Etiket arşivi: Sabiha Gökçül Erbay

5 Aralık 1934 : Türk Kadınına Seçme – Seçilme Hakkı Tanınmasının 78. Yılı..


Dostlar
,

5 Aralık 1934, Türkiye tarihinde önemli bir dönemeç.
Büyük Atatürk‘ün özünde ülkemizi ve insanımızı her yönüyle uygarlaştırmaya dönük olan devrimlerinden biri de elbette kadınlara dönüktü. Günümüzden 78 yıl önce
bu Devrim de bir yasa ile geçekleştirildi. O zamanki “erkek” Meclisin (tüm üyeleri
erkek olan Meclis!) 1/5’i bu devrim yasasına karşıt oy kullandılar.

Soralım : Mustafa Kemal Paşa diktatör ve rejim de diktatörlük olsa idi, yalnız CHP’den oluşan tek parti rejiminde 60’ı aşkın milletvekili bunu yapabilirler miyidi? Örn. günümüzde AKP milletvekillerinden ayrık (istisna) birkaçı dışında
Başbakan RT Erdoğan’ın talimatı dışına çıkabilen var mı? Yoksa özgür birey olma yerine, biat kültürüyle, mürit gibi blok oy mu kullanıyorlar??

  • Kadın arkadaşlarımız, Atatürk devrim ve ilkelerine herkesten daha çok sahip çıkmak durumundadır.

Bu günü, 74 yıl sonra sevinç ve coşku ile karşılıyoruz.

  • Tüm Cumhuriyet devrimlerine sahip çıkma bilincimiz ve kararlılığımızı yineleyerek..

Aşağıda, bu site okurlarının artık çok yakından tanıdığı, dostumuz, büyüğümüz,
ADD Bilim Kurulu Başkanı Sayın Prof. Dr. D. Ali Ercan’ın yazısını sunuyoruz..

Sevgi ve saygı ile.
3.12.12, Ankara

Dr. Ahmet Saltık
www.ahmetsaltik.net

=================================================

5 Aralık 1934 : Türk Kadınına Seçme – Seçilme Hakkı Tanınmasının 78. Yılı..


Prof. Dr. D. Ali Ercan

ADD Bilşm Kurulu Başkanı

Türk kadınına seçme ve seçilme hakkını veren yasanın
78. yıldönümünde, Yüce Atatürk‘ün Laik Cumhuriyetine yaraşır olması dileğiyle, Türk kadınlarını
bu kazanımlarından dolayı kutluyorum. æ

Değerli arkadaşlar,
Aslında kadınlarımız 1934’ten önce, 1930’daki yerel seçimlerde ilk kez
oy kullanma hakkını almışlardı. Cumhuriyetle birlikte erkeklerle eşit yurttaşlık hakkını ilk kez alan Anadolu kadını çağ atlıyor ve İslam dünyasında asla düşünülemeyecek bu Devrimsel atılım nedeniyle Türkiye, Dünyanın sayılı uygar ülkeleri arasında gösteriliyordu. 
 Anayasadaki kimi düzenlemelerle birlikte bu yasa, Meclisteki 317 milletvekilinden 258′inin (% 80) oylarıyla 5 Aralık 1934′te kabul edilerek yürürlüğe girdi (Meclisteki  %20”lik gerici çekirdek kadro varlığını o zaman da belli etmiş..). Bundan sonra 8 Şubat 1935’te yapılan ilk seçimde 18 kadın Milletvekili Meclise girdiTBMM 5. Dönem (1 Mart.1935 – 27 Aralık 1938) kadın vekillerimiz şunlar :
  • Satı Çırpan-Ankara,  
  • Mebrure Gönenç-Afyon, 
  • Türkan Örs Baştuğ-Antalya, 
  • Sabiha Gökçül Erbay-Balıkesir, 
  • Şekibe İnsel-Bursa, 
  • Hatice Özgener-Çankırı.
  • Huriye Öniz Baha-Diyarbakır, 
  • Dr.Fatma Memik-Edirne, 
  • Nakiye Elgün-Erzurum, 
  • Fakihe Öymen-İstanbul, 
  • Benal Nevzat Arıman-İzmir, 
  • Ferruh Güpgüp-Kayseri, 
  • Bahire Bediş Morova-Konya, 
  • Mihri Pektaş-Malatya, 
  • Meliha Ulaş-Samsun, 
  • Fatma Esma Nayman-Seyhan (Adana), 
  • Sabiha Görkey-Sivas, 
  • Seniha Hızal-Trabzon 

18 milletvekili o zamanki Meclisin %5,6’sını oluşturuyordu. Bu rekor 70 yıl boyunca kırılamadı ne yazık ki.. Aşağıdaki listede kimi ülkelerde kadınların seçme ve seçilme hakkını elde edişleri kronolojik olarak gösterilmiştir. Türkiye, birçok Avrupa Ülkesinin önünde, bu konuda başı çeken ülkeler arasındadır. Şimdi ne yazık ki, kazanılmış
eşit yurttaşlık hakkını yitirmeye ve biat kültürüyle ikinci sınıf  olmaya rıza gösteren kadınlar yetiştirilmektedir. æ

  • 1893 Yeni Zelanda
  • 1902 Avustralya
  • 1906 Finlandiya
  • 1913 Norveç,
  • 1915 Danimarka ve İzlanda
  • 1917 Kanada (Quebec bölgesi dışında)
  • 1918 Rusya, Almanya, Avusturya
  • 1920 ABD
  • 1928 İngiltere
  • 1934 Türkiye, Brezilya
  • 1945 Fransa, Japonya
  • 1946 İtalya, Arjantin, Meksika
  • 1947 Çin
  • 1971 İsviçre
  • 1994 Güney Afrika Cumhuriyeti
Aşağıdaki belgeselde Atatürk döneminden görüntüler var..