Dr. Cihangir Dumanlı
Em. Tuğgeneral, Hukukçu
Uluslararası İlişkiler Uzmanı

Cumhurbaşkanı, Kara Harp Okulu’nun bitirme (mezuniyet) töreninde “Mustafa Kemal’in  askerlereyiz” diyen teğmenlerden rahatsız oldu ve “Kendini bilmez sorumluların temizleneceğini” söyledi.

“Kılıcı kime çekiyorsunuz?” diyerek alışılmış bir bitirme   kutlamasında çekilen kılıçların kendisine çekildiğini söylemek istedi. Cumhurbaşkanının talimatı ile MSB teğmenler hakkında inceleme başlattı. AKP/MHP yetkilileri teğmenlerin hareketini tehlikeli buldular, bunun bir darbe girişimi olduğunu bile söylediler.

Kısaca teğmenlerden korktular.

Cumhurbaşkanı, bitirme töreninde yaptığı konuşmada “Başkomutanınız olarak” ifadesini kullandı. Başkomutanlıkla ilgili yazımız bu sitede yayınlanmıştı[1] Özetlersek :

Cunhurbaşkanı başkomutan değildir. Var olan anayasa ve önceki anayasaların hiçbirinde “cumhurbaşkanı başkomutandır” içerikli bir hüküm bulunmamaktadır. Anayasamızın 117. maddesine göre barışta Silahlı Kuvvetlerin komutanı Genelkurmay Başkanıdır. Başkomutanlık savaşta yapılır. Savaşta da başkomutanlığı cumhurbaşkanı değil, O’nun adına yine Genelkurmay Başkanı yapacaktır. Başkomutanlık TBMM’nin manevi varlığından ayrılmaz ve cumhurbaşkanınca temsil olunur (yapılır değil). Bu durumda cumhurbaşkanının başkomutanlığı gerçek bir komutanlık değil, simgesel bir kavramdır..

Cumhurbaşkanı hem başkomutan olduğunu iddia etmekte, hem de teğmenlerinden korkmaktadır. Bu teğmenlerin TSK’da olmasını tehlikeli görmektedir.

Komutan astlarından korkmaz, korkarsa komutanlık yapamaz.
Askerliğin temeli disiplindir. Disiplinin temeli ise karşılıklı güvendir.
Komutan astlarına güvendiği için “Ben size ölmeyi emrediyorum!” diyebilir.
Astları da Komutana güvendikleri için ölüme koşar.
Bu karşılıklı güven ilişkisi olmayan askeri birlik savaşamaz.

Sonuç:

Cumhurbaşkanının Başkomutanlık söylemi hukuksal dayanaktan yoksundur.
Nitelik açısından ise teğmeninden korkan başkomutan olamaz.
________________________________________________________
[1]https://ahmetsaltik.net/2023/11/02/baskomutanlik/