Son NATO doruğunda Amerikan emperyalizminin Türkiye’ye yeni bir görev  verdiği, Tayyip Erdoğan’ın da bu görevi kabul etmeye hazır olduğu anlaşıldı. Türkiye, Kabil Havaalanı‘nın koruyacak ve işletecekmiş. Türkiye, ABD ve müttefikleri ile birlikte zaten Afganistan‘daydı. Yeni durum şudur: Afganistan’da Taliban kuvvetleri karşısında yenilgiye uğrayan Amerika’nın başını çektiği koalisyon yenildi. Askerleri çok kayıp verdi. Afganistan serüveni ABD’ye pahalıya patladı. İşbirlikçi ve yolsuzluklara batmış Afganistan diktatörlüğünü ayakta tutmanın imkânsızlığı da anlaşıldı. Trump yönetiminin bu ülkeden çekilme kararını Biden yönetimi de uygun görüyor. Şu koşulla ki; geride artçı bir kuvvet bırakılacak. İşte bu artçı kuvvet, Türkiye askeri olacak. Çünkü Batılı ülkelerin uçakları buraya gidip gelmeye devam edecek ve Türkiye onların güvenliğini sağlayacak…

Amerikan gölgesinde genişleme 

AKP iktidarı döneminde yaşanan dış politikaya gerçekleri ışığında bakıldığında Hükümetin böyle bir görevi kabul etmesinin iki nedeni olduğu görülüyor. Birincisi Erdoğan iktidarı zaten başka ülkeler üzerinde nüfuz kullanma politikası güdüyor. Türkiye’nin topraklarını genişletme de içinde olmak üzere başka ülkelere tırnak atıyor. Oralarda üsler kuruyor.  İkincisi, Amerika ve Rusya karşısında bir bocalama devresinden sonra hükümet, Amerika ve NATO’nun başını çektiği Batı emperyalizmi ile bozulan ilişkileri onarmaya çalışıyor. Erdoğan’ı ikinci Atatürk diye göstermeye çalışan ve O’nu bütün gücüyle destekleyen eski solcuları hayal kırıklığına uğratma pahasına. Afganistan görevi, emperyalist cephe ile hasarları onarmanın da bir çaresi olarak görülüyor. Bunun NATO’ya girmek için 1950’de Kore’ye asker göndermekten bir farkı yok. O zaman NATO’ya girilecekti, şimdi ise NATO’ya adeta yeniden bağlanılacak. 

Bir taşla iki kuş!..

Taliban yönetimi haklı olarak Afganistan’da hiçbir yabancı askerî güç istemiyor. Ülkede denetimi çoktan yitirmiş olan Amerikan kuklası Afgan yönetimi istedi diye bu ülkeye kuvvet göndermenin doğuracağı sonuçları, Türkiye’nin tehlikeli sulara dalma sonucunu doğurabileceğinden, hükümet yanına Pakistan ve Macaristan gibi iki ortak almak istiyor. Pakistan’ı almak isteyişini anlamak kolay da Macaristan nerden çıktı, bilmiyoruz. Hacı hacıyı Mekke’de bulurmuş. Erdoğan’la Orban’ın Kâbil’de buluşmasının da uluslararası bir nedeni olmalı. 

Eşbaşkanlığa geri dönüş

Dünyanın jandarmalığını üstlenmekten vazgeçmeyen ABD, hâkim olmak istediği yerlerde bu iş için taşeron kullanıyor. Büyük Ortadoğu ve Kuzey Afrika Eş Başkanlığı Projesi de Ortadoğu’da ve Kuzey Afrika’da yapılacak böyle bir taşeronluktu. Palazlanan yeni tipte Türk burjuvazisi, klasik Osmanlılığın dinciliği yanında, genişleme politikasını da yürürlüğe koyabileceğine karar verince, Batılı müttefiklerini aradan çıkarmak istedi. Bu gelişmeye kimi yazılarımızda “Türkiye alt emperyalist bir ülke mi oldu?“ diye sorarak işaret etmiştik. Suriye’de rejimi yıkarak Batı yanlısı bir rejimi iktidara getirme çabasında Amerika ile birlikte hareket eden Türkiye ve ABD arasına sonradan kara kediler girmesinin nedeni budur. Suriye’de petrol kaynaklarına tek başına egemen olmak isteyen, bu ülkenin tümünü Rus etkisine bırakmak istemeyen ABD, Türkiye yönetimi ile ters düştü. Sonuçta Türk Hükümeti, Suriye’de yaratılan fiili durumu kabul etmiş görünüyor. Zaten ABD’yi Suriye’den çıkaracak bir gücü de kendisinde göremiyor.

Zararın neresinden dönülse kârdır anlayışı ile hareket ediyor. Emperyalistlerin Afganistan’da olduğu gibi kendisine sunacağı başka olanaklardan yararlanma yoluna giderek bir uzlaşma yoluna gitmek istediğini belli ediyor. Sınır ötesi harekâtlar ve bunların bir kesiminin kalıcı duruma gelmesi karşısında “Ne işimiz var Suriye’de, Irak’ta diye sorup duruyorduk. Meğer daha başka ülkelerde de işimiz varmış!

Afganistan’a uygarlık mı götürülecek?  

Bugünkü Afganistan’a egemen Taliban yönetimi, Batı uygarlığının yarattığı modern değerlere düşman, bizdeki yaygın ifade ile gerici bir güç. Geçmişte NATO’nun verdiği görevle Afganistan’da bulunmayı savunan Atatürkçüler vardı. Türkiye, bu ülkede nefes alamayan modern insanları koruyacak, Afganistan’a uygarlık götürecekti. Bunun olanaklı olmadığı anlaşılmış olmalıdır. 27 Aralık 1979’da Afganistan’ı yüz bin kişilik ordusuyla resmen işgal eden Sovyetler Birliği de bunu başaramadı. Hatta Sovyet işgalinin Afganistan’da muhafazakârlığı artırdığı görüldü. 

Bir ülkenin işgal güçleri başka bir ülkeye uygarlık götürebilir mi? Belki uzun erimde kimi kurumlarını yerleştirebilir ve yaşam biçimlerini değiştirebilir ama bunun için İngiltere’nin Hindistan’da 300 yıl sömürge yönetimi olarak kalması gibi bir sürece gerek vardır. Kaldı ki Türkiye’de gitgide İslami bir rejime yönelen AKP yönetiminin Afganistan’a veya başka bir ülkeye gericilikten başka götüreceği bir şey var mıdır? Afganistan’da bu görevi Taliban zaten yapmaktadır. Bir an için yalnız Kabil Havaalanını değil bütün Afganistan’ı AKP hükümetinin yönettiğini varsayalım. Afganlıların  (AS: Afganların) bundan nasibi inşaat faaliyetlerinin yanında daha çok Kur’an Kursu, daha çok İmam Hatip, elinde kılıçla mindere çıkan sarıklı din adamları, kaynakların dinci vakıflara peş keş çekilmesi, Afganistan’ın doğal kaynaklarının özelleştirilip yabancı şirketlere aktarılması, mafya, yolsuzluk ve yasaklardan başka ne olabilir?

• Türkiye’den Afganistan’a taşınacak olan Türk toplumunun modern yüzü değildir, yasakçı bir yönetim anlayışı ve geri bir yaşam biçimidir. 

Bağımsız ve onurlu bir politika gütmek isteyecek Türkiye’nin yapması gereken, Afganistan’a ve başka ülkelere işgal askeri göndermek değil; yabancı ülkelerdeki bütün askerlerini geri çekmek, içeride de barış ve demokrasiyi temel alarak herkese rahat bir nefes aldıracak ortamı yaratmaktır. İktidara gelmeyi bekleyen bugünkü muhalefet de bunu yapamazsa Türkiye Amerika ve Rusya gibi emperyalist ülkelerin at oynattığı bir ülke olmaktan kurtulamaz.

“Ne Amerika ne Rusya, tam bağımsız Türkiye” 

1960’ların, 1970’lerin olduğu ölçüde, bugün de geçerliliğini koruyor. =============================================

Kaynak Yayınları, 2002

Ancak onlar zaten İngiltere ile mücadele halindeydiler. Afgan topraklarında İngilizleri son bozguna uğratmaları, 1919 yılındadır.

3 Mart 1919’da bağımsızlıklarını ilan ettiler ve İngiltere bunu kabul etmek zorunda kaldı. Yani emperyalizme karşı ilk kurtuluş savaşını zafere ulaştıran, çok yinelendiğinin aksine Türkiye değil Afganistan’dır. Türk Kurtuluş Savaşında işgalcilerin yenilmesi nedeni nasıl Anadolu yaylasının onları barındırmayacak bir coğrafi yapıda olması ise, dağlık Afganistan da İngiliz güçlerinin rahatça hareket edeceği bir alan değildi.

Gözyaşları ile imzalanan anlaşma 

Sovyet Devriminden sonra Rusya artık Afganistan’ın dostuydu. Ankara’dan Sovyetlerle bir yardım ve dostluk anlaşması için Moskova’ya giden kurul orada Sovyetlerle anlaşma yapmaya gelen Afgan kurlu ile karşılaştı. Ankara, o sırada Moskova’nın ezilen milletlerin delegeleriyle dolup taştığını biliyor olmalı ki; Türk kuruluna, Ruslardan başka orada delegeleri bulunan başka milletlerle de anlaşma yetkisini vermişti. Böylece Kurtuluş Savaşı Ankara’sı ilk anlaşmayı, 1 Mart 1921’de Afganlarla yapmıştır. Bu dostluk ve yardım anlaşması Moskova’da iki taraf delegelerinin gözyaşlarıyla imzalanmıştır. Emperyalizm ile mücadele her iki mazlum ulusun temsilcilerine gözyaşı döktürürken, acaba NATO’nun isteğiyle Afganistan’a askerî kuvvet gönderme anlaşması imzalanırken de gözyaşı dökülebilecek midir?

Bu gözyaşı ABD ve NATO temsilcileriyle birlikte mi dökülecektir!

Nereden nereye?

Kurtuluş Savaşı yılları, Türk-Afgan ilişkileri açısından en sıcak ve dostça ilişkilerle doludur. Mustafa Kemal Paşa ve Afgan Emiri Emanullah Han arasında mektuplar gidip gelmiş, her iki taraf elçilikler açmış, elçiler büyük sevgi törenleriyle karşılanmıştır. Afganistan’ın Ankara elçiliğinin bayrağını göndere Mustafa Kemal Paşa kendi elleriyle çekmiştir. Türkiye Afganistan’a, Afgan ordusunu düzene koymak için subay ve öğretmen göndermiştir.

Ayrıca 1. Dünya Savaşı sonunda yurt dışına çıkmak zorunda kalan Cemal Paşa, Afgan emirinin askerî danışmanı olmuştur. Ne de olsa Türkiye’nin ordu teşkilatı ve geleneği Afganistan’dan ileri idi. (Enver Paşa’nın Orta Asya’ya gidip Bolşeviklerle çarpışmaya başlamasından sonra Ruslar, Cemal Paşa’nın da O’nunla işbirliği yapabileceğinden kuşkulanıp Emirlikteki görevine son verdirmişlerdir. Cemal Paşa, Türkiye’ye gelmek için Kars’ta Ankara’nın iznini beklerken, Ermeni intikamcılar tarafından Kars’ta katledilmiştir.)

Dikkat çekicidir ki Enver Paşa‘nın İngilizci siyasete dönmesi Afganlıları Türkiye’ye karşı kuşkuya düşürmüş, ne var ki Ankara’nın Enver Paşa’dan farklı bir siyaset izlediği görülerek Türkiye ile Afganistan dostluğu sürmüştür. Büyük Zafer, Afganistan’da da büyük bir sevinç yaratmış, Afganistan dağlarında ateşler yakılmıştır. Emanullah Han, Türkiye’de Atatürk dönemi reformlarını uygulamak istiyordu. 1928’de Türkiye’ye de gelerek konuk edilmiştir. Fakat bu reformlar Afganistan gibi bir ülkeye ağır gelmiş olacak ki, Emanullah Han, ertesi yıl mollaların ayaklanmasıyla ülkeden ayrılmak zorunda kalmıştır. Türkiye’de ise benzer bir darbe parça parça yapıldı ve sonuncusu 2002’de AKP’nin iktidarıyla gerçekleşti. 

Milletler kimi kez hiç umulmadık devrim ve karşı devrimlere uğrarlar. Afganistan tarihi ile Türkiye tarihi arasında bu bakımdan benzerlik vardır. Şimdi Afganistan’da yurdunu dış güçlere karşı savaşan tutucu bir topluluk (Taliban), Türkiye’de ise Türkiye koşullarında yapabileceği ölçüde gericilik peşinde ama aynı zamanda emperyalistlerle sıcak işbirliğine geri dönen bir iktidar hüküm sürüyor.

• Afganistan, hiçbir yabancı gücün bulunmadığı bağımsız bir ülke olacaktır. Modernleşmesi ise kendi iç gelişimi ile ocaktır.
• Türkiye de tam bağımsız bir ülke olacak ve bir Ortaçağ ülkesi haline sokulmaya direnerek çağdaş kimliğini koruyacaktır. 

Mustafa Kemal Paşa’nın Mart 1933’teki sözleri, günümüze de ışık tutuyor: 

• Sömürgecilik ve emperyalizm, yeryüzünden yok olacak ve yerlerine milletler arasında hiçbir renk, din ve ırk farkı gözetmeyen yeni bir uyum ve işbirliği çağı hâkim olacaktır.

AKP hükümetinin yurt dışına asker gönderme tezkerelerini kerhen de olsa destekleyen muhalefetin bu kez ilkeli bir tutum takınarak, Afganistan’a asker göndereme tezkeresini reddetmesini beklemek hakkımızdır. 

The Independentturkish (23 Haziran 2021)