklerdir!” diyerek, “Lord Curzon”u ne denli hafife aldığını belirtip sürdürür: “Ama bunun o kutsal ölülerle hiçbir ilgisi olmadığı bir gerçektir. Bu konuya, yaşayanların çıkarlarını bulaştırmaktan ‘tiksinti’ duyduğumuzu da dünya kamuoyuna bildirmek isterim!”
“İnönü”nün, bunun gibi dört dörtlük yanıtları, gerektiğinde öteki ülkelerin delegelerine de verdiği, “Tutanaklar”da yer almıştır.
Ve değerli dostlar, Erdoğan, hemen hemen “2003”lerden bu yana övdüğü “Lozan Barış Antlaşması”nı, geçen yıl gündeme oturttu; “Lozan’ı da güncelleştirmek” istiyor ve bunu geçen yılın son ayında, Yunanistan’a yaptığı ziyaret sırasında, bir “Yunan TV”sinde kendisiyle yapılan bir röportajda “ilk kez” dile getirip, evet(!) “ilk kez” açıkladı… Böylece Türkiye de öğrendi…
Bitmedi; ertesi gün Erdoğan’ın, Yunan Cumhurbaşkanı P. Pavlopulos ile yaptığı görüşmede, Pavlopulos, bu “Lozan güncellemesi”ni masaya koydu.
“Bir Hukuk Profesörü” olan Pavlopulos, Erdoğan’a, “bir anlaşmayı veya hukuk ilkelerini güncelleştirmenin, reformun mümkün olamayacağını” belirtti. (7.12.2017)
Ne var ki değerli dostlar, önceleri, “Lozan Barış Antlaşması”yla “dertleri” olan, “dış ülkeler”di. Bunun en son örneği, “2005” yılında Strasburg’da yapılan, Türkiye ile “AB’nin Karma Parlamento Toplantısı”nda yaşanmış, Fransız Parlamenter J. Toubon, toplantıdaki Türk Parlamenterlerin gözlerinin içine baka baka, “Siz artık Sevr’i kabul edin!” diye buyurmuştu.
Aslında, Erdoğan da Lozan’a karşı açtığı savaşımı, Başbakan olarak, “2004” yılında başlatmıştı; Meclis’ten geçirttiği, ünlü “Özel İdareler Yasası”nı, dönemin “Sayın Cumhurbaşkanı A. Necdet Sezer”, Türkiye’nin “Bağımsız Eyaletler”e bölünmesinin, böylece ‘Lozan’ ile sağlanan “bütünlüğün parçalanması” demek olduğu gerekçesiyle bu “bölücü” yasayı geri çevirmişti.
Ve değerli dostlar, “Kuruluş belgesi”nde Atatürk’e, devrim ve ilkelerine yer veren “STK”lardan da, “24 Temmuz”da, toplumun duyacağı bir “ses” gelmedi gibi. “24 Temmuz” basında “sansürün kaldırılışının” kutlandığı gün olduğundan, “Cumhuriyet”te, bir sütun baştan sona bu konunun anlamının, tarihsel boyutunun anlatılmasına ayrılmıştı, pek yerinde olarak.
“24 Temmuz”a, “Lozan Barış Antlaşması”nın günü olarak da “Emre Kongar Hoca” yazısında yer verdi. Teşekkürler.
=========================================
Dostlar,
Sayın Meriç Velidedeoğlu, bizlere Cumhuriyet’in ilk kuşak aydınlarından – hukuk bilimcilerinden efsane hocamız Ord. Prof. Dr. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu‘nun eşi olarak emanetidir. Hıfzı Veldet hocamız, ilk Meclis’te tutanak yazmanı (katibi) olarak da görev yapmıştı. Sonraları ise İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde Medeni Hukuk hocası olarak onlarca yıl, Cumhuriyetimizin en önemli devrimlerinden olan LAİK HUKUK DEVRİMİNE sahip çıkmış, binlerce hukukçu yetiştirmişti. Cumhuriyet’in 2 . sayfasında haftalık yazılarının duru Türkçesiyle birlikte varsıl içeriğine doyum olmazdı. Hoca yaşlandığında eşi Meriç hanım bu yazılar için destek verdi.
Bayan Velidedeoğlu, Cumhuriyet’teki köşesinde çok mütevazi duran ama önemli yazılar yazmakta sessiz sedasız. Yukarıda aktardığımız Lozan makalesi de öyle..
Çok hazin değil mi, ülkenin temel kurucu Andlaşmasının yıldönümünü özellikle görmezden gelmek!? Aklıbaşında hangi ülke yönetimi böylesine bir vefasızlık, aymazlık sergileyebilir?!
Sayın Velidedeoğlu’nun, Erdoğan’ın Yunanistan ziyaretinde 2 yıl önce Lozan hakkında yaptığı ağır gafları biz de sitemizde eleştirmiştik. Çok hazin olan, uluslararası Hukuk Profesörü Yunan devlet başkanının bilimsel nesnelliğin serinkanlılığıyla Erdoğan’a verdiği ders gibi yanıttır. Ülkesinin yaşamsal çıkarlarına dönük anlaşılmaz / açıklanmaz sahiplenmemeye eklenen korkunç bilgi açığı.. Türkiye bunları haketmiyor! Gerçekten çook yazık..
İlgili yazımızı okumak için üstünde tıklar mısınız??
Ayrıca 24 Temmuz 1923’ü anma adına sitemizde birkaç gün önemli yazılar paylaştık..
İlki bizim kapsamlı bir raporumuz.. 3. sü tarihçi Mustafa Solak’ın.
Sonuncusu ise kıdemli Büyükelçi Faruk Loğoğlu’nun..
89._Yilinda_Lozan_ve_Turkiye’nin_Gelecegi_24.07.09
Hedefteki_Lozan_Sinan_Meydan_24.7.18
Faruk_LOGOGLU_Lozan_Baris_Konferansi_ve_Antlasmasi’nin_95._yidonumu
Özellikle genç kuşakların bu önemli belgeselleri özenle okuması ve gerçekleri öğrenerek kendilerini gelecekte ülke yönetimine – savunmasına hazırlamaları dileğimnizdir.
Sevgi ve saygı ile. 27 Temmuz 2018, Ankara
Dr. Ahmet SALTIK
Ankara Üniv. Tıp Fak. – Mülkiyeliler Birliği Üyesi
www.ahmetsaltik.net profsaltik@gmail.com