Prof. Dr. Halil Çivi
İnönü Üniv. İİBF Eski Dekanı

Yoksulluk ve cehalet ne dindir; ne de kaderdir. İnsan soyunun düşünmekten, araştırmaktan ve aklını doğru kullanmaktan vazgeçip sadece (yalnızca) duyup işittikleri ve gelenekleri ile yetinip başkalarının aklını ödünç alarak, iyi ile kötüyü, doğru ile yanlışı… ayırt edemeyerek kendisinin yarattığı cehenneme yine kendisini mahkum etmesidir. Sebebi (nedeni) de öncelikle bizzat (doğrudan) insanın kendisidir.

Yine İnsan soyunun en büyük yardımcısı da bizzat kendisi; yani kendi aklı ve kendi tutum ve davranışlarıdır. Aklını doğru kullanmayan ve öğrenmeye kapalı olan insanlara hiç kimse yardım edemez. Kur’ani tabirle (Kuran deyimiyle), bilen ve bilmeyen bir olamaz. Allah, aklını kullanmayanların. üzerine pislik yağdırır. Aklı olmayanın dini de olmaz. İlim Çin’de de olsa gidip almak gerekir.

Ayrıca akıl fukarası bu tür cahil kişilikler istismarlara, kışkırtmalara (provokasyonlara) ve yanlış yönlendirmelere çok müsait (uygun) bir davranış potansiyeli taşırlar… Cahil insan yığınları ya da kümeleri, emperyalist, diktatoryal, otokratik, baskıcı rejimlerin hazır kıta militanları ya da çete, mafya vb. oluşumların vurucu gücü olmaya yatkın bir zihniyet (anlayış) yapısı taşırlar. Bu durumun en önemli tarihsel örnekleri de İkinci Dünya (Paylaşım) Savaşının çıkmasına ve 60 milyon insanın ölümüne neden olan Hitler ve Mussolini rejimleridir.

Bu nedenle, sürekli koşullandıran, ezberleten, diğer (öbür) toplumsal kümeleri ötekileştiren, düşmanlaştıran empati ya da duygudaşlıktan yoksun, kendi ırķı ya da inancı dışında herkesi düşman olarak öğreten değil, aksine; yaşamı doğru öğreten, doğru düşündüren, akıl çapının çemberini genişleten, bilimsel düşünmeye dayalı bir eğitim sistemi, eğitim programı, eğitim mekânı, eğitim araçları, eğitim müfredatı ve bunları yürütecek çağdaş eğitimcilere gerek vardır.

Kıssadan hisse                                      :

• Çağdaş toplumlar doğru eğitilmiş, aklı ve bilimi doğru kullanan ve çağdaş zihniyet devrimini gerçekleştirerek cehalet cehennemini geride bırakmış toplumlardır.
• Birey çağdaşlaşmadan toplum çağdaşlaşmaz.
• Toplum çağdaşlaşmadan da devlet ve rejim çağdaşlaşmaz.

Mustafa Kemal ATATÜRK‘ün dediği gibi, en doğru tarikat (yol, yollar) uygarlık tarikatıdır.

Uygarlıktan ayrılmak cehalet cehennemine bilet almaktır.

Afganistan’ın ve Afgan halkının şimdiki güncel durumu bizlere ibretlik bir örnektir.