Trump’ın Golan Tepeleriyle ilgili Açıklamasının Düşündürdükleri
Onur Öymen
Başkan Trump 1967 Arap-İsrail savaşı sırasında İsrail tarafından işgal edilen Suriye’ye ait Golan Tepelerinin İsrail’e ait olduğu iddiasını içeren bir kararname imzalayarak Birleşmiş Milletlerin 17 Aralık 1981’de oybirliğiyle kabul ettiği 497 sayılı karara açıkça meydan okumuştur. Trump’ın bu kararı AB, Rusya, Türkiye ve BM Genel Sekreterinin sözcüsü tarafından tepkiyle karşılanmıştır.
İsrail Parlamentosu 1981’de Golan Tepelerinin İsrail’e ait olduğu yolunda bir karar almış, ancak bu karar BM Güvenlik Konseyi’nin 17 Aralık 1981 tarihinde oybirliğiyle aldığı söz konusu 497 sayılı kararıyla reddedilmişti. Bütün ABD yönetimleri o tarihten beri bu karara destek olmuşlardı.
Trump’ın bu yaklaşımı BM Güvenlik Konseyi’nin İsrail’in işgal ettiği topraklardan çekilmesini ve Orta Doğu’daki bütün ülkelerin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesini isteyen 242 ve onu destekleyen 338 sayılı kararlarına da aykırı bulunmaktadır.
ABD’nin bu tutumu bölgedeki en önemli stratejik müttefiki olarak gördüğü anlaşılan İsrail’e destek vermek için uluslararası hukuku göz ardı edebileceğinin bir işareti olarak görülmelidir. ABD, kısa bir süre önce, gene BM kararlarına aykırı olarak Kudüs’ü resmen İsrail’in başkenti olarak kabul ettiğini açıklamıştı.
Stratejik açından büyük önem taşıyan ve zengin su (AS: ve petrol) kaynaklarına sahip olan Golan tepelerinin iadesi, Suriye tarafından, öteden beri barışı sağlamaya yönelik bir anlaşmanın ön koşulu olarak görülmüştür.
Trump’ın aldığı bu karar, ileride Suriye’nin kuzeyinde, PYD’nin deneetlediği bölgede Suriye’nin egemenliği dışında bırakılacak otonom (AS: özerk) bir bölgenin yaratılması hedefinin ilk işareti olarak da görülebilir.
Bu gibi gelişmelerin etkisiz kılınabilmesi için Türkiye’nin Arap ülkeleriyle, Batı Avrupa ülkeleriyle ve öbür ilgili ülkelerle yakın temas ve işbirliği içinde olması ve konunun esas muhatabı olan Suriye ile diplomatik ilişkiler kurması şimdi her zamandan daha büyük bir önem kazanmıştır.
Saygılar, sevgiler, 26.03.2019