SEÇİM ANALİZİ
Prof. Dr. D. Ali ERCAN
Değerli arkadaşlar,
7 Haziran 2015 günü yapılacak olan 25. dönem Milletvekili seçiminin nasıl sonuçlanacağı
haklı olarak büyük merak konusu… Bu nedenle aylardan beri kamuoyu yoklamaları yapılıyor, anketler yayınlanıyor, basın ve Medyada her gün ateşli tartışmalara ve politik değerlendirmelere tanık oluyoruz. Ben de sizlerle son bir ayda yaptığım seçim analizlerini paylaşmak istiyorum. Bakalım sonucu ne derece doğru tahmin etmiş olacağız.
Gerçi seçime 2 haftalık az bir zaman kaldı, normal olarak pek büyük bir değişiklik beklenmez ama, yine de sosyo-ekonomik sürprizlere (belirsizliklere) açık Ülkemizde, seçim sonuçlarına önemli etkisi olabilecek gelişmeleri de saklı tutuyorum. Bu analiz, Kamuoyu araştırma (yönlendirme) şirketlerinin yaptıkları Anketlerden ve YSK rakamlarından uzak;
geçmiş 3 Genel seçimde Partilerin aldıkları oyların gelişim trendine ve
demografik hesaplamalara dayandırılmıştır.
Anketlerin ve YSK’nun güvenilirliği
Daha önce de belirttiğim gibi, anketler teknik ve etik açıdan pek güvenilir değil;
YSK tarafından verilen seçmen sayıları da tutarsızlıklar içeriyor. Hatırlanacaktır, YSK 2002-2007 arasında 5 yılda seçmen sayısını 1,4 milyon artırırken (üstelik seçmen yaşı 18’e indirilmişti) 2007-2011 arasında 4 yılda seçmen sayısını 10 milyon artırmıştı. Bu çelişkilerle ilgili bir açıklama da yapılmadı. 2002’den bu yana, YSK’nun ilan ettiği seçmen sayıları ile
Nüfus ve yaş dağılımı temelinde hesaplanan seçmen sayısı arasındaki farklar aşağıda görülüyor:
Seçmen sayısı
æ YSK Fark_______
2002….42,3….41,4….0,9 milyon eksik
2007….48,5….42,8….5,7 milyon eksik !
2011….51,9….52,8….0,9 milyon fazla
2015….55,3….56,6….1,3 milyon fazla
Böylesine uçuk rakamlar veren bir YSK’na nasıl güvenilir?
2015 seçimi için YSK 74 milyon Oy pusulası bastırmış;
Oysa en çok 62 milyon pusula yeterliydi.
YSK tarafından bastırılan 12 milyon çok oy pusulası nerede kullanılacak ?
Ayrı bir merak konusu…
***
Genel durum
2002’den bu yana genel seçimlerin sayısal verileri ve bu bilgiler temelinde hesaplanmış,
2015 kestirimleri aşağıdaki Tablo 1’de gösterilmiştir. Buna göre, AKP (~2,7 milyon) ve CHP (~1 milyon) oy yitirerken HDP, MHP ve VP oylarını artırıyorlar.
20 Partinin katıldığı bu seçimde toplamda %4 alan 16 Parti baraj altında kalacak maalesef. Sonuçta geçerli oy kullanan Seçmenlerin % 96’sı mecliste (pek adil şartlarda olmasa da) temsil edilmiş olacaklar. Eğer HDP de baraj altında kalır, Meclise giremezse, Seçime katılmayanlarla birlikte Milli iradenin en az dörtte biri Mecliste temsil edilmiyor olacak.
Şekil 1.Türkiye’de iki boyutlu siyasal yapıda Partilerin Oy tabanları (Yeşil kesik çizginin altı Kürt, mavi kesik çizginin sağı Alevi/Bektaşi seçmenlerin bulunduğu alanlardır)
Seçim tahminleri
Seçmen katılımının ~%85 olacağı bu seçimde ~46 milyon geçerli oyu paylaşacak olan Partilerin oy potansiyelleri ve olası oy transferlerinden (tablo.2) gördüğümüz kadarıyla, Partilerin alacakları oy aralıkları ve buna karşılık gelen yaklaşık Milletvekili sayıları şöyle olabilir;
- AKP % 43-44…..275±5 MV
- CHP % 25-27…..140±5 MV
- MHP % 16-17……80±5 MV
- HDP % 9-11….0 veya 55±5 MV
Son dönemde yapılan anketlerin ağırlıklı ortalamaları da zaten bu aralıklarda kesişiyor. Birinci sırayı koruyan parti (AKP) d’Hondt sayım yöntemi nedeniyle, aldığı oy oranına karşılık gelen sayıdan ~%15 daha fazla Milletvekili çıkaracak demektir. Yıllardan beri eleştirdiğimiz saçma seçim yasasının istikrar adına birinci sıradaki Partiye -ikramı- oluyor.
Bu bant aralıklarının altında oy alacak Partiler başarısız sayılır.
Bakalım böyle başarısız bir durumda istifa eden Parti Başkanı olacak mı?
CHP+MHP koalisyonu olabilir mi?
Şekil 2. AKP nin ve CHP+MHP nin oylarının gelişimi..
2002-2011 arasında ~%80 olan (CHP+MHP)/AKP oy oranı 2015’te yaklaşık eşitlenecek. Grafikten göründüğü kadarıyla, 2015 sonrası makas açılıyor; erken seçim gündeme gelebilir ve ~2017 den itibaren CHP+MHP Koalisyonu iktidar olabilir…
HDP’nin durumu
Durumu en kritik olan Parti, %10 baraj kıyısında bulunan HDP dir. En son 2011 seçiminde Kürt nüfusun yaklaşık üçte ikisinin yaşadığı Doğu/Güneydoğu bölgesinden % 6,6 oy alan HDP, Türkiye genelinde %20 civarındaki Kürt oylarının yarısını (%10) alabileceğini göstermiştir. HDP nin ‘bağımsız milletvekili’ yöntemiyle arka kapılardan Meclise girişi yerine, doğrudan ön kapıdan girişi Ülkenin demokratik gelişimine katkı sağlayabilir.
HDP’nin seçim yazgısını olasılıka 40-50 bin kritik oy belirleyecektir. Bu denli küçük
oy farklarında ‘türlü-çeşitli’ manüplasyonların yapılabileceğini de unutmayalım.
HDP nin durumu son yapılan Ankara Belediye Başkanlık seçimine benzeyebilir.
HDP Mecliste temsil olunmazsa ne olur?
Elbette Meclis aritmetiği değişir. HDP nin çıkaracağı millet vekillerinin yarısından çoğu
AKP hanesine yazılır; kalan kısmını da CHP ve MHP aralarında paylaşırlar; sonuçta AKP 310, CHP 155, MHP 85 Milletvekili çıkarmış olur ve AKP sorunsuz bir şekilde tek Parti Hükümetine devam eder.
Bu seçimde en başarılı Parti kuşkusuz CHP ilkelerini savunan Vatan Partisi (eski İşçi Partisi) olacaktır. CHP tabanından alacağı oylarla Oy oranını 5’e katlayacak gibi görünüyor; böyle olursa, Vatan Partisi ilk kez %1 sınırını aşmış olacak. (Vatan Partisi %3 sınırını aşarsa, 10-15 milyon TL tutarında Devlet yardımı almaya hak kazanır.)
1 milyona yakın oy alacak olan SP+BBP ikilisi toplamda %2 oy oranlarını ancak korumuş olacaklar. Öbür 14 küçük Partinin alacakları oy ise, toplamda 700 bin dolayında olacak
(Parti başına ortalama 50 bin oy!). Partilerinin barajı aşamayacağını bile bile ideallerini koruyan bu seçmenleri demokrasi adına kutlamak gerekiyor.
Sonuç
AKP büyük olasılıkla bu seçimi de alacak gibi görünüyor;
ancak HDP Meclise girerse AKP tek Partili bir Hükümet kurmakta çok zorlanacaktır.
Büyük olasılıkla Koalisyon aranışlarına geçilecektir ki, bundan sonrası artık rakamların bittiği, ‘politika’ nın konuşmaya başladığı yerdir… Ülkemiz ve Ulusumuz için hayırlısını dileyelim.
Değerli arkadaşlar,
Seçimin sonucu nasıl olursa olsun, ‘Her şey bitti, yandık yıkıldık’ türünden dövünmeleri
ve umutsuzluk aşılayan ‘Köprüden önceki son çıkış’ benzetmelerini bir yana bırakıp,
Çağdaş, Laik bir Cumhuriyette birlik bütünlük içinde yaşamak için Demokratik mücadeleye, Orta çağ heveslilerine karşı var gücümüzle direnmeye devam etmeliyiz.
Unutmayalım, Halkın İyiye, Güzele ve Doğruya yönelik değişimi kolay ve hızlı olmuyor. Demokrasi (Halkçılık) isteniyorsa, sabırlı olmayı ve uzlaşmayı öğrenmek gerekiyor.
Sevgilerimle. æ
Tablo.2 2015 seçiminde Partilerden partilere kestirilen oy transferi (milyon).
| Partiler | AKP | CHP | MHP | HDP | SP+BBP | VP | Diğer | TOPLAMgeçerli oy | |
| AKP | 20,0 | – | 1,5 | 1,2 | – | – | – | 22,7 | |
| CHP | – | 12,0 | – | 0,5 | – | 0,5 | – | 13,0 | |
| MHP | – | – | 6,0 | – | – | – | – | 6,0 | |
| HDP | – | – | – | 3,0 | – | – | – | 3,0 | |
| SP+BBP | – | – | – | – | 0,9 | – | – | 0,9 | |
| VP | – | – | – | – | – | 0,1 | – | 0,1 | |
| Diğer | – | – | – | – | – | – | 0,3 | 0,3 | |
| TOPLAM2015 | 20,0 | 12,0 | 7,5 | 4,7 | 0,9 | 0,6 | 0,3 | 46,0 | |
| Oy% | 43,5 | 26,1 | 16,3 | 10,2 | 2,0 | 1,3 | 0,7 | 100,0 |
Not : Farklı listelerde adı olanlar 2. kez almış olabilirler; özür.
Ekte nüfus ve seçmen analizi ve iletinin pdf formatında kopyası var.
7.Haziran.2015 Seçim öncesi analiz.æ