Ülkeler Nasıl Pazarlanıyor?
Date: Mon, 2 Sep 2002 04:01:18 -0700 (PDT)
From: “Şebnem” KORU <sebnemkoru@yahoo.com
İlginç bulduğumuz aşağıdaki yazıyı bilgilerinize sunuyoruz.
İçeriğin doğruluğunu sizin takdirinize bırakıyoruz.
The Guardian gazetesi 29 Nisan 2001 tarihinde Prof. Joseph Stiglitz ile bir söyleşi yaptı. Stiglitz Dünya Bankası’nın (DB)
eski başekonomisti ve Başkan Yardımcısı. Karşıt görüşleri nedeniyle iki yıl önce görevinden istifa ettirilen Stiglitz,
Dünya Bankası ve IMF’nin ülkeleri dört adımda nasıl iflasa sürüklediklerini anlatıyor. Stiglitz, sermayesinin % 51’i ABD’ye ait olan DB ile IMF’nin üzerinde çok gizli (confidential) yazılı dökümanlarında yazılanları deşifre ediyor.
“Her ülkeye bir ülke destek stratejisi hazırlanır” diyor Stiglitz. Destek stratejisi ayrıntılı
soruşturmaların ardından hazırlanıyor gözükse de Stiglitz’e göre yapılan iş beş yıldızlı otel odalarında ya da yalvaran maliye bakanlarının makamlarındaki toplantılardan ibarettir. Ekonomik analiz raporlarının ardından değişmeyen 4 aşamalı bir plan yoksul ülkeye dayatılır.
Adım 1: Özelleştirme başlatılır. Stiglitz yapılanları “sülük uygulama” olarak nitelendiriyor. Kamu işletmeleri gerçek değerlerinin altında satılır. Siyasetçiler rant sağlar. Siyasi çetelerin de katkılarıyla Rusya’da olduğu gibi -özelleştirme sayesinde- ulusal üretim yarı yarıya düşer. Amerikan Hazinesi’nin yorumu ise açık:
“Yeltsin bizim istediğimiz gibi yeniden seçildi. Yolsuzlukları dikkate almayın.”
Adım 2: Sermaye piyasaları serbestleştirilir. Kurama (Teoriye) göre sermaye bu ülkelerde serbest dolaşım olanağı bulacaktır. Ancak Stiglitz Endonezya ve Brezilya örneklerine
işaret ederek paranın üreten sektörlere değil taşınmaz (gayrimenkul) ve borsa spekülasyonlarına yöneldiğin anlatıyor. Stiglitz’e göre yoksul ülkeler kaçınılmaz olarak sıcak para döngüsüne kapılıyor. En ufak bir dengesizlikte sıcak para dışarıya çıkıyor. Söz konusu ülkenin
Merkez Bankası birkaç gün içinde eriyor. Bundan sonra yaşanan ise faiz artırımı.
“Sonuç öngörülebiliyor” diyor Prof. Stiglitz, yüksek faiz oranları üretimi düşürüyor,
halkı yoksullaştırıyor ve Hazine boşalıyor.
Adım 3: Nefesi tıkanan ülkeye IMF yeni bir politika öneriyor. Politikanın adı “Pazar Koşullarında Gerçekçi Fiyat Uygulaması“. Stiglitz’in sözleriyle bu “Ekmek, sebze, tüp gaz vb. fiyatlarını artırmanın başka bir anlatımı. Temel gereksinim maddelerinin fiyatları artınca,
IMF isyanları aşamasına geçiliyor. “IMF isyanı” denilen şey Endonezya, Bolivya, Ekvator örneklerine göre) şöyle kurgulanıyor:
Barışçı protesto gösterileri tank ve kurşunla bastırılıyor. Yara dağlanıyor.
Bu karışık ve belirsiz ortamda sıcak para kaçıyor. Hazine zayıflıyor, fırsattan yararlanan yabancılar “batan geminin mallarını” yok pahasına ele geçiriyor.
(AS: Buna “doğrudan yatırım” diyorlar!?)
Adım 4: Ticaretin tümden serbestleşmesi sağlanıyor. Suçlular ise belli: Bürokratik engeller ve korumacılık. Avrupa ve ABD öbür ülkelerin ürünlerine karşı kendi tarımsal sektörlerini korurken, yoksul ülkelerden pazarlarının tümden açmaları isteniyor. Stiglitz bu aşamayı
19. yy. emperyalist ‘Pazar açma” politikalarına benzetiyor.
www.sendikanet.org Çeviren A.S.- 4 Kasım 2001
www.duygorbil.com, DUY-GÖR-BİL, Bilgi Paylaşımı ve Bilinçlenme Sitesi
================================
Dostlar,
Anımsayalım ve anımsatalım istedik…
Prof. Stiglitz’e teşekkürlerimizle..
Stiglitz’in bir de “90’ların Yükselişi” başlıklı kitabı var Türkçeye çevrilen (yukarıdakine ek).
Bir alıntı da oradan yapalım… Dikkatle okunmalı itiraflar ve özeleştiriler ve ders alınmalı.
Sevgi ve saygı ile.
26 Haziran 2015, Ankara
Dr. Ahmet SALTIK
www.ahmetsaltik.net
profsaltik@gmail.com