Etiket arşivi: Ayasofya Medresesi

Gelecek seçimler: 2+1

16 Nisan 2017 oylaması üzerine “Beşinci Yılında 2017 Anayasa Kurgusu” yazısı, demokratik gelecek tartışmasının öncülü idi. İlkin Prof. Dr. Ahmet Saltık’ın, 19’uncu yılını kutladığımız BirGün yazılarımı da yayınladığı ‘Bilimsel Akılcılığın Pusula Olduğu Tıp ve Aydınlanma Sitesi’ndeki değerlendirmesini paylaşacağım:

Dostlar,
Sn. Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, “son derece ilginç” bir siyasal sürece tanıklık ediyor. Üstelik 2 yetkinlikle:
1.
Çok kıdemli bir kamu/Anayasa hukukçusu (50+ yıl!)
2.Bir parlamenter…

BirGün gazetesindeki köşesinde haftalık olarak yazageldikleri gerçekten siyasal tarihe, TBMM tarihine ve Anayasa hukuku / siyaset bilimi öğretisine tartışma, eğitim-öğretim gereci (materyali) olabilecek nitelikte. Bu yazılarını mutlaka kitaplaştırması gerek Kaboğlu hocamızın. Ne var ki, AKP iktidarı ve yedeği küçük partinin ve de şu ya da bu nedenle iktidara desteğini sürdüren çevrelerin bu “muazzam siyasal-hukuksal anomali“yle yüzleşecek “hal”leri yok. Bize göre bu “muazzam siyasal-hukuksal anomali”nin içeriği bir yana, sürdürülebilmesi ve sürdürülebilme dinamikleri daha hafif bir siyasal-hukuksal anomali değil. Son derece nesnel ve dolayısıyla çok çarpıcı olan 3’üncü bir boyut ise Türkiye’nin bir bütün olarak tüm kurumları-kuralları-gelenekleriyle bir yoksunlaşma, çoraklaşma ve yozlaşma sürecine sokulması üzerinden ödemekte olduğu çok ağır fatura ki; sürdürülesi değil. Siyasal sistemde birçok eksen ve düzlemde çok yüksek düzeyde gerilim enerjisi yüklenmiş durumda. İktidar kanadının bu olgunun ayırdında olmadığını savlamak çok güç. Dolayısıyla, bu son varsayım doğru ise,

  • Türkiye, karşıdevrim ile bir kez daha çok çetin bir hesaplaşmaya sürüklenmekte.

Diyanet Akademisi, hemen ardından İstanbul’da doğrudan Erdoğan tarafından açılan Ayasofya Medresesi çok tipik iki güncel örnek olarak öne çıkmakta. Açılışta Erdoğan’ın doğrudan çatışmacı sözleri de!

  • ·2023 gündemi netleşiyor; İktidar kanadı “şah mat” demeye hazırlanıyor, “korkarız…”

Gerçekte korkmayız! Tümcenin gelişi gereği o fiil…

  • Cumhuriyet’in kazanımlarını koruyup – kollayacak tarihsel birikim, gerçekte bu pervasız salvoyu savuşturmaya yetecektir.

Karşıdevrimciler bu tarihsel gerçekliği asla unutmasın!

18 Nisan 2022, Ankara
Prof. Dr. Ahmet SALTIK”
*********

DEMOKRATİK ANAYASA İÇİN

Dünün ve bugünün sorunlarını nesnel bir biçimde gözleyebildiğimiz ölçüde yarın için çözümler üretebiliriz. Hekim sorumluluğu ile Covid-19 salgını üzerine halkı sürekli bilgilendiren Prof. Saltık’ın, toplumsal ve siyasal sorunlara koyduğu tanılar, ‘beş yıllık enkazı aşma’ sorunsalında düğümleniyor. 2017’de yapılan, aslında bir ‘anayasal plebisit’ti. (Gerçekte CB, kendini oylatmıştı).

Bu indirgeyici oylama, 2023’te tersine çevrilerek, TBMM üyeleri ve CB seçimi, ‘anayasa’ oylamasına taşınmalı. Bu yapılabildiği ölçüde çifte seçim, demokratik anayasa yolunu açabilir. Buna giden yol, şu ikilemin sorgulanmasında saklı: 

  • Teokratik ve nasyonalist monokrasi mi, Cumhuriyetçi demokrasi mi?

· Parti Başkanlığı Yoluyla Devlet Başkanlığı ve Yürütme, bir yanılsama olarak Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi olarak adlandırılıyor. Mezhepçi ve ırkçı milliyetçi yelpaze, kimi zaman birbirini dengeler görünse de, “iktidar bekası” için hızlıca kenetlenebiliyor; tıpkı 7393 sy.lı seçim yasasında yaptıkları gibi.
· Bu nedenle, demokratik parlamenter rejim ereğindeki çabalara geniş ufuklu ve uzun erimli bakma gereği yaşamsal. Demokratik Cumhuriyet’in temelleri Anayasa’da var olduğuna göre (CHP-HDP-İYİ Parti- TİP- Saadet P.-DP- Deva P.-Gelecek P. vd. ekseninde) ikincil tartışmalar, yalnızca beka’cılara yarar…

Şu halde, asıl tartışılması gereken, 2017 hayır blokunu, 2023’e giden yolda büyüterek “demokratik hukuk devleti” ereğinde “evet”e çevirme yol ve yöntemleridir.

Denklem ise belli:

  • Kullanılacak iki oy (CB+TBMM) = demokratik anayasa!

==============================
Sn. Prof. Kaboğlu’na, kendisine yazdıklarımızı sınırlı köşesinde aynen yayınlama inceliği gösterdiği için şükran borçluyuz.

Saygı ile. 21.4.22

Dr. Ahmet Saltık

Beşinci yılında 2017 Anayasa kurgusu

(AS : Bizim katkımız yazının altındadır..)

Anayasacılık hareketlerinden kopuş olarak 2017 değişikliği, Osmanlı Devleti-Türkiye Cumhuriyeti anayasalarından tümüyle ayrılmakta. İşte kopuşun 5 halkası ve 25 başlıkta görünümü:

1-Anayasa değişikliğine giden yol,
2-Halkoylaması ile yok edilenler,
3-Geçiş süreci,
4-Uygulama ve
5-Sorumsuzluk zırhı.

İTİCİ GÜÇLER

2017 Anayasa değişikliği, uzunca bir süreye yayılan anayasal arayış sonucu mu, yoksa 15 Temmuz darbe girişiminin ürünü mü? İşte itici güçler ve aşamalar:

Anayasasızlaştırma; yöneticilerin, Anayasa’nın emredici ve yasaklayıcı hükümlerini çiğnemesi, özellikle Gezi olayları sırasında zirve yaptı (2013).

Allah’ın lütfu: Darbe girişimi için; “Bu hareket, Allah’ın bize büyük bir lütfudur” (CB Erdoğan).

OHAL (20 Temmuz 2016): OHAL KHK’ler, darbe girişimi ile ilişkisi olmayan, hatta ömürleri, cemaatlere ve bütün hukuk dışı yapılanmalara karşı mücadele ile geçen kişi ve kesimlere yönelik, “kitlesel imha aracı” olarak kullanıldı.

Anayasa suçu itirafı: “Ülke yönetimi yasa ve Anayasaya uygun değildir ve de suç işlenmektedir” (D. Bahçeli, 16 Ekim).

Değişiklik teklifi: AKP-MHP mutfağında hazırlanan 21 maddelik değişiklik önerisi TBMM Başkanlığına sunuldu (B. Yıldırım,10 Aralık).

OYLAMA VE SONUÇLARI

OHAL: Hukuk dışı ve en acımasız OHAL uygulamasının zirve yaptığı bir sırada 18 maddelik Anayasa değişikliği oylandı (16 Nisan 2017).

Ölçüsüz propaganda: Evet ve hayır blokları, fırsat ve olanak bakımından eşit koşullarda yarışamadı; seçmen, bilgilenme hakkından yararlanamadı ve anayasal kamuoyu oluşamadı.

Mühürsüz oylar: Mühürsüz oy ve zarflar sayılarak, ‘evet’ sayısal üstünlüğü sağlandı.

Yok edilen kurum ve kurallar: Hükümet, siyasal sorumluluk ilkesi, siyasal karar düzenekleri, Anayasal denge-denetim düzenekleri.

Kişisel iktidar: Devlet başkanlığı ve yürütme tek kişide birleştirildi.

HSK: Hâkimler ve Savcılar Kurulu, bir ay içinde yapılandırıldı.
Parti Başkanlığı: CB, bir ay içinde eski partisinin başkanlığına döndü.


Uyum yasaları
: Uyum yasaları, öngörülen 6 aylık süre bir yana, 16 ayda bile çıkarılmadı.

Seçim: Seçim yasası değiştirildi ve ittifak düzenlemesi yapıldı. Anayasa’da 3 Kasım 2019 olarak öngörülen seçim tarihi, 24 Haziran 2018’e çekildi. Geçiş dönemi için uyum, yasalar yerine Anayasa’ya aykırı olarak KHK’lere bırakıldı.

Kıyım: OHAL KHK’leri yoluyla “kitlesel kıyımlar” seçimler sonrasında da sürdü.

FİİLİ DURUM

24 Haziran 2018 seçimleri ardından yürürlüğe giren “anayasal kurgu”, en başta savunucuları tarafından bozuldu:

*Parti Başkanlığı Yoluyla Devlet Başkanlığı ve Yürütme uygulamaları, anayasa dışı ve fiili durumlar hanesinde yer aldı. Üniversiteler ve uzman-özerk kuruluşlar, Saray gölge ve güdümüne konuldu.

*Yasasızlaştırma: Yasama yetkisini özerk olarak kullanamayan TBMM, müzakere sürecini de işletemedi. CHP-HDP ve İYİ Parti’nin kamu yararına yönelik bütün önergelerini reddeden AKP-MHP, boş sıraları, sadece oylama sırasında doldurdu; toplumun geleceğini ilgilendiren yasa görüşmeleri, tv. yayınları sonrasına kaydırıldı. Yasal düzenleme alanı, CBK’ler lehine daraltıldı.

*Yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı, Anayasa’nın açık hükümlerine karşın Saray güdümünde.

*Yoksullaştırma: Kurumları, kuralları ve değerleri sürekli aşındırma ile toplumsal ayrıştırma ve yoksullaştırma arasında belirgin bir koşutluk var.

*Araçsallaştırılan din: Dünyevi hukuktan uzaklaşmak için siyasete alet edilen din, yoksullaşmanın kaynağı oldu; çözüm için de kullanılıyor: Sabır!

SORUMSUZLUK ZIRHI

Anayasal kurgu gerekçelerinden hiçbiri gerçekleşmedi. Siyasal ve anayasal bellek, yalnızca iki kişinin iktidar hırsı için mi silinmek istendi?

OHAL dönemi resmi işlem ve eylemleri ile yaptırımlar arasındaki sorumluluk halkalarını koparma iradesi de belirleyici.

  • OHAL dönemi ve sonrasında Anayasa ve hukuk dışı karar alıcı ve uygulayıcılarını her türlü sorumluluktan bağışık tutan beş yasa:

*“… hukuki, idari, mali ve cezai sorumluluğu doğmaz.” (18.10.16/ 6749 ).
*“… hukuki, idari, mali ve cezai sorumluluğu doğmaz. (8.11.16/6755)
*“… hukukî, idari, mali ve cezai sorumluluğu doğmaz. (1.2.18/7071).
* “… hukuki, idari, mali ve cezai sorumluluğu doğmaz.” (5.12.19-7194).
*”… hukuki, idari, mali ve cezai sorumluluk doğmaz. (11/11/20- 7256).
================================================

Dostlar,

Sn. Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, “son derece ilginç” bir siyasal sürece tanıklık ediyor. Üstelik 2 yekinlikle :

1. Çok kıdemli bir kamı / anayasa hukukçusu (50+ yıl!)
2. Bir parlamenter..

BİRGÜN gazetesindeki köşesinde haftalık olarak yazageldikleri gerçekten siyasal tarihe, TBMM tarihine ve Anayasa hukuku / siyaset bilimi öğretisine tartışma, eğitim – öğretim gereci (materyali) olabilecek nitelikte.

Bu yazılarını mutlaka kitaplaştırması gerek Kaboğlu hocamızın.

Ne var ki, AKP iktidarı ve yedeği küçük partinin ve de şu ya da bu nedenle iktidara desteğini sürdüren çevrelerin bu “muazzam siyasal – hukuksal anomali“yle yüzleşecek “hal”leri yok.
Bize göre bu “muazzam siyasal – hukuksal anomali” nin içeriği bir yana, sürdürülebilmesi ve sürdürülebilme dinamikleri daha hafif bir siyasal – hukuksal anomali değil.

Son derece nesnel ve dolayısıyla çok çarpıcı olan 3. bir boyut ise Türkiye’nin bir bütün olarak tüm kurumları – kuralları – gelenekleriyle bir yoksunlaşma, çoraklaşma ve yozlaşma sürecine sokulması üzerinden ödemekte olduğu çok ağır fatura ki; sürdürülesi değil.

Siyasal sistemde birçok eksen ve düzlemde çok yüksek düzeyde gerilim enerjisi yüklenmiş durumda. İktidar kanadının bu olgunun ayırdında olmadığını savlamak çok güç. Dolayısıyla, bu son varsayım doğru ise, Türkiye, karşıdevrim ile bir kez daha çok çetin bir hesaplaşmaya sürüklenmekte.

Diyanet Akademisi, hemen ardından İstanbul’da doğrudan Erdoğan tarafından açılan Ayasofya medresesi çok tipik 2 güncel örnek olarak öne çıkmakta. Açılışta Erdoğan’ın doğrudan çatışmacı sözleri de!

  • 2023 gündemi netleşiyor; İktidar kanadı “şah mat” demeye hazırlanıyor “korkarız..” 

Gerçekte korkmayız! Tümcenin gelişi gereği o fiil..
Cumhuriyetin kazanımlarını koruyup – kollayacak tarihsel birikim, gerçekte bu pervasız salvoyu savuşturmaya yetecektir. Karşıdevrimciler bu tarihsel gerçekliği asla unutmasın!

Sevgi ve saygı ile. 18 Nisan 2022, Ankara

Prof. Dr. Ahmet SALTIK MD, MSc, BSc
A​tılım Üniv. Tıp Fak. Halk Sağlığı ​AbD
​Sağlık Hukuku Uzmanı, ​Kamu Yönetimi – Siyaset Bilimci (​Mülkiye​)​
www.ahmetsaltik.net        profsaltik@gmail.com
facebook.com/profsaltik      twitter : @profsaltik

 

 

 

TÜRK TOPLUMUNDA HEKİMLİĞİN PARASAL KARŞILIĞI


Dostlar,

İzmir’den meslektaşımız Sayın Prof. Dr. Baha Taneli bir ileti ekinde
aşağıdaki kısa yazıyı göndermişler..

Paylaşalım istiyoruz..

  • “Hekimlerin gelirleri hakkında son zamanlarda konuşulanlar, geçmişte ne imiş sorusuna tarihsel kaynaklardan bulduğun değerleri bilginize sunmak istedim. Bu bilgiler Ege Tıp Fakültesi’nin her ay çıkardığı Ayın Kitabı serisinden
    118. olarak Mayıs 2013’t
    Doç Dr. Hatice Şahin ile birlikte hazırladığımız kitabın 126. sayfasın da bulabilirsiniz. Ayrıca 156. sayfasında ‘sonuç ve öneriler’ bölümü de ilginizi çekebilir diye size gönderiyorum.
    Selam ve sevgiler sunarım.”

*****

TÜRK TOPLUMUNDA HEKİMLİĞİN PARASAL KARŞILIĞI  

Geçmişten elimize geçen bilgilere göre, 1447’de Edirne’de faaliyet gösteren medrese müderrislerine günde 100 akçe (2 altın), Bursa Sultan Medresesinde 50 akçe (1 altın) veriliyordu (44). Fatih Sultan Mehmet döneminde Ayasofya Medresesi‘ne atanan
Ali Kuşçu’nun günde 200 akçe (yaklaşık 4 altın) ayda (120 altın) maaşla çalıştırıldığı kayıtlardadır (12). Fatih ve Süleymaniye Külliyesi’ndeki “Elli’li” tabir edilen Medreselerde müderrislere günde 50 akçe (1 altın) ödendiği vakfiye kayıtlarında vardır (12). Edirne’deki II. Beyazıt Külliyesindeki Darüşşifada Müderrislerin tatil günleri dahil günde 50 akçe, yardımcılarının tatil günleri dışında günde 7 akçe, öğrencilerin günde
2 akçe aldığı kayıtlarda vardır ve hasta tedavisi ücretsizdir (12).

Genç Osman döneminde kadın cerrah Saliha Hatun 1622’de rıza senedi imzalatarak ameliyat ettiği hastalarından 800 akçe (16 altın) aldığı kayıtlardadır (18).

1870 Vilayet Nizamnamesi ile Belediyelere Doktor ataması zorunluluğundan sonra  1000 kuruş maaşlı Abdullah adında bir doktor atanmış, Ordu da kendi gereksinimi için Binbaşı Yorgi Maril’i Hersek’e atamıştır(57).

Şam Tıbbiyesindeki İdare müdürü ve muallimlere 1909’da 3000 kuruş,
asistanlarına da 1000 kuruş maaş verilmiştir (20).

1875-78 arasında Sofya’daki Asker Hastanesinde 27 tabip çalıştığı,
bunların yabancı uyruklu olanlarına (Yunan, İngiliz, Avusturya, Fransız olmak üzere 23 hekime) ayda 200-500 Frank arasında maaş ödendiği, Türk doktorlara (5 hekim) ise ayda 1200-2000 kuruş ödendiği, bunların M.S.B. 2. Ordu defterinde adları ile gösterildiği belgelenmiştir (67).

1400 yılında kurulmuş olan Bursa Darüsşifası’nın vakıfnamesinde baştabip için günlük 12 dirhem, tabip için günlük 8 dirhem maaş belirtilmiştir (59,61 ).

Bugünkü değer olarak 1 dirhem 2.97 g gümüş olursa bugün 1 gram gümüş 20 TL olursa 3 x 20 x 12 x 30 gün =21 600 TL başhekim aylığı, 3 x 20 x8 x 30 =14 600 TL hekim aylığı eder. 1551’de Haseki Darüsşifasında Tabibi Hazik’in yevmiyesi
25 Dirhem (25 x 60 TL =1500 TL) olarak belirlenmiştir.

1540’ta Manisa Darüsşifası’nda baştabip günde 30 Dirhem ile (1800 TL) görevlidir.
Bu darüsşifalarda hasta bakıcılar günde 3 Dirhem ücretle (180 TL) görevli idiler.

1893 yılında kolera salgınından sonra Paris Pasteur Enstitüsü’nde yılda 2400 Frank maaşla çalışan Paris Tıp Fakültesi muallimlerinden Dr. Maurice Nicolle ayda 130 altın (yılda 20 000 Frankla) Bakteriyolojihaneyi kurmak üzere görevlendirildi (29).

1901’de İstanbul Kuduz Laboratuvarı şefliğine atanan Dr. Remlinger’e ayda 110 altın maaş verilmiştir. 1910 yılına dek bu görevi sürdürmüştür (28,29).

1902’de Samsun’da yapılan 50 yataklı Canik Gureba Hastanesinde bir Fransız Doktor LaTour, 10 altın maaşla çalıştırılmıştır (41,45). 1909’da Kadırga’daki Tıp Fakültesinde görevlendirilen Muallim-i Evvellere (Ord. Prof.) 2000 kuruş, Muallim-i Sanilere (Prof.) 1500 kuruş, Muallim Muavinlerine (Doçent) 1000 kuruş, müdavim muavinlerine
(asistan adayı) 500 kuruş aylık verilmesi kararı vardır (36). Ord. Prof.lere asistan adayı maaşının 4 katı verilmektedir.

İzmir Mektebi Sultanisi’nin adı İzmir Erkek Lisesi olurken 6 Mart 1924’te milletvekili seçilince ve Milli Eğitim Bakanı olan Vasıf Bey, liseye müdür olarak Mithat Bey’i (Oksancak) atar. Bu dönemde müdürün maaşı 4000 kuruş, yatılı öğrencisi olan okulun doktoru Kamuran Bey 3000 kuruş maaş almaktadır (46).

1930’lu yıllarda milletvekili maaşının 300 lira, 1935’te Prof. Dr. Albert Eckstein ile Sağlık Bakanlığı arasında yapılan sözleşmeye göre vergiler çıktıktan sonra ayda
750 TL verilmesi, yılda altı hafta maaşlı izinli sayılması, ücretle hastane içinde ve dışında hasta bakmayacağı, sorulduğunda ücretsiz fikir veren raporlar verebileceği ve
5 yıllık olan anlaşmanın istenirse uzatılabileceğine ilişkin bir belge vardır (47).

Bugünkü anlamda tam gün çalışan bir profesöre milletvekiline verilen maaşın iki katından çoğu verilmektedir. 1942’de hekim maaşının 300 TL olduğu bilinmektedir (41). 1968’de baş asistanlara (şimdiki yardımcı doçentliğe eşdeğer öğretim elemanı) öbür fakültelerde normal maaşına ek 1000 TL ek ücret verilirken, Erzurum’dakilere 3000 TL verilmiştir.

KAYNAKLAR

12-  Osmanlının Tıp Bilimine Verdiği Önem. http://www.forumalev.net/egitim-haberleri/191052-osmanlinin-tip-bilimine-verdigi-onem.html (27 Nisan 2011).

18- Armağan M. Büyük Osmanlı Projesi. İstanbul, Timaş Yayınları, 2008;241-2.

20- İhsanoğlu E. Suriye’de Modern Osmanlı Sağlık Müesseseleri:
Hastaneler ve Şam Tıp Fakültesi. Ankara, Türk Tarih Kurumu, 1999;27-65.

41- Yıldırım N. Türkiye’nin İlk Kadın Doktoru Safiye Ali.  İstanbul, Tarih Vakfı
Yurt Yayınları, 2012; 3-276.

44– Oruç Y. Atatürk’ün Fikir Fedaisi Dr. Reşit Galip: Günümüz Gözüyle.
İstanbul, Gürer Yayınları, 2008;35-194.

57- Zafer Gölen. Tanzimat Döneminde Bosna-Hersek Türk Tarih Kurumu Yayınları IV/A-2-2.12.Dizi Sayı 1. Ankara 2010 ISBN 978-975-16-2299-0 sayfa 227

59- Nancy Thomsen De Grummond. The Religion of the Etruscans.
The University of Texas Press, Austin 2006 s. 105.

61- Osman Şevki Uludağ. Osmanlılar Devrinde Türk Hekimliği. Türk Tarih Kurumu yayınları, ISBN: 978-975-16-2274-7 Ankara 2010 s. 28, 89, 92.

67- Murat Babuçoğlu, Orhan Özdil, Sadık Emre Karakuş. Osmanlı Belgelerinde Askeri Tıp ve Balkan Asker Hastaneleri Gesdav (Gülhaneliler Eğitim Sağlık ve Sosyal Dayanışma Vakfı) ISBN: 978-975-00366-0-6, Zes Tanıtım Organizasyon, Ankara, Temmuz 2013 s.14-16.

*****

Teşekkürler değerli meslektaşlarımız Prof. Dr. Baha Taneli ve Doç. Dr. Hatice Şahin..
(En üstteki fotoğrafı biz ekledik..)

Sevgi ve saygı ile.
2 Mart 2014, Ankara

Dr. Ahmet Saltık
www.ahmetsaltik.net