CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, “Bize geçen hafta ulaşan bilgi; referanduma kısa bir süre kala, gerçek olmayan anket sonuçlarıyla toplumun yönlendirileceği, moralinin bozulacağı ve insanların sandığa gitmemesini sağlayacak mekanizmaların devreye sokulacağı şeklindeydi. Bunlar yapılacak, aman bu konuda çok dikkatli olun. Moralinizi bozmayın. Herkes mutlaka sandığa gitsin ve oyunu kullansın. Oy kullandığımız sürece bir sorun yok. Katılım oranı ne kadar yüksek olursa ’evet’ ile ’hayır’ arasındaki fark, ’hayır’ lehine o kadar büyüyor. Dolayısıyla hepimizin sorumluluğu var” dedi.

Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu, TELE1 TV’de katıldığı “5. Boyut Özel” programında Merdan Yanardağ ve Emre Kongar’ın sorularını yanıtladı.

video erişimi (URL) : https://youtu.be/_-UTBx8mQZY

MERDAN YANARDAĞ- Merhaba değerli seyirciler, 5. Boyut programıyla daha doğrusu 5. Boyut Özel programıyla ve 18 Dakika programını birleştirdik ve bu gün
çok önemli bir konuğu ağırlıyoruz TELE 1 ekranlarında, Sayın Kemal Kılıçdaroğlu Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı, hoş geldiniz efendim.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Teşekkür ederim, sağ olun.

MERDAN YANARDAĞ- Değerli seyirciler, Türkiye bir kader eşiğine doğru akarken biz son eşikte, son etap da Türkiye nasıl bir seçim yapacak, nasıl bir tercih kullanacak? Türkiye’nin en önemli siyasal aktörlerinden birinin lideriyle, Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanıyla bu konuyu değerlendirmek istedik. Çünkü sadece herhangi bir oylama, herhangi bir referandumla karşı karşıya değiliz. Türkiye’nin geleceğini belirleyeceği bir tarihsel dönemeç önümüzde duruyor. Ve bu dönemece biz 1 gün kala Türkiye’nin önündeki en önemli sorunları ve bize dayatılan anayasayı konuşacağız. Kemal Bey, hemen girmek istiyorum konuya, süremiz de sınırlı siz Ankara’ya döneceksiniz, biz Boğaz’da, Boğazın en önemli yapılarından biri olan Feriye Köşkü‘nde bu programı gerçekleştiriyoruz. Umarım yani Türkiye 17 Nisan sabahında da yine böyle güzel bir akşamı, güzel bir sabaha, bu akşam gibi güzel bir sabaha uyanır.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Endişeniz olmasın.

MERDAN YANARDAĞ- Ben de öyle düşünüyorum. Siz Türkiye’nin bu tarihsel dönemecini, yani sürekli vurguladınız, “Evet” oyu vermenin vebali çok büyük diye. Türkiye’nin geleceğini oylayacağımız bir sürece giriyoruz dediniz. Yoğun bir baskı var, yoğun bir adeta bir devlet terörü, bir hükümet terörü altında Türkiye bir tercih kullanmaya çalışıyor. İnsanlar neyi nasıl oylayacaklarının bile farkında değiller çok fazla. Bir araştırma okudum %32, toplumun %32’si aslında bu anayasa tartışmasının içeriğinden bağımsız biçimde tercih kullanacağını belirtiyor. Bu da bir akıl tutulmasına işaret ediyor. Yoğun bir baskı var. Anti-demokratik bir baskı ortamındayız ve AGİT, Türkiye’de demokratik bir referandumun gerçekleşmeyeceğini söylüyor. Siz bu tabloyu nasıl görüyorsunuz? Buradan hareketle girelim meseleye.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Bu tablo gerçek bir tablo, yani sokağa çıktığınız zaman görüyorsunuz bunu, yer gök “Evet” pankartlarıyla dolu, bayraklarıyla dolu, billboardlar onlarla dolu. Sadece bunlar mı? Hayır, devletin parası, devletin forsu, devletin uçakları, devletin paraları, devletin valileri, devletin kaymakamları, hep beraber “Evet” e çalışıyorlar. Biz bunları görüyoruz zaten. Yani eşit koşullarda bir süreci yaşamıyoruz ama bütün bunlar bizi yıldırmıyor tam tersine bizi biliyor, biz daha iyi, daha kararlı, daha net bir duruş sergiliyoruz çünkü biz haklıyız. Davamızda haklıyız. Bütün bu baskılar oluyor mu? Oluyor. Hissediliyor mu? Hissediliyor. En fazla kime? Örneğin, en belirgin, baskının en belirgin uygulandığı alan muhtarlıklar, çağırıyorlar muhtarları diyorlar ki, bu köyden eğer bu kadar “Evet” çıkmazsa bir daha bize gelmeyin. “Yol, şunu bunu falan istemeyin bizden” diye çok açık ve net baskı kuruyorlar. Biz bazı toplantılar yaptık, o toplantılara muhtarların gelmesini engellemek için her türlü çabayı harcadılar, her türlü baskıyı yaptılar. Bakıyorsunuz gazeteler zaten onların emrinde, televizyonlara bakıyorsunuz büyük ölçüde zaten onların emrinde ama dediğim gibi bütün bunlara rağmen bizim bir gücümüz var, biz haklıyız. Davamızda haklıyız. Çünkü biz bizim gibi düşünmeyenlerin de özgürce konuşabilecekleri bir demokrasiyi savunuyoruz. Bir özgürlük alanını savunuyoruz. Dolayısıyla ben halkın bu demokrasiden vazgeçeceğine inanmıyorum. Evren döneminde baskı vardı, %91,7’yle o referandumda anayasa kabul gördü. Ne oldu? En çok tartışılan anayasa, şimdi “Evet” oyu verenler bile “nereden çıktı bu anayasa” diyorlar. İyi de vermeseydiniz, o zaman gittiniz oy verdiniz buna. 2010 referandumu, ta Pensilvanya’dan “mezardan kalkın oylarınızı kullanın” deniyordu. Ne oldu anayasa referandumu? Bizi 15 Temmuza taşıdı. O anayasa değişikliğiyle devlet paralel bir örgüte teslim edildi. Sonunda bu tablo çıktı. Şimdi 2010’dan daha tehlikeli bir sürecin içine Türkiye giriyor. Sokmak istiyorlar Türkiye’yi daha tehlikeli bir sürecin içine, bütün yetkilerin tek elde toplandığı ve bir kişiye Türkiye’nin kaderinin teslim edileceği bir süreci yaşatmak istiyorlar. Bu doğru bir şey değil.

MERDAN YANARDAĞ- Öyle görünüyor şimdi 18 Dakikayla 5. Boyutu birleştirdik dedim, Emre Hocamla birlikte yapıyoruz 18 Dakikayı her gün 20.05’te yorumluyoruz. Emre Hocamın bir şeyi var, bir yaklaşımı vardır benimle çok paylaştığı, “Bu seçimde devletle millet karşı karşıya geldi” diyor. Yani bir yanda devleti ele geçirmiş bir siyasi heyet var. Hileyle, zorbalıkla ele geçirmiş bir siyasi heyet var. Diğer tarafta millet var. Millet devletle mücadele ediyor ve bir efsane çöktü yani milletle devlet birbiriyle kavgalı. Cumhuriyetten sonra devlet milletin değerlerinden uzaklaştı propagandası vardı. Bu bilinen muhafazakar, mezhepçi bir hipotez, bir gerici hipotezdi. Bu çöktü. Şimdi zalimlerin, egemenlerin, devleti ele geçiren güçlerin bir baskısı altında Türkiye demokrasisini korumaya çalışıyor. Daha doğrusu zaten tasfiye edilmiş demokrasiyi korumaya çalışıyor hocam. Hocamın değerlendirmesi buydu ben sözü hocama bırakmak istiyorum.

EMRE KONGAR- Ben çok kısa bir soru soracağım size, birkaç sorum var ama hepsi aynı konuda, hepsi kısa ama soracağım ki; şimdi bu referandumun yasallığı ve meşruiyeti tartışmalı, çok tartışmalı. İlk sorum yasallığına değil meşruiyetine ilişkin ve en genel felsefi soruyu soracağım müsaade ederseniz. Sonra başka sorularım da gelecek Merdan Beyle beraber. Bu referandumda halka “Evet” veya “Hayır” demesi için sunulan seçenekler demokrasiyi tahrip ediyor, demokrasiyi ortadan kaldırıyor. Felsefi olarak deniyor ki; ki ben buna katılıyorum, Demokrasi yöntemleri, referandum veya plebisit, demokrasiyi ortadan kaldırmak için, demokrasiyi yok etmek için kullanılamaz. Yani demokrasiyi yok edecek bir referandumu halka sunamazsınız bir defa felsefi olarak sunamazsınız. Bir defa burada bir meşruiyet tartışması başlıyor deniliyor. Acaba siz ne diyorsunuz?

Kemal KILIÇDAROĞLU- Demokrasiyi kaldırmak için bir referandum zaten yapılmaz. Dediğiniz doğrudur yani o pencereden bakıldığı zaman, sonuçta insanlığın geldiği nokta demokrasi, yönetim tarzı olarak demokrasi, tek adam rejimi, başka rejimler gelmiş, padişahlıklar, krallıklar ama sonuçta geldiğimiz nokta demokrasi, temsili demokrasi şimdi daha katılımcı demokrasi dediğimiz güçlendirilerek yoluna devam ediyor. Eğer siz makarayı tersine çevirip toplumu geriye götürürseniz, geriye götürmek için bir şeyler yapmaya kalkarsanız bu sorun yaratır her zaman. 12 Eylül darbe anayasası bunlardan birisidir. 2010 bu tablonun yine ortaya koyduğu bir başka gerçektir. 1971’de de anayasa değişiklikleri gerçekleşti. Dendi ki işte bu 61 anayasası bize bol geliyor diye değişiklikler yapıldı ve sonuçta toplum demokrasiden uzaklaştıkça gerginlikler, tırmanmalar, iç gerilimler arttı, çatışma kültürü beslendi ve farklı bir tablo çıktı ortaya. Bundan toplumun kurtulması lazım, eğer bir değişiklik yapılacaksa bu değişikliğin önce toplumda sağlıklı bir tartışma zemini bulması lazım, aydınların konuşması lazım, Hukuk Fakültelerinin konuşması lazım, anayasa hukukçularının konuşması lazım, meslek odalarının konuşması lazım, işçi işveren kuruluşlarının konuşması lazım, dikkat ederseniz bu süreçte kimse pek konuşamıyor, herkes korkuyor. Korkunun egemen olduğu bir süreci yaşıyoruz. Dolayısıyla bu sürecin aşılaması gerekiyor. Ama başvuracağımız güç yine halkın kendisi ve halkın bilinçlendirilmesi, hep birlikte siyasetçi olalım, aydın olalım, esnaf olalım, çiftçi olalım eğer bu ülkede demokrasiyi savunuyorsak, demokrasinin gereklerini topluma iyi anlatmak zorundayız. Az önce bir radyo programındaydım “Evet” diyen vatandaşların bir kısmı şöyle diyorlar, “Ben eskiden annemi hastaneye götürüyordum, kuyruk bekliyordum şimdi annemi rahatlıkla hastaneye götürebiliyorum…” İyi de bunun anayasa değişikliğiyle ne ilgisi var? Vatandaş bu konuda yeteri kadar bilinçlenmiş değil veya bir siyasi lidere duyduğu yakınlık nedeniyle gidip ona oy vereceğim diyor. Oysa onun bir siyasi, bu anayasa referandumunun bir siyasi liderle de ilgisi yok, bir partiyle de ilgisi yok. Sonuçta bütün toplumu kapsayan ve bütün toplumu bağlayan bir değişiklik, bilinçli olarak sandığa gidersek ki, ben bu süreçte en çok vatandaşlara şunu söyledim; düşünerek sandığa gidin, düşünerek, aklınızda ölçüp, biçip tartarak sandığa gidin. Oturup kendi aranızda konuşun bu 18 madde toplumu nereye sürüklüyor, nereye götürüyor bunu iyi test edin ve ondan sonra sandığa gidin ve oyunuzu öyle kullanın dedik. Eğer bunu yapabilirsek hiçbir sorunumuz kalmaz. Bunu yapmak için zaten çaba harcıyoruz. Vatandaşın bilinçlenmesi, 18 madde topluma ne getiriyor? Şimdi bazen sorunlar anlatıyorlar, şu sorunlar var çözülecek diye. Oysa o sorunların hiçbirisi bu anayasa değişikliğinde yok. Şunu söyledim, bu anayasa değişikliği freni olmayan bir otobüse benziyor ve biz freni olmayan bir otobüse 80 milyonu bindiriyoruz. Bu halkın bir maceraya sürüklenmesi demektir, tehlikeli bir macerayla karşı karşıya getirilmesi demektir. 2010 referandumundan herkesin ders çıkarması lazım, benzer bir sakıncayı tekrar yaşatmamak gerekiyor Türkiye’ye. Burada da hepimizin oturup düşünmesi lazım,
bir kişiye bu kadar yetkilerin verilmesinin Türkiye’ye ne tür riskler doğuracağını görmemiz lazım, çünkü bir kişi hata yaptığı zaman bedelini 80 milyon ödeyecek. Hepimiz ödeyeceğiz.

EMRE KONGAR- Evet, müsaade ederseniz biraz sıkıştırmak istiyorum, biz şeyi çok eleştiriyoruz çanak soruları ve yandaş medyayı bir defa o çok yanlış bir şey iktidar mensupları “Evet” çiler “Hayır” cılarla tartışmaya girmiyorlar. Yani bu tabi demokratik bir tavır değildir tamamen baskıcı bir tavır. Bunu bir yana koyalım. Ama ben şu soruyu tekrardan sorayım, bu 18 maddenin en önemli getirdiği şeylerden bir tanesi yargıyı politikacıların tercihine bağlıyor atamalar yoluyla, bir defa tamamen rejimin koruyucusu Anayasa Mahkemesini tamamen tek kişiye bağlıyor. 15 üyenin 12’sini doğrudan atıyor zaten. HSYK’yı da bağlıyor da ama asıl rejimin koruyucusu olan anayasayı bağlıyor. Şimdi demokrasi içinde demokratik bir yöntem olduğu iddia edilen referandumla böyle bir rejimin güvencesi olan bir yargının tek kişiye ve hem de yani kontrol edilmesi gereken politikacıya bağlanması demokrasi felsefesine, demokratik şeye uygun mu efendim?

Kemal KILIÇDAROĞLU- Asla uygun değil. Bir partinin Genel Başkanı hakim tayin edemez. Tarafsız olsaydı Sayın Cumhurbaşkanı belki bu tartışılabilirdi, tarafsızdır Cumhurbaşkanı tarafsızdır dolayısıyla yargıç tayin edebilir, savcı tayin edebilir. Dünyada pek çok örneği var zaten bunun ama sayısal olarak bunlar yine oturulup konuşulabilir.
3 kişiyi tayin eder, 5 kişiyi tayin eder.

MERDAN YANARDAĞ- ABD’de senatonun ilgili komisyonunun onayına bağlı.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Tabi orada sadece o değil büyükelçi de öyle. Yani ilgili Komisyon onaylamadıktan sonra zaten atamayı yapamıyor. Şimdi bizde bir siyasi partinin Genel Başkanı olarak da aynı zamanda bu atamaları yapmış olacak. Dolayısıyla yargıya açıkça siyaset girmiş olacak. O mahkemede sadece bakın siz Anayasa Mahkemesini örnek verdiniz, Hakimler Savcılar Kurulu 6 üyesini Cumhurbaşkanı atıyor. Diyor ki ben 4 üye atıyorum. Bakanı kim atıyor? Ben mi atıyorum, siz atıyorsunuz. Müsteşarı kim atıyor? Ben mi atıyorum, kendisi atıyor. Ama diyor ki efendim ben 4 üye atıyorum, yani toplumun aklıyla alay etmek demek. Eğer örnek gerekirse bundan güzel bir örnek yoktur. Atıyorsunuz, Hakimler Kurulu ne demektir? Hakimlerin sınavla alınması, hakimlerin terfileri, hakimlerin atanmaları, hakimlerin yükselmeleri bütün bu kuralları belirleyen Hakimler Savcılar Kurulu. Siz beyni ele geçiriyorsunuz, yargıcı olduğu gibi yargıyı siyasallaştırmış oluyorsunuz. Bakın ben şu tabloyu hep yaşadım, parlamento Sayıştay Üyesi belirlerken Sayıştay Üyelerinin büyük bir kısmı gelir, Plan Bütçe Komisyonu üyelerinden başlayarak herkese beni atayın, beni atayın, beni atayın der. Şimdi Anayasa Mahkemesine seçilecek üyeler de Cumhurbaşkanının kendisine ulaşamazlarsa çevresine ulaşacaklardır. “Ne olursunuz Sayın Cumhurbaşkanı beni atasın, vallahi ben partiliyim, bak işte amcamın oğlu parti üyesi bak getirdim kartı göstereceğim ben size, ayrıca Sayın Cumhurbaşkanının bir talimatı olursa hiç endişe etmesin biz talimatların dışına çıkmayız. Aldığı her kararı ben onaylarım, söz veriyorum” diyeceklerdir bunları ve dolayısıyla Anayasa Mahkemesi sizin söylediğiniz rejimi koruyan bir mahkeme olmaktan çıkmış olacaktır. Bir siyasal partinin emrine giren bir yapı çıkacaktır.

EMRE KONGAR- Ama bu demokrasinin en önemli koşulu Anayasa Mahkemesi, biliyorsunuz 2. Dünya Savaşından sonra Almanya ve İtalya örneklerini önlemek için yani demokratik yolları istismar ederek tek adam yönetimine, diktatörlüğe gidilemesin diye kuruldu Anayasa Mahkemeleri.

Kemal KILIÇDAROĞLU- O nedenledir ki, Almanya anayasasında halkın direnme hakkı da vardır.

EMRE KONGAR- Yani halkın direnme hakkı yani…

Kemal KILIÇDAROĞLU- Yani diyor ki, demokrasiyi korumak için başka bir çıkış yolu bulunamazsa halkın direnme hakkı vardır.

MERDAN YANARDAĞ- Tam burada efendim, Türkiye ben açılışta belirttiğim gibi hakikaten bir kader eşiğine doğru sürükleniyor çünkü yaklaşık 200 yıllık bir derinliğe sahip Osmanlı-Türk modernleşmesi, aydınlanması, meclisin yönetimi o parlamenter geleneğinde çok köklü, çok net bir kırılma yaratacak ve insanlar aslında bir başka rejime geçişi oylayacaklar. Bu kadar kritik bir eşikteyiz. Peki, bu tabloda “Hayır” çıksa evet insanlar birden bire işte Türkiye 17 Nisan’da cennet gibi bir ülkeye uyanmayacaklar ama yeni bir başlangıç yapmak için bir imkan sağlayacaklar. Ama Cumhurbaşkanı yerinde duracak siz sık sık vurguluyorsunuz bunu, hükümet de yerinde duracak diyorsunuz. Peki, Cumhurbaşkanlığı şu anda Sayın Erdoğan fiilen uyguladığı bir diktatörlük rejiminin içinden geçiyoruz biz. Yani yasanın olmadığı, hukukun olmadığı, gazetecilerin tutuklandığı, sendikacıların tutuklandığı, basın özgürlüğünün olmadığı artık biz ekrana çıkarken böyle çok dikkatli olmaya çalışıyor arkadaşlarımız yani çünkü bir Kanun Hükmündeki Kararnameyle bir televizyonu kapatabilir, bir gazeteyi kapatabilir, gazetecileri tutuklatabilirler savcılara verdikleri emirle. Bu alışkanlıklarını 17 Nisan sabahı da sürdürürse ne olacak? Çünkü…

Kemal KILIÇDAROĞLU- “Hayır” çıktığı zaman Merdan Bey “Hayır” çıktığı zaman bunu sürdürmesi mümkün değil, herkes anayasal sınırlara çekilmek zorunda çünkü halkın tercihi çıktı ortaya, halk diyor ki, ki “Hayır” çıkacak buna inanarak ifade ediyorum, halk diyor ki: Herkes anayasal sınırları içinde görev yapsın, Başbakan kendi görevini, Cumhurbaşkanı kendi görevini, Bakanlar kendi görevlerini yapsınlar. Ortada öyle çift başlılık falan da yok. Herkesin görevi var, görev tanımları yapılmış, anayasada yapılmış, yargıda yapılmış. Affedersiniz anayasa dışında diyelim ki Başbakanlığın görevi ayrıca Başbakanlık yasasında var, orada tanımlanmış. Herkes kendi görevini yaparsa zaten çift başlılık olmaz ki, niçin çift başlılık olsun? Bu mesaj verilmiş olacaktır. Ayrıca şu mesaj da verilmiş olacaktır “Hayır” çıktığı takdirde : Parlamenter demokratik sistemin aksayan yönleri var, 12 Eylül darbe hukuku ve Türkiye’nin hukuk sisteminin 12 Eylül darbe hukukundan arındırılması lazım, örneğin %10 seçim barajının kalkması lazım, siyasi ahlak yasasının çıkması lazım.

EMRE KONGAR- Niçin bunun üstünde hiç durmuyorlar?

Kemal KILIÇDAROĞLU- Tabii olması lazım, %10 seçim barajı, milli irade, milli irade, milli irade diyorlar 9,99 oy alıyorsunuz ama bir milletvekili bile sokamıyorsunuz.

Emre KONGAR- Siz önerge verdiniz?

Kemal KILIÇDAROĞLU- Hem kanun teklifi verdik üstelik 1’den fazla verdik yani hangisini kabul ederseniz; %1, %5, % 3 hangisini kabul ederseniz biz buna razıyız diye ve şunu da söyledim ben Binali Bey’e de söyledim, Sayın Davutoğlu’na da söyledim, “%10 seçim barajını getiren askerler, dolayısıyla darbeciler. Şimdi darbecilerin getirdiği yasayı siz savunuyorsunuz, biz karşı çıkıyoruz. Bu çelişkiyi kaldırın ortadan. Hem darbeye karşıyız diyorsunuz hem darbecilerin getirdiği hukuk sisteminin arkasında duruyorsunuz.” Bu doğru değil.

MERDAN YANARDAĞ- Kemal Bey burada tam bu darbe meselesi önemli çünkü sizinle ilgili de günlerdir bir yandaş gazetede bir propaganda, bir hazırlanmış bir haber sürdürülüyor. İşte darbecilerle temas kuruldu vesaire vesaire diye. Bunun böyle olmadığını biliyoruz, biz biliyoruz, gazeteci olarak biliyoruz, bunun tanığıyız. Fakat önemli bir şey var burada, darbecilerle aslında temas kuran darbecilerin yarattığı siyasal krizden yararlanarak kendi darbesini yapan bir iktidarla karşı karşıyayız. Siz bunu 20 Temmuz darbesi olarak nitelendiriyorsunuz ve kontrollü bir darbe olduğunu da belirtiniz. Türkiye bir Olağanüstü Halle yani ülke genelinde bir sıkıyönetimle yönetiliyor ve biz bu koşullarda şeye giriyoruz, bir referanduma gidiyoruz.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Anayasa oylaması değişikliği, değişikliğinin oylamasını yapıyoruz.

MERDAN YANARDAĞ- Aynen öyle, bütün kamuoyu araştırmalarında “Hayır” oyları açık görünüyor bizim okuduğumuz, bizim izlediğimiz, bizim gözlemlerimiz bu, AKP ve Türkiye’de diktatörlük ve totaliter bir rejimden yana olan muktedirler kaybedecek, öyle görünüyor ve bunun bir telaşı var. Son olarak Devlet Bahçeli’nin yaptığı bir çıkış var. Eğer eyalet sistemi savunulursa biz yokuz dedi. Sayın Erdoğan’da ben böyle bir şeyi savunmuyorum dedi ama 2015’te Kanal D’yle CNN Türk’ün ortak yayınında neden eyalet sisteminin savunulması gerektiğini ayrıntılı bir şekilde anlatıyor. Bizde ana haber bültenimizde bugün bizden hemen önce yayınlanan, buna yer verdik. Şimdi “Evet” cephesinde bir dağılma var, bir çözülme var bu çok açık ve biraz önce sizin işaret ettiğiniz bu toplumsal bir direniş refleksiyle karşı karşıyayız. Buna tanığız. Bu bir sağlık belirtisi, sizin öngörünüz nedir?

Emre KONGAR- Pardon ben soruyu devam ettireyim, 18 Dakika geleneğiyle soruyu devam ettireyim. Demin söylediniz halkın direniş hakkı diye, ben biliyorsunuz en son bir kitap yazdım adı DİREN yani demokratik bir manifesto. Mesela buradan her halde bir çağrıda bulunacaksınız halkın demokrasi için direnmesinin, demokrasi içinde, demokratik meşruiyet içinde demokrasi adına direnmesinin en basit yöntemi bu Pazar günü gidip bu referandumda “Hayır” demek değil mi?

Kemal KILIÇDAROĞLU- Kesinlikle…

Emre KONGAR- Böyle direneceğiz yani nasıl direneceğiz demokrasiyi korumak için?

Kemal KILIÇDAROĞLU- Sandığa gidip hiçbir gerekçe üretmeden, hiçbir gerekçenin arkasına saklanmadan, ülkesini seven, demokrasiden yana tavır koyan herkesin sandığa gidip oy kullanması lazım…

Emre KONGAR- Direniş bu değil mi?

Kemal KILIÇDAROĞLU- Direnişse tabi elbette direniş bu yani sonuçta gidiyorsunuz demokratik bir sistem içinde yasalara uygun olarak görevinizi yapıyorsunuz. Ben geldim “Hayır” oyumu kullandım. Emin olun hocam, bunu yaptığı zaman çocuklarına onurlu bir miras bırakmış olacaktır. Bu ülkede demokrasiyi askıya almak istediler ama ben gittim oyumla direndim ve “Hayır” oyumu kullanarak bu ülkede demokrasinin askıya alınmasına izin vermedim diyecek.

Emre KONGAR- Yanardağ’ın söylediği 1982 anayasasında şimdi o %8 içinde olanlar ki biz öyleyiz. Onurla ve iftiharla diyoruz ki biz “Hayır” verdik.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Ben de öyleyim.

Emre KONGAR- Yani şimdi işte…

MERDAN YANARDAĞ- Cephede de bir dağılma var bu eyalet tartışması çok enteresan oldu yani MHP, zaten MHP’liler, ülkücülerin %80’i “Hayır” diyor.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Merdan Bey, bu bilinen bir olay zaten yani Sayın Bahçeli bunu yeni öğrendiyse tabi biraz şaşırdım. Yani bu Komisyonlarda ifade edildi, Genel Kurulda ifade edildi, pek çok yerde dillendirildi. Sayın Cumhurbaşkanının yardımcısı dillendirdi. Dolayısıyla bunlar bilinen bir olay yani anayasanın 123. maddesinde değişiklik yapıyorsunuz. Bir yetki veriyorsunuz. 1’den çok ili kapsayan kamu tüzel kişiliği oluşturma konusunda Cumhurbaşkanına yetki veriyorsunuz. Ben buna örnek de verdim yani, Edirne, Kırklareli, Tekirdağ’ı birleştirdim bir kamu kuruluşu oluşturdum, başına da bir genel vali tayin ettim diyebiliyor yani.

MERDAN YANARDAĞ- Başdanışmanlardan Mehmet Uçum yeni bir devlet kuracağız 16’sında dedi. Türkiye halkı yeni bir devlet kuruyor dedi. Bu rejimi, Cumhuriyeti yıkmak istediklerinin açık bir ilanı bana göre, bunu ilan etmiş oldular zaten biz bunu biliyorduk yani Anayasa değişikliğinin basit bir değişiklik olmadığını, köklü ve radikal bir değişiklik olduğunun farkındaydık da ilk kez bunu ifade ettiler. Nasıl bir rejim, nasıl bir devlet kuracaklarmış sizce?

Kemal KILIÇDAROĞLU- En baştan bunun bir rejim değişikliği olduğunu söylemiştim.

MERDAN YANARDAĞ- İnkar etmişlerdi, itiraf ettiler.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Onlar da ısrarla “hayır bu bir rejim değişikliği değildir” demişlerdi. “Biz Cumhuriyeti kurduk” demişlerdi. Ben de şu örneği vermiştim: Bizdeki Cumhuriyetle, Suriye’deki veya Irak’taki Cumhuriyet aynı mı? İran’daki Cumhuriyet aynı mı? Parlamenter demokratik sistem var. 140 yıllık, dolayısıyla….

Emre KONGAR- Bu şey ne Allah aşkına, Esad olayı ne? Siz Esad’a hani Esad’a düşmansan onun anayasasını niye getiriyorsunuz diye bir şey dediniz, ne demek istediniz?

Kemal KILIÇDAROĞLU- Suriye anayasasının birebir kopyasını aldılar ve bu 18 maddenin içine koydular.

Emre KONGAR- Öyle midir? Ben ona doğrusu bakmadım.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Orada da fesih yetkisi var, burada da fesih yetkisi var. Orada da tek adam rejimi var, burada da tek adam rejimi var. Bu tercüme edildi,
iki anayasa tercüme edildi. Daha doğrusu bizim anayasa, bu değişiklikler var,
Suriye anayasası tercüme edildi ve Meclis kürsüsünden okundu bunlar.

Emre KONGAR- Ben kaçırmışım.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Evet, dediler ki, “Siz Esad’a karşısınız, kıyameti koparıyorsunuz burada demokrasi yok diye. Peki, bu anayasayı nasıl getiriyorsunuz buraya koyuyorsunuz?” Tek adam rejimleri ülkelere hep felaket getirmiştir hocam, bunu en iyi siz bilirsiniz.

Emre KONGAR- Doğru, doğru.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Siz yıllar yılı yazdınız ve çizdiniz bunu. Şimdi bu tabloyu getirip Türkiye’nin önüne koyuyorlar…

Emre KONGAR- Ama sizi biraz sıkıştırayım.

MERDAN YANARDAĞ- Sayın hocam bir şey söyleyeceğim.

Emre KONGAR- Hayır bir dakika sıkıştıralım, siz söyleyin.

MERDAN YANARDAĞ- Düzeltme yapmak lazım. Sayın Kılıçdaroğlu Suriye anayasasından bile geri bu, çünkü onları 1974 anayasası, 2012’de bir değişiklik yaptılar o 2012’deki değişikliğe göre daha geri, Suriye anayasası daha demokratik.

Emre KONGAR- Ben sıkıştıracağım müsaade edersen. Ama ne diyorlar sizin için “Esad’ın en yakın arkadaşı” dediler. Yani siz yapmışsınız bütün bunları diyorlar.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Diyorlardı işte “siz Esad’ı destekliyorsunuz vesaire…” dünya kadar laf ediyorlardı hayatım boyunca hiç Esad’la karşılaşmadım, aile boyu tatil yapmadım, hiçbir zaman Esad şöyledir böyledir diye açıklama yapmadım…

Emre KONGAR- Peki nasıl Esad’cı oldunuz?

Kemal KILIÇDAROĞLU- Onlar söylüyorlar. Gerçekten bazen şimdi hani derler ya dilin kemiği yoktur diye söylüyor kendisine göre, doğru mudur, yanlış mıdır? Hep şunu söyledim, devleti yöneten kişiler dillerine egemen olamazlarsa devleti iyi yönetemezler. Türkiye’nin bugün geldiği nokta da zaten bunun tipik bir örneğidir. Diline hakim olamayan ülkeyi yönetemiyor. “Ey Avrupa”, “Ey Amerika” işte son zamanlarda “Ey Kılıçdaroğlu” ne oldu? Turist gelmiyor. Putin’e astılar, kestiler sonra gittiler Putin’den özür dilediler. İsrail’e bir sürü laf ettiler, “ben asla izin vermem” dediler, gittiler İsrail’le yeniden oturdular anlaşmayı imzaladılar. Her türlü koşulunu kabul ettiler. Bakıldığı zaman Dış Politikayı, İç Politikaya malzeme edip bir anlamda kendi geleceklerini inşa etmek için bir gerekçe ürettiler buna kananlar da oldu, buna inananlar da oldu ama sonuçta fatura bu ülkeye çıktı. Yabancı sermaye gelmiyor Türkiye’ye, niye gelsin? Hukukun üstünlüğü yok ki. Şunu söyledim, bu anayasa değişikliğiyle aslında üstünlerin hukuku oluşturulmak isteniyor. Doğru, üstünlerin hukuku oluşturulmak isteniyor. Her türlü yetkiye sahip ama kimsenin hesap sormadığı, Bakan hakkında gensoru bile veremiyoruz. Efendim gensoru bugün televizyon programında söylediler, Sayın Cumhurbaşkanı demiş ki, 400’ün üstünde gensoru verdiler. Halbuki 400’ün üstünde gensoru değil 100 gensoru bile verilmedi, 50 gensoru bile verilmedi. Ama dilin kemiği yok, atıyor 400’ün üstünde gensoru, nerede bu gensorular biz bilmiyoruz mesela. Nerede bunlar? En son verdiğimiz gensoru yanlış hatırlamıyorsam 4 Bakanla ilgiliydi. Onlar da istifa ettiler zaten Bakanlıktan. Gensoruyu bile, eğer siz parlamentoda hükümeti en azından denetleyen gensoruyu bile ayak bağı olarak görüyorsanız, hani mütedeyyin vatandaşlar için söyleyeyim, kul hakkı yemeyi meşrulaştırıyorsunuz anayasal düzenlemeyle. Böyle bir şey olamaz yani, haksızlıktır bu.

MERDAN YANARDAĞ- Efendim şimdi bu İngiliz basınında, Amerikan basınında epeyce bir yazı çıkıyor. Şimdi bunlar Batıya, Amerika’ya, Avrupa’ya karşı mücadele ettiklerine dair bir imaj oluşturmaya çalışıyorlar ama biz biliyoruz ki gazeteci olarak da takip ediyoruz ki, başka diplomatik araçlarla ve yöntemlerle çok sıkı arayışlar içindeler. Örneğin Trump’a yakın olduğu düşünülen bütün lobi şirketleriyle bağ kurmuşlar. Trump bunları tespit etti mi atıyor. Danışmanlıktan atıyor, ihraç ediyor, uzaklaştırıyor ve çok enteresan Reza Zarrab’ın avukatlarının da yine bu lobiler aracılığıyla bulmuşlar.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Flynn’a para verildi diye atıldı.

MERDAN YANARDAĞ- Evet, Flynn’a 530 bin dolar verildi diye lobi şirketine 530 bin dolar para ödenmiş sadece bir makale yazması için, bu Türkiye Cumhuriyetinin paraları, halkın paraları sonra enteresan, İngiliz basınında bir yazı çıktı, The Times’da bu Roger Boyes var. Bu MI6’e de yani İngiliz istihbarat servisine de yakın bir isim. O da dedi ki, Ortadoğu’da böyle bir diktatöre ihtiyaç var. Aynen de böyle söyledi. Recep Tayyip Erdoğan gibi bir yöneticiye, bir diktatöre ihtiyaç var. Hem kendi ülkesini istikrarla yönetir hem de bölgede bizim işlerimizi görür. Şimdi böyle bir hava bu tutmadı. Almanya ve şeye karşı Hollanda’ya karşı geliştirilmeye çalışılan kampanya tutmadı. Roger Boyes’in bu makalesi de durumu açık ve net bir şekilde ortaya koydu. Ondan sonra size yöneldiler. Gördüğüm kadarıyla bu referandum sanki size karşı yapılıyor yani siz oylanacakmışsınız gibi öyle bir hava var.

Emre KONGAR- Ben o konuda bir şey söyleyeyim, bu referandum kampanyasında AKP, Kemal Kılıçdaroğlu promosyonu veya bilgisayar şeyiyle “Kemal Kılıçdaroğlu upgrade” i yaptı.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Hocam reklamın kötüsü olmaz.

Emre KONGAR- Olur mu? Yani 18 madde anayasanın 18 maddesi Kemal Kılıçdaroğlu.

MERDAN YANARDAĞ- Sizin ailenize yönelik çok çirkin saldırılar da oldu, siz çok serinkanlı bir kampanya yürütüyorsunuz ve genel kampanya içinde aslında da çok görünür değilsiniz. Halkın yürüttüğü bir kampanya var…

Kemal KILIÇDAROĞLU- Çoklu bir kampanya yani değişik siyasi partiler, değişik kişiler, sivil toplum kuruluşları, meslek odaları, meslek kuruluşları bu kampanyayı yürütüyorlar zaten. Biz de çok dominant olarak öne çıkmamaya özen gösterdik. Sonuçta halkın buna topluca “Hayır” demesi en büyük arzumuz.

MERDAN YANARDAĞ- Evet, mesela Saadet Partisi dindarların oy vermeyeceğini açıkça “Hayır” diyeceğini ilan etti, ama AKP sanki Saadet Partililer “Evet” oyu kullanacakmış gibi bir propaganda yapıyorlar. Ülkücülerin %80’ine varan kesimi MHP’ye oy veren yurttaşların %80’ine varan bir kesimi “Hayır” diyor. Çok değişik kesimler “Hayır” diyor. Kimi cemaatler ve tarikatlar “Hayır” diyor. Cumhuriyet Halk partisi kitlesi “Hayır” diyor. Sosyalist sol “Hayır” diyor. Çok geniş bir yelpaze oluştu bu Türkiye tarihinde ilk kez olan bir tablo. Öyle anlaşılıyor ki toplum sezgisel olarak aslında geleceğinin oylandığını ve bilincine de çıkararak Cumhuriyet’in oylandığını ve bir başka rejime geçileceğini yakaladı, bunu gördü. Sizin yaklaşımınız nedir? Yani “Hayır” oyu…

Kemal KILIÇDAROĞLU- Şimdi ben bunu çok önemli bir gelişme olarak görüyorum yani toplumun siyasal olarak değişik katmanlarında olanların demokrasiyi savunmaları, demokrasi açısından büyük bir kazanım. Geçmişte aynı masanın etrafında oturamayan insanlar veya bir araya gelemeyen insanlar…

MERDAN YANARDAĞ- Aynı sokaktan geçemeyecek insanlar.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Evet ama şimdi demokrasi için bir araya gelebiliyorlar ve bir arada konuşabiliyorlar. Herkesin “Hayır” ı için bir gerekçe üretmek çok kolay, çünkü 18 maddede üretilecek dünya kadar gerekçe var. Çünkü yargının bağımsızlığı sadece benim için değil, onun için de çok önemli, düşüncemi açıklama özgürlüğü sadece benim için değil, onun için de çok önemli. Parlamentonun itibarının korunması benim için değil, onun için de çok önemli. Yani şu çok önemli gerçekten anlamakta zorluk çekiyorum, 23 Nisan 1920’de kurduğumuz TBMM, Milli Kurtuluş Savaşını yöneten bir Meclisin yetkileri hangi gerekçeyle alınır?

MERDAN YANARDAĞ- TBMM, düşman Polatlı’ya geldiği zaman bile verilmedi

Kemal KILIÇDAROĞLU- Verilmedi tabi. TBMM Başkanının Cumhurbaşkanına vekalet etmesi engelleniyor. Olacak, akıl alacak şey değil.

Emre KONGAR- Daha kötüsü kim vekalet edecek, seçilmemiş…

Kemal KILIÇDAROĞLU- Atamayla gelen birisi.

Emre KONGAR- Atamayla gelen biri, o arada Allah korusun bir şey olursa Cumhurbaşkanına o tam artık tam yetkili, bir de KHK da çıkaracak. Yani o…

Kemal KILIÇDAROĞLU- Tabi, aynı yetkilere sahip olacak.

Emre KONGAR- Efendim ben bu arada sosyal medyayla da ilişkiyi sürdürüyorum, gördüğünüz gibi…

Kemal KILIÇDAROĞLU- Evet.

MERDAN YANARDAĞ- Seyircilerimizden gelen sorular da var. Onları da aktarıyoruz.

Emre KONGAR- Şey var, iki şey var dikkatimi çeken. Birisi diyor ki bu 17-25 Aralık olayını gündemden düşürmesin diye bir bu soru değil bir telkin var.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Hiç endişe etmesinler. O dosya kapanmaz.

Emre KONGAR- İkinci bir soru bu, diyor ki orada da bir telkin var yine. Referandum sonucu ne çıkarsa çıksın bu 23 Nisan’ı nerede kutlayacak Sayın Kılıçdaroğlu ve CHP? Mesela 1. Meclisin kapısı veya binası çok uygun olur diye birisi sormuş.

Kemal KILIÇDAROĞLU- 23 Nisan’ı zaten kutluyoruz ve kutlamaya da devam edeceğiz. Parlamentonun açıldığı gündür, TBMM’nin açıldığı gündür. O günün çocuklara bayram olarak armağan edildiği gündür.

Emre KONGAR- Nerede kutlayacaksınız diye soruyor.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Şimdi normalde parlamentoda bir toplantı yapılıyor. O toplantıda siyasal parti liderleri 23 Nisan’ın önemi konusunda sırayla bir konuşma yapıyorlar. Dolayısıyla o toplantıya katılmak zorundayız. Artı Anıtkabir’de sabah bir toplantı geleneksel olarak yapılıyor, ona da katılmak zorundayız. Ama onun dışında öğleden sonra oturur karar veririz, yani partinin yetkili organları, gerekirse bir miting yapılabilir, eski Meclisin önünde bir toplantı, bir miting yapılabilir. Bunların hepsi mümkün…

Emre KONGAR- Ben sizi sıkıştırmaya devam ediyorum az kaldı çünkü, gayet net olarak siz çünkü bu bence bu şeyde kampanyada sinirlerinize çok hakim oldunuz. Zaten sizi hep çekilmek istenen o mezhep tuzağına ve etnik tuzaklara yakalanmamıştınız şimdi de gerginlik tuzağına, tırmanma tuzağına yakalanmadınız. O bugün artık son gün sayılır kutlayalım değil mi Merdan Bey? Hayır, yani o tuzaklara yakalanmadı ve onların şeyini o gerginlik stratejisini boşa çıkardınız. Şimdi yine ona uygun olarak gayet net ve açık olarak, “Evet” çıkarsa ne yapacaksınız, “Hayır” çıkarsa ne yapacaksınız parti olarak?

Kemal KILIÇDAROĞLU- Bugün örgüte bir genelge gönderdik, “Hayır” çıkacağı konusundaki kararlılığımızı ifade ettik örgütümüze, sandıklara sahip olmalarını bir.
İki, “Hayır” dan sonra böyle bir bayram havası estirmemelerini istedik.

Emre KONGAR- Bayram havası estirilmeyecek, peki ne yapılacak?

Kemal KILIÇDAROĞLU- Her zamanki sakin duruşumuz olacak ,çünkü bu “Hayır” bir partinin “Hayır” ı değil. Bu ülkenin “Hayır” ıdır. Ülke bu kararı almıştır çünkü tek başına CHP değil, bizim dışımızda sivil toplum örgütleri, diğer siyasal partiler, meslek kuruluşları herhangi bir partiye üye olmayan vatandaşların katkılarıyla bir kazanım elde edilmiştir. Bir demokrasi kazanımı elde edilmiştir. Dolayısıyla yapılacak fazla bir şey yoktur. Bunu soğukkanlılıkla karşılayalım ve öyle götürelim. Böyle davul, zurna çalmak kornalar, arabalara binmek vesaire bundan kaçınmalarını istedik ve dolayısıyla
bu görüşümüzü genelge olarak örgütlere bildirdik.

Emre KONGAR- Bu ne yapılması gerektiği peki ne yapacaksınız yani, parti olarak “Hayır” çıktığı takdirde önümüzdeki…

Kemal KILIÇDAROĞLU- Tabi parti olarak biz parlamenter demokratik sistemin aksayan yönlerinin düzeltilmesi için çaba göstereceğiz. Örneğin siyasi ahlak kanununun çıkmasını isteyeceğiz. Örneğin…

Emre KONGAR- Bunlar çok önemli, siyasi ahlak kanunu…

Kemal KILIÇDAROĞLU- %10 seçim barajı, seçim kanunun değişmesini istiyoruz. Milletin vekilini millet seçmeli yani lider sultasını ortadan kaldıran bir düzenleme.
Yurt dışı seçim çevresi yasasının çıkması lazım, şimdi yurt dışında 6,5 milyon vatandaşımız var oy kullanıyorlar ama bir milletvekili bile seçemiyorlar. Oysa bazı ülkelerde örnekleri var, yurt dışında yaşayan Türkler, kendi milletvekillerini seçmeli ve ayrıca parlamentoya gönderebilmeli, Ankara’ya gönderebilmeli. Yurt dışı seçim çevresini ön gören bir düzenlememiz daha var.

Emre KONGAR- Peki “Evet” çıkarsa ne yapacaksınız?

MERDAN YANARDAĞ- “Evet” çıkamayacak diyorsunuz her halde.

Kemal KILIÇDAROĞLU- O çıkmayacağı için o konuda hiç düşünmedik.

Emre KONGAR- Şimdi o konuda ben şöyle düşünüyorum, sizi çok haksız bulmuyorum. Bu araştırma sonuçları doğru ise yani taraftarlar, yandaşlar biliyoruz hepimiz bir manüplasyon da yapılıyor. Ama çıka çıka 53, 54 falan diyorlar. Daha fazlaya çıkamıyorlar. Yani 47-53, 48-52, 49-51 filan gibiyse muhakkak “Hayır” çıkacak demektir. Eğer bunlar doğruysa muhakkak “Hayır” çıkacak çünkü öyle bir baskı var ki Sayın Başkan siz herhalde hissediyorsunuzdur. Herkes, kimse “Hayır” diyeceğini söyleyemiyor.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Kanaatini beyan edemiyor. Orada şöyle bize geçen hafta ulaşan bilgi son referanduma kısa bir süre kala bir gerçek olmayan anket sonuçlarıyla toplumun yönlendirileceği, moralinin bozulacağını ve insanların sandığa gitmemesini sağlayacak mekanizmaların devreye sokulacağı şeklindeydi. Ben geçen hafta da bu uyarıyı yaptım, bunlar yapılacak aman bu konuda çok dikkatli olun, moralinizi bozmayın, herkes mutlak sandığa gitsin ve oyunu kullansın. Oy kullandığımız sürece bir sorun yok. Katılım oranı ne kadar yüksek olursa “Evet” le “Hayır” arasındaki fark “Hayır” lehine o kadar büyüyor. Dolayısıyla hepimizin sorumluluğu var. İşçisi, çiftçisi, memuru, emeklisi eğer bu ülkenin geleceğinden endişe duymak istemiyorsa demokrasiyi güçlendirmek istiyorsa hiçbir gerekçe üretmeden sandığa gidip oyunu kullanması lazım.

MERDAN YANARDAĞ- Efendim tam da söylediğiniz şey oldu bazı kamuoyu şirketleri iktidara yakın, yandaş diyebileceğimiz bizim tanıdığımız, sicilini gayet iyi bildiğimiz bazı kamuoyu araştırma şirketleri bugün “Evet” oyunun yüksek çıkacağına dair bizim yanlış olduğunu bildiğimiz sonuçları açıkladılar.

Emre KONGAR- Ama onlar bile çok yüksek oran veremiyorlar.

MERDAN YANARDAĞ- Şimdi bugün bir tanesi, Adil Gür adını da vereyim bütün seyircilerimiz de öğrensin, bunu her seçimden önce yapıyor çünkü yani böyle bir manüplasyon yapıyor ve bunun vebali de sorumluluğu da çok büyük, ama biz birçok kamuoyu şirketiyle mesleğimiz gereği ilişki halindeyiz ve biz gerçek tabloyu görüyoruz ve biliyoruz. Bu tabloda “Evet” in kaybedeceği çok açık. Kazanma şansı hemen hemen hiç yok. Yani “Hayır” kazanacak ve bu ülke hem demokratik hak ve özgürlüklerini hem de geleceğine sahip çıkacak öyle görünüyor. Ama bunun yarattığı bir atmosfer var, bir baskı var. Şimdi BM Raportörleri de denetim, referandum öncesi uyarı yapıyor diyor ki; Türkiye’de anti-demokratik bir referanduma doğru gidiliyor. Büyük baskı var ve toplum baskı altına alınarak bir sonuç elde edilmeye çalışılıyor. AGİT gözlemci göndereceğini belirtti. Hatta bazı kamuoyu daha doğrusu fikir kuruluşları ve stratejik araştırma kuruluşları böyle sürerse çıkacak sonucun meşru kabul edilemeyeceğine dair birtakım uyarılar yapıyorlar şimdi burada bütün seçmenlerin, bütün yurttaşların bir endişesi var. Sandığa sahip çıkılacak mı yeterince yani çünkü öyle araştırmalar okuduk ki biz, %58 “Hayır” ın kazanacağının ortaya çıktığı araştırmalar da “Hayır” diyenlerin % 70’i ya bunlar ne yapar eder sonucu değiştirirler diye düşünüyorlar siz buna hazır mısınız? Örgütünüz hazır mı? Yurttaşlar güven içinde gitmeli midir?

Kemal KILIÇDAROĞLU- Şöyle Merdan Bey, biz Sandık Çevresi Sorumlusu diye bir uygulama başlatmıştık. Her sandık çevresinin sorumluları olacak ve onlar sadece seçim döneminde değil, yılın bütün aylarında sandık çevresindeki bütün ailelerle ilişki kuracaklar, seçim zamanında da bunlar oradaki sandığa sahip çıkacaklar. Bu uygulamayı biz başlatmıştık, 2 yıldır devam ediyoruz bu uygulamaya. Referandum tesadüfen geldi. Dolayısıyla bizim bir hazırlığımız var. Örgütlerimiz buna hazır, takip ediyoruz birebir. Sandık görevlileri.. Şöyle bir avantajımız daha var bizim, partinin dışında gönüllü çok sayı da insan var. Çok sayıda gönüllü avukat yine Ankara, İstanbul, İzmir gibi büyük metropollerde gönüllü yapacak. Herhangi bir sandıkta sorun çıktığı zaman hemen derhal oraya ulaşılacak ve olaya doğrudan doğruya müdahil olacak. Sorun sandıklara sahip çıkmanın ötesinde sorun sandığa gitmede, sandığa mutlaka gitmeliyiz ve oyumuzu kullanmalıyız. Bu çok ama çok önemli.

MERDAN YANARDAĞ- Şöyle bir gelişme daha var, biz sizin Genel Başkan Yardımcılarından Erdal Bey’le, Aksünger’le de görüştük. Siz paralel bir denetim mekanizması oluşturmuşsunuz. Bizim gördüğümüz anladığımız kadarıyla yani sizin sandık görevlileriniz sonuçları hemen sandık tutanağının fotoğrafını çekerek merkeze iletecekler orada sisteme girilecek ve dolayısıyla Yüksek Seçim kuruluyla hemen hemen eş zamanlı bir biçimde sonuçları alabileceğinizi belirttiler.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Onun bütün altyapısı, en azından teknik altyapısını tamamen bitirdik.

MERDAN YANARDAĞ- Yani dolayısıyla böyle bir denetim elektronik bir denetim sağlıyorsunuz.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Kesinlikle o da mümkün ama birleştirme tutanaklarına kadar arkadaşlarımız takip edecekler. Dolayısıyla olayı yargıya teslim ettikten sonra görevlerinden ayrılacaklar.

Emre KONGAR- Şimdi ben bir gözlemimi söyleyeyim, sizin tepkinizi almak istiyorum. CHP tamam İstiklal Savaşını yapan, Cumhuriyeti kuran, bununla yetinmeyen çok partili düzene geçen bir parti, bugün de siz bu tarihi görevlerle bu Cumhuriyeti kurmuş olan partinin Genel Başkanısınız ve yine tarihi bir dönemecin eşiğindeyiz. Bu referandum bir anlamda demokrasinin oylanması, demokrasinin referandumu olduğu için MHP’de milliyetçi tırnak içinde ülkücü dediğimiz taban birden bire partisinin genel yönetiminin ve Genel Başkanının bu referandumla demokrasiyi tahrip etmesine karşı çıktı. Ben buna Türk milliyetçiliğinin demokratlığının tescili diyorum. Siz acaba bunu nasıl görüyorsunuz?

Kemal KILIÇDAROĞLU- Haklısınız. Çok sayıda kendisini ülkücü ya da milliyetçi olarak tanımlayan kişi “Hayır” oyu kullanacak. Çünkü onlar da kendi dilleriyle ifade edeyim bu anayasa değişikliği geçerse Türkiye’nin bir beka sorunuyla karşı karşıya kalacağını biliyorlar.

• Bir kişiyi ikna ettiğinizde, bir kişiyi satın aldığınızda veya bir kişiyi kandırdığınızda 24 saat içinde Türkiye Cumhuriyeti Devletini ele geçirebilirsiniz. Çünkü bu bir kişi bütün valileri, bütün bakanları, bütün Başkan yardımcılarını, bütün kaymakamları, bütün emniyet müdürlerini, bütün müftüleri.. hepsini değiştirebilir.

Emre KONGAR- Bütün yargıçları, bütün savcıları.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Hepsini 24 saat içinde değiştirebilir. Hani öyle bir paralel devlet kuralım, 30-35 yıl çalışalım değil. Dediniz ya hani bir diktatör lazımdı, bu da bizim her türlü işimizi yapabilir. En büyük endişe, diktatörün meşruiyet arayışı içinde her türlü ödünü verebileceğidir. Türkiye’yi bekleyen en büyük tehlikelerden birisi de budur. Batılı hiçbir zaman Türkiye’ye böyle geldik, çok sevdik falan filan değil. Eğer kendi çıkarları varsa ve Türkiye üzerinde bu çıkarları birisi hayata geçirecekse gidip onun yanında…

Emre KONGAR- İşte Roger Boyes onu söylüyor. The Times’da açık açık yazdı. Suriye’deki olayda bizim dedi arkasını kollamayan güçlü bir yöneticiye ihtiyacımız var.

MERDAN YANARDAĞ- Toplumdan onay almaya ihtiyacı olmayan birini arıyoruz ve bu Erdoğan’dır dediler. Peki, efendim siz şu önemliydi, sandık güvenliğini sağlayacak ve sonuçları denetleyeceğiz dediniz. Evet dediğiniz gibi başka gönüllü kuruluşlarda var. “Hayır” ve ötesi gibi kuruluşlar var onun yanı sıra işte ülkücüler var, Saadet Partililer var, avukatlar var.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Avukatlar var, Saadet Partililer var, çok sayıda…

MERDAN YANARDAĞ- Demokrat Partililer, DYP’liler yani herkes çok büyük bir koalisyon oluşmuş durumda ve gördüğüm kadarıyla bir sandık güvenliği ve sonuçların değiştirilmesi gibi bir tabloyla karşı karşıya kalmayacağız öyle anlaşılıyor. Eğer bugünden ön göremediğimiz çok farklı bir gelişmeyle yüz yüze kalmazsak. Sandık sonuçlarının büyük ölçüde ve belki de açık ara “Hayır” çıkma ihtimali var. Olasılıklardan biri bu, peki buna karşı bu yetkileri kullanmak konusunda biraz önce sorduğum soruya geri dönmek istiyorum ben ısrar ederlerse bu fiili durum konusunda ne olacak? Yani şu anda bir fiili durum var çünkü Sayın Erdoğan Rize’de yaptığı konuşmada onu söylemişti, rejim değişti dedi, fiili bir durum var. Bu fiili duruma uygun bir hukuk, dolayısıyla yeni bir anayasa gerekiyor. O yüzden biz şu anda referanduma gittik.

Kemal KILIÇDAROĞLU- O konuda saray çevrelerinin bir açıklaması var. Ret çıkarsa biz otururuz hangi gerekçelerle ret çıktığına bakarız. Başkanlık sisteminden vazgeçmiş değiliz. Yeni bir anayasa değişikliği yapar, yeniden toplumun önüne çıkarız diye bir açıklamaları var. Bunu ne kadar yaparlar bilmiyorum ama ortada bir gerçek var. Bu reddedildi, “Hayır” çıktı ki çıkacak bunu görüyoruz zaten. Cumhurbaşkanı daha fazla fiili durum ben yaratıyorum diyemez.

MERDAN YANARDAĞ- Mantık onu gerektiriyor.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Çünkü haklı hiçbir gerekçe yok.

MERDAN YANARDAĞ- Anladım. Peki, efendim biz son dakikalara geldik öyle görülüyor, arkadaşlarımız da uyarıyor. Ne kadar süremiz var arkadaşlar? 2 dakikalık bir süremiz vardır. Hocam son birer soru soralım buyurun.

Emre KONGAR- 2 dakika da ben Sayın Kılıçdaroğlu’na soru sormak yerine bir sosyal medya mesajı okumak istiyorum, efendim bu biliyorsunuz Amerika’da çok moda şimdi, en çok izlenen soru yanıtlara şunlara bunlara böyle sosyal medyada etkileşim yapıyorlar. Biz de dünyaya ayak uyduruyoruz. İzleyicilerimizden biri Ebru Salbacak diyor ki, “Kılıçdaroğlu’na sabrı için teşekkür ediyoruz.” Herhalde bize de çok sıkıştırdınız diyor. “Türkiye’nin onun gibi insanlara ihtiyacı var.”

Kemal KILIÇDAROĞLU- Teşekkür ederim.

Emre KONGAR- Şimdi bu şu, deniyor ki hani “böyle yumruğunu vuracak, bağıracak, çağıracak bizim millet ondan anlar” filan, hayır demokrasinin soğukkanlı, tuzaklara düşmeyen mezhep ve etnik tuzaklara düşmeyen, gerilimi tırmandırıp duygular üzerinden böyle istismar etmeyen sizin gibi insanlara ihtiyacı olduğunu düşünüyordum. Bu takipçi de onu pekiştirmiş. Onun için onunla bitirmek istedim ben.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Ona teşekkür ederim. Ebru Hanım’a teşekkür ederim ben.

MERDAN YANARDAĞ- Şimdi efendim ben o zaman çok kısa bir soru soracağım belki toparlayıcı bir soru, insanlarda büyük bir endişe var aslında bu son düzlüğe girdiğimiz zaman bir ne diyelim, bir yarış literatürüyle, terminolojisiyle ifade edersek son düzlük bu ve ipi kimin göğüsleyeceğini göreceğiz. Ama insanlarda bir tedirginlik var yani ne olacak bir belirsizliğe mi sürükleniyoruz diye. Siz açıkladınız “Hayır” dendiği taktirde anayasal sınırlar içine çekilmek zorundadır Cumhurbaşkanı, zaten saray çevresi yeni bir anayasa yapacaklarını söylüyorlar yani biz bunlardan kurtulamayacağız, illa da Başkanlık anayasası diye yeni bir şey getirecekler önümüze herhalde. “Evet” çıkarsa ben öyle bir ihtimalin olmadığını çok düşük olduğunu, olasılık hesapları içinde düşünüyorum ama bu da herhalde dünyanın sonu değil, “Evet” çıkarsa insanlar mücadeleye devam edecek. Cumhuriyet Halk Partisinin de her halde tutumu bu yönde olur ama siz bunu…

Kemal KILIÇDAROĞLU- Efendim Türkiye Cumhuriyetinin tarihine baktığımız zaman bu tarihsel süreç içinde inişler, çıkışlar olmuştur ama hiçbir zaman dünyanın sonu olmamıştır. Dolayısıyla genel gelişmeye baktığımızda demokrasi her zaman kazanmıştır. Kural budur. Demokrasinin kaybettiği süreçler dar süreçlerdir, bedel ödenen süreçlerdir ama genelde demokrasi hep kazanmıştır ve insanlık çağdaş bir dünyaya doğru adımlarını atıyor ve ilerliyor.

MERDAN YANARDAĞ- Türkiye bu anti demokratik parantezi kapatacak mı?

Kemal KILIÇDAROĞLU- Bizler de, elbette ki yani ömür boyu böyle bir baskıcı rejime zaten bir toplumu hapsedemezsiniz. Bu kadar büyük bir işkence olmaz. Benim en büyük endişem bir toplumsal patlamaya yol açmasıdır. Eğer siz insanların düşüncelerini açıklayabileceği bir alan bırakmazsanız, sanayici yatırım yapamaz noktaya gelmişse, çiftçi ektiği ürünün karşılığını alamıyorsa, siyasal iktidar halktan topladığı vergilerin hesabını veremiyorsa sonuçta bu toplumu bir patlama noktasına taşır.

Emre KONGAR- Bu referandumda bir geniş cephe oluştu ve Halk Partisinin tabi en güçlü olarak, sizin de onun lideri olarak bir geniş cephenin liderliğini yaptığınız görülüyor. Bu geniş cepheyi demokrasi adına kurulmuş olan bu geniş cepheyi parti politikası olarak sürdürmeyi düşünüyor musunuz referandumdan sonra?

Kemal KILIÇDAROĞLU- Elbette kesinlikle öyle olması lazım, şimdi bu geniş çerçevede birbirimizi daha iyi anlıyoruz. Demokrasi bağlamında bir aradayız. Demokrasiyi hepimiz birlikte savunuyoruz. Farklı görüşlerimiz olabilir ama sonuçta bu ülkenin çıkarı neyi gerektiriyorsa, bu ülkenin vatanseverleri olarak bir arada düşüncelerimizi yine zaman içinde tartışabiliriz, konuşabiliriz, olgunlaştırabiliriz. Ama sonuçta demokrasinin kazanması için hepimiz birlikte mücadele edeceğiz. Bu kararlılığı sürdürebilirsek, yani bu reddedildikten sonra, az önce ifade ettim demokratik parlamenter sistem içinde örneğin Saadet Partisinin veya Vatan Partisinin Genel Başkanının da parlamentoya gelip konuşabileceği bir demokratik ortam, yani gerçek anlamda milli iradenin tecelli edebileceği bir parlamenter yapı oluşturabilirsek kazanacak olan demokrasidir sonuçta.

MERDAN YANARDAĞ- Peki, hocam süre bitti 18 Dakika gibi bitiriyoruz.

Emre KONGAR- Geniş cepheciliğinin soğukkanlılığını bir, geniş cepheciliğini iki kutluyoruz.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Sağ olun.

MERDAN YANARDAĞ- Sayın Kılıçdaroğlu TELE 1 programına, 5. Boyut programına ve TELE 1 ekranlarına yaptığımız davete katıldığınız için çok teşekkür ediyorum. Başarılar diliyoruz. Değerli seyirciler bir 5. Boyut programının ve 18 Dakikayla ortak gerçekleştirdiğimiz bu programın sonuna geldik.

Emre KONGAR- Çok sıkıştırdık özür diliyoruz. Kusura bakmayın.

Kemal KILIÇDAROĞLU- Estağfurullah…

MERDAN YANARDAĞ- Bence yok yeterince sıkıştırmadık hocam.

Emre KONGAR- Öyle mi diyorsun, yok canım daha neler?

Kemal KILIÇDAROĞLU- Daha uzun bir programda bir arada oluruz tabi tartışırız.

MERDAN YANARDAĞ- Daha uzun bir programda yeniden birlikte oluruz. Peki, bizden bizi bu saate kadar izlediğiniz için çok teşekkür ederiz. Bizi izlemeye devam edin. Hoşça kalın.
=======================