Türkiye’de COVID 19 Mücadelesinin Kazandırdıkları
14 Kural / 14 Kazanım
- Sağlık hizmetlerinin bir devlet konusu olduğu ve sektörler arası işbirliğinin önemi kavrandı.
- Bilim ve bilim insanları siyaseti etkilemeye başladı. Sağlıkçılar bunun öncülüğünü yaptı.
- Kanıta dayalı karar verme ilkesi için güzel örnekler verildi; bilimsel verilerin paylaşılmasının değeri kanıtlandı.
- Salgınların denetiminde erken davranmanın, hazırlıklı olmanın ve hızlı karar vermenin önemi kavrandı.
- “Tek Tıp – Tek Sağlık” (tıp – veterinerlik – çevre konularının tek çatı altında ele alınması) kavramının önemi anlaşıldı.
- Halkın sağlığı söz konusu olduğunda öbür işlerin (ekonomi, turizm vb.) teferruat olduğu anlaşıldı (önce sağlık; her şeyin başı sağlık!)
- “Her sektörde sağlık”, yani her sektörün alacağı her kararda halkın sağlığına zarar verebilecek işlerden / projelerden kaçınmaları gerektiği ilkesi gündeme geldi.
- Koruyucu hekimliğin değeri bir kez daha anlaşıldı.
- Bulaşıcı hastalıklar, salgınlar, pandemi, hastalık etkenleri, bulaşma yolları, kuluçka süresi, bağışıklık, aşı, toplum (kitle) bağışıklığı, erken tanı, temaslı muayenesi, kişisel koruyucular, sosyal mesafe, karantina, izolasyon gibi “sağlık okuryazarlığı” konularında yoğun halk eğitimi yapıldı.
- Kişisel hijyenin ve özellikle el yıkamanın (en az 20 saniye) önemi konusunda yoğun bir halk eğitimi yapıldı.
- Aşı ve ilaç geliştirilmesi konularının önemi tartışıldı, böylece aşı reddi ile mücadele konusunda önemli yararlar elde edildi.
- Son yıllarda zedelenmiş olan “hekimlik prestiji” iade edildi ve sağlık personeline güven arttı.
- Sanayi tesislerinin çalışmaları durdurulduğu ya da yavaşlatıldığı için özellikle Çin’de ve İtalya’da hava kirliliği azaldı, hava kirliliği ile sanayi bacalarının ilişkisi gözler önüne serildi.
- Dünyanın ne denli küçük bir gezegen olduğu bir kez daha kanıtlandı; sağlıkta ülkeler arası dayanışmanın önemi anlaşıldı.
17 Mart 2020, İstanbul
Prof. Dr. Zafer Öztek
Maltepe Üniv. Tıp Fak. Halk Sağlığı Anabilim Dalı