Prof. Dr. Halil ÇİVİ
İnönü Üniv. İİBF Eski Dekanı
Halk ozanı

Vatandaşlar, “Hocam İslam ülkeleri neden geri kaldılar, çok kısa olarak anlatabilir misiniz?” diye soruyorlar.

Bu konu tarihsel ve bilimsel olarak çok tartışılmıştır. Ancak bunun iki ana nedeni dinsel – bilimsel cehalet ve çoğu zaman da çıkarcı siyasal saltanattır.Bu saltanat ve cehaleti besleyen şirk ve fitne kavramlarının ters yüz edilerek kötüye kullanılmasıdır.

A- ŞİRK, Tanrının varlığı ve birliğine ortak koşmaktır. İslam düşünce dünyasında şirk kavramı çok dar bir yelpazede kullanılır. Hatta kimi İslam mezhep, tarikat ve cemaatları bile birbirini Tanrıya şirk koşmak ve kâfir olmakla suçlayabilirler. Bu nedenle de, İslam ülkelerinde mezhep, tarikat cemaat kavgaları hiç bitmez

Halbuki daha geniş spektrumlu (yelpazeli) bir görüşe göre Kelime-i Şahadet, hatta ehli kitap oldukları için Kelime-i Tevhid getirenler, yani Tanrının varlığı, birliği ve peygamberlerine inanan hiç kimseye kafir (dinden çıkmış) denemez.

Kanımca, dinlere ve Tevhit inancına, nakille değil, özgür akıl ve bilimle ulaşmak daha doğru ve daha kalıcı bir yoldur. Akılcı anlayış ile nakilci (aktarıcı) zihniyet çoğu yerde örtüşmez. Akılcı zihniyet, akla ve bilime dayalı özgür eğitimle kazanılır. Eleştiriye açıktır. Nakilci zihniyet ise telkin, ezber ve ön kabulle beslenir. Eleştiriye kapalıdır.

B- FİTNE ise, doğru giden bir gidişi ya da düzeni bozmak için kötü niyetli, bozucu yalan, iftira ve eylemleri kapsar. Tersine, yanlış, kötü ve adaletsiz tutum ve davranışlar için düzeltici ve yol gösterici eleştiriler yapmanın fitne ile bir ilişkisi olamaz. Saltanat ve iktidarların her türlü ferman, eylem ve tutumlarını eleştiri dışı ve ilahi (tanrısal) bir buyruk gibi algılamak kökten yanlıştır. Akla ve insanın öz varlığına, bilincine aykırıdır.

1- Tarihsel olarak radikal (köktenci) kimi İslam uleması; özgürlükçü, akılcı ve bilimsel düşünceyi ŞİRK, TANRININ VARLIĞI ve BİRLİĞİNE İTİRAZ ve SALDIRI olarak kabul etmişlerdir. Bu nedenle de, İslam dünyasında, din merkezli bir evren anlayışının, dünya ve doğa düşüncesinin dışına çıkılamamıştır. Birey, aile, toplum ve devlet yaşamı din kaynaklı, dogmatik ve eleştirilemez bir düşünce örgüsü ile biçimlenegelmiştir. Özgür akıl, deneysel ve bilimsel anlayış sapkın kabul edilmiştir. İbni Rüşt, İbni Sina vb. özgürlükçü İslam filozofları (düşünürleri) kâfir ilan edilmiş ve eserleri (yapıtları) yakılmıştır…

• İslam ülkelerindeki her türlü geri kalmışlığın ana nedeni; 
• Özgür aklı ve deneysel bilimi yeterince anlayamamak ve doğru kullanamamaktır.

Halbuki akıl ve bilimdeki düşünce arayışları ve felsefi (düşünsel) çabaların eğitimle
açığa çıkmasıdır. Doğuştan vardır, eğitimle geliştirilebilir. Dinli, dinsiz herkeste vardır.

2- İslam devletlerinde siyasal olarak saltanat sahiplerinin, yani iktidarda olan Emirlerin, Sultanların, Hakanların, Padişahların ya da Kralların hatalarını, eksiklerini, adaletsizliklerini, ahlaksızlıklarını, sömürülerini, keyfiliklerini, yolsuzluklarını ve zalimliklerini eleştirmek çoğu kez FİTNE OLARAK KABUL EDİLMİŞTİR.
Siyasal iktidar ve saltanat kurumu hep eleştiriye kapalı kalmıştır.

İslam ülkelerindeki siyasal iktidar ve saltanat kurumunun eleştirilemez kalma kültürü günümüzde de sürmektedir.

Örneğin bağnaz ve dar kafalı kimi İslam ulemasına (Din bilginlerine) göre, Hz. Muhammed’in torunu Hz. Hüseyin’in Kerbela’da peygamber soyundan olanlarla birlikte vahşice katledilmesi, Emevi saltanatına, Yezid’e isyan ettiği için bir FİTNECİdir (!). Hüseyin halifeye isyan etmiş ve cezasını çekmiştir(!).

Bu vb. düşüncelerin arkasında da etkin ve siyasal iktidarla iş ve çıkar birliği yapan kimi çıkarcı ulema vardır. Böylece devlet ve dolayısıyla devleti yöneten iktidar sahipleri bu saltanat işbirlikçisi ulema tarafından kutsallaştırılmış, dokunulmaz konuma getirilmiştir. Fitneciler(!) hain ve katli vacip (uygun, gerekli) görülmüştür. Akıl, bilim, felsefe ve özgür düşünce hep devre dışı bırakılmıştır.

Halbuki iyi anlaşılmış ve doğru yapılandırılmış çoğulcu bir demokrasi fitne değil halkın benimsediği en uygun yönetim, üretim ve paylaşım modelini seçebilme fırsatıdır. Kendi iradesine (istencine) ve geleceğine özgürce sahip çıkma çabasıdır.

Kıssadan hisse (özce) :

Birçok dinsel ve ideolojik kavram çoğu zaman yansız ve çift etkilidir. İyiye de, kötüye de, doğruya da, yanlışa da kullanılabilir. Örneğin mutfaktaki bıçak işlevsel olarak yansızdır. Bıçakla ekmek, soğan, sebze… doğrayabilir ya da işlevinin dışında kötüye kullanarak insan yaralayabilir ya da öldürebilirsiniz.

Dinsel öğretiler ve kavramlar da böyledir.

Bu satırların (dizelerin) yazarına göre, İslam toplumlarının zihniyet dünyasında, tarihsel olarak,
“şirk” ve ” fitne” kavramlar, çoğu ulema ve saltanat sahipleri nezdinde (katında), çıkar amaçlı olarak genellikle kötüye kullanılmıştır. Bu vb. hatalı tutum ve davranışlar Müslüman halkların, akıl, bilim, eleştirel ve özgür düşüncelerle buluşup donanmasına engel olmuştur. Müslüman halklar salt Tanrının değil, siyasal iktidar sahibi sultan ve padişahların kulları olmayı sürdürmüşlerdir. Çoğu İslam ülkelerinde, akılcı ve özgürce düşünmek ŞİRK, siyasal iktidar ve saltanat sahiplerinin yanlış, haksız, adaletsiz ve zalimce davranışlarını eleştirme, FİTNE kabul edilmiş ve en ağır biçimde cezalandırılmıştır.

Bu durumun tek istisnası (ayrığı) M. Kemal Atatürk‘ün bin bir özenle ve çağlar aşan bir yetkinlikle kurmuş olduğu demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti’dir.

• Cumhuriyetin kuruluşu aynı zamanda büyük bir ZİHNİYET (ANLAYIŞ) DEVRİMİDİR.

Feodal, dogmatİk, din odaklI tarım toplumundan akıl, bilim, özgürlük, çalışma, teknoloji ve üretim odaklı sanayi toplumuna dönüşme çabasıdır.

Günümüzdeki siyasal iktidarın sata sata bitiremediği onca sanayi kuruluşları, bu devrimci zihniyetin (anlayışın) somut üretken tesisleri (kuruluşları) ve ürünleridir.

M. Kemal Atatürk’ün Cumhuriyet ve Devrimler paradigması, din karşıtlığı değildir.
Din ve devleti kavga ettirmek hiç değildir.
Devletin dine, dinin devlete karışmamasıdır.
Dini devlet ve saltanat sahiplerinin, devleti de dinbazlar ve din bezirganlarının vesayetinden kurtarmaktır.

Türk Vatandaşı Naci BEŞTEPE

BAKAN

Menzil’ci Sağlık Bakanı gitti, Ensar’cı geldi.

Çevre Bakanı gitti, rantçıların hamisi,
İliç faciasının pompacısı geldi.

Seç seç al, kesmece bunlar…

BİRİNCİ

TÜİK’in enflasyon hesaplamada kullandığı rakamlara göre uzman doktor muayenesi 33.69 TL imiş.

Bu denli çabalamaya karşın enflasyonda Avrupa birinciliği ve dünya üçüncülüğünü kaptırmadık…

AKIM

Milli Savunma Üniversitesi Rektörü Erhan Afyoncu, Avusturya galibiyeti sonrası,
‘’Viyana 341 yıl sonra düştü’’ paylaşımı yaptı.

Akıyla ..kunu karıştırma uzmanı bu a-salakları nerden bulurlar…

BOZKURT

Avusturya maçının kahramanı futbolcumuz Merih bozkurt işareti (MHP‘nin değil Türklerin simgesi) yaptığı için UEFA iki maç yasaklama (men) cezası verdi.

“Gay” işareti yapsa, turnuvanın en iyisi seçilmeye aday olurdu…

ÇEDES

Mersin’de veli izin belgesi olmadığı için öğrencileri ÇEDES eğitimine göndermeyen iki öğretmen “dini eğitimi engelledikleri” gerekçesiyle soruşturmaya alındı.

Dini eğitim bakanlığının dinci çabaları…

TUVALET

Tasarruf tedbirleri yayımlayan Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın tuvalet tadilatı (düzeltimi) için
24 milyarlık (AS: milyon TL’lik olacak) ihale yapıldı.

İçine ..ıçtılar…

GÖTÜRÜŞ

Turhan Çömez, görevden alınan Sağlık Bakanı Koca’ya trilyonluk arazi verildiğini açıkladı.

Bununki gidiş değil götürüş…

Haziran ayında, laiklik ihlalleri başta eğitim olmak üzere birçok alanda siyasi iktidar tarafından daha da saldırgan ve sistematik bir biçimde artarak sürdürülmüştür. Bu süreç eğitim, hukuk ve toplumsal yaşam gibi çok temel başlıklarda büyük tehlikelere işaret etmektedir.

Milli Eğitim Bakanlığı’nın ÇEDES projesi kapsamında, Haziran ayı boyunca laiklik ihlalleri artarak devam etmiştir. Türkiye çapında bütün eğitim kademelerinde Diyanet İşleri Başkanlığı ile tarikat ve cemaat uzantısı derneklerin MEB ve Gençlik ve Spor Bakanlığı’yla ortak programlarında çocuklar ve gençler mezuniyet törenleri adı altında laiklik karşıtı, gerici uygulamalara maruz bırakılmıştır. Yine mezuniyet törenlerinde Anayasa ve evrensel ilkeler çiğnenmiştir. Laik ve bilimsel eğitim karşıtı “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli” üst başlığıyla onaylanan “yeni müfredat”la birlikte laik eğitim uygulamasını ortadan kaldıracak, öğretmenlik mesleğini itibarsızlaştıracak ve eğitim emekçilerinin hak gaspı anlamına gelen Öğretmenlik Meslek Kanunu (ÖMK) dayatması bütünlüklü bir karşı devrim sürecinin gelecek kuşaklar için ne anlama geldiğini ortaya koymaktadır.

“Yeni Anayasa” başlığında siyasi iktidarın girişimleri devam ederken Haziran ayında Anayasa ve yasalara aykırı, laiklik karşıtı yargı kararları ile birlikte laik hukukun temeli ve kadın haklarının hukuki güvencesi olan Medeni Kanunu hiçe sayan 9. Yargı Paketi TBMM Başkanlığı’na sunulmuştur.  Kadınların yurttaşlık hakkının gasp edildiği 9. Yargı Paketi, Mayıs ayında yayınlanan “Ailenin Korunması ve Güçlendirilmesi Vizyon Belgesi ve Eylem Planı”yla birlikte düşünüldüğünde karşı devrimin toplumsal alanda öncelikle kadınları hedef aldığı açıkça görülmektedir.

Bu ana başlıkların yanı sıra, raporda bir kez daha ortaya çıkan, önceki aylarda olduğu gibi, Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB) ile tarikat ve cemaat yapılanmalarının artan gücüdür. Raporun ilgili bölümlerindeki veriler, başta eğitim ve toplumsal yaşam olmak üzere etkisi artan DİB ile söz konusu gerici yapılanmaların siyasi ve mali güçlerindeki büyümeyi göstermektedir.

Haziran ayında Diyarbakır’da, İstanbul’da, İzmir’de, Kocaeli’de ve ülkemizin birçok yerinde laik yaşamı hedef alan saldırı girişimleri ve uygulamalar yurttaşlık haklarının güvencesi olan Anayasa ve laik Cumhuriyeti hedef alan karşı devrimci güçlerin bütünlüklü hamlelerine karşı bütünlüklü ve örgütlü bir toplumsal-siyasal yanıt üretilmesi ihtiyacına işaret etmektedir.

Haziran ayı raporumuzda yer alan verilere bakıldığında, siyasi iktidarın karşı devrim sürecinde yürüttüğü saldırıların birçok alanı kapsayan planlı ve bütünlüklü bir biçimde vites büyüttüğü açıkça görülmektedir. Rapordaki veriler değerlendirildiğinde bu süreçte düzen siyasetindeki diğer bileşenlerin bu saldırılar karşısında etkisiz kalarak siyasi iktidarın hareket alanını genişlettiği gözlemlenmektedir.

Laiklik Meclisi İzleme Merkezi olarak bu gündemlerden ulaşabildiklerimizin ayrıntılı dökümleri 154 kapsamlı başlıkta aşağıdaki Haziran 2024 Laiklik İhlalleri Raporu’nda yer almaktadır.

Raporun PDF biçimi : Haziran 2024 İHLALLERİ RAPORU

Laiklik Meclisi İzleme Merkezi
10.07.2024
https://laiklikmeclisi.org/
+90 533 046 82 71
info@laiklikmeclisi.org

Cumhuriyetimizin 100. yılını geride bıraktığımız bugünlerde,
toplumumuz kısır ve tehlikeli bir tartışmanın içine çekilmek istenmektedir.

Bu tartışma adeta dine rağmen din, İslam’a rağmen İslam denilebilecek düzeyde
bir cahilliği içeren şeriat tartışmasıdır.

Arap dilinde pek çok anlama sahip olan şeriat sözcüğü,
terminolojik açıdan dilimizdeki hukuk sözcüğünün karşılığıdır.

Gerek dinsel inanışları referans (kaynak) alan,
gerekse laik ve seküler dünya görüşüne dayanan yasalar,
Arap dilinde şeriat sözcüğü ile ifade edilir.

Bu nedenle,
şeriatı din ve İslam’la özdeş bir kavram olarak yansıtmaya çalışmak gerçeğe aykırıdır.

İslam şeriatı denilen kavram, İslam’ın kendisi demek değildir.

Zira şeriat kurallarının çok azının kaynağı Kur’an ayetleridir.

O ayetlerin de çoğu dönemsel olup esbab-ı nüzul (AS: indirilme gerekçesi) çerçevesinde anlaşılması ve yorumlanması gereken hükümleri içermektedir.

İslam tarihinde bütünsel ve tek yapı halinde bir şeriat anlayışından söz edilemez.

Gerek fıkhî (İslam hukuku) gerekse ona zemin oluşturan itikadi meselelere (inanç sorunlarına) ilişkin onlarca şeriat yorumu ve uygulaması söz konusudur.

Bu yorum ve uygulamalar, sahabilerin farklı görüşlerinden,
sıhhati tartışmalı kimi hadislerden,
İslam bilginlerinin kimi aklî çıkarımlarından neşet eden (doğan)
ve pek çok bakımdan birbiriyle çelişen içtihadî hükümleri (İslam hukukuna dayalı yorumlar) yansıtmaktadır.

Hangi şeriat ekolü söz konusu olursa olsun, içerdiği kurallar açısından
hiçbirinin günümüz toplumsal yaşamına ve insan gereksinimlerine,
temel hak ve özgürlüklerine, dahası çağdaş hukuksal sorunlara
yanıt verebilecek bir yapıda olmadığı açıktır.

Böyleyken, insanlığın ve Müslümanların geçirdiği hukuksal evrimi dikkate almayan
şeriat istemlerine itibar etmek olanaklı değildir.

Birey kimliği, kadın-erkek eşitliği, iktisadî ilişkiler, suç ve ceza kavramı, aile hukuku,
siyasal sistem ve bilimsel çalışmalar açısından şeriat hukuku,
dönemin Arap toplumunda değişim ve dönüşüme öncülük eden ilk uygulamaları içerse de, günümüzde uygulanabilirliği söz konusu olmayan kurallar yığını olarak,
ancak akademide hukuk tarihi dersleri için bir anlama sahip olabilir.

• Başka bir deyişle, şeriat kurallarının güncel yaşamda insan onuruna yakışır
  bir karşılığı yoktur.

Çok eşliliği,
kölelik kurumunu,
çocuk yaşta evliliği,
haremlik-selamlık uygulamasını,
haklar bakımından kadınların ikincilliğini,
mürtedin idamını ve tekfirciliği içermesi,
iktisadî tezler bağlamında da günümüzün girift ekonomik ilişkilerini karşılayamayacak denli basit oluşu,
siyasal sistem açısından ise otoriter ve totaliter bir rejimi öngörmesi,
şeriatı kabul edilebilir olmaktan uzaklaştırmakta ve olanaksız kılmaktadır. 

• İslam dini, inanç, ibadet ve ahlak esasları olarak şeriattan kesinlikle ayrıdır.

Şeriat uygulanamaz olsa da İslam dini, iman esaslarıyla, uygulama olarak da
namaz, oruç, hac, zekât vb. ibadetleriyle,
ahlaksal açıdan ise helal – haram anlayışıyla yüzyıllardır yaşanan
ve bundan sonra da daima yaşanacak olan son ilahi dindir.

İslam azizdir ve şeriatla kısıtlanamayacak denli değerlidir.

Büyük İslam bilgini Ebu Hanife’nin de dediği gibi din,
Hz. Âdem’den beri gelen tevhid inancıdır ve asla değişmez.
Ama şeriat değişir.
Nitekim tarih boyu her ümmet için ayrı bir şeriat söz konusu olmuştur.

Osmanlı’nın Mecelle’sinde de belirtildiği üzere; “ezmanın tegayyürü ile ahkamın tebeddülü
(zamanın değişimi ile hükümlerin de değişmesi) inkar olunamaz.” 

Ancak bu durum elbette ki din için söz konusu değildir.
Din, sabittir ve tersi düşünülemez.

Bu gerçekler ışığında ilahiyatçılar olarak bizler,
bütün halkımızı, aziz dinimiz İslam’ı yaşarken
aynı zamanda büyük Atatürk’ün ve şehitlerimizin emaneti olan;
laik, demokratik Türkiye Cumhuriyeti devletimize sahip çıkmaya davet ediyoruz.

Unutulmamalıdır ki;
Laiklik dinin doğru ve özgürce yaşanabilmesi için de yaşamsal önem taşımaktadır.
Devletin dini ancak adalettir anlayışıyla,
her türlü dinsel ve mezhepsel ayrıma karşı
ulusal birlik ve bütünlüğümüzü korumalı ve güçlendirmeliyiz.

Kamuoyuna saygıyla duyururuz. 24 Haziran 2024

İMZACILAR (Metin Cemil Kılıç tarafından kaleme alınmıştır)

1. Cemil KILIÇ (İlahiyatçı Yazar)
2. Şahin FİLİZ (İlahiyatçı Prof. Dr.)
3. Mustafa ÖZTÜRK (İlahiyatçı Prof. Dr.)
4. İsrafil BALCI (İlahiyatçı Prof. Dr.)
5. Hatice Doğan (İlahiyatçı Dr.)
6. Hakkı Yılmaz (İlahiyatçı Yazar)
7. Hıdır Temel (Din Bilimleri Dr.)
8. İdris ŞAHİN (İlahiyatçı)
9. Yaşar KOÇER (İlahiyatçı)
10. Fikret EROĞLU (İlahiyatçı)
11. Halis DİNÇER (İlahiyatçı)
12. Emine YÜCEL (İlahiyatçı)
13. Mehmet GÖL (İlahiyatçı)
14. Mustafa Sağer (İlahiyatçı)