3-9 KASIM
DOKU ve ORGAN BAĞIŞI HAFTASI
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI TOPLUM İÇİN BİLGİLENDİRME DİZİSİ-84
Bu döküman Dr. Güven Gökgöz, Dr. Can Keskin ve Dr. Hakan Altıntaş tarafından
03.11.2015 tarihinde hazırlanmıştır. Bu bilgilendirme notunun aşağıda belirtilen şekilde
kaynak gösterilmek şartıyla yazılı, elektronik, vb ortamlarda kullanılması önerilmektedir:
Gökgöz G, Keskin C, Altıntaş H. 3-9 Kasım Doku ve Organ Bağışı Haftası. HÜTF Halk Sağlığı AD Toplum İçin Bilgilendirme Serisi-
[Internet] http://www.halksagligi.hacettepe.edu.tr/ Erişim:3.11.2015.
3-9 KASIM DOKU ve ORGAN BAĞIŞI HAFTASI
Doku; organları meydana getiren, şekil ve yapı bakımından benzer olan ve aynı görevi gören, birbirleriyle sıkı ilgisi olan aynı kökten gelen hücreler topluluğuna verilen addır. Örneğin kalp kapağı, kornea, kemik, kemik iliği, kıkırdak, kas dokusu, bağ dokuları. Organ ise Latince kökenli bir sözcük olup, biyolojide belirli bir görevi yapan ve sınırları belli doku kümesi olarak tanımlanmaktadır. Örneğin böbrek, karaciğer, kalp, akciğer, deri, dalak, mide, göz, rahim, pankreas ve ince bağırsaklar(1).
Organ / doku aktarımı; bedende görevini yapamayan bir organın / dokunun yerine canlı kişiden, beyin ölümü gerçekleşmiş kişiden ya da ölüden alınan sağlam ve aynı görevi yapacak organın / dokunun nakledilmesi işlemidir (2)
İnsan hücre, doku ve organ nakli, seçenek bir sağaltım yolu bulunmadığı durumlarda yaşam kurtarır ve alıcı kişinin bedeninin asıl işlevlerini kazanmasını sağlar(3). Yirminci yy’ın tıp mucizelerinden biri denilebilecek organ nakli, tüm dünyada yüz binlerce hastanın yaşam süresini uzatmıştır. Kişinin yaşamdayken özgür istenci ile tıbben yaşamı sonlandıktan sonra doku ve organlarının hastaların sağaltımı için kullanılmasına izin vermesi ve bunu belgelendirmesi organ-doku bağışı olarak adlandırılmaktadır(4).
Türkiye’de 2007 yılı verisi ile 51 bin organ bağış kartı olan kişi vardır.
Organ bağışı yapılırken doldurulan kartta bağışlanacak organ / dokular işaretlenerek seçilebilir. Bağışta bulunan kişi dilerse hepsini işaretleyerek
sekiz kişiye yeni bir yaşam verebilir(5)
Türkiye’de doku ve organ naklini düzenleyen yasa 1979’da 2238 sayılı “ORGAN ve DOKU ALINMASI, SAKLANMASI ve NAKLİ HAKKINDA KANUN” çıkarılmış olup; organ ve doku nakil hizmetleri halen 1982 yılında yeniden düzenlenmiş olan bu yasaya göre yürütülmektedir(6).
Türkiye’de organ nakillerinin %75-80’i canlı vericiden yapılmakta iken,
bu oran Avrupa’da tersine, % 80’i kadavradan gerçekleşmektedir(7).
Bu durum organ bağışı konusunda Türkiye’de yeterli farkındalığın olmadığını düşündürmektedir.
3-9 Kasım arasında etkinliklerle gündeme taşınan “Doku ve Organ Bağışı Haftası”, toplumun organ bağışına olan dikkatini artırmak ve insanların
organ – doku bağışına daha ilgili olmasını hedeflemektedir.
Kaynaklar :
1 Öztürkler, Cemal, Hukuk Uygulamasında Tıbbi Sorumluluk, Teşhis, Tedavi ve Tıbbi Müdahaleden Doğan Tazminat Davaları, Ankara 2003, s.195.
2 Sönmez Y, Zengin E, Ongel K, Kişioğlu N, Öztürk M. Attitude and behavior related to organ donation and affecting factors: a study of last-term students at a university. Transplant Proc 2010;42:1449-52.
3 Transplantation of human cells, tissues and organs. [Internet] http://www.who.int/transplantation/en/ Erişim: 02.11.2015.
4 Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği, 25748 sayılı resmi gazete, 07.03.2005. [Internet] http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-560/organ-ve-doku-nakli-hizmetleri-yonetmeligi.html Erişim:02.11.2015.
5 Sağlık Bakanlığı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında 2238 sayılı kanun, 29.05.1979. [Internet] http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-445/tarihi29051979–sayisi2238–rg-tarihi03061979–rg-sayis-.html Erişim:02.11.2015.
6 [Internet] https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc062/kanuntbmmc062/kanuntbmmc06202238.pdf Erişim:02.11.2015.
7 Bölükbaş N, Eyüpoğlu A, Kurt P. Organ bağışı hakkında üniversite öğrencilerinin düşünceleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Dergisi 2004;21(2):73-77.
=================================
Dostlar,
Konu önemlidir.. Ciddi bir Halk Sağlığı Sorunudur.
Örn. Türkiye’de 22 bin kronik böbrek yetmezlikli – haftada 2-3 kez hemodiyalize mahkum insanımız vardır ve biz ancak yılda 300 kişiye böbrek aktarımı yapabiliyoruz..
22 000 / 300 = 73..
Kronik böbrek yetmezlikli – haftada 2-3 kez hemodiyalize mahkum
bir insanımızın ortalama bekleme süresi oluyor.. Doğallıkla bunca süre yaşayamıyor insanlarımız.. Her gün 3-4 böbrek yetmezlikli insanımızı organ bulunamadığı için yitiriyoruz..
Organ aktarımı (transplantasyonu, nakli) yapılabilkecek öbür organ yetmezliklerini bir yana bırakırsak tablo böyle..
Biz, yakınlarımıza, ölümümüzde ALINABİLECEK TÜM ORGANLARIMIZI BAĞIŞLADIĞIMIZI bildirdik, vasiyet ettik.. Bu siteden de duyurmuş olalım.
Halkımızı bu konuda daha duyalı olmaya çağırıyoruz..
Prof. Dr. Ahmet SALTIK
Halk Sağlığı – Toplum Hekimliği Uzmanı
AÜTF Halk Sağlığı AbD
www.ahmetsaltik.net
profsaltik@gmail.com