LOZAN’ı KUTLAMAK
Onur ÖYMEN
Lozan Antlaşması’nın 90. yıldönümünü büyük bir coşkuyla kutluyoruz.
Atatürk Lozan Antlaşması için şunları söylemişti:
- «Lozan Antlaşması, Türk milleti aleyhine, asırlardan beri hazırlanmış
ve Sevr Antlaşmasıyla tamamlandığı zannedilmiş, büyük bir suikastın yıkılışını ifade eden bir belgedir. Osmanlı devrine ait tarihe eşi geçmemiş bir siyasi zafer eseridir. »
Lozan, 3 yıl önce Osmanlı İmparatorluğuna Sevr Antlaşması‘nı dayatan Batılı güçler için büyük bir yenilgi olmuştu.
W. Churchill Lozan için şunları söylüyordu:
- “Türklerin yeniden Avrupa’ya girmeleri Müttefikler için en kötü aşağılanmadır… Müttefiklerin zaferi hiçbir yerde Türkiye’deki kadar tam olmamıştı. Şimdi galibin gücü, hiçbir yerde Türkiye’deki kadar gösterişli bir şekilde aşağılanmamıştır. Ve sonunda başarılı bir savaşın bütün meyveleri, uğrunda binlerce askerin yaşamını verdiği Gelibolu, Filistin, Mezopotamya…başarıları, bunların hepsi bir utanç içinde sona ermiştir.”
Onlar Lozan’da yenilmişlerdi ama Türkiye’yle ilgili istemlerinden
vaz geçmemişlerdi. Lozan’da İngiltere Baş Delegesi ve Dışişleri Bakanı
Lord Curzon İsmet Paşa’ya şunları söylüyordu:
vaz geçmemişlerdi. Lozan’da İngiltere Baş Delegesi ve Dışişleri Bakanı
Lord Curzon İsmet Paşa’ya şunları söylüyordu:
- “Paşa, sizden hiç memnun değiliz. Ne söylesek reddediyorsunuz.
Bu reddettiklerinizi biz cebimize koyuyoruz. Ülkeniz haraptır, perişandır,
imara ihtiyacı vardır. Yarın gelip bunun için paraya ihtiyacınız olacak.
Bu para bir bizde var bir de şu yanımdaki Amerikalılarda var.
Biz önümüze gelip de diz çöktüğünüz, bizden borç istediğiniz zaman
bu cebimizdekileri ortaya çıkartacağız.”
Curzon’un mesajı açıktır. Bizden borç istediğinizde şimdi vermediğiniz siyasal ödünleri sizden alacağız. İsmet Paşa buna kesin yanıt verir:
- “Siz şimdi istediklerimizi yapın, yarın gelip de önünüzde diz çökersem
o zaman cebinizdekileri çıkartırsınız.”
Atatürk ve İsmet Paşa onların önünde hiç diz çökmedi.
Ülkenin bağımsızlığını kararlılıkla korudular.
Bugün Atatürk’ü, İsmet İnönü’yü bir kez daha saygıyla, şükranla ve gururla anıyoruz.
Türk milleti, onlardan aldığı güçle hiçbir zaman diz çökmeyecek ve
Lozan’da sağladığı kazanımları feda etmeyecektir.