Siyaset 19.12.2024, BİRGÜN
- “Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı, maliye politikasının sosyal amacıdır.” (md.73/2).
- Kamu idarelerinin ve kamu iktisadi teşebbüsleri dışındaki kamu tüzel kişilerinin harcamaları yıllık bütçelerle yapılır.” (md.161/1)
- “Devlet, sosyal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen görevlerini, bu görevlerin amaçlarına uygun öncelikleri gözeterek mali kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getirir.” (md.65)
Sonra, Devletin temeli üzerine üç alıntı:
- “Türkiye Cumhuriyeti toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde,
insan haklarına saygılı, … demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir.” (md.2) - “Devletin temel amaç ve görevleri, … kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya… çalışmaktır.” (md.5)
- “Kimseye işkence ve eziyet yapılamaz;
kimse insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamaz.” (md.17/3)
Nihayet hak arama özgürlüğü, adil yargı ve etkili başvuru yolu:
- –Hak arama özgürlüğü ve adil yargılanma hakkı (md.36).
- –Anayasa ile tanınmış hak ve özgürlükleri ihlal edilen herkesin, yetkili makama geciktirilmeden başvurma olanağının sağlanmasını isteme hakkı (md.40).
Avukatlar, herkes için tanınmış olan bu hak ve özgürlüklerin neresinde?
Sav + savunma + hüküm sacayağının ana halkası olan avukatlar, alıntılanan anayasal güvence, yasak ve yükümlülüklerin çifte muhatabı.
Şöyle ki: Bütçe yükümlüsünün haklarını korumakla yükümlü, ama kendisi de bütçe ödevlisi. Hukuk devletinde gerçekleşebilen adil yargılanma hakkı bileşeni ve insan haysiyetinin bekçisi olarak ‘savunma haysiyeti’nin öznesi; sosyal hukuk devleti gereklerinin takipçisi, ama kendisi de, ‘avukat haysiyeti ile bağdaşır asgari yaşam standardı’ öznesi…
Avukatın, anayasal hükümler karşısındaki görev, sorumluluk, yükümlülük ve haklarına ilişkin bu çifte konumu uzatılabilir.
Barolar, savunma mesleğinin kamu kurumu niteliğindeki örgütü olup, bütçe hakkı özneleri arasında yer alır. HSK’den farkı bağımsız, demokratik ve özerk olmaları. Bir örnek: Aylık alan savcı ve yargıç adayları karşısında avukat stajyerleri, neden ‘sav + savunma + hüküm’ diyalektiğinin potansiyel adayı olarak görülmüyor?
Bu bakımdan, ‘Bağımsız ve özgür avukatın olmadığı ülkede adalet de yoktur’ ilkesi
(Avukatlık Mesleğini Koruma Üzerine Avrupa Sözleşmesi tasarısı), anılmaya değer.
Denebilir ki; derin avukat yoksulluğu, toplumun ve ülkenin yoksullaşmasının sonucu olduğundan, soruna daha genel bir gözle bakıldığında, 2017 kurgusu ve onun fiili ayrıcalık sağladığı resmi kuruluş harcamaları masaya yatırılmadan, ‘avukatların bütçe payı’ talebi, orman yerine çalı-çırpı ile uğraşmak anlamına gelir. Örneğin dünya İslam Misyonerliğine soyunan ve bütçe harcamalarında sınır tanımayan DİB veya PBDBY bekası için ideolojik aygıta dönüştürülen CİB,
– mahkemede adalet,
– toplumda adalet ve
– çevrede adalet bütçelerinin baş çalıcıları(…)
Konumuz, CMK avukatlarının maruz kaldıkları adaletsizlikler. CMK avukatı, Ceza Muhakemesi Yasası kapsamında şüpheli, sanık veya mağdurun haklarını korumakla görevli. Müvekkili iyi tanımak ve bilgilendirmek, savcılık ve mahkeme ile etkili iletişim kurmak ve delilleri (kanıtları) iyi değerlendirmek, öncelikli görevleri. Daha genel olarak CMK avukatı, adil yargılanma hakkı gereklerinin yerine getirilmesini titizlikle izlemeli ve istemeli:
– Savunma hakkı,
– suçsuzluk karinesi,
– hukuki araçların eşitliği ilkesi,
– çabukluk ve saydamlık ilkesi,
– gerekçeli karar hakkı ve bunu uygulama yükümlülüğü…
Bütün bu görev ve sorumluluk yükümlüsü olan savunmanlar, avukat haysiyeti ile bağdaşmayan muameleden, avukat haysiyetini zedeleyen yaşam koşullarına uzanan ihlaller zinciri ile karşı karşıya bulunduğundan, CMK kapsamında zorunlu müdafilik yapan avukatların anayasal haklarının sürekli ve sistematik ihlaline neden olan uygulamalara son verilmesi amacıyla, Türkiye Barolarınca, Barolar Birliği eşgüdümünde yürütülen imza kampanyası pek değerli. Yol ve yöntem olarak da, İstanbul Barosu sloganı ile örtüşmekte:
- Fikir / dayanışma / eylem!
- Şimdi, niceliksel gücü niteliğe dönüştürmek için eylem zamanı…
Yazarın Son Yazıları