Prof. Dr. Halil Çivi
İnönü Üniv. İİBF Eski Dekanı

Şunu çok iyi biliyorum:

Kendi ideolojik ve etnik tutumlarına göre Nevruz bayramına farklı bir anlam verenler buradaki açıklamalarımı yanlış bulup karşı çıkabilirler. Canları sağ olsun. İşin kültürel (ekinsel) ve sosyal (toplumsal) açıdan bilimsel açıklaması şudur:

Doğa olaylarını açıklamaktan aciz kalan eski insan toplulukları bu olayların nedenlerini, iklim değişmelerini, YANGIN, SEL, HEYELAN (toprak kayması), YILDIRIM, YANARDAĞ PATLAMASI… vb. yıkıcı afetleri dinle, bu olayları yöneten çeşitli tanrıların varlıkları ile açıklamaya başladılar.

Topluluklar büyüdükçe, her insan topluluğunun tanrıları da çoğalmaya başladı. Animist (cancı) ve natüralist (doğa güçlerini tanrı olarak algılayan) inançlar arttı. Bu tanrıların insanların sularını kesebileceklerine, yıldırımla gazap gönderebileceklerine, dağları ateş topuna dönüştürebileceklerine, batan güneşin bir daha doğmayabileceğine ve BAHARIN ARTIK HİÇ GELMEYEBİLECEĞİNE inanmaya başladılar.

Tanrıların gazabını önleyebilmek için adaklar icat ettiler, hatta insan dahil, kurbanlar kesmeye, ilahları mutlu etmeye ve hiç olmazsa kızdırmamaya çalıştılar. Çünkü mutlu edilmeyen ve öfkelenen ilahlar insan topluluklarının yaşam kaynaklarını, hatta kendilerini yok edebilirlerdi.

İşte Nevruz Bayramı bu olaylarla (KLİMATOLOJİK İKLİM DEĞİŞMELERİ İLE) doğrudan ilgili bir kutlamadır. 21 Mart’ı 22 Mart’a bağlayan gün baharın gelişini, doğanın ödülünü, insanların yaşama daha kolay tutunabileceklerini, hayvanlarının besin bulabileceğini, tarlalarının ürün verebileceğini müjdeler (muştular). Bu nedenle Kuzey yarım kürenin tüm halklarında Nevruz Bayramı vardır. Çin, Moğol, Acem, Türk boylarının tümü, Kürt hatta Kızılderililerde bile bu bayram kutlanır.

• Köken ve sonuç olarak Nevruz Bayramı tek bir halka, örneğin ne yalnızca Türklere ya da ne yalnızca Kürtlere özgüdür.

Belli iklim kuşağında yaşayan halkların hepsinin ortak bayramıdır.

Bazı halklar ve toplulukların Nevruz Bayramına özel anlamlar yüklemeleri ise tarihsel, mitolojik ve bazen de (kimi kez de) ideolojiktir.

BAHARIN YARATTIĞI CÖMERTLİK, İYİMSERLİK, SEVGİ, DOSTLUK, KARDEŞLİK ve BARIŞ DUYGULARI ÇERÇEVESİNDE;

• HERKESİN NEVRUZ BAYRAMI KUTLU OLSUN!