Bekar adam hizmetçisiyle evlenirse milli gelir düşer
Ege CANSEN
SÖZCÜ, 2.4.16
Başlıktaki söz, gelmiş geçmiş tüm iktisat kitapları arasında en çok satılanın yazarı, hepimizin iktisat hocası Nobel ödülü sahibi Samuelson’a aittir. Milli gelir hesaplanırken, ev içinde yaratılan “katma değer”in nasıl ölçüleceği çözülmemiş bir sorundur. Evinde kadın hizmetçi çalıştıran bir bekâr erkeğin, ona ödediği aylık, milli gelir toplamını artırır. Aynı kadın, yanında çalıştığı erkekle evlenirse, (neticede erkeğe daha pahalıya mal olsa da) aylık ücret almaz. O zaman hizmetçi kadının aldığı aylık kadar milli gelir düşer. Sadece karının değil, kocanın da evde yarattığı katma değerler, belli kabullerle milli gelire dâhil edilmektedir. Ama ölçüm yetersizdir.
Nasıl oldu da %4 büyüdük??
Bir avukat dostum “fiili gerçekle, hukuki gerçek aynı değildir” diye beni ikaz etti. Ben de sizleri milli gelir muhasebesinin ölçtüğü büyüme ile hayattaki büyüme aynı şey değildir diye uyarıyorum. Milli gelir oluşumu, esasında fiziksel bir süreçtir. Ama ölçümü parasaldır. Çünkü milli geliri oluşturan o kadar çok çeşitli fiziki mal ve hizmet üretimi vardır ki bunlar “para” ile ifade edilen “fiyat” dışında hiçbir yöntemle ölçülüp toplanamaz.
2015 yılının, mili gelir ölçümlerini bozan en önemli olay petrol ve emtia fiyatlarının düşmesidir. Bu sayede 2015’te Türkiye’nin “cari açığı” bir yıl öncesine göre 14 milyar Dolar azalmıştır. Cari açık azalması, milli gelire büyüme olarak yansır. Buna göre % 4’lük milli gelir büyümesinin yarısına yakını (14/720) bu azalmadan doğmuştur. Petrolün ucuzlaması Rusya’nın milli gelirine “azalma” olarak yansımıştır. Bu da Rus halkının kabahati değildir. TÜİK ise dış talebin etkisini (-0.3) olarak gösteriyor.
İhale ne kadar yüksekse, 4.5G’nin faturası o kadar büyük olur
İhaleler Kralı Bakan Yıldırım, “hızlı telefona geçince faturanız yükselecektir” diye halkı uyarmış. Masraf sadece bu değil, mevcut telefonların çoğu işe yaramayacak. Millet 2-3 bin lira verip yeni cihaz alacak. Milyar dolarlık ithalat yapılacak. Gelişme böyle bir şeydir işte. Bu vesileyle benim hatırlatmak istediğim husus şudur :
Telefon firmalarının yeni nesle geçmek için Devlete para ödemesi gereksizdi. Ama Devlete gelir olsun diye “müzayede” (AS: açık artırma, İng. auction) yapıldı, halkı aldatmak için adına “ihale” dendi. Devletimizin kasasına, havadan para geldi diye halk bayram etti. Afedersiniz bundan büyük saflık olamaz. Firmaların Devlete ödediği milyarlarca TL ruhsat harcını (haracını) halktan çıkarmaktan başka bir çaresi var mı? Bu müzayedeleri düzenleyen Bakan şimdi halkı, firmaların yapacağı zamlara karşı uyarıyor. Haraç alınmasaydı, telefona zam bu kadar yüksek olmazdı.
Son söz: Her imtiyaz ihalesi, ertelenmiş bir vergidir.
===================================
Dostlar,
Sizin için seçtiğimiz her yazıya biz yorum – irdeleme eklemeyelim..
Buna hem zamanımız elvermez, hem de bilgi birikimimiz..
Kimi yazı da vardır ki, “bana elleme..” der..
Onların yoruma – katkıya gereksinimi yoktur..
Ege Cansen ustanın bu yazısı da öyle bir şey sanırız…
Sevgi ve saygı ile.
03 Nisan 2016, Ankara
Dr. Ahmet SALTIK
www.ahmetsaltik.net
profsaltik@gmail.com