Birinci İnönü Savaşı (6 – 11 Ocak 1921)’nda,  yeni kurulmakta olan düzenli ordumuza karşı iki katı kuvvetle taarruz eden Yunan kuvvetleri üstünlük sağlayamayarak
BURSA-KOCAELİ bölgesindeki mevzilerine çekilmişti.

İtilaf (Anlaşık) Devletleri, SEVR Antlaşması’nın koşullarını kabul etmeyen
TBMM Hükümetini kimi düzenlemeler yaparak razı etmek için 23 Şubat 1921’de
Londra Konferansı’nı toplamış ve TBMM hükümetini de davet etmek zorunda kalmıştı.
TBMM Hükümeti hiçbir koşulu kabul etmedi. Konferans 12 Mart 1921’de dağıldı.
İtilaf Devletleri, koşullarını kabul ettirmek için Yunan işgal ordusunu savaşa teşvik ettiler.

SEBEPLERİ

Yunanların, Birinci İnönü Savaşı’nda yitirdikleri prestiji ve İtilaf Devletleri’nin güvenini yeniden kazanmak,
Türkler düzenli orduya tam olarak geçip güçlenmesine fırsat vermeden ağır kayıplar verdirmek,
ESKİŞEHİR – AFYON bölgesini ele geçirerek ANKARA yolunu açmak,
Türkleri SEVR’in koşullarını kabule zorlamaktı.

OLUŞUMU

Yunan İşgal Ordusu, iki kat üstün kuvvetle, 23 Mart 1921’de ileri harekata başladı.
Örtme kuvvetlerimizin oyalaması sonucu asıl savunma hattımızla 27 Mart’ta temasa geçti.
28 Mart’ta METRİS Tepe ve AFYON’u ele geçirdi.
30 Mart’ta ANKARA’dan gelen Meclis Muhafız Taburu’nun takviyesi ile
Yunan taarruzu durduruldu.

İsmet Paşa, kuvvetlerimizi karşı taarruza hazırlarken, Yunan ordusu ummadığı direnç ve kayıpları nedeniyle 31 Mart – 1 Nisan 1921 gecesi geri çekildi.

Çok büyük sayısal fark olmamasına karşın, Yunanlar daha çok kayıp verdi.

ZAFER VE ATA’NIN KUTLAMASI

İsmet Paşa’nın zafer haberi üzerine TBMM Başkanı Mustafa Kemal Paşa,

• “Siz orada sadece düşmanı değil;
  ulusun makus talihini(ters giden yazısını) de yendiniz.”

sözlerini de içeren bir telgrafla kutladı.

İsmet Paşa da ordunun ve kendisinin Meclis’e ve Ata’ya şükranlarını sundu.

SONUÇLARI

Askeri bakımdan;
Yunanlar KOCAELİ Bölgesi’ni boşalttı,
Düzenli orduya olan güven arttı.
Türk Ordusu’nun taarruz gücünün yetersiz olduğu anlaşıldı.

Siyasal bakımdan;
TBMM’nin otoritesi pekişti,
İtilaf Devletleri, tarafsızlığını açıkladı,
Fransızlar Zonguldak’ı boşalttı ve TBMM ile ilişkiye girdi,
İngilizler, MALTA Sürgünlerini geri vermeye başladı,
İtalyanlar, Anadolu’da girdikleri yerleri boşalttı.

DEĞERLENDİRME

İnönü savaşları işgalden kurtuluşumuzun dönüm noktasıdır.
Düzenli ordu ile mücadelenin başlangıcıdır.
Hem içerdeki bölücü ve gericilerle hem işgal güçleri ile savaşacak güç ve inancın pekiştiği dönemdir.

“İNÖNÜ SAVAŞI OLMAMIŞTIR” denmesinin ardında yatan bir neden de bu olsa gerektir.

ATATÜRK – İNÖNÜ silah arkadaşlığı, dostluğu ve devlet adamlığı anlayışının
en güzel örneği bu savaşta ve sonrasında sergilenmiştir.

Bugün eksikliğini duyumsadığımız devlet adamı nitelikleri bu iki büyük insanda fazlası ile vardı.

Bu iki güzide devlet adamına olumsuz sıfatlar uydurmaya çalışanlara, yalnızca iki telgraf metnini okumalarını öneririm.

Naci BEŞTEPE