Geçtiğimiz Mart ayında bir televizyonda bir akademisyen “Bizde de şimdi okuma oranı arttıkça beni afakanlar basıyor. Ben daha çok cahil ve okumamış, tahsilsiz kesimin ferasetine güveniyorum bu ülkede” demişti. Tepkiler üstüne istifa etti ve fakat sonrasında ödül olarak YÖK denetleme kuruluna atandı.

Kitapta KDV artıran siyasi iktidarın ne yapmak istediği çok açık değil mi?
Dahası Türkiye’de vergiyi fakir-fukara veriyor. Çalışan kesim üstünde, işveren kesintileri dahil, vergi ve kesintilerin payı %37’dir. Bu oran Avrupa Birliği’nde %25’tir.

• Akaryakıtın üçte ikisi vergidir.

Gelir vergisi, şirketlerin verdiği Kurumlar Vergisi ve gayrimenkul vergilerinin, toplam vergi gelirleri içindeki payı %26’dır. Vergi gelirlerinin %74’ü zengin ve fakirin aynı oranda ödedikleri, KDV, ÖTV ve diğer tüketim vergilerinden oluşuyor. (Aşağıdaki tablo.) (AS: Dolaylı ya da Tüketim vergisi)

Bütçenin harcama kısmına gelince;

2019 Merkezî Yönetim bütçe giderleri teklifi 960.9 milyar liradır. (Aşağıdaki tablo.)

1- 2019 bütçesinde yatırımları gösteren sermaye ve sermaye transferlerin payı düşük. %6.1 olarak çok düşük kalıyor. Kamu yatırımları özel yatırımlar içinde altyapı oluşturur ve sürükleyici olur. Yatırımların bu kadar kısılması, potansiyel büyümeyi olumsuz etkiler ve işsizliğin artmasına neden olur.

2- 2019 bütçe açığı 80.6 milyar lira olarak, bütçenin % 7.8’i kadar öngörülmüştür. Bütçe açığı bazen bütçe politikası olarak kullanılabilir. Eğer durgunluk varsa, bütçe açığı talep artışı ve ekonomide canlanma yaratır.

3- 2019 bütçesinde faiz giderleri 117.3 milyar liradır. Devlet yatırım yapmak için borçlanıyorsa, borçlanmanın net katkısı olur. Ayrıca eksi reel faiz varsa, devlet tahvili ve hazine bonosu alanlar, devlete ilave gizli vergi ödemiş olurlar.

4- Bütçede katma değer yaratan ve yaratmayan harcamalar var. Personel harcamaları, mal ve hizmet alımları, yatırımlar, katma değer yaratır. Buna karşılık 960.9 milyar lira olan 2019 bütçesinin %40.8’ini cari transferler (391.3 milyar lira) oluşturuyor. Bu transferler içinde yalnızca tarımsal desteler, verimlilik artışı yaratır. Diğerleri katma değer yaratmaz. Bu transferler, zararları ve açıkları kapatmak ile siyasi iktidarın yardımlar dediği ve aslında seçimler için dağıttığı transferlerden oluşur.

2019 bütçesinin beşte ikisinden fazlasını oluşturan cari transferlerin kaleminin bu kadar yüksek olması, bütçe kaynaklarının siyasi amaçla kullanılması ve çarçur edilmesi demektir. Bu haliyle 2019 bütçesinin ekonomik istikrarı bozucu etkisi daha yüksek olacaktır.