Dostlar,
SGK bu yıl biraz erken verdi önceki yıl istatistiklerini.
Özeliikle meslek hastalıkları (MH) verileri 2 yıl geriden gelirdi.
SGK’nın ilgili Kurullarında hukuksal sürecin tamamlanması 2 yılı bulurdu.
Sanırız şimdi olan, “bitirilen” dosyaların sonuçlarını vermek biçiminde..
Nitekim meslek hastalığı sayısı 2012 için yalnızca 395‘tir. 2011 verisi 697’dir. Tüm zamanların rekoru ise 1208’dir (2007). Almanya’da her yıl 80 bin, ABD’de ise
400 bin dolayında yeni meslek hastalığı olgusu kayda girmektedir (insidens; prevalans havuzuna o yıl
yeni katılan!)
Temmuz 2013’te kayıtlı çalışan işçi sayısı 11,63 m olup, bilimsel yazına (literatüre) göre yıllık beklenen meslek hastalığı hızı %o 4 – 12 arasındadır (Harrington) .
Buna göre, söz konusu emekçi kitlesinden, 2011 yıl-ortası (30 Haziran) işçi sayısı
11 milyon kabul edilerek 44 – 132 bin arasında yeni meslek hastalığı olgusunun
kayda alınması gerekeceği hesaplanabilmektedir. Yasal “İşçi” statüsü dışında çalışan yaklaşık 15 milyon kayıt içi “öbür” emekçiler (memur, 657 4b, bağımsız çalışanlar vd.) dışarda tutulmuştur. Gerçekte MH’nın (ve de iş kazalarının!) öznesinin salt “yasal işçiler” olmayıp “tüm çalışanlar” olduğu tartışma dışıdır. Yine de salt yasal işçilerde 44 bin – 132 bin arasındaki yıllık “yeni” olgu beklentisi yerine “395cikle” yetinmek olası mıdır?
Buzdağı benzetmesi durumu betimlemeye (hali tasvire) olanak vermiyor sanırız. Sorunun %10’u bile değil ki su üstünde olan. Bir başka etkili benzetme bulmalı..
Belki “devede kulak” olabilir!
İş kazaları da öyle.. ILO (International Labor Organisation – Uluslararası Çalışma Örgütü) verilerine göre ölümcül (fatal) iş kazalarında dünya ortalamasının 1,5 katı ile ILO veri tabanında Hindistan ve Rusya sonrası dünyada 3., Avrupa’da ise 2. sıradayız… (yüzbinde 21!) Bu konumumuzu en az 15 yıldır istikrar ve başarı ile sürdürüyoruz (!)..
Özetle; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın (ÇSGB) öncelikle, iş sağlığı – güvenliği sorun alanının 2 temel epidemiyolojk göstergesi olan İŞ KAZALARI ve MESLEK HASTALIKLARI için yeterli – güvenilir – güncel – sürekli veri toplamayı – işlemeyi ve yaymayı sağlayacak bir yapı ve işleyişe kavuşturulması gerektiği kanısındayız. Yasalar her 2 durumun da 3-10 gün içinde Kuruma (SGK) bildirimini zorunlu kılıyor (5510 md 13 ve 14; 6331 md. 14). Özellikle 30.6.12 tarihli 6331 sayılı yeni İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası, işvereni “kusursuz sorumlulukla” yükümlüyor, kusur kabul etmeden sorumlu tutuyor.
Akla geliyor : MH sayısının 697’den 395’e inivermesi “sıkıyönetim yasası” 6331’e
tepki midir?
İlgili 2 Bakanlık (Sağlık ve Çalışma) bir ulusal kurultay toplayarak veri toplama dizgesinin (sistematiğinin) ülkede nasıl yaşama geçirilebileceğinin yollarını araması uygun olur.
Eldeki verilerin, üzgünüz ama, hiçbir Epidemiyolojik (bilimsel diyelim..) değeri yoktur!
Bu verilere dayalı hiçbir epidemiyolojik çıkarım yapılamaz.
Bu verilerle “kanıta dayalı” hizmet planlaması ve sorun / risk yönetimi olanaksızdır.
Sorunu bilimsel bir makale / rapor olarak da -bir kez daha- sunacağız..
Sevgi ve saygı ile.
27.10.13, Ankara
Dr. Ahmet Saltık
www.ahmetsaltik.net
=====================================
SGK 2012 YILI İSTATİSTİKLERİNİ AÇIKLADI
Bedri TEKİN
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
POZİTİF İŞ GÜVENLİĞİ
SGK’nın AÇIKLADIĞI RAKAMLARA GÖRE, İŞ KAZASI SONUCU ÖLÜM SAYISINDA
2011e GÖRE %56 AZALMA OLDU
2012’de TOPLAM 74.871 SİGORTALI İŞ KAZASI GEÇİRDİ
2012’de toplam 74.871 işçi kaza geçirdi, iş kazası geçirenlerin 69.090’ı (%93) erkek,
5.781’i (%7) kadın
İŞ KAZASI SAYISINDA BİR YIL ÖNCESİNE GÖRE % 8 ARTIŞ OLDU.
2011’de 69.277 iş kazası görülmüştü, dolayısı ile iş kazası sayısında bir yıl öncekine göre %8 artış gözlendi.
2012’de İŞ KAZALARINDA 744 KİŞİ YAŞAMINI YİTİRDİ
SGK tarafından açıklanan istatistiklere göre, 2012’de görülen iş kazalarında 744 işçi
yaşamını yitirdi. Yaşamını yitirenlerin 735’i erkek, 9’u kadın.
İŞ KAZASI ÖLÜMLERİNDE BİR YIL ÖNCESİNE GÖRE % 56 AZALMA OLDU
2011’de oluşan iş kazaları sonucu 1.700 kişi yaşamını yitirmişti, dolayısıyla iş kazası sonucu ölümlerde % 56 oranında azalış oldu.
SGK’nın açıkladığı rakamlar her yıl tartışmalı olmakla birlikte,
2012 yılı rakamlarının da çok tartışılacağı açık.
İŞ KAZASI SIKLIK HIZI DA, İŞ KAZASI AĞIRLIK HIZI DA AZALDI
Kayda giren iş kazalarının hem ülke içinde, hem sektör içinde, hem de dünya ülkeleri ile
karşılaştırılmasında iş kazası sıklık hızı ve iş kazası ağırlık hızı gibi hızlar kullanılmaktadır.
İş kazası sıklık hızı hesaplanırken, 2 yöntem kullanılmaktadır.
1. yöntemde, 1.000.000 çalışma saatinde meydana gelen iş kazası sayısı hesaplanmakta, 2. yöntemde her 100 kişiden kaza geçiren işçi sayısı hesaplanmaktadır.
2011’de her 1.000.000 çalışma saatinde meydana gelen iş kazası sayısı
(iş kazası sıklık hızı) 2.61, her 100 kişiden iş kazası geçiren işçi sayısı
(iş kazası sıklık hızı) 0,55 idi.
2012’de her 1.000.000 çalışma saatinde meydana gelen iş kazası sayısı (iş kazası sıklık hızı) 2.43, her 100 kişide iş kazası geçiren işçi sayısı (iş kazası sıklık hızı) 0,55 olarak gerçekleşti.
İş kazası ağırlık hızının hesaplanmasında da 2 yöntem kullanılmaktadır.
İlk yöntemde, 1.000.000 çalışma saatinde kaç iş gününün iş kazası nedeniyle yitirildiği, 2. yöntemde çalışılan her 100 saatte kaza nedeni ile kaç saat yitirildiği hesaplanmaktadır.
2011’de iş kazası 1.000.000 çalışma saatinde yitirilen iş günü sayısı (iş kazası
ağırlık hızı) 721, her 100 saatte iş kazası nedeni ile yitirilen iş saati (iş kazası ağırlık hızı) 0,58 olarak gerçekleşmişti. 2012’de iş kazası 1.000.000 çalışma saatinde yitirilen iş günü sayısı (iş kazası ağırlık hızı) 395, her 100 saatte iş kazası nedeni ile yitirilen
iş saati (iş kazası ağırlık hızı) 0,32 olarak gerçekleşti.
İŞ KAZALARI SONUCU ÖLÜM 2008 YILINDAN DA AZ
2008’de yaşanan iş kazalarında 865 işçi yaşamını yitirmişti, artış eğilimi 2011’e dek sürmüş, 2011’de iş kazası sonucu 1.700 emekçi yaşamını yitirmişti. 2011’de iş kazası sonucu yaşamını yitirenler, 2008’e göre % 87 daha çok idi.
MESLEK HASTALIKLARINDAN 1 KİŞİ YAŞAMINI YİTİRDİ
SGK istatistiklerine göre 2012 yılında meslek hastalıkları sonucu 1 kişi yaşamını yitirdi.
2011’de meslek hastalıkları sonucu 10 kişi yaşamını yitirmişti. Meslek hastalığı sonucu yaşamını yitiren işçinin “Taşıma için depolama ve destek faaliyeti işkolunda” çalışıyor
olması da, öbür sektörler konusundaki kuşkuyu daha da artırır nitelikte.
2012’de İŞ KAZALARI SONUCU 2.036, MESLEK HASTALIKLARI SONUCU
173 KİŞİ OLMAK ÜZERE TOPLAM 2.209 KİŞİ “SÜREKLİ İŞ GÖREMEZ”
DURUMA GELDİ
2012’de iş kazaları sonucu 2.036, meslek hastalıkları sonucu 173 işçi olmak üzere
toplam 2.209 emekçi “sürekli iş göremez” duruma geldi. 2011’de iş kazaları sonucu 2.093, meslek hastalıkları sonucu 123 çalışan olmak üzere toplam 2.216 işçi
“sürekli iş göremez” duruma gelmişti. Dolayısıyla toplam iş göremezlik sayısı
hemen hiç değişmezken, meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezlikte
% 50’ye yakın bir artış oluştu.
2012’de görülen iş kazaları sonucu sürekli iş göremez duruma gelenlerin 2.140’ı erkek,
69’u kadın.
İŞ KAZALARININ EN ÇOK KÖMÜR MADENCİLİĞİNDE OLMASI
GELENEĞİ BOZULDU
2012’de EN ÇOK İŞ KAZASI İNŞAAT SEKTÖRÜNDE GÖRÜLDÜ.
2012’de kayda giren iş kazlarından 9.209’’u (%12,3) inşaat sektöründe meydana gelirken, 8.828′si (%11.79) kömür madenciliğinde, 7.045’i metal ürünleri üretiminde oluştu.
2011’de meydana gelen iş kazlarından 9.217′si (%13.30) kömür madenciliğinde, 7.749′u (%11.85) inşaat sektöründe, 7.268′i metal ürünleri üretiminde, 5.272′si ana metal sanayisinde görülmüştü.
EN ÇOK ÖLÜMLÜ İŞ KAZASI YİNE İNŞAAT SEKTÖRÜNDE
ÖLÜMLÜ HER 3 İŞ KAZASINDAN 1’İ İNŞAAT SEKTÖRÜNDE!
En çok ölümlü iş kazasının inşaat sektöründe görülmesi geleneği 2012’de de sürdü,
İş kazaları sonucu yaşamın yitiren 744 kişiden 256’sı inşaat sektöründe çalışıyordu.
Yani 2012 yılında da iş kazası sonucu görülen her 3 ölümden 1’i inşaat sektöründe.
2011’de inşaat sektöründe meydana gelen iş kazaları sonucu 570 kişinin yaşamını yitirdiği göz önünde bulundurulursa, inşaat sektöründe de iş kazası sonucu ölümde 2011’e göre, % 56 azalma olduğu görülmektedir.
SGK istatistiklerine göre, iş kazası sonucu yaşamını yitirenlerden 83’ünün çalıştığı işkolu bilinmezken, ölümlü iş kazalarının 73’ü kara taşımacılığı ve boru taşımacılığında oldu.
YARATICI SANAT FAALİYETLERİNDE 2011’de İŞ KAZASI SONUCU 118 KİŞİ YAŞAMINI YİTİRMİŞTİ!
2012’de YARATICI SANAT FAALİYETLERİNDE İŞ KAZASI ile
YAŞAMINI YİTİREN YOK!
2011 yılı SGK istatistiklerini değerlendirirken; “SGK’nın 2011 istatistiklerine göre,
iş kazaları sonucu ölümün 118′i aralarında canlı tiyatro, opera, bale, müzikal, konser vb. yapımların sahneye konulması faaliyetleri, orkestra ve bandoların faaliyetleri,
bağımsız müzisyen, ses sanatçısı, konuşmacı, sunucu vb. faaliyetlerinin de yer aldığı; yaratıcı sanat etkinliklerinde ortaya çıkmış.
Hem SGK’nın hem Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın Tehlike Sınıfları Tebliği’nde Az Tehlikeli İşyeri sınıflamasında yer alan bu sektörde, 118 kişinin
iş kazası sonucu yaşamını yitirdiğine ilişkin istatistiksel veri ilginç olsa gerek.” demiştik, 2012’de söz konusu işkolunda ölümlü iş kazası yok.
Ev içi çalışanlarda yalnızca 2 iş kazasının görülmüş olması, kaza geçirenlerin 2’sinin de, erkek olması, 2012’ye ilişkin ilginç saptamalardan.
EN ÇOK İŞ KAZASI DA, ÖLÜMLÜ İŞ KAZASI DA İSTANBUL’DA GÖRÜLDÜ
SGK istatistiklerine göre, 2012’deki iş kazalarının 9.450’si İstanbul’da, 9.303’ü Bursa’da, 7.596’sı İzmir’de, 7.227’si Manisa’da, 3.081’i Ankara’da, 2.628’i Denizli’de, 1.568’i Antalya’da, 1.068’i Adana’da, meydana gelmiştir.
İş kazası sonucu ölümlerin 147’si İstanbul’da (2011’de iş kazaları sonucu İstanbul’da 302 emekçi yaşamını yitirmişti), 52’si Ankara’da, (2011’de Ankara’da görülen iş kazalarında 172 işçi yaşamını yitirmişti) 42’si İzmir’de (2011’de İzmir’de görülen iş kazaları sonucu 127 işçi yaşamını yitirmişti), 30’u Bursa’da (2011’de iş kazası sonucu 50 emekçi yaşamını yitirmişti).
ÇORUM, HAKKÂRİ, IĞDIR’DA 2012’de HİÇ İŞ KAZASI GÖRÜLMEMİŞ!?
SGK istatistiklerine göre, 2012’de Çorum, Hakkâri, Iğdır’da hiç iş kazası görülmemiş.
2011’de 205 iş kazasının meydana geldiği Çorum’da, 2012’de hiç iş kazasının görülmemesi, bilim insanlarınca incelenmeye, sonuç çıkartılmaya değer bir veri olsa gerek.
İŞ KAZASI GEÇİRENLERİN % 44’ü 25-34 YAŞ ARALIĞINDA
2012’de iş kazası geçirenlerden 16.308’i 29-34 yaş aralığında, 16.038’i 30-34
yaş diliminde idi. Dolayısıyla %44’ü 25-34 yaş aralığında idi.
İŞ KAZALARINA ÖNEMLİ BİR BÖLÜMÜ MAKİNELERİN NEDEN OLDUĞU KAZALAR
2012’de görülen iş kazalarının 13.401’i “makinelerin neden olduğu kazalar”,
11.088’i “düşen bir cismin çarpıp devirmesi”, 8.541’i “kişilerin yüksek bir yerden düşmesi”, 5.461’i “kişilerin hemzemin ortamda düşmesi” biçiminde gerçekleşti.
İŞ KAZALARINDA ZARAR EN ÇOK EL ve PARMAKLARDA OLUŞUYOR
2012’de görülen iş kazalarının 16.547’si el yaralanması ile sonuçlanırken,
12.440’ı parmak yaralanması ile sonuçlandı.
MESLEK HASTALIKLARININ %62’si SİLİKOZ!
2012’de 40.000 dolayında meslek hastalığı saptanması beklenirken 395 olgu belirlenebildi. Kayda alınan meslek hastalıklarının 246’sı (%62.2) silikoz.
2012’de ülkemizde yalnızca 2 işitme yitiği yaşandı. Kimyasalların neden olduğu
toplam meslek hastalığı sayısı 78, bunun da 26’sı kurşun tozlarının neden olduğu hastalıklar.
Meslek hastalıklarının 221’i Zonguldak’ta kayda girerken, 61’i Ankara’da, 21’i İstanbul’da, 20’si İzmir’de, 11’i Kocaeli’de meydana gelmiş, Eskişehir, Adana, Antalya’da hiç meslek hastalığı görülmemiş, Denizli’de ise 1 meslek hastalığı kayda girmiş.
İŞ KAZALARI ve MESLEK HASTALIKLARI NEDENİ ile YAKLAŞIK
24.000.000 İŞ GÜNÜ YİTİRİLDİ
SGK’nın 2012 istatistiklerine göre, ayakta sağaltımda (tedavide) 1.599.618, yatarak sağaltım nedeni ile 50.632 iş günü olmak üzere, geçici iş göremezlik nedeni ile
toplam 1.650.250 iş günü yitirildi. İş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu 745 emekçi yaşamını yitirirken, 2.209 işçi sürekli iş göremez duruma geldi.
Her 1 ölüm ve sürekli iş göremezlik için 7.500 iş günü yitirildiği kabul edilirse,
ölüm ve sürekli iş göremezlik nedeni ile 22.155.000 iş gününün,
toplam olarak 23.805.250 iş gününün yitirildiği görülmektedir.