HASUDER uyarısı : ÜLKEMİZDE HIV/AIDS OLGULARI ARTABİLİR!
Dostlar,
Bu gün, 1 Aralık günü Dünya HIV / AIDS günü…
İlk tanının ABD San Fransisco’da konduğu 1981’den bu yana 33 yıldır
Dünya sağlık gündeminin ilk sıralarında kalmayı sürdürüyor..
Hala çok önemli Halk Sağlığı sorunlarından..
Geçen 3 onyılı aşkın zaman, belli ölçülerde etkili anti-retroviral kemoterapötiklerin sentezlenmesini sağladı. Ancak kesin başarı sağlandığı anlamına gelmiyor.
En etkili yol gene korunma.. Hemen hemen hep olduğu gibi..
Ve bu yol HIV / AIDS geçişi için olanaklı.
Hem geçme – bulaşma yollarını biliyoruz hem de bu yollara ilişkin etkili koru(n)ma araçlarımız var.
Başlıca 4 bulaşma yolu ve korunma şöyle :
1. Korunmasız, tanınmayan partnerle riskli cinsel ilişki :
Böyle ilişkilerden kaçınmak (monogami! +
Kadın ya da erkek kondomu (kılıf, prezervatif, kaput)
2. Gebelik ve doğum sırasında anneden ya da doğum araç-gerecinden-göbekten bebeğe geçiş… Kuşku varsa planlanan gebelik öncesinde HIV testi ve (+) sonuçta önce anti-retroviral kemoterapötik ile sağaltım, sonra gebe kalma.. Hatta kimi
geç kalınan durumlarda gebelik sırasında da anti-retroviral kemoterapötik kullanımı..
Veee doğumun uygun steril sağlık ortamlarında yetkili sağlık çalışanlar yardımı ile yapılması, uygun göbek bakımı..
3. Kan ve ürünleri, doku ve organ aktarımı : Bu amaçla da vericinin önceden
uygun testlerden geçirilmesi (elektif uygulama). Ancak ivedi kan ve ürünleri aktarımı ile ivedi cerrahi girişimlerde doku – kemik iliği, flep vb. aktarımında hala “pencere dönemi” (latent dönem) sorununu çözebilmiş değiliz.. Yani virüsün alınmasından sonra 2-3 ay alan kişide antikor yanıtının oluşmaması (doğal süreç) nedeniyle enfeksiyonun tanınamaması, yalancı negatif test sonuçları (ELISA ve hatta doğrulama testi Western-Blot ile!). Geçtiğimiz yıllarda böylesine bir kan aktarımı yüzünden enfekte olan bebek hakkında (halen 7 yaşında, Urfa’da) ailesinin açtığı davayı AİHM 6 yıl sonra Türkiye aleyhine sonuçlandırmış ve giderime (1 393 000 TL tazminata – ödenceye) hükmetmişti.
4. Bulaşlı şırınga iğnesinin batması, cerrahi yaralanma, kuaför, manikür, pedikür, dövme (tatuaj), piercing (kulak, burun, dil.. delerek metal süsler takma), saç ekimi .. gibi deri bütünlüğünü bozan girişimler.. Böylesi durumlarda hemen
sağlık kuruluşlarına başvurmak ve ilaç başlamak gerekmektedir.
*****
Bulaşmadığı durumlar :
Aynı yatağı paylaşma, ıslak olmayan öpüşme… gibi deri – mukoza bütünlüğünü bozmayan işlem ve yollarla geçmiyor. Hava yoluyla bulaşmıyor.. Aynı havuz, havlu, çatal-bıçak-kaşıkla da geçmiyor..
Ama deri – mukoza bütünlüğünün bozulmaması – zedelenmemesi koşuluyla..
Dolayısıyla hasta ve bulaşlı (enfekte) taşıyıcı ama henüz hasta olmayan insanları damgalamamak ve dışlamamak zorunlu..
Medeni Yasaya göre HIV/AIDS’li çiftlerin evlenmelerinde de sakınca yok,
son zamanlardaki tıbbi gelişmelere ek olarak..
*****
Az önce Hacettepe Tıp Fak. Halk Sağlığı AbD’ndan -değerli meslektaşlarımızın
bu gününün önemine uygun 2 sayfalık bir bilgilendirme notunu web sitemizde
sizlere sunduk :
http://ahmetsaltik.net/2014/12/01/1-aralik-dunya-aids-gunu/
Şimdi de, bizim de üyesi olduğumuz HASUDER’in (Halk Sağlığı Uzmanları Derneği) uyarısını aşağıda paylaşmak istiyoruz.
Sevgi ve saygı ile.
01 Aralık 2014, Ankara
Dr. Ahmet SALTIK
www.ahmetsaltik.net
================================================
HASUDER uyarısı : ÜLKEMİZDE HIV/AIDS OLGULARI ARTABİLİR!
Her ne kadar ülkemizin dünya genelinde düşük yoğunluklu bir ülke olmasına karşın, son yıllarda Ortadoğu’da yaşanan çatışma ve savaşlar nedeniyle
yoğun bir sığınmacı ve mülteci göçüne maruz kalmıştır. Bu “zorunlu” göçler nedeniyle ülkemizde güvenli olmayan cinsel ilişki ve fuhuş riskinin arttığı bildirilmektedir. Bu süreç, ülkemizde HIV/AIDS olgu sayılarında artışa
neden olabilir.
1 Aralık; 1988’den beri dünyanın pek çok ülkesinde HIV/AIDS’in yeniden değerlendirildiği, “DÜNYA AIDS GÜNÜ” olarak etkinliklerin düzenlendiği,
tüm dünya insanlarının HIV/AIDS’e karşı farkındalıklarını artırdıkları, AIDS salgınına karşı uluslararası dayanışmanın gösterildiği bir gündür. Bu yıl Dünya AIDS gününün sloganı HIV/AIDS tanı ve tedavisindeki eşitsizliklerin giderilmesine yönelik olarak
- ‘AIDS Salgınını 2030 yılına dek sona erdirmek için a
çığın kapatılmasına yardım’ olarak belirlenmiştir.
Uluslararası dayanışma ve sağlık hizmetleri sonrasında 2001 yılından beri yıllık
yeni olgu ve ölümlerde %30’dan çok azalma olmasına karşın, HIV/AIDS hala dünyanın en önemli sağlık sorunlarından biri olmaya devam etmektedir. Sorun tüm dünyayı etkilemekle birlikte, en yoğun yaşandığı bölgeler Sahraaltı Afrika ülkeleridir.
Yeni olguların %70’i bu bölgede görülmektedir. Dünya’da halen 35 milyon kişinin
HIV virüsüyle yaşamakta olduğu kestirilmektedir. Yalnızca 2013’te 2,1 milyon kişi daha
HIV ile enfekte olmuştur.
Hastalığın kaynağı insan olup, HIV virüsü insandan insana güvenli olmayan her türlü cinsel ilişki, kan aktarımı, organ-doku nakli, kirli şırınga ve öbür kesici-delici araçların ortak kullanımı ile, ayrıca gebelik, doğum ve emzirme sırasında anneden bebeğine geçebilmektedir. HIV/AIDS açısından yüksek risk altında bulunan kesimlerin;
eşcinsel erkekler, ticari seks çalışanları, damar içi madde kullanıcıları, mahkumlar, mülteciler (sığınmacılar) ve kaçak göçmenler olduğu bildirilmektedir.
HIV virüsü ile bulaşlı olan kişilerde, süre değişmekle birlikte 1-15 yıl içinde
AIDS tablosu gelişebilmektedir. Bu süre anti-retroviral ilaçların kullanılmasıyla uzatılabilmektedir. AIDS hastalığında, HIV virüsü insan bağışıklık sistemini tahrip ettiğinden bağışıklık sistemi zayıflar ve çöker. Buna bağlı olarak kişiler kimi bulaşıcı hastalık ve kanserlere duyarlı duruma gelirler. Bu hastalıklar kişilerin ölümüne
neden olmaktadır.
HIV bulaşının tanısına yönelik testler ilerlemiş olmakla birlikte, enfeksiyonun tümden sağaltımı halen olanaklı değildir. Ancak, günümüzde geliştirilen ilaçlarla virüsün
beden içinde çoğalması önlenebilmekte ve bu biçimde bağışıklık sistemi vücudu
başka fırsatçı enfeksiyonlardan korumaya devam edebilmektedir. Tedavi yaşam süresini uzatmakta, yaşam niteliğini artırmakta, başkalarına HIV virüsünü bulaştırma riskini azaltabilmektedir. Dünyada son yıllarda tedavi alabilen kişi sayısı artmıştır;
2013’te 12,9 milyon HIV bulaşlı kişi, anti-retroviral tedavi alabilmiştir.
Bunların 11,7 milyonu düşük ve orta gelirli ülkelerdedir.
AIDS yalnızca yakalanan kişinin ölmesine değil ayrıca; HIV virüsü taşıyanların ayırımcılığa uğramasına, ailelerin parçalanmasına, öksüz kuşakların ortaya çıkmasına, yaygın olduğu ülkelerde toplumsal çöküntülere de yol açmakta ve tüm toplumu etkileyebilmektedir. Hastalığın yayılmasının önlenmesi için virüsü taşıyan kişilerin saptanıp tedavi edilmesi, kan ve kan ürünlerinin testlerden geçirilmesi, kuşkulu
cinsel ilişkilerden kaçınılması ve/veya kondom kullanılması etkili yöntemlerdir.
Türkiye, hastalığın düşük yoğunlukta görüldüğü ülkeler arasında sayılmaktadır.
Sağlık Bakanlığı kayıtlarına göre 1985’te ilk olgunun görülmesinden Aralık 2013’e dek tanı alan HIV/AIDS olgusu sayısı 7528 kişiye ulaşmıştır. Olguların %73’ünü erkekler oluşturmakta ve enfeksiyondan en çok 40-49 yaş arasındaki kişilerin etkilendiği bildirilmektedir.
Her ne denli ülkemizin dünya genelinde düşük yoğunluklu bir ülke olmasına karşın, son yıllarda Ortadoğu’da yaşanan çatışma ve savaşlar nedeniyle yoğun bir sığınmacı ve mülteci göçüne maruz kalmıştır. Bu zorunlu göçler nedeniyle ülkemizde güvenli olmayan cinsel ilişki ve fuhuş riskinin arttığı bildirilmektedir. Bu süreç ülkemizde HIV/AIDS olgu sayılarında artışa neden olabilir.
Ülkemizde sorunun denetimi için toplumun HIV/AIDS’den korunma, bulaş yolları konusunda bilgilendirilmesi, duyarlı kesimlere ücretsiz ve gizlilik ilkeleri içinde sunulan HIV test hizmetinin yaygınlaştırılması, test öncesi ve sonrasında danışmanlık hizmetinin sunulması, tedavi için doğru merkeze yönlendirme gereklidir. Bunun sağlanması için tüm kişi ve kuruluşlar üzerlerine düşeni yapmalıdır.
Hiç kimseye HIV virüsünün bulaşmadığı, hiçbir HIV/AIDS’linin ayırımcılığa uğramadığı ve AIDS nedeniyle hiçbir ölümün olmadığı AIDS’siz bir dünya oluşturulması herkesin üzerine düşeni yapmasıyla mümkün olabilir. HIV’in bulaşmasından korunma, gizliliğe, ayrımcılığa karşı durma ve insan haklarına saygılı olma konularında halkın bilgilendirilmesi gereklidir.
Kamuoyunun dikkatini HIV / AIDS ile savaşımda şu konulara çekmek istiyoruz:
- Halihazırda güvenli cinsel ilişki ve kondom kullanımı
bu hastalıktan korunmada en etkili yoldur. - HIV / AIDS hastaları toplumdan ve çalışma yaşamından dışlanmamalıdır.
Tam tersine onların da herkes gibi tüm insan haklarına sahip oldukları unutulmamalıdır. - HIV / AIDS hastalarının, sağlık kurumlarında bile, deşifre edilmemesine
özen gösterilmelidir. Bunun bir hasta hakkı olduğu unutulmamalıdır. - HIV / AIDS hastaları koşulsuz olarak, tedavi ve esenlendirme dahil,
sağlık hizmetlerinin her aşamasından yararlanabilmelidir.
Bu hizmetlerde kullanılacak her türlü tıbbi aygıt ve ilaç ülkemizde var edilmeli
ve sürekliliği sağlanmalıdır. - HIV/AIDS ve öbür cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmada,
güvenli cinsel yaşama dikkat edilmeli, bu açıdan kondom kullanımına
vurgu yapılmalıdır. - HIV/AIDS konusunda özellikle ergen ve genç erişkinler olmak üzere
tüm toplumun bilinçlendirilmesi gereklidir. - Zorunlu göç nedeniyle ülkemize gelen sığınmacı ve mülteciler
kayıt altına alınarak, barınma ve beslenme gibi gereksinimlerinin karşılanması yanında, temel sağlık hizmetlerinden yararlanmasındaki sorunlar giderilmeli, güvenli cinsel ilişki konusunda gerekli danışmanlık yapılmalıdır.
HIV/AIDS salgının 2030 yılına dek durdurulması için ülkemizde ve dünyada
herkesi sorunun farkında olmaya ve çözümüne her türlü ortamda destek vermeye
davet ediyoruz…
01 Aralık 2014
HASUDER Yönetim Kurulu