Sokak köpekleri sorunu insan nedenli bir sorundur. Bu konunun çözümü kamu güvenliğini, hayvanların refahını (gönencini) ve toplum uyumunu sağlayan dengeli bir yaklaşım gerektirir. Merkezi bütçe kaynağı olmadan birilerine havale edilerek çözülemez. Bireysel önlemleri, toplumsal katılımı, uzun vadeli stratejileri (erimli yordamları) ve etkili kent planlamasını içeren çok yönlü bir yaklaşımla, sokak köpeklerinin varlığını insanca ve güvenli bir biçimde yönetmek olanaklıdır.

• Köpek nüfusunun insanca denetimi, yakala-kısırlaştır-sal yöntemidir.

Salmanın amacı, uyum sağlamış olanların yerine bölgeyi yeni ve uyumsuz olanların doldurmasını önlemektir. Kamuoyu bilinçlendirilmelidir. Toplum bireyleri sokak köpekleriyle güvenli biçimde nasıl bir arada yaşayabilecekleri konusunda eğitilmelidir. Sokak köpeği topluluklarının izlenmesi ve yönetilmesinde toplumun katılımı koşuldur.

• Sokak köpeklerini bireysel olarak beslememelidir,
• bu davranış onları geri dönmeye özendirir ve insan gıda kaynaklarına bağımlı kılar.

Bir başıboş köpeğin saldırgan davranışlar sergilemesi durumunda yetkililer bilgilendirilmelidir. Sokak köpekleriyle ilgili bildirimlerde erişim kolaylaştırılmalı, hayvan denetim hizmetleri hızla yanıt verebilecek biçimde güçlendirilmelidir.

ÇÖZÜM YOLLARI

Sokak köpeği topluluklarını yönetmek ve izlemek için nüfusun yoğun olduğu bölgelerden uzakta, belirli besleme ve bakım alanları oluşturulmalıdır. Bu hayvanlar kuduz ve öbür hastalıklara karşı düzenli olarak aşılanmalı, hayvanlardan insanlara bulaşabilen hastalıkların yayılmasını önlemek için sağlık denetimleri yapılmalıdır.

Uzun erimli çözümlerin başında erkek ve dişi köpeklerin kısırlaştırılması gelmektedir. Bu uygulama becerisi veteriner hekim ve veteriner sağlık memurlarının eğitiminde daha ilk yıllarda kazandırılmalıdır. Büyük ölçekli kısırlaştırma kampanyalarında hayvan refahı (gönenci) kuruluşlarıyla işbirliği yapılmalıdır. Zorunlu kısırlaştırma ve mikroçip takma dahil olmak üzere sorumlu evcil hayvan sahipliğine yönelik politikalar geliştirilerek uygulanmalıdır.

Terk etme eylemi ve hayvanlara yönelik zulme karşı çıkarılmış yasalar tam olarak uygulanmalıdır. Sokak köpekleri için barınak ve esenlendirme (rehabilitasyon) merkezleri kurulmalıdır. Barınaklar ilkel toplama kampları durumuna getirilmemelidir. Belediyelere barınak kurdurup uygun eleman almaları kısıtlanırsa amacına ulaşmaz. Barınaklar ve kurtarma örgütleri aracılığıyla başıboş köpeklerin sahiplenilmesi özendirilmelidir. Sahiplenmeyi kolaylaştıracak özendirmeler getirilmelidir.

• Hayvanlar yeni sahiplerine kısırlaştırılarak ve çipleri takılarak verilmelidir.

Evlerde aşılamayı sağlayacak gezici birimler erişim kolaylığı açısından önemlidir. Sahiplenilme şanslarını artırmak için bu hayvanlara eğitim ve davranış tedavisi (sağaltımı) sağlanmalıdır. İlgili meslek mensupları bu konuda bilgi ve beceri sahibi olarak mezun olmalıdır.

Çevre ve kent planlaması ve altyapı tasarımı genellikle ihmal edilmektedir.

Katı atık biriktirme yerleri sokak hayvanları için beslenme yeri olmamalıdır.

Katı atık yönetiminde bu durum göz önünde tutulmalıdır. Çöp kutularının erişim güvenliği ve belirlenmiş kentsel evcil hayvan alanları başıboş köpek denetimi göz önünde bulundurularak tasarlanmalıdır. Sokak köpeklerinin toplanmasını önlemek için sokaklar ve halka açık alanlar düzenli olarak temizlenmelidir. Sokak köpeklerinin yaygın olduğu alanlarda yeterli aydınlatma ve görünürlük sağlanmalıdır.

ZORUNLU ÖĞELER

• Kayıt ve mikroçipleme: Yitirilmeleri veya başıboş kalmaları durumunda kimliklerinin belirlenmesini ve geri getirilmesini kolaylaştırmak için köpeklerin kayıt altına alınması ve mikroçip takılması koşuldur.
• Kısırlaştırma programları: Sokak köpeği nüfusunu insanca denetlemek için gereklidir.
• Aşılama gereksinimleri: Kuduz vb. hastalıkların önlenmesine yöneliktir.
• Hayvan refahının (gönencinin) korunması: Başıboş köpekleri zulüm ve kötü işlemden korumaya ve onlara insanca davranılmasını sağlamaya yönelik hükümler gerekir.
• Halkın eğitimi ve farkındalığı: Sorumlu evcil hayvan sahipliğini ve başıboş hayvanlara insanca davranılmasına yönelik halk eğitim kampanyalarını içermeli ya da desteklemelidir.
• Terk etme cezaları: Bu uygulamayı caydırmak ve başıboş hayvan sayısını azaltmak için evcil hayvanların terk edilmesine yönelik yaptırımlar olmalıdır.