21. YÜZYILDA ENFLASYON
Prof. Dr. D. Ali ERCAN
Nükleer Fizik Uzmanı
Nükleer Fizik Uzmanı
Değerli arkadaşlar,
2000 yılından bu yana kimi ülkelerin yıllık ortalama enflasyon rakamlarını aşağıda bir tabloya aldım.
Biliyorsunuz enflasyonun en önemli nedeni paranın satın alım gücününün düşüşüne yol açan üretim yetersizliği ve dış ticaret açığı, yüksek borçlanma… gibi etmenlerdir…
2000 yılından bu yana, 20 yılda nüfusumuz %25 oranında büyüdü, ama buna karşın üretimimiz aynı oranda çoğalmadı, hatta kimi alanlarda eskisinden de geriye gitti…
Hemen tüm Kamu malları, Cumhuriyetin bin bir emekle meydana getirdiği önemli kurumlar, bankalar, limanlar, ormanlar, madenler, sular… haraç-mezat satıldı…
Bu da yetmedi, 2000 yılındaki dış borç, 20 yılda tam 4 katına çıktı!…
Bu durumda paranın değerinin pul olacağı, enflasyonun yükseleceği kaçınılmazdır.
Paranın değer kayıp oranı d ile enflasyon oranı e arasında yaklaşık şu bağıntı vardır;
(1 + e) x (1 – d) = 1‘ dir.
Örneğin, enflasyon %25 ise paranın değer kayıp oranı d =1-1/1,25= 0,2 yani %20’dir.
Ülke paraları & yıllık ortalama enflasyon (%)
1 – Japon Yeni 0,16
2 – İsviçre Frankı 0,43
3 – İsrail Şekeli 1,51
4 – AB Eurosu 1,67
5 – ABD Doları 2,14
6 – Çin Yuanı 2,34
7 – İngiliz Sterlini 2,67
8 – Brezilya Reali 6,16
9 – Rusya Rublesi 9,50
10 -Türk lirası 13,73
Papaz olayından sonra Türkiye’de enflasyon %25-30’lara tırmandı…
Ortalama enflasyonun %13,7 oluşunun nedeni, 2002-2008 arasındaki düşük enflasyondur.
Türkiye bir yandan enflasyon bir yandan işsizlik, bir yandan dış borç ödeme sıkıntısı ateşinde adım adım “iflas” a giden yoldadır..
Uluslararası ekonomi uzmanları Türkiye’nin memorandum (AS: moratoryum; uluslararası iflas!) ilan etmek olasılığını %30 cdolayında hesaplıyorlar…
Şimdi anlıyorsunuz, değil mi, TV’lerde, medyada gündem neden ekonomi-üretim-borçlar-işsizlik-enflasyon.. üzerinde değil de, ıvır-zıvır şeylerle dolduruluyor.
Sevgilerimle…æ