BREXİT’ten TREXİT’e
AVRUPA NEREYE ?

Prof. Dr. Anıl ÇEÇEN

 

Sayın Prof. Dr.Anıl Çeçen hocamız yazılarına bir süre ara vermişti.
Yeniden yazmaya ve bizlerle de paylaşmasına sevindik.

BREXIT, Britanya’nın AB’den (Avrupa Birliği) çıkması “exit” süreci için geliştirilen bir kısaltma..

Çeçen hocamız, Türkiye için benzer çıkarımla yaratıcılıkla TREXIT kısaltmasını türetmiş..
Yazı önemli vurgular içeriyor, yoğun ve uzun (10 sayfa, calibri 11 p). Türkiye, 1963 Ankara Andlaşması’ndan bu yana üyelik süreci yürütüyor.. 54 yıl oldu! Tam üyelik başvurumuz ise 1987’ye, 30 yıl öncesine tarihlenmekte. 28 üyenin hiçbiri bunca uzun bekle(til)medi!?
Yazı aşağıdaki paragrafla başlıyor..
*****

21. yy’ın içlerine doğru gidildikçe ve yerküre bu doğrultuda yuvarlandıkça ortaya yeni yeni manzaralar çıkmaktadır. 20. yy’ın birikimleriyle yeni bir yüzyıla girmiş olan dünya, bu yeni yüzyılda yoluna devam ettikçe, eskisinden çok farklı olarak hiç beklenmeyen yeni oluşumların gündeme geldiği ve bu doğrultuda dünya ülkelerinin beklenenden çok farklı durumlar ile karşı karşıya geldikleri görülmektedir. Geçmişte kalan yüzyılın getirmiş olduğu birikimler yeni bir dünya yapılanmasının önünü açarken, geleceğe dönük beklentiler geçmişin devamı doğrultusunda öne çıkmış ama tümden tersi bir çizgide beklenmeyen olaylar ortaya çıkınca, siyasal gelişmeler de bu gibi durumların etkisi altında kalmış ve beklenenden çok farklı bir dünya yapılanması ile insanlık karşı karşıya kalmıştır. Yeni yüzyılın daha ilk çeyreği dolmadan , geçen yüzyıldan gelen dünya sahnesinde önemli değişikliklerin devreye girdiği görülmekte ve daha şimdiden eskisinden çok farklı bir dünya yapılanması ile insanlık karşı karşıya kalmaktadır. Küresel anlamda bütün dünya kıtalarını kapsayan bir değerlendirme olarak böyle bir sonuca varırken, her kıta gibi Avrupa Kıtası da kendi payına düşen yeni gelişmeler ve çok farklı bir değişim rüzgarı ile karşı karşıyadır. Çağdaş uygarlığın beşiği olarak kabul edilen bu dünyanın en küçük kıtasındaki yeni gelişmeler gene bütün dünyanın geleceğini yakından etkileyecekmiş gibi görünmektedir .
……………….
*****
Devamında Sn Çeçen şunları yazmakta :

İngiltere gibi büyük bir ekonomik yapılanmanın AB’ni terk etmeye yönelmesiyle hem Avrupa kıtası hem de batı bloku alt üst olmuş ve geleceğe dönük gelişme programlarında her devlet kendi çıkarları açısından değerlendirme yapma noktasına gelmiştir. İngiltere yeniden Common Wealth dünyasına dönerek bu doğrultuda bir yeni küresel oluşumun önünü çekerken, Avrupa’nın öbür sömürgeci ülkeleri de yeniden eski sömürgelerine dönmeyi gündeme getirmişlerdir. Özellikle Afrika’da 20’den çok sömürgesi olan Fransa, yeniden Batı Afrika’daki Fransızca konuşan ülkeler topluluğuna geri dönerek İngiltere gibi Avrupa kıtasının dışında yeni arayışlara girmiştir. Benzer girişimleri İspanya, Portekiz, Hollanda ve Belçika gibi ülkeler de denemelerine karşın, küresel ekonomi ile rekabet edecek güçlü bir mücadeleyi gündeme getirememişlerdir. Bu nedenle İngiltere gibi bir ayrılma senaryosunu bu gibi ülkeler gerçeklik aşamasına getirememişlerdir. Ne var ki AB’nin öncüsü ve kurucusu konumundaki Fransa, sahip olduğu eski büyük sömürge imparatorluğuna tıpkı İngiltere gibi geri dönüş arayışlarına girmiştir. Fransa’nın hem Afrika’da hem de  okyanuslarda kendine bağlı oluşturduğu sömürge  imparatorluğunun , Brexit kararı sonrasında  canlandırılmasıyla Frexit gibi benzeri bir uygulamanın ortaya çıkabileceği şimdiden tartışılmaya başlanmıştır . Almanya ile merkezi ortaklık kurarak Avrupa Birliği’ne öncülük yapan Fransız devletinin birkaç yıl önce Almanya ile tam ortaklığa yönelerek AB’nin çekirdek yapılanması olarak Fransalmanya adlı bir yeni oluşumu dünya kamuoyuna açıklaması üzerine, geçmişten gelen dünya imparatorluğundan vazgeçmek istemeyen İngiltere, Brexit hazırlıklarına başlamış ve kısa zamanda 2 eski büyük rakibinin ortaklığına dayanan kıtasal birliğin içinde Avrupa standartlarında parçalanarak yer almayı kendi çıkarları açısından uygun görmemiştir. İngiltere’yi Brexit gibi bir radikal çıkış kararına sürükleyen ana olay, AB oluşumunun bir Fransa-Almanya ortaklığına dönüştürülmek istenmesidir. ABD’nin şirketler aracılığı ile küreselleşmede öne çıkması da İngiltere’nin rekabetçi bağımsız politikalara geri dönüşünü gündeme getirince, Birleşik Krallığın dünyanın
en küçük kıtasını terk etmesi daha da hız kazanarak gerçekleştirilmiştir. İngiltere’nin AB’nden boşanmasının hem iç hem de dış nedenleri bir araya gelince, ayrılma daha çabuk gerçekleşmiştir. Brexit kararı bu yüzden hem AB oluşumunun önünü kesmiş hem de ABD-İngiltere işbirliğine dayanan Atlantik ittifakının eskisinden daha farklı bir biçim almasına giden yolu açmıştır. Britanya İmparatorluğu, eski sömürgesi olan ABD ile birlikte hareket ederek Atlantik İttifakı çerçevesinde bir işbirliğini AB oluşumuna tercih  etmiştir.
*****
Sn. Prof. Çeçen, irdelemesini şöyle bağlıyor :

Brexit kararını AB’nin dağılmasının başlangıcı olarak gören çevreler  kıtasal birliğin geleceği açısından karamsar yorumları benimsemektedirler . Otuza yakın üyesi olan AB’nin tam olarak kesinleşen bir üye yapısına sahip olmaması nedeniyle İngiltere kolaylıkla çıkış yolunu seçebilmiştir. Uzun süre boyunca genişleyemeyen Birlik, kendiliğinden bir durgunluk dönemine girmiş, Brexit uygulaması ile de dağılma aşamasına gelmiştir. Ortak para politikası nedeniyle Almanya’nın patron konumuna geldiği AB’nin eskisi gibi devam edemeyeceği güney ülkelerinin iflası üzerine kesinlik kazanmıştır. İngiltere sonrasında Fransa, İtalya, İspanya, Portekiz ve İrlanda gibi iflas eden ülkelerin Birlikten ayrılacağı şimdiden tartışılmaya başlanmıştır. Avrupa Kıtası’nın eskisi gibi bölünmemesi için yeni bir Birlik oluşumuna gidilmesinin ve bu doğrultuda üye devletleri tasfiye etmeyen bir gevşek konfederasyon aracılığı ile birlikteliğin sürdürülmesinin yararlı olacağı öne sürülmektedir. Her ülke kendi çıkarları açısından durumu değerlendirirken, Akdeniz Birliği, Baltık Birliği, Orta Avrupa Birliği, Kuzey Birliği ya da Balkan Birliği gibi bölünmüş bölgesel Avrupa oluşumları da seçenek olarak devreye girmektedir. İngiltere yeni bir dünya devleti yapılanmasına yönelirken, başarısız olan AB’nin yerini de yeni birlikteliklerin almasını doğal karşılamak gerekmektedir. Para basma yetkisi elinden alınan üye devletlerin iflas etmesinden çıkarılacak dersler doğrultusunda,
ortak para sisteminden vazgeçileceği anlaşılmaktadır .
==============================

Yazının tümünü okumak için lütfen tıklayınız : BREXIT’ten_TREXIT’e_AVRUPA_NEREYE

Kapsamlı makalenin yararlı olmasını diler, Prof Çeçen’e teşekkür ederiz.

Sevgi ve saygı ile. 19 Mayıs 2017, Ankara

Dr. Ahmet SALTIK
Ankara Üniv. Tıp Fak. – Mülkiyeliler Birliği Üyesi
www.ahmetsaltik.net     profsaltik@gmail.com