Düşük gelirlilerin zorunlu harcamalardan sonra eğitime ve sağlığa ayıracak parası kalmıyor
Gelen boğaza gidiyor..

© TÜİK’in açıkladığı hanehalkı harcamaları istatistiklerine göre en düşük gelirli %20’nin
aylık kazançlarının üçte biri gıdaya üçte biri de konuta gidiyor.

Düşük gelirliler eğitime neredeyse hiç para ayıramazken geliri yüksek olanlarda
bu oran %3.4’ü buluyor.

Türkiye’de düşük gelirliler, kazançlarının çoğunu kiraya ve boğaza ayırıyor.
Hanehalkının gelir düzeyi düştükçe gıdaya ve kiraya yapılan harcamaların
gelire oranı yükseliyor. En düşük gelirli %20’nin toplam harcamaları içinde
kira ve gıdaya ayırdığı pay, en yüksek gelirli %20’ye göre 2 kattan çok tutuyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2011 yılı hanehalkları tüketim harcaması istatistiklerini açıkladı. Sonuçlar şöyle:

• Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde
en yüksek payı %25.8 oranıyla konut ve kira harcamaları alıyor.

Genelde sağlık harcamalarına ayrılan pay %1.9’u ve

Eğitim hizmetleri harcamalarına ayrılan pay da %2’yi geçmiyor.

• Düşük gelirli hanehalkları, yüksek gelirli hanehalklarına göre gıdaya
2 kat daha çok pay ayırıyor. Aylık geliri en fazla 1.036 liraya kadar olan
en düşük gelirli %20, gelirinin %30.9’unu gıdaya ayırırken; bu oran
aylık geliri 3.066 liranın üzerinde olan en yüksek gelirli %20 için %16’yı aşmıyor.

Emeklinin hali perişan

• Aynı durum, konut ve kira harcamalarında da gözüküyor. Düşük gelirlilerin
konut ve kiraya ayırdıkları pay, gelirlerinin üçte birini (%31.1) bulurken
yüksek gelirlilerde bu kalemin yükü %22.2 ile daha az.

• Hanehalkı gelirinden gıda ve barınak için ayrılan pay emeklilerde
daha da yükseliyor. Emeklililer gelirleri içinde gıda için yapılan harcamalar
dörtte biri (% 25.2’yi) ve konut için yapılan harcamalar yaklaşık üçte biri
(%30.5’i) buluyor.

• Bu tablo içinde, gelir yükseldikçe sağlık, giyim-ayakkabı, eğitim,
ulaştırma gibi giderlerin payı yükseliyor. Türkiye genelinde yapılan harcamalar içinde

Sağlık harcamalarına % 1.9 ve

Eğitim hizmetleri harcamalarına ise %2 oranında pay ayrılıyor.

• Yüksek gelirliler eğitime daha çok harcama yapabiliyor.
Düşük gelirlilerin toplam harcamaları içinde eğitime ayırabildikleri pay
binde 7’yi aşmazken, en yüksek gelirli % 20’nin eğitime ayırdığı pay % 3.4’e çıkıyor.

Benzin parası farkı

• Ulaştırma giderleri hanehalkı harcamalarında %17.2 gibi yüksek bir oran tutuyor.
Bu harcama diliminde geliri yüksek olanlar ile düşük olanlar arasında da
asimetrik bir durum söz konusu.

En düşük gelirli %20 ulaştırmaya gelirlerinin %8.5’ini ayırırken,
yüksek gelirlilerde bu oran % 21.4’ü buluyor.

• 2010’da hanehalkı başına aylık ortalama tüketim harcaması 1843 TL iken
2011’de 2 bin 120 TL olarak kestirildi.

2011’de bu değer kentsel yerlerde 2 bin 364 TL, kırsal yerlerde ise 1547 TL olarak hesaplandı.