HASUDER’deb ŞARBON Açıklaması

Bizim de üyesi olduğumuz HASUDER‘in (Halk Sağlığı Uzmanları Derneği) Şarbon hakkında web sitesinde yayınlanan (www.hasuder.org.tr) basın açıklamasını aşağıda paylaşıyoruz.

Sevgi ve saygı ile. 04 Eylül 2018, Datça

Dr. Ahmet SALTIK
Ankara Üniv. Tıp Fak. – Mülkiyeliler Birliği Üyesi
www.ahmetsaltik.net     profsaltik@gmail.com

ŞARBON…

Şarbon, Bacillus anthracis olarak bilinen gram-pozitif, kapsüllü, sporlu, çubuk biçimli bakterilerin neden olduğu ciddi bir bulaşıcı hastalıktır.

Sporları; sıcak, soğuk, UV ışını ve kimyasal dezenfektanlara oldukça dayanıklıdır. Sığırlar, koyunlar, keçiler gibi ahırda yaşayan hayvanlar ya da antiloplar ve geyikler vahşi hayvanlar, bakteriyi taşıyan topraklardan, bitkilerden veya sudan bakteri sporlarını soluyabilir ya da ağızdan alabilirler.

Nadir olsa da, insanlar enfekte hayvanlarla veya kontamine hayvan ürünleriyle temas ettikleri takdirde şarbon hastalığına yakalanabilirler. Şarbon sporları insan vücuduna girerse aktif hale gelebilir; aktif hale geldiklerinde çoğalabilen ve toksin üreten bakteriler ağır hastalığa neden olabilir.

Bulaş Yolu

Direkt temasEnfekte hayvanın kontamine materyali ile temas (örneğin derisini yüzmek, taşımak, kanının sıçraması, et kesimi, enfekte hayvan ölüsünü temas önlemlerine dikkat etmeden gömmek vb.).

Solunum yolu: Bacillus antracis sporlarının solunması

Oral yol: Kontamine et ve et ürünlerinin tam pişirilmeden tüketilmesi sonucu oluşur.

Nozokomiyal bulaş ihtimali bulunmaktadır. Enfekte lezyondan temas ile insandan insana bulaşma riski vardır. Biyolojik silah etkeni olarak da kullanılmıştır.

Klinik

Vücuda giriş yoluna göre şekillenir. Klasik olarak üç form bulunmaktadır; cilt şarbonugastrointestinal şarbon (orofaringeal ve barsak) ve akciğer şarbonu. Cilt şarbonunun inkübasyon süresi genelde 2-6 gün arasındadır. Gastrointestinal şarbon ve akciğer şarbonunda da inkübasyon süresi genelde 3-7 gün arasındadır. Primer lezyondan lenfo-hematojen yayılım ile sepsis ve menenjit gelişebilir. Cilt şarbonundan sonra sepsis gelişimi diğer formlara göre daha nadirdir.

Tedavi

Tedavide antibiyotik duyarlılığı da göz önüne alınarak penisilin G, rifampisin, vankomisin, kinolon, karbepenem, linezolid verilebilir. Solunum yoluyla temas düşünülen vakalarda (özellikle biyoterörizm) temas sonrası antibiyotik profilaksisi ile birlikte 3 doz aşı uygulaması önerilmektedir.

Kontrol ve Önleme

Hayvanlarda görülecek salgınının yönetiminde yapılması gereken birincil eylemler şunlardan oluşur:

  • Şüpheli kaynaklara erişim kısıtlanmalıdır (mera ve su kaynakları dahil olmak üzere tüm yerleşim birimi kordon altına alınmalıdır).

  • Hasta ve hastalık şüpheli hayvanlar kesilmemeli ve etleri tüketilmemelidir.

  • Şarbondan ölen hayvanın dokularında oldukça fazla basil bulunacaktır. Eğer hayvanın ölüsü açıkta bırakılırsa vejetatif basiller spora dönüşüp toprak ve yerel su kaynaklarını kontamine edecektir. Kontamine toprakta otlanan hayvanların enfekte olması ve sporları taşımasıyla enfeksiyon döngüsü devam edecektir. Ayrıca etçiller ve leş yiyen kuşlar da sporları yayabilir. Şarbondan ölen hayvanlar, en az iki m derinliğindeki çukurlara, üzerlerine sönmemiş kireç dökülerek derileri ile birlikte gömülmelidir.

  • Hızlı vaka tanımlaması ve vaka sürveyansı yapılmalıdır.

  • Etkilenen hayvanlar tedavi edilmelidir.

  • Uygun profilaksi ve aşılama yapılmalıdır.

  • Etkilenen malzeme ve tesislerin dezenfeksiyonu yapılmalıdır.

İnsanlarda görülecek salgınının yönetiminde yapılması gereken birincil eylemler şunlardan oluşur:

  • Hızlı tanımlama ve sürveyans çalışmaları sürdürülmelidir.

  • Komplike olmayan kutanöz vakalar ayakta tedavi edilmelidir.

  • Sistemik vakalar için antibiyotiklerin sağlanmalı ve destekleyici bakım verilmelidir.

Karantina

  • Şarbon görülen bölgede karantina 21 gün sürmelidir. Bu sırada aşılama ve gerekli dezenfeksiyon işlemleri uygulanmalıdır.

  • İthal edilecek hayvanlar, ülkelerinde şarbonsuz bölgede 20 gün bekletildikten sonra sevk edilmelidir.

  • Aşı yapılmasından 20 günden az 6 aydan fazla süre geçmemiş olması gerekir.

Kaynaklar:

CDC Framework for Enhancing Anthrax Prevention and Control. https://www.cdc.gov/anthrax/pdf/framework-for-anthrax-508.pdf

Şarbon Hastalığına Karşı Korunma Ve Mücadele Yönetmeliği  
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/12/20111223-5.htm

Turnbull, Peter Charles Bruce, ed. Anthrax in humans and animals. World Health Organization, 2008.

Doganay M, Demiraslan H. Human anthrax as a re-emerging disease. Recent patents on anti-infective drug discovery. 2015;10(1):10-29.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir