Ev halkı en az 3 kişi, bazen 4-5. Büyükler idare ediyor ama herkesin çocuğu en kıymetlisi. İyi olsun, en azından istediğini yiyebilsin istiyor. Yumurtada yıllık enflasyon %62, tavuk 36, süt 33, patates 60, soğan 83, domates almayın, %142. Yani gıda enflasyonu yıllık yaklaşık % 45. Bu ilan edilen. Çarşı pazar fiyatları geçen yıla göre neredeyse iki katı! 
Kış geldi, hava soğudu ve erken kararıyor. Doğalgazda yıllık enflasyon %31, elektrikte %45. Yıllık %25 olan enflasyon, ev kiralarında bir o kadarlık artış demek. 
Evden çıktın, işe gideceksin. Ulaşımda enflasyon %37. Daha akaryakıt fiyatlarına yansıtılmayan ÖTV var. O herhalde Mart 2019 seçimlerinden sonra! Yalnızca Ekim ayı giyim ve ayakkabı fiyatlarında artış %13. Hani çocuklar okula başladı, baba olarak bir pantolon alacaktık…

Kim ne kazanıyor? 
Dört kişilik bir aile için yoksulluk sınırına Türk-İş, 6 bin lira diyor. Bunun 2 bin lirası aylık gıda harcamasına gidiyor. Evli olmayan, tek kişinin en düşük yaşam gideri ise 2 400 lira. Bu rakamlar açıklanan enflasyon verileri öncesinde ilan edildi. Çalışma Bakanlığının 2017 belirlemesine göre, Türkiye’de çalışanların %40.3’ü, bir başka deyişle 5.8 milyon kişi, asgari ücretle çalışıyor. Yani yılbaşındaki 199 lira zamla aylık net 1.603 TL’ye. Bugünkü asgari ücret, 4 kişilik bir ailenin aylık harcamasına salt 1 hafta yetiyor!

• 1 kg kırmızı et için iki günlük asgari ücret ödeniyor!.. 

Çalışanların %42.7’si ise asgari ücretin iki katına dek aylık alıyor. Yani çalışanların %83’ü (12 milyon kişi), 1.404 TL ile 2 808 TL arası bir maaş ile geçiniyor. Nüfusun %37’si konutunda “sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi” ile yaşamını sürdürüyor. 
Bunu ben değil TÜİK söylüyor. Buna karşılık sarayda yaşamını sürdüren Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın aylığı 1 Ocak 2019’da %26 zamla 59 bin liradan 74 500 liraya yükseldi!..

Vatandaş ne yapıyor? 
Geçinebilmek için bankalardan borçlanıyor. Kredi kartına borçlanıyor, onu kapatmak için tüketici kredisi çekiyor. Bugün toplam 32 milyon kişinin kredi kartı borcu var. Üç milyondan çok kişi kredi kartı veya bireysel kredi yüzünden yasal takipte. Vatandaşın toplam borcu 575 milyar TL, ulusal gelirin %16’sından çok. 2002’de bu borç 6.5 milyar TL’ydi ve ulusal gelirin % 1.8’i kadardı. Demek ki o “üç katı büyüdüğü iddia edilen” ulusal gelir içinde bile vatandaşın borcunun payı neredeyse sekiz kat arttı! 
Toplam borcun 223 milyar lirası ihtiyaç kredisi, 98 milyar lirası ise kredi kartı borcu. Yani toplam borcun %56’sı geçinebilmek için kullanılmış. Bu kredilere sarılan vatandaş dar ve orta gelirli. Yani kendisini bütün ağırlığı ile hissettiren enflasyon, durgunluk ve gelir kaybından en hızlı etkilenen kesim. Geçen yıl kredi faizi %16’lardaydı, bugünlerde % 36’ya çıktı. Artık borçlanmak bile çok zor. 
Nüfusun çoğunluğu, çiftçi, esnaf, memur, işçi çok zorda. Oraya buraya enflasyonla topyekûn mücadele, %10 indirim sloganları yazmakla sorun çözülmüyor. Ama bu ağır yükü kısa sürede hafifletmenin yolu var. Salı günü onu yazacağım.
=======================================

Not : Sayın Soral’ın “Salı günü yazacağım” dediği makalesi sitemizde yayınlanmıştır.

YOKSULLUĞA ACİL ÇÖZÜM başlıklı bu makale ve altında yer verdiğimiz bizim kapsamlı katkımızı okumak için lütfen üstünde tıklayın..

Dr. Ahmet Saltık
13.11.18