Prof. Dr. Gülden Çelik
Bahçeşehir Üniv. Tıp Fak. Tıbbi Mikrobiyoloj Anabilim Dalı
KLIMUD Klinik Viroloji Çalışma Grubu Başkanı

Human Papilloma virüs (HPV) erkek ve kadınlarda en sık karşılaşılan cinsel temasla bulaşan etkenlerden biridir. HPV ile ilgili hastalıklar hem sağlık sistemi için büyük yüktür, hem de toplumda sosyal ve psikolojik sorunlara yol açmakla kalmayıp aynı zamanda bir kısım hastalıklarının tedavisinde de güçlüklerle karşılaşılabilmektedir. HPV yaklaşık 200 tipe sahip olup, zarfsız ve dirençli bir virüstür. Birbirinden önemli genetik farklılık gösteren alfa ve beta cinsleri en çok karşılaşılanlarıdır.

Deride HPV enfeksiyonları genellikle beta cinsi ile oluşur ve özellikle çeşitli tedavi seçeneklerine de karşı dirençli siğillere yol açarlar ve bazı tür deri kanserleri ile ilişkileri gösterilmiştir. Bağışıklığın baskılandığı transplantasyon uygulanan ve HIV ile yaşayan bireylerde de oldukça sık görülürler. Mukozada enfeksiyona yol açanlar ise çoğunlukla alfa HPV’ lerdir. Cinsel olarak aktif kadınların çoğu bu virüslerle karşılaşmıştır. Genellikle önce belirsiz bir enfeksiyon yaparlar ve 1-2 yıl içinde iyileşirler. Küçük bir oranında inatçı uzun süreli enfeksiyon sonucu kanser gelişir.

Kanserle ilişkileri nedeni ile üzerinde en çok çalışılan bu alfa HPV’lerdir. Sık görülen önemli hastalanma ve ölüm nedenlerini oluştururlar. Dünyadaki kanserlerin %5’ i bu etkenle oluşur. Rahim ağzı kanseri alfa HPV virüslerin yol açtığı en sık görülen ve en ölümcül kanserdir ve her yıl 310000 kişi bu nedenle kaybedilir. Alfa HPV’ler arasında kanserle ilişkisi çok görülen yüksek kanser riskli olanları vardır. Bunlardan ikisi de kadın ve erkeklerde görülen kanserlerin çoğundan sorumludur. Yine genital bölgede yer alan siğillerin çok büyük oranından da yine bu alfa HPV’ lerin iki tip sorumludur. Şu an kullanımda olan HPV aşıları bu alfa HPV’ lerin en sık karşılaşılanlarına karşı hazırlanmıştır. 2006 yılından beri ABD de kullanılmaktadır. Bu aşılar enfeksiyöz virüsü içermezler. Virüsün bir parçası rekombinant   teknolojiye göre üretilmiştir, alt ünite aşılarıdır. Aşıların enfeksiyon yaratma etkileri yoktur. Kas içi uygulandığında, bu virüslerin enfekte edeceği hücrelere girmek için ilk bağlanım yerlerine karşı nötralize antikor-koruyucu molekül oluşturma ve enfeksiyonu önleme yeteneğine sahiptirler. Onaylı yaygın kullanımda üç aşı bulunmaktadır (bivalan, kuadrivalan ve nanovalan aşılar). Üç aşı da kadın ve erkeklerde ağız, genital ve anal bölge kanserlerine ve kuadri ve nanovalan aşılar da genital siğillere karşı koruyucudur. ABD de 9-12 yaş kız çocukları HPV ile aşılandığı ve önerilen yaşlarda servikal kanser taramaları uygulandığı takdirde, yılda   > 200.000 üzeri HPV enfeksiyonunun, yaklaşık 100.000 anormal rahim ağzı tarama sonucunun ve 3.300 serviks kanserinin önlenebileceği hesaplanmıştır. Bu koruyucu aşıların etkinlik ve antikor oluşturma oranları mükemmel bulunmuştur. Önerilen erken yaşta aşılamayla, kanser görülme oranında düşüşün ilişkisi gösterilmiştir. Eğer toplumda sadece kız çocukları aşılansa bile bu aşılamanın erkek çocuklarında benzer yaşlarda sürü bağışıklığı oluşturdu, erkeklerin de korunduğu  ve bu oranın kız çocuklarındaki aşılanma oranı ile paralel artışına dair bilgi sunulmuştur. Ancak bu etki erkek erkeğe seks yapanlarda gözlenmemektedir. Koruyucu aşıların yarar ve maliyet açısından etkinliği en yüksek kanıtlanmış olan kadınlar olduğu için, kaynakları sınırlı ülkelerde genç kadınların, kaynak açısından zengin ülkelerde her iki cinsin aşılanması önerilmektedir. ABD de uygulama başlangıç yaşı, erkek ve  kız çocuklarında  11-12 yaşında (9 yaş da olabilir) önerilmektedir. Aşılanmayanların 26 yaşına kadar aşılanması tavsiye edilmektedir. 26 yaşından sonra 46 yaşına dek belirli şartlarda aşı önerilmektedir. 45 yaş üstü aşıdan yararlanabilir ancak bu konuda yeterli kanıt ve FDA onayı da yoktur. HPV ile karşılaşma oranı yaşla artar ve aşının etkinliği azalır ve sadece henüz karşılaşılamayan tiplere karşı korunma gelişir. Sağlık çalışanlarına mesleki maruziyet riski varsa ve bağışıklık yetersizliği olan bireylere önerilir.

Dünya Sağlık Örgütü, kaynakları sınırlı ülkeler için HPV aşısının ülkelerin ulusal aşı programında yer almasını önermektedir. 2024 yılı itibariyle dünya çapında 137 ülke,
HPV aşılarını ulusal programlarına dahil etmiştir ve aşı ücretsiz uygulanmaktadır.

Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi verilerine göre 30 Avrupa ülkesinden 28’inde 9-14 yaş arası kız ve erkek çocukları bağışıklama programı kapsamında HPV aşısı ile aşılanmaktadır. Ülkemizde henüz ulusal aşılama programına dahil değildir. Aşağıdaki şekilde yeşil alanlarda HPV aşısı, aşılama takvimlerinde yer almaktadır.

Koruyucu aşılar henüz HPV ile karşılaşmamız kişilerde etkilidir. Koruyucu aşılar 9-14 yaş arası 2 doz ve 15 yaş üstü bireylerde ve bağışıklığı baskılanmış grupta üç doz önerilmektedir. Elde edilen korunma uzun etkili olduğu için önerilen takvim sonrası, aşı tekrarı şu an için yoktur. Ücret ve ulaşabilme problem değilse nanovalan aşı önerilir. ABD’de 2017’den beri sadece nanovalan uygulanıyor. Ülkemizde de mevcuttur. Daha önce Bivalan/kuadrivalan aşı ile seri tamamlanmış ise ek  nanovalan aşı önerilmiyor. Koruyucu aşılarda eğer herhangi bir nedenle takvim tamamlanmamışsa tekrar başlama önerilmiyor. Eksik kalan doz/dozlar uygulanır. Takvime başlanan aşıyla devam edilir. Ama takvim  nanovalanla da tamamlanabilir. Aşı öncesi gebelik testi, HPV DNA ve sonrası HPV antikoru baktırmaya gerek yoktur. Emzirme aşıya engel değildir, yeterli veri olmadığı için gebelikte aşıdan kaçınılır. Gebelikte kazara uygulanan bireylerde yan etki saptanmamıştır ama ek dozlar gebelik sonrasına ertelenir. Sağlık çalışanlarından HPV lezyonlarının eksizyon ve ablasyonu sırasında oluşan damlacıklara maruz kalanlara önerilir.

Güvenilir ve iyi tolere edilebilir aşılardır. Diğer aşılarda da görülen hafif şiddette enjeksiyon yeri reaksiyonu ve nadiren diğer aşılarda da görülen senkop görülebilir. Bu nedenle oturarak aşı uygulaması ve 15 dakika gözlem önerilir.

HPV aşılaması rahim ağzı kanser taramalarını etkilememelidir. Sağlık Bakanlığı önerilerine göre 30-65 yaş arası, 5 yılda bir Pap-smear ve HPV DNA testi ile taramalar aşılılarda da devam etmelidir.

Son yıllarda FDA onaylı alfa HPV’lere koruyucu aşılar, ayrıca daha çok beta HPV’ler ile çok da sık görülen inatçı siğil, prekanseröz ve neoplastik lezyonlarda ve hatta bağışıklık yetersizliği olarak tedavi seçeneği olarak değerlendirilmektedir. Koruyucu aşıların çok çeşitli HPV suşlarına bağlı gelişen lezyonlarda tedavi edici etkileri ilgi çekici bir araştırma alanıdır. Ancak rutin uygulanabilirliği ve maliyet etkinliğini saptamak için randomize kontrollü çalışmalara halen gereksinim vardır.

Ayrıca HPV’ nin tümör antijenlerine karşı hücresel bağışıklığı oluşturmayı hedefleyen direkt tedaviye yönelik de çok sayıda aşı çalışması yürütülmektedir.

Şu an onaylı HPV aşılarının, aynen Hepatit B virüs (HBV) aşısı gibi bir kanser önleyici aşı olduğu unutulmamalıdır. En azından kız çocukları için ulusal aşı takvimine alınması bir an önce gereklidir.

Kaynak : HPT-Herkese Bilim ve Teknik s. 423, syf. 11, 23.5.2024

Dostlar,

Cumhuriyet gazetesinden Sayın İrem KARATAŞ ile bir söyleşi yaptık ve Cumhuriyet TV‘de yayınlandı. Konumuz,

• İklim Faciası Ürünü Sıcaklarla Nasıl Başetmeli? idi.

Youtube’a da yüklendi. İzlemek için lütfen tıklayınız.. (21 dakika)

https://youtu.be/RDLHhFQg1G8?si=_5t-UR2d4txesVhX

Paylaşılması ve yararlı olması dileğiyle..
***

Konuşmamızdan notları şöyle sunabiliriz :

Artan ve artacak sıcaklarla insanlık nasıl başetmeli?

Artan ve artacak sıcaklarla başa çıkmak için kısa, orta ve uzun erimli (vadeli) öneriler şöyle sıralanabilir:

Kısa Erimli  Öneriler:

1. Sıcak Havalarda İçme Suyu Tüketimini Artırın:
   Beden sıcaklığını dengede tutmak için yeterli miktarda su içmek önemlidir.
2. Gölge ve Serin Alanlarda Kalın: Olanaklıysa öğle saatlerinde güneşten korunmak için
   gölgeli veya serin alanlarda zaman geçirin.
3. Hafif Giysiler Giyin: Nefes alabilir ve hafif giysiler seçerek beden sıcaklığını dengeleyin.
   Bol ve açık renkli, uzun kollu pamuklu giysileri yeğleyin.
4. Sıcak Çarpmasına Karşı Bilgi Edinin: Sıcak çarpması belirtilerini tanıyın ve ivedi (acil) durumda nasıl müdahale edileceğini, ilk yardım yapılacağını öğrenin.

Orta Erimli Öneriler:

1. Kent Planlamasında Yeşil Alanları Artırın: Kentlerdeki yeşil alanları artırarak
   sıcaklık adalarını azaltabilir ve serinleme sağlayabilirsiniz.
2. Halkı Bilinçlendirme Çabaları: Sıcak hava uyarıları ve önlemleri hakkında
   halkı bilinçlendirme kampanyaları düzenleyin.
3. Altyapıyı Sıcak Hava Koşullarına Göre Ayarlayın: Su kaynakları, elektrik sağlanması ve sağlık hizmetleri gibi altyapıları sıcak hava olaylarına yeterli düzeye getirin.

Uzun Erimli (Vadeli) Öneriler:

1. İklim Değişikliği ile Savaşım: Fosil yakıt kullanımını azaltarak ve güneş, rüzgar gibi yenilenebilir enerji kaynaklarını teşvik ederek iklim değişikliği etkilerini azaltmaya çalışın.
2. Sürdürülebilir Kent Planlaması: Yeşil binalar, su ve enerji verimliliği gibi sürdürülebilir
   kent planlama yordamlarını (stratejilerini) uygulayarak kentlerin sıcak hava koşullarına uyumunu sağlayın. Yeşil yaşam, toplu taşıma, karbon ayak izini en aza indirme..
3. Eğitim ve Araştırma: Sıcak hava olaylarının insan sağlığına ve çevreye etkilerini araştırarak, bu bilgileri politika yapıcılarla ve halkla paylaşın.

Bu öneriler, artan sıcaklıkların insanlar üzerindeki etkilerini azaltmaya ve toplumları daha dayanıklı kılmaya yardımcı olabilir.

***
Aşırı sıcaklardan korunmak için aşağıdaki tıbbi önlemler alınabilir:

1. Yeterli sıvı alınması: Sıcak havalarda bedenden su yitiği terlemeyle artar. Bu nedenle yeterli su içmek, sıvı almak önemlidir. Günlük su tüketimini artırarak kuruma (dehidratasyon) riskini azaltabilirsiniz.
2. Elektrolit dengesini korumak: Sıcak havalarda terleme ile birlikte beden elektrolit yitiği yaşayabilir. Bu yitiği yerine koymak için elektrolit içeren içecekler veya gıdalar tüketmek önemlidir. Yüksek tansiyon sorunu yoksa hafif tuzlu ayran ideal içecek sayılabilir.
3. Güneşten korunma: Güneşin zararlı UV ışınlarından korunmak için güneş kremi kullanmak, açık renkli ve uzun kollu giysiler giymek ve siperlikli şapka takmak önemlidir.
   UV filtreli gözlükler de erkan katarakt ve retina zedelenmesini önlemek için çok gereklidir. UV filtreli olmayan güneş gözlükleri yarardan çok zarar verebilir.
4. Uygun giyim: Serin kalmak için açık renkli hafif ve pamuklu giysiler yeğlenmelidir.
   Sentetik giysiler terleme sonrası rahatsızlık verebilir.
5. Aşırı sıcaklarda dışarıda çok zaman geçirmemek: Özellikle öğle saatlerinde güneşin
   en dik olduğu saatlerde dışarıda olmamaya çalışmak ve gölgeli veya serin yerlerde dinlenmek önemlidir. Türkiye enlemleri için (36-42 kuzey) saat 11:00 – 16:00 arası..
6. Hafif yemekler tüketmek: Ağır yemekler metabolizmayı artırarak beden sıcaklığını yükseltebilir. Bu nedenle ağır olmayan, hafif yiyecekler tüketmek yararlı olabilir.
7. Süregen (Kronik) hastalığı olanların özel dikkat göstermesi: Özellikle kalp-damar hastalığı, hipertansiyon gibi süregen hastalıkları olanlar aşırı sıcaklarda daha çok risk altında olabilirler. Bu kişilerin sıcaklarda daha dikkatli olmaları ve gerekirse sağlık çalışanlarına danışmaları önemlidir. İdrar söktürücü (diüretik) alan hastalar hekimlerine danışmalıdır.

Bu önlemler aşırı sıcaklardan korunmanıza yardımcı olabilir. Özellikle sıcak havalarda dışarıda
zorunlu olarak uzun süre kalıyorsanız, bu önlemleri dikkate alarak sağlığınızı koruyabilirsiniz.

KÜRESEL ISINMA / İKLİM FACİASI.. karşısında dünyada ve Türkiye’de nüfusu azaltmalı,
yarısına indirmeli. Yaşlanma ciddi sorun değil, yapay zekalı insansı robotlar yüz milyonlarca insanın işini çok ekonomik olarak yapabilecek yetide. İşsizlik sorunu zaten çok ciddi..

Yeşil yaşam, yenilenebilir enerji kaynakları.. küresel ölçekte ortak girişimler..
Uluslararası COP kararları

***
Sıcak çarpması belirtileri nelerdir ve ivedi (acil) durumda ne yapılabilir?

Sıcak çarpması, beden sıcaklığının aşırı yükselmesi sonucu ortaya çıkan ciddi bir sağlık durumudur. Ölümcül olabilir! Belirtileri genellikle hızla ortaya çıkar ve hemen girişim (müdahale) gerektirebilir. Belirtileri ve ivedi girişim (acil müdahale) yöntemleri:

Belirtiler:

1. Yüksek Beden Sıcaklığı: Beden sıcaklığı 40°C (104°F) veya daha yüksek olabilir.
2. Şiddetli Baş Ağrısı: Yoğun ve sürekli baş ağrısı duyumsanabilir (hissedilebilir).
3. Baş Dönmesi ve Sersemlik: Kişi baş dönmesi, sersemlik veya halsizlikten yakınabilir.
4. Kuru ve Kızarmış veya Nemli Deri: Deri kuru / nemli, kızarmış ve sıcak olabilir.
5. Nefes Darlığı ve Hızlı Nefes Alma: Nefes alma hızlanabilir ve nefes darlığı yaşanabilir.
6. Nabızda Hızlanma: Nabız hızlanabilir ve kalp atışları düzensiz olabilir.
7. Bulantı ve Kusma: Bulantı, kusma veya karın ağrısı görülebilir.
8. Bilinç Yitimi : Ciddi olgularda bilinç yitimi, kişi – yer -zaman yönelim (oryantasyon) bozukluğu görülebilir.

İvedi girişim (Acil Müdahale) :

1. Acil Yardım Çağrısı Yapın: 112 veya ilgili acil sağlık hizmetleri numarasını arayıp
   hekim yardımı isteyin.
2. Kişiyi Serin Bir Yere Taşıyın: Olanaklıysa gölgeli veya serin bir alana taşıyın.
3. Giysilerini Gevşetin veya Çıkarın: Kişinin fazla giysilerini çıkararak veya gevşeterek
   beden sıcaklığının düşmesine yardımcı olun.
4. Soğutma Yöntemleri Uygulayın: Beden sıcaklığını düşürmek için ıslak havlu veya giysi kullanarak kişiyi soğutun. Soğuk su ile duş aldırmak veya soğuk bezler uygulamak da
   yararlı olabilir.
5. Su İçirmeyi Deneyin: Bilinci yerindeyse ve içebiliyorsa, küçük yudumlarla su içirin.
6. Profesyonel Yardım Bekleyin: Sağlık yardımı gelene dek kişinin durumunu sürekli izleyin
   ve desteği sürdürün.

• Sıcak çarpması ciddi bir durumdur ve zamanında girişim yaşamsal önem taşır.

Erken tanı ve doğru girişim (müdahale) ile istenmeyen sonuçlar önlenebilir.
***
Sıcak çarpması durumunda acil tıbbi girişimler şunları içerebilir:

1. Hızlı Soğutma: Beden sıcaklığını hızla düşürmek için soğuk su ile banyo yaptırma veya soğuk bezler uygulama. Özellikle baş, boyun, koltuk altları ve kasıkları soğutmak önemlidir.
2. İç Organların Soğutulması: Ağır olgularda iç organların soğutulması için endikasyon varsa, damar içi soğutma yöntemleri kullanılabilir.
3. Sıvı verilmesi (Hidrasyon) Sağlanması: Sıcak çarpması genellikle bedenden su ve elektrolit yitimine yol açar. Sıvı yitimini gidermek için damar içi sıvı-elektrolit verilmesi gerekebilir.
4. Solunumun Desteklenmesi: Ağır olgularda solunum desteği gerekebilir.
5. Kalp ve Dolaşım Sisteminin Desteklenmesi: Nabız ve kan basıncının düzenlenmesi,
   kalp atımlarının izlenmesi ve gerekirse desteklenmesi.
6. Elektrolit Dengesinin Sağlanması: Kan elektrolit düzeyinin düzenlenmesi ve
   denge sağlanması.
7. Bilinç Düzeyinin ve Genel Durumun İzlenmesi: Kişinin bilinç düzeyi ve genel durumu
   sürekli izlenmeli ve değişiklikler kaydedilmelidir.
8. Hastanın Soğuma Sürecinin İzlenmesi: Beden sıcaklığının hızla düşürülmesi,
   soğuk stresi ve başka sorunlara yol açabilir. Bu süreç dikkatli yönetilmelidir.

Sıcak çarpması gibi ciddi bir durumda, tıbbi müdahale genellikle acil servis veya yoğun bakım biriminde yapılır. Bu girişimlerin uygulanması, kişinin yaşamını kurtarmak veya kalıcı iz riskini azaltmak için büyük önem taşır. Bu yüzden, sıcak çarpması belirtileri gösteren bir kişiye
hızla profesyonel sağlık yardımı çağrılmalı ve uygun sağaltım (tedavi) süreci başlatılmalıdır.

Sevgi ve saygı ile. 25 Haziran 2024, Ankara

Prof. Dr. Ahmet SALTIK MD, BSc, LLM  
Atılım Üniv. Tıp Fak. Halk Sağlığı (Toplum Hekimliği) Uzmanı
Hekim, Hukukçu-Sağlık Hukuku Uzmanı, Mülkiyeli
www.ahmetsaltik.net        profsaltik@gmail.com
facebook.com/profsaltik    X : @profsaltik
https://www.instagram.com/ahmet_saltik

Yusuf Samim Lütfü
(24.06.2024 / Şile)

Üretkenlik yaratıcılığın en doğal biçimidir. Doğadaki tüm canlılar üreyerek soylarını sürdürme çabası içindedir. En basit tek hücreliden en karmaşık organizmaların bütün hücrelerinin genlerine kodlanan bu iktidar (yapabilirlik) canlılığın temelidir. İnsanlar olarak bizim de bir üyesi olduğumuz omurgalılar sınıfının memeliler kümesindeki tüm öbür organizmalar gibi üreme iktidarımızı hormonlar dediğimiz sihirli aracı kimyasallara borçluyuz.

Daha anamızın karnında, tam farklılaşmamış hücre kümesi durumunda olduğumuz erken dönemde cinsiyet kromozomları denen bir çift kromozomun ikisinin aynı (XX) ya da birinin öbüründen biraz kısa (XY) olmasına göre, MIF (Mullerian Inhibiting Factor) adlı bir hormonun salgılanması ile erkek ya da salgılanmaması ile dişi olarak gelişiriz. Sonrasında da tüm yaşamımız ve tüm iktidarımız seks (cinsiyet) hormonları denen steroid yapıda hormonlarca belirlenir. Hormon demek iktidar- yapabilirlik demektir. İnsanlar üreyebilmek ve üretebilmek için hormonlara gereksinim duyar.

Tüm yaşamımız mı dedim? Pardon! İnsanın hormonlarının aklını yönettiği döneme gençlik, hormonların tükenip insanın aklı ile baş başa kaldığı döneme yaşlılık denir. Hormonlar ve iktidar gençliğe özgüdür. Kadınlar için ellili, erkekler için altmışlı yıllar gelip çattığında bir garip, biraz buruk, tuhaf bir durum ortaya çıkar. Orhan Veli‘nin çok sevdiği salatadan bile zevk alamaması gibi tuhaf bir durumdur bu; hormonlarınız tükenmiş, iktidarınızı yitirmişsinizdir.

İktidar öyle kolay vazgeçilecek bir şey değildir. İktidar güç demektir, para demektir, mevki demektir. Para olsun, mevki olsun, güç olsun hormonal aktif (hormon salgılayan) insanların peşinden koştukları şeylerdir. Daha doğrusu insanları bunların peşinden koşturan şey bu hormonlardır. İnsanlar iktidarı severler.

İnsanlar derken iki kime insan ayrıktır (istisnadır) :

Bilim insanları ve filozoflar için iktidardan daha önemli ve daha değerli bir şey vardır;

• Bilim insanları ve filozoflar için en önemli şey gerçekliktir.

Gerçek bilim insanı ya da gerçek filozofun iktidarla işi olmaz, onun tek bir amacı vardır: Gerçeklik! Bu iki kümenin -bilim ve felsefe insanları- farkını da Ziya Gökalp ortaya koymuştur:

• Bilimin amacı yarar iken, felsefenin amacı idealdir, ancak bilim insanının da filozofun da amacı aynıdır: Gerçeklik!

Başta siyasetçiler (politikacılar) olmak üzere, onları seçen insanlar hep iktidar peşinde koşarlarken, bilim insanları ve filozoflar için gerçeklik her zaman iktidara baskın çıkar.

Bilim insanı ya da filozof dendiğinde neden akla hep Einstein’vari bir yaşlı insan imgesi gelir gözümüzün önüne, şimdi anlaşılmıştır sanırım.

İktidar demişken İdeolojiye değinmeden olmaz

Konuşuyoruz ama, sıklıkla sözcüklerin anlamına egemen olmadan konuşuyoruz. Eski dilde fikriyat, sözlük karşılığı olarak düşünce biçimi diyebileceğimiz ideolojinin iktidarla yaşamsal  ilişkisi var. Şöyle ki; İdeoloji dediğimizde iktidar istemi olan (bir tarzı olan) düşünceler dizgesini anlıyoruz. Yani iktidar yoksa ideoloji de yok.

Bir düşünce kümesinin ideoloji olması için iktidar isteminin, yönetme isteminin, düzenleme isteminin olması gerekiyor. Bu bağlamda başta siyasallaştırılmış dinler olmak üzere liberalizm, Marksizm, anarşizm vs. hep ideoloji kapsamında iken; bilimsel ya da felsefi bir etkinlik asla ideoloji kapsamında değildir.

Bununla birlikte “İdeolojisiz bir yaşam olanaklı mıdır?” derseniz, yanıtım “Hayır”dır.

Çünkü insanların çoğu, yaşamlarının çoğu bölümünde hormonal olarak aktiftirler ve iktidar istemleri vardır. Bana sorarsanız, tüm ideolojiler arasında en az zararlı olanı Aydınlanma ideolojisidir, çünkü aklın ve bilimin rehberliğinin savunusu (Aydınlanma) doğası gereği akılcılığa ve eleştirelliğe en açık olanıdır.

Ben iktidarı hep alkollü içeceğe benzetirim; azı karardır ama çoğu zarardır.

Yaratıcılık için, yapabilirlik için iktidar gereklidir ama fazlası toksiktir (zehirlidir).
İktidar düşkünü, hatta iktidar budalası insanlar benim için hep uzak durulması gereken insanlardır. Siyasetçiler bu insanların ilk sırasında gelirler.

Bertrand Russell “Siyasetçiler kendi doğruları (ideolojileri) konusunda halkı iknaya uğraşırlarken, bilim insanları (ve filozoflar, YSL) topluma neyin gerçekten yararlı olduğunu göstermekle ilgilidirler” demişti.

Müreffeh (gönençli), huzurlu (erinçli) ve modern (çağcıl) toplumlara bakın; hepsinde bilim adamları ve filozoflar siyasetçilerden değerlidir.

Tersine bakmanıza gerek yok, zaten yıllardır içinde yaşıyorsunuz.