Etiket arşivi: mücbir sebep

Depremin İdare Hukukçusuna öğrettikleri

Dostlar,

Güncelleme   : (13.02.23, 12:40)
Sormamız üzerine bu içeriği yazan ve bizimle paylaşan Sn. Prof. Dr. Onur KARAHANOĞULLARI, daha sonra bizi arayarak adının verilebileceğini belirtti..
***

Önceki gün, yetkin bir İdare Hukuku Profesörü hocamız / dostumuz Prof. Dr. Onur KARAHANOĞULLARI ile what’s up iletişimimiz oldu. Paylaşmakta yarar görmekteyiz..

Depremin idare hukukçusuna öğrettikleri

    1. Polis devletini rehabilite etmek gerekir.
    2. Belediyeler rant dağıtım araçlarıdır.
    3. Yerel demokrasi içerik tartışması yapılmaksızın anlamsızdır.
    4. Hukukun ve temsilin sınırı bilimsel bilgidir.
    5. Devlet tüm örgütlenmesiyle dinden uzak tutulmalı,
      din bireyler arası ilişkiler alanına bırakılmalıdır.
    6. İdare hukukçuları toplumsal / siyasal olayları ex post facto (AS: olaydan sonra) değerlendirmeyi bırakmalı, bilgileri ex ante (AS: önceden) kullanabilmeli.
    7. Hukuk kuralları, fakültelerde öğretilenin tersine yalnızca olması gerekeni içermez,
      bilimsel yasalar da hukuk kurallarına dönüştürülür.
      Hukuk kuralının ihlali doğa yasanının çiğnenmesi olabilir.
    8. Devletin örgütlenmiş şiddeti başlı başına kötü değildir.
      Kime ve neye uygulandığı (içeriği) önemlidir.
      ****

Seçimler Deprem Nedeniyle Ertelenebilir mi?

Bir Anayasa Mahkemesi kararı buldum. 5. sayfayı kezlerce okudum ve Anayasanın
savaş durumu dışında seçim ertelenemez” yazan 78. maddesinin Anayasa Mahkemesince
nasıl yorumlandığını kezlerce okuyunca canım sıkıldı.

AYM kararı, seçim erteleme…

Kaygılanmayın. AYM’nin bu kararında çözmeye çalıştığı hukuksal sorun yalın:

Anayasada TBMM seçimlerinin “geriye bırakılması” kurala bağlanmış ama CB seçimi için Anayasada kural yok. CB seçiminin geriye bırakılması düzenlemesi yasa ile yapılabilir mi? Hukuksal sorun bu.

AYM bu soruya olumlu yanıt vermiş. Yasadaki düzenleme zaten anayasa ile uyumlu.

  • Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce savaş nedeniyle yeni seçimlerin yapılmasına  olanak görülmediğine ilişkin karar verilmesi durumunda,
    Cumhurbaşkanı seçimi bir yıl geriye bırakılır.

AYM kararını yazan “savaş gibi bir mücbir sebep nedeniyle” gibi tuhaf bir anlatım kullanınca kuşku doğmuş olabilir.

Bunlar boş kaygılar. Anayasa kuralı açık:

Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanının seçim dönemi 
Madde 77 – (Değişik: 21/1/2017-6771/4 md.)

Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri beş yılda bir
aynı günde yapılır.

TBMM ancak savaş nedeniyle seçimleri erteleyebilir ve TBMM savaş nedeniyle seçimleri ertelerse, CB seçimleri de 77. madde gereğince ertelenmiş olur.

Bir ironik (AS: alaysı) saptama ile bitireyim.
Belki de bir ‘adage’ : “CHP, kazanacağı davayı açmaz!
***

Sevgi ve saygı ile. 13 Şubat 2023, Ankara
 
Prof. Dr. Ahmet SALTIK MD, BSc, LLM  
Atılım Üniv. Tıp Fak. Halk Sağlığı (Toplum Hekimliği) Uzmanı
Hekim, Hukukçu-Sağlık Hukuku Uzmanı, Mülkiyeli
www.ahmetsaltik.net       profsaltik@gmail.com
facebook.com/profsaltik     twitter : @profsaltik    

 

Garantiler ve 2020 bütçesi

Garantiler ve 2020 bütçesi

Çiğdem TOKER
SÖZCÜ
, 29 Nisan 2020

(AS: Bizim kapsamlı katkımız yazının altındadır)

Avrasya Tüneli 2016 sonunda açıldığında, dolar 3 TL’nin biraz üzerindeydi. İhalesinin yapıldığı 2008 yılında ise 1.2 TL civarında. Aynı dolar bugün 7 TL.

Ulaştırma Bakanlığı’nın şirkete günlük 68 bin 500 araç geçişi garanti ettiği Avrasya Tüneli ihalesinde 1.2 TL olan doların bugün 7 TL olmasının ne kadar tahripkâr olduğunu görebiliyor musunuz?

Sadece Avrasya Tüneli değil kuşkusuz. Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Osmangazi Köprüsü de trafik garantili ve geçiş ücretleri dolar üzerinden belirleniyor (Yeni havalimanındaki yolcu garantisi ile inşaatı süren Çanakkale Köprüsü’ndeki araç garantisi ise Euro üzerinden. Nedenini bilmiyorum.)

2020 bütçe rakamlarının anlamını kaybettiği şu günlerde, devletin kamu özel işbirliği (KÖİ) modeliyle yaptırdığı projelere ilişkin garanti tutarlarının halka ödettiği bedel ağırlaşıyor.

Böyle bir dönemde Avrasya Tüneli’ni yapıp işleten ATAŞ A.Ş.’yi oluşturan şirketlerden Yapı Merkezi’nin Yönetim Kurulu Başkanı Başar Arıoğlu’nun (Ekim 2016’da New York’taki ödül töreninde gazetecilere) şu açıklaması, bu modelin bütçe için ne kadar “yıkıcı” olduğunu yalın biçimde anlatıyor:

DİĞERLERİNE ÖRNEK OLDU

“Böyle bir garantiyi kreditörlere teminat olarak vermek zorundaydık. Hazine’nin verdiği bu garanti, Yavuz Sultan Selim Köprüsü ile Osmangazi Köprüsü’nde de örnek oldu. Avrasya Tüneli’nde günlük geçişin 68 binin altına inmeyeceğini düşünüyoruz. Yani Hazine’nin fark ödemesine gerek kalmaz.”

(Bir not: Bütçenin bu kadar ağır yükler altına sokulmasındaki politik sorumluluk; tek tek şirketler  ve tek tek şirket sahipleri değil. Bu tercihi kullanan devlette, daha doğrusu devlet aygıtını yöneten seçilmiş iktidarda. AKP iktidarında…)

Arıoğlu’nun sözlerine dönelim: 2020 yılından sonra, 68 500 rakamının aşılacağı ve bu seviye aşıldıktan sonraki gelirlerin %30’nun sözleşmeye göre devlete verileceğini yine aynı açıklamadan öğrenmiştik.

Bu tahminler tutmadı… Covid-19 pandemisi dolayısıyla da değil üstelik. Araç trafik garantisi verilen ulaştırma projelerinin hiçbirinde sözleşmeye konulan sayılar tutmadığı için devlet sürekli “cepten” yiyor. Üstelik artan döviz kuruna göre.

MÜCBİR SEBEP

Mücbir sebep halinde, sözleşmenin derhal ve karşılıklı anlaşarak feshedilmesini mümkün kıldığına yer veren yazım geniş ilgi gördü. Bazı okurlar, “derhal fesih” ile karşılıklı anlaşmanın çelişkili olup olmadığını sordu. Eğer devlet, şirketin yatırım harcamasını ve kreditörlere de kalan kredi borcunu ödemeyi kabul ederse, bu yatırımın devlete döneceği bizlerden saklanan o sözleşmede yer alıyor. Ancak son günlerde kapsamı giderek genişletilen “ticari sır” olduğu gerekçesiyle bu ayrıntılar kamuoyuna açıklanmıyor. Biz sadece bu projelerin garanti ödemesinden 2040’lı yıllara kadar ödemekle yükümlü olduğumuzu biliyoruz.

Öte yandan Avrasya Tüneli’nin örnek olduğu diğer garantili projelerdeki “mücbir sebep” maddelerinde, bu kadar açık bir “fesih” maddesi yer almadığını da öğrendim. Ayrıntıları ilerleyen zamanda paylaşacağım.

BÜTÇE YENİLENMELİ

Bu vesileyle, herbiri gerçekte birer tahmin ve öngörüden oluşan 2020 bütçe rakamlarının anlamının kalmadığını yeniden vurgulayalım. 2020 bütçesi hazırlanıp yürürlüğe girdiğinde Covid-19 pandemisi yoktu.  Küresel ölçekteki bu salgının yol açtığı ve açacağı kayıplar ve harcamaların hiçbiri bütçe tahminlerine, beklentilerine ve hesaplarına girmedi.

Dolayısıyla  ne vergi geliri olarak konulan 784.6 milyar TL’nin ne de pandemi yokken bile çok yüksek olan 138.9 milyar TL açığın tutma olasılığı vardır.

Yeniden görüşülmesi gereken bütçe rakamları için ne yapılacağını izleyeceğiz.
====================================
Dostlar,         

AKP’den ACİLEN KURTULMAK EN MÜCBİR SEBEP!

Biz ekleyelim;

– 2020  bütçesi 139 milyar TL açık öngördüğü gibi, aynı miktarda borç FAİZİ ödemesi ile de yüklü.

Herkes bilsin ki, 2020 bütçesinde her 8 TL’den 1’i, AKP iktidarının edindiği borçların salt faizine gidiyor..

Dahası var : 2020’de beklenen ulusal gelirin (yaklaşık 800 milyar Dolar) % 23’ü, yani yaklaşık olarak her 4 TL’den 1’i borç ödemesine gidecek..

Korona virüs salgını ile birlikte Döviz de uçuyor.. Dolar 7 TL sınırına dayandı.. Hastalıklı, borçlu ve güven vermeyen bir ekonomide paranın, TL’nin değeri de korunamıyor..

CDS primleri 600 puanı geçen, dünyanın borç verilebilirlik açısından en riskli – güvenilmez 5 ülkesi içinde olan ülkemiz…

18 yıldır ülkeyi tek başına yöneten AKP’nin Türkiye’yi sürüklediği batak işte böyle …

Memurundan, işçisinden salma salar gibi zorlayarak bağış isteyen Erdoğan, iktidarının karunlar kadar zengin ettiği yandaş dolar milyarderlerinden bu olağanüstü kırılgan tabloda, devletin bekası için gönüllü destek ya da SERVET VERGİSİ / VARLIK VERGİSİ isteyemedi..

Salgın nedeniyle yeterince kullanılmayan, olağan ortamda da beklentileri gerçekleştirmeyen araç geçişleri – kullanımı nedeniyle köprüler, havalalanları… için ise, tefeci fazizi ödercesine yerli – yabancı yüklenicilere Döviz cinsinden fahiş geriödemeleri sürdürüyor.. Onları TL’ye dönüştürmeyi, devletleştirmeyi, mücbir neden yüzünden erteleyip – ötelemeyi… gündemine hiç almıyor..

Bize anlatılan masal neydi??

  • Bütçeden 5 kuruş çıkmadan, hamdolsun bu yatırımları milletimize kazandırıyoruz..

Ne diyelim; afiyet olsun mu, zehir – zıkkım olsun mu, ayağa kalkıp bu harami bezirgan düzenine “ARTIK YETERRR, DURRRR!” mu??

İşte bu ekonomik çökkünlük yüzündendir ki; korona salgınında 14 günlük tam karantina uygulayamadı ve salgını daha az hasta – ölümle, daha az ekonomik bedelle, daha kısa sürede sonlandırabilmek olanaklı iken bu seçeneği kullanamadı Türkiye..

1 tam altının asgari ücreti geçtiği, 4 kişilik ailenin yoksulluık sınırının asgari ücretin 3 katını aştığı, 4,5 milyon açık işsizin, geniş tanımıyla 7 milyonu aşan işsizin olduğu, 130’dan çok ülkeden 130’dan çok tarım ürünü ithal eden, karnını doyuracak buğdayı bile üretmeyen bir ülke.. Doğallıkla demokrasinin, özgürlüklerin, hukuk devletinin de kırıntısına rastlanmayan totalitarizme savrulmuş 83 + 5 milyon kamburlu 88 milyonluk dev / cüce ülke..

TEK adam rejimi mi bu tablonun sorumlusu, böylesi bir tablo için mi tek adam rejimi gerekliydi?

Hangisi eyyy necip millet ve AKP yandaşı yurdum insanları, hangisi, hangisi??!!

  • AKP iktidarının Türkiye’ye ödettiği bedel, bu son örnekte de görüldüğü üzere, sanılanın – kestirilenin çoook üzerinde;
    hayal ötesi!

Sevgi ve saygı ile. 01 Mayıs 2020, Ankara

Prof. Dr. Ahmet SALTIK MD, MSc, BSc

Hekim, Sağlık Hukuku Bilim Uzmanı
Kamu Yönetimi – Siyaset Bilimci (SBF-Mülkiye)

www.ahmetsaltik.net     profsaltik@gmail.com

 

 

 

SÜLALE DEVRİ BİTİYOR

SÜLALE DEVRİ BİTİYOR

Rifat Serdaroğlu

(AS: Bizim kapsamlı katkımız yazının altındadır..)

Komutanı, ilk kez paraşütle atlayacak Temel’e emir tekrarı yaptırıyormuş;
“İlk önce sarı ipi çekeceksin esas paraşütün açılacak, açılmazsa mavi ipi çekeceksin yedek paraşütün açılacak, açılmazsa kırmızı ipi çekeceksin imdat paraşütün mutlaka açılacak, yere inince seni cip bekliyor, biner alaya gidersin!” Temel ya Allah deyip dört bin metreden kendini atmış. Sarı ipi çekmiş paraşüt açılmamış. Mavi ipi çekmiş yine açılmamış. Son çare kırmızı ipi çekmiş açılmayınca; “Ula bu komutanın hiçbir dediği tutmadı. Bir de aşağıda cip beklemiyorsa, işte o zaman yandık…”

Tek özelliği Erdoğan Ailesinin damadı olmak olan Berat Albayrak’ın yeteneğini,

  • kayınpederinin evindeki paraları sıfırlama çalışmaları

sırasında görmüştük.

  • Bütün aile yirmi dört saat paraları taşıdı, evdeki paraları sıfırladı.

Kayınbabası, damadını işsiz kalmasın diye Türk Hazinesinin ve Maliyesinin başına oturttu. Acemi nalbant mesleği komşunun eşeğinde öğrenir örneğinde olduğu gibi, ticareti Türk Milletinin hazinesinde öğrensin diye!

Çocukcağız işi öğrenmek için çırpındı, kendini paraladı, manken kızımıza bile danıştı ama nafile. Şubat Ocaktan, Mart Şubattan, Nisan Marttan daha iyi olacak dedi, olmadı!
Dolar düşecek dedi, düşmedi! Aksine çıktı namussuz.
İşsizlik azalacak, 2,5 milyon kişiye iş bulacağız dedi, inadına işsiz sayısı arttı. (AS: 2019 yılı içinde 2,5 milyon yeni istihdam yaratılmadığı gibi, 932 bin kişi işsiz kaldı!)
Yaptığı 2020 yılı bütçesi, Nisan ayı tamamlanmadan patladı. Yine ve yeni bir bütçe yapacak, inşallah!
Damat uğraştı, didindi Merkez Bankasındaki net döviz rezervini sıfıra indirdi! İkinci sıfırlama başarılarını böyle göstermiş oldu!

Temel’in komutanının dediği gibi, Damadın da her dediği yanlış çıktı. Damada tavsiyemiz şudur;
Her devrin sonu vardır. Sülale devrinin de sonu göründü. Sıra akşamdan yenen hurmaların hesabının verilmesine gelmekte. Mecbur hesap verecek. Her imzanın, her ihalenin, her özelleştirmenin, Varlık Fonunu nasıl batırdığının hesabını verecek, hiç kaçarı yok!
Yargılanma sırasında sakın ola ki “Ben bilmem babam bilir” veya “Ben babam ne dediyse onu yaptım” demesin. Hiçbir hukuk sisteminde böyle savunma olmaz.

Damadın durumu bu! Ya kayınpeder nasıl?
Türk Milletindeki itibarı, benzini birmiş uçak gibi baş aşağı gitmekte! Yurtdışında itibarı tükendi! Trump, Putin, Merkel, Suudi Araplar selamı kesti. Hele

  • ABD Temsilciler Meclisinin, yurtdışındaki mal ve paraları araştırmaya başlaması, kayınpederi çok gerdi.

Önüne gelene bağırıyor! Saraylara sığmamaya başladı.
Ne davet eden var, ne de ziyaret eden! Koskoca Saraya Ramazan davulcularından başka gelen yok!

Bu durum zaten bozuk olan sinir sistemini daha da zedeliyor. Yapması gereken tek yol kaldı. İnşallah onu yapar ve ülkeyi daha fazla üzmez.

İhvan-Muaviye kafasını ben 1976 yılından beri takip ederim. Çoğunu kendilerinden daha iyi tanırım. Kayınpederin neler yapabileceğini de aşağı yukarı tahmin edebiliyorum. İzninizle onu da yarın yazalım…

Sağlık ve başarı dileklerimle. 30 Nisan 2020
================================
Dostlar,

Birkaç not da biz düşmek istiyoruz :

1. 2020 bütçesi 1,1 Trilyon TL ve bunun 140 milyar TL’si borç faizi..

  • DİKKAT; 2020 Bütçesindekİ her 8 TL’den 1’i FAİZ!2. 2020’de beklenen ulusal gelirin %23’ü borç olarak ödenecek.. (Yaklaşık 800 milyar $ bekleniyordu, en az %20 daha eksik gerçekleşeceğinden emin ve endişeliyiz..)

    3. COVID-19 salgını ile boğuşurken, hastalıklı ve bitkin ekonomi nedeniyle TL hızla değer yitiriyor $ ve €… uçuyor.. Son 1 ay içinde $ 6 TL’den 7 TL’ye ulaştı.

    4. 18 yılda en az 18 yandaş Dolar milyarderi üretti AKP..

    Unutulmasın lanetli deckle:

  • 1 $ milyarderi = 1 milyon Yoksul!

5. AKP = RTE, salgın nedeniyle halktan para istedi, devlet memurlarına salma salındı bağış adı altında ama kendisinin yarattığı Dolar  gönüllü bağış istemedi!

6. AKP = RTE, mücbir sebep gerekçesi ile milyarderlerinden gönüllü bağış iste(ye)medi; kimin iktidarı olduğunu bir kez daha gördük. Köprüler, Marmaray, Şehir hastaneleri, havaalanları.. çok az kullanıldığı / kullanılmadığı halde, döviz cinsinden bu yandaş yüklenicilere (müteahhitlere) dibi delik bütçeden ödemeler askıya alınmadı, TL’ye dönüştürülmedi..

7. Erdoğan‘ın canı öyle tatlı, öyle tatlı ki, sarayına kendini hapsetti, 23 Nisan’ın 100. yılında bile insan içine çık(a)madı, sarayında masum çocuklarla adeta evcilik oynadı.. Kabine toplantıları bile sanal ortamda..

8. COVID-19 salgınının etkili ve hızla söndürülmesi için 14 günlük tam kapatma kararını bir türlü al(a)madı Hazine tamtakır olduğundan; böylece salgın uzadığı gibi daha çok hasta, daha çok  ölüm ve ekonominin ayağa kalkamayacak ölçüde felç edilmesi ile yüz yüzeyiz; bu bedeli ödüyoruz.

9. Ülkede demokrasinin D’si kalmadı.. TBMM, ülke yangın yeri iken tatilde.. DİB, dini kişisel görüşlerine alet ederek kimi insaları günahkar.. ilan ederken, bunu kınayan 2 Baro hakkında C. Başsavcılıkları soruşturma başlattı!

10. Birleştirici ulusal politikalar kaçınılmaz iken AKP = RTE, Ulusa Sesleniş konuşmaları altında muhalefete, karşıt düşüncelere en ağır sözleri, hakaretleri, korkutmayı, sopa göstermeyi.. sürdürdü.. Karşıt TV kanallarına RTÜK sopasıyla bezdirici – yıkıcı yasaklar, cezalar yağdırıldı..
****

Tarih yineleniyor… tıkanan siyasal iktidarlar giderek daha baskıcı oluyor, ne ki bu tutumları sonlarını hızlandırıyor.

Sevgi ve saygı ile. 30 Nisan 2020, Ankara

Prof. Dr. Ahmet SALTIK MD, MSc, BSc

Hekim, Sağlık Hukuku Bilim Uzmanı
Kamu Yönetimi – Siyaset Bilimci (SBF-Mülkiye)

www.ahmetsaltik.net     profsaltik@gmail.com

CHP’li Özel  : Devlet garantileriyle semirttiğiniz çetelerin alacaklarını erteleyin

CHP'li Özel: Devlet garantileriyle semirttiğiniz çetelerin alacaklarını erteleyin
19 Nisan 2020
Cumhuriyet Halk Partisi Grup Başkanvekili Özgür Özel, iktidara
  • “Geçiş garantisi verdiğiniz yolların, yolcu garantisi verdiğiniz havalimanlarının, devlet garantileriyle semirttiğiniz çetelerin alacaklarını erteleyin.”
diye seslendi.
CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, koronavirüs salgını sürecinde “mücbir sebep” gerekçesiyle kira, vergi, sigorta primi ve kredi ödemelerinde ertelemelerin yapıldığını, tam aksine kamu özel işbirliği projeleri olarak adlandırılan köprü ve otoyollarda geçişlerde yaşanan azalma nedeniyle kamunun yükünün arttığına işaret etti.
Özel, “Koronavirüs salgını nedeniyle halka yardım yapmak için kaynak bulmanın neredeyse olanaksız hale geldiği bu dönemde, devlet salgının ekonomiye ve kamu gelirlerine olan olumsuz etkisini mücbir sebep göstererek şirketlere yaptığı kamu özel işbirliği projeleri kapsamındaki garanti ödemelerini ertelemelidir.” önerisinde bulundu.
CHP’li Özel, yaptığı yazılı açıklamada,
“Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘Vatandaşın cebinden kuruş çıkmadan yapılıyor’ dediği Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) projeleri kapsamında bütçeden yapılan ödemeler, 2017-19 döneminde 16 milyar TL’ye ulaşmıştır. 2020 yılı için ayrılan ödenekler de dikkate alındığında sadece 4 yılda vatandaşın cebinden çıkan para 35 milyar TL’yi aşacaktır. Koronavirüs salgını ile mücadele kapsamında uygulanan sokağa çıkma ve seyahat yasakları ve sosyal yaşamın kısıtlanması nedeniyle, zaten yıllardır garanti edilenin çok altında araç geçişi olan köprü ve otoyolların kullanımında ciddi bir düşüş yaşanmakta, bu da kamunun garantiler kapsamında yapacağı ödemelerin miktarını artırmaktadır.  Sonuçta fatura yine millete çıkmaktadır.” dedi.

Özel, şunları kaydetti:

“Milletin cebinden ödemeler yapılmaya devam ediyor”

Koronavirüs salgını sürecinde mücbir sebep gerekçesiyle kira, vergi, sigorta primi ve kredi ödemelerinde ertelemeler gündeme gelirken ve KÖİ projelerini yürüten firmalar bu olanaklardan yararlandırılırken, KÖİ projeleri için garantiler kapsamında milletin cebinden yapılan ödemelerin hiç aksatılmadan yapıldığı görülmektedir. Devlet, salgından olumsuz etkilenen halka yardım yapmak için kaynak bulamamaktadır. Koronavirüs salgını nedeniyle halka yardım yapmak için kaynak bulmanın neredeyse olanaksız hale geldiği bu dönemde, devlet salgının ekonomiye ve kamu gelirlerine olan olumsuz etkisini mücbir sebep göstererek şirketlere yaptığı kamu özel işbirliği projeleri kapsamındaki garanti ödemelerini ertelemelidir. Geçiş garantisi verdiğini yolların, yolcu garantisi verdiğiniz havalimanlarının,

  • Devlet garantileriyle semirttiğiniz çetelerin alacaklarını erteleyin.

Havaalanlarını yaptırdığınız, otoyolları verdiğiniz müteahhitlere ‘dur bakalım’ derseniz 83 milyonun yüzü güler.”

Soru önergesi verdi

Konuyu TBMM gündemine de taşıyan Özel, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’a yönelttiği önergesinde, KÖİ projeleri için 2017-2020 döneminde, yapılan ödemelerin projelere göre tutarlarını, koronavirüs salgını ile mücadele kapsamında alınan önlemler nedeniyle havaalanı, otoyol ve köprülerin kullanım sayılarında yaşanan düşüşün miktarını, bu süreçte yapılan garanti ödemelerin tutarını ve kamu-özel işbirliği projeleri için yapılan borç üstlenim anlaşmaları kapsamında Hazine’nin üstlendiği yükümlülük tutarını sordu.

Kaynak: CHP’li Özel: Devlet garantileriyle semirttiğiniz çetelerin alacaklarını erteleyin

HASUDER Yeni Koronavirüs (COVID-19) Haber Postası 

HALK SAĞLIĞI UZMANLARI DERNEĞİ (HASUDER)

17.04.2020, https://korona.hasuder.org.tr/hasuder-yeni-koronavirus-covid-19-haber-postasi-17-04-2020/

Korona-postası-17-Nisan-2020-PDFİndir

Kesin Olgu*: Türkiye (74.193) Dünya (1.991.562) Ölüm*: Türkiye (1.643) Dünya (130.885)

DSÖ Risk Değerlendirmesi: Küresel seviye – Çok Yüksek

*16 Nisan 2020’de açıklanan verilerdir.

Günün HASUDER Önerisi

“Şiddeti Önleme Mücadelesine Devam”  
Bugün Sağlıkta Şiddetle Mücadele Günü. 17 Nisan 2012’de kaybettiğimiz Dr. Ersin Arslan’ı ve nicelerini unutmadık. Koronalı günlerde kaygımız daha fazla. Sağlıkta Şiddet Yasası bu anlamda çok değerlidir. Ancak, sağlıkta şiddet, toplumda şiddeti önleyecek program ve uygulamalarla önlenebilir.
Sağlık çalışanına yönelik şiddete HAYIR ! Toplumda şiddete HAYIR !

Dünyadan Haberler

DSÖ Durum Raporu-87  
(WHO SItuatIon Report-87)
  • Son 24 saat içinde hiçbir yeni ülke/bölge COVID-19 vakası bildirmedi.
  • COVID-19 medya brifinginde konuşan DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros, “Halk Sağlığı, bilim ve tüm dünya insanlarına korku ya da taraf tutma olmadan hizmet etme taahhütlerinin mutlak olduğunu” vurguladı. Kaynak
  • Alkol içmek sizi COVID-19’a karşı korumaz: Sağlığı korumak ve alkolün neden olduğu zararı azaltmak için erişimi kısıtlamanın da içinde bulunduğu varolan kurallar ve düzenlemeler salgın sırasında da sürdürülmeli ve hatta güçlendirilmelidir. Kaynak Alkol ve COVID-19 hakkında bilgi formu Burada
  • Hindistan’da DSÖ, COVID-19 mücadelesine yardımcı olmak için ulusal çocuk felci sürveyans ağını ve diğer saha personelini kullanmaktadır. Kaynak
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)
  • DSÖ Genel Direktörü, COVID-19 Misyon Brifingi açılış konuşmasında (16 Nisan 2020);
    • Virüsün birçok insanın aşırı kalabalık koşullarda yaşadığı ülkelere ve topluluklara taşındığını ve fiziksel uzaklık uygulamasının neredeyse olanaksız olduğunu;
    • COVID-19’un mevcut sağlık eşitsizliklerini büyüttüğünü;
    • Dünya çapında milyonlarca insanın her gün masaya yemek koyabilmek için çalışmak zorunda olduğunu ve yardım almadan uzun süre evde kalamayacaklarını;
    • Salgının ayrıca Birinci Basamak sağlık hizmetlerinin sunumunu bozduğunu ve diğer hastalıklara karşı mücadelemizi engellediğini;
    • Çocuk felci için olan aşı kampanyalarının askıya alınmış olduğunu; sınır aşımları ve seyahat aksaklıkları nedeniyle diğer aşı programlarının da risk altında olduğunu;
    • DSÖ’nün, hükümetlerin, yabanıl hayvan satış yasaklarını katı bir şekilde uygulaması gerektiğini;
    • DSÖ’nün, gıda güvenliği, canlı pazarlar, COVID-19 döneminde gıda işletmeleri hakkında rehberlik de dahil olmak üzere ülkelere güvenli ve sağlıklı marketler konusunda rehberlik ve destek sağlamış olduğunu;
    • Ülkelere, kişisel koruyucu giysiler, solunum cihazları, laboratuar ekipmanları, oksijen, tıbbi ve teknik personel de dahil olmak üzere her ay milyonlarca kalem malzeme göndereceklerini belirtti. Kaynak
  • DSÖ Avrupa Bölgesi Direktörü Dr.Hans Henri Kluge 16 Nisan 2020’de yaptığı açıklamasında;
    • Son 10 günde Avrupa’daki vaka sayısının neredeyse ikiye katlanarak 1 milyona ulaştığını;
    • Dünyadaki Covid-19 vakalarının %50’sinin yükünü Avrupa’nın üstlendiğini;
    • Son haftalarda, bölgede en fazla sayıda vakaya sahip 10 ülkeden; İspanya, İtalya, Almanya, Fransa ve İsviçre’nin sayılarında azalma konusunda iyimser işaretler görüldüğünü;
    • İngiltere, Türkiye, Ukrayna, Belarus ve Rusya Federasyonu dahil olmak üzere diğer bazı ülkelerde, sürekli veya artmış insidans seviyeleri olduğunu belirtti. Video
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (Centers for DIsease Control and PreventIon – CDC)
  • CDC, “Halk Sağlığı İletişimcileri: Toplumunuzu Hazırlayın” başlıklı
    • Yerel halk sağlığı çalışanları,
    • Sağlık iletişim uzmanları,
    • Sağlık eğitimcileri ve
    • COVID-19 salgını öncesinde, sırasında ve sonrasında iletişim stratejilerini planlamaktan sorumlu diğer halk sağlığı profesyonelleri için tasarlanmış geçici bir rehber yayınladı (15.04.2020). Bu rehber ilaç dışı müdahaleler ve COVID-19 salgını sırasında uygulamalar hakkında bilgiler sunmaktadır. Kaynak
  • CDC, ABD dışındaki sağlık kurumlarına yönelik “COVID-19’a Maruz Kalan Sağlık Çalışanlarının Halk Sağlığı Yönetimi için Geçici Hususlar” rehberini güncelledi (15.04.2020). Rehber;
    • Sağlık kurum yöneticiliği,
    • Enfeksiyon önleme ve kontrolü,
    • İş sağlığı ve güvenliği,
    • Ulusal ve yerel düzeyde halk sağlığı alanlarında çalışanlara;
      • COVID-19’a maruz kalma riski yüksek olan sağlık çalışanlarının erken tanısı,
      • Sağlık çalışanlarının ateş ve diğer semptomlar için kendi kendini izlemesi ve hasta olduğunda çalışmasının engellenmesi,
      • COVID-19’un sağlık kurumlarında sağlık çalışanları tarafından bulaş ve yayılmasının engellenmesi konularında yardımcı olmayı hedeflemektedir. Kaynak
  • CDC, uzun süreli bakım tesislerinde COVID-19 için hazırlanması gereken temel stratejileri güncelledi (15.04.2020):
    • COVID-19’un bakım tesisine bulaşı durumunda yüksek yayılma riski oluşturduğunu belirten CDC; tesis sakinleri, aileleri ve personelde gelişebilecek ciddi hastalık, komplikasyon ve hastalığa bağlı kayıpların önlenmesi için harekete geçilmesini vurguladı. Kaynak

Türkiye’den Haberler

Pozitiflik % = Günlük Yeni Vaka Sayısı / Günlük Test Sayısı x 100

Vaka-Fatalite Oranı % = Kümülatif Ölüm Sayısı / Kümülatif Vaka Sayısı x 100 Kaynak

 HASUDER tarafından hazırlanmıştır (16.04.2020)
*Bu grafik Sağlık Bakanlığı’nın duyurduğu günlük verilere göre hazırlanmaktadır. Vaka sayıları toplumdaki tüm vakaları değil test yapılıp sonucu pozitif çıkan kişileri  göstermektedir.
HASUDER tarafından hazırlanmıştır (16.04.2020) 
Yeni Vaka  Enfeksiyon Hızı = Günlük Yeni Vaka Sayısı / TÜİK Türkiye Nüfusu x 1.000.000 Kümülatif Vaka  Enfeksiyon Hızı = Kümülatif  Vaka Sayısı / TÜİK Türkiye Nüfusu x 1.000.000  
*Bu grafik Sağlık Bakanlığı’nın duyurduğu günlük verilere göre hazırlanmaktadır. Vaka sayıları toplumdaki tüm vakaları değil test yapılıp sonucu pozitif çıkan kişileri  göstermektedir. Ayrıca hesaplanan hızlarda kullanılan payda TUİK 2020 ADNKS toplam Türkiye nüfusudur. Hastalığı geçirip immünite oluşturan gruptaki kişi sayısı görece çok az olduğu için paydadan çıkarılmamış; ihmal edilmiştir. Değerlendirmelerin bu kısıtlılıklar dikkate alınarak yapılması önerilmektedir.
T.C. Sağlık Bakanlığı
  • “Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü” tarafından yayımlanan 15.04.2020 tarihli ve 80166981 sayılı “Özel Çocuklar Destek Sistemi Uygulaması” konulu genelgede;
    • Mobil uygulama temelli  “Özel Çocuklar Destek Sistemi” ile pandemi sürecinde ek davranış sorunları gelişebileceği öngörülen zihinsel özel gereksinimi olan bireyler ve ailelerine, gönüllü danışmanlar tarafından uygulamalı davranış analizi yöntemi temelli destek sağlanacağı belirtildi. Kaynak
  • Türkiye ilaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Ekonomik Değerlendirmeler ve İlaç Tedarik Yönetimi Dairesi Başkanlığı tarafından 16.04.2020’de yayınlanan “COVID-19 Hastalarında Tedavi Yaklaşımları ve Bilimsel Araştırmalar konulu Genelge”de;
    • COVID-19 için rehberde yer alan ilaçların izne tabi bir şekilde endikasyon dışı olarak kullanıldığı belirtildi. Bu kapsamda ilaçları kullanırken;
      • Bilgilendirilmiş Hasta Olur Formu imzalatmak,
      • Hastada ko-morbid (AS: eşlik eden başka hastalık) durum olup olmadığına dikkat edip tedaviyi ona göre düzenlemek,
      •  Polifarmaside oluşabilecek ilaç etkileşimlerine dikkat etmek,
      • Advers etkilerin gerekli formlarla ilgili merkezlere bildirilmesini sağlamak,
      • Bakanlıkça yayınlanan algoritmaları esas almak,
    • İmmün plazma, kök hücre tedavisi ve GETAT kapsamındaki tedavi yaklaşımları için ilgili mevzuatı izleyerek izin süreçlerine uymak,
    • Klinik araştırmalar için etik kurul onayının yanı sıra SB ve bağlı kuruluşlardan izin almak gerektiği belirtildi.
    • Yapılacak klinik/retrospektif çalışmalarla ilgili uyulması gereken prosedürler açıklandı. Kaynak
T.C. İçişleri Bakanlığı
  • Bakanlık tarafından ülke genelinde 772 semt ve mahalle pazarının kontrol edildiği denetimlerde genelgede belirlenen kurallara uymayan 342 pazar esnafı/müşteriye adli ve idari işlem uygulandı (16.04.2020). Kaynak
  • Bakanlık;
    • 17.04.2020 tarihi saat 24.00 ile 19.04.2020 tarihi saat 24.00 arasında (hafta sonu) Büyükşehir statüsündeki 30 il ile Zonguldak il sınırları içinde bulunan vatandaşların sokağa çıkmalarının yasaklanacağını duyurdu (16.04.2020).
    • Önceki yasağa ek olarak “Açık Olacak İşyeri, İşletme ve Kurumlar”a;
      • Sağlık hizmetlerinin kapasitesini artırmaya yönelik acil inşaat faaliyetleri yürüten işletme/firmalar,
      • Bulunduğu yerin İl/İlçe Hıfzıssıhha Kurulu tarafından izin verilmesi koşulu ile temel gıda maddelerinin üretiminin yapıldığı tesisler ve hijyen malzemeleri ile bu malzemelerin üretimi için ihtiyaç duyulacak hammaddelerin üretiminin yapıldığı tesisler,
      • Yurt içi ve dışı taşımacılık ve lojistiğini yapan firmalar,
      • Oteller ve konaklama yerleri,
      • Gıda, temizlik ve ilaç gibi sektörlere ambalaj sağlayan üretim tesisleri,
      • Çalışanları inşaat alanında bulunan şantiyede konaklayarak yapımı devam eden büyük inşaatlar;
    • Yasak kapsamı dışındaki kişilere ise;
      • AFAD, Kızılay ve Vefa Sosyal Destek Birimleri’nde görev alanlar,
      • “Özel Gereksinimi” olanlar ile bunların veli/vasi veya refakatçileri,
      • Bankalar başta olmak üzere yurt çapında yaygın hizmet ağı olan kurum, kuruluş ve işletmelerin bilgi işlem merkezlerinin çalışanları,
      • Zorunlu sağlık randevusu olanlar,
      • Yurt, pansiyon, şantiye vb. toplu yerlerde kalanların gereksinim duyacağı temel ihtiyaçların karşılanmasında görevli olanlar,
      • İş sağlığı ve güvenliği nedeniyle işyerlerinden ayrılmaları riskli olan çalışanlar (işyeri hekimi vb.),
      • Servis hizmeti vermek üzere dışarıda olduklarını belgelemek şartı ile teknik servis çalışanları,
      • Tarımsal üretimin devamlılığı için gerekli olan ekim-dikim, sulama-ilaçlama gibi faaliyetler kapsamında bölgesel özelliklere göre İl/İlçe Hıfzıssıhha Kurulları’nca izin verilenler,
      • Belediyelerin toplu taşıma, temizlik, katı atık, su ve kanalizasyon, ilaçlama, itfaiye ve mezarlık hizmetlerini yürütmek üzere hafta sonu çalışacak personel,
      • 19.04.2020 Pazar günü saat 18.00’dan sonra geçerli olmak üzere tedarik zincirinin aksamaması amacıyla; marketler ve sebze-meyve hallerine mal, malzeme ve ürünlerin nakli, depolanması ve satışa hazırlanması aşamasında görevli olanlar eklendiKaynak
T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı
  • Bakan; yapılan yeni yasal düzenlemeyle;
  • Hiçbir iş veya hizmet sözleşmesinin 3 aylık süreyle fesih edilemeyeceğini,
  • Nakdi ücret desteğinden yararlanan çalışanların, Genel Sağlık Sigortalı sayılacağını ve sigorta primlerinin İşsizlik Fonu’ndan karşılanacağını,
  • Kurumsal bakıma ihtiyacı olan yaşlı ve engelliler için gelir ölçütü ve ağır engellilik şartının 3 ay süreyle kaldırıldığını da bildirdi. Kaynak
  • 16 Nisan 2020 tarih 31101 sayılı Resmi Gazetede;
    • “İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” Kaynak
    • “İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” yayımlandı. Kaynak
    • Yapılan değişikliklere göre;
      • Salgın hastalık ve doğal afet gibi mücbir sebepler nedeniyle iş güvenliği uzmanlığı, işyeri hekimliği ve diğer sağlık personeli eğitim programlarının teorik kısmının tamamının uzaktan eğitim ile verilmesine karar vermeye Bakanlığın yetkili olduğu ve
      • Bu kararın İSG-KATİP üzerinden ilân edileceği hüküm altına alındı.
  •   T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

Bakan;

  • Gemiadamlarının liman ve kıyı tesislerinde değişimlerini karantina tedbirleri çerçevesinde kolaylaştırmak amacıyla tüm gemi, deniz araçları, gemiadamları ve şirketlerin belgelerinin 3 ay süre ile uzatıldığını açıkladı (16.04.2020). Kaynak
    • 28 Mart’tan başlayarak demiryollarında yolcu taşıması kısıtlanınca tüm imkanların yük taşımacılığı için seferber edildiğini,
      • Mümkün hatlardaki demiryollarının insan teması olmadan yük taşıması için kullanıldığını,
      • Tüm yük trenlerine sefer öncesinde sonrasında dezenfeksiyon işlemi uygulandığını söyledi (15.04.2020). Kaynak
Türk Tabipleri Birliği (TTB)
  • TTB:
    • Zorunlu olmayan üretimin durdurulması,
    • İşyeri hekimlerinin can güvenliğin sağlanması,
    • İşyeri hekimlerinin kişisel koruyucu ekipmanlarının Çalışma Bakanlığı tarafından sağlanması konusunda Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na yazı gönderdi (16.04.2020). Kaynak
Ankara Tabip Odası (ATO)
  • Türk Tabipleri Birliği (TTB) Asistan ve Genç Uzman Hekimler Kolu ve ATO Asistan ve Genç Uzmanlar Komisyonu yaptıkları ortak açıklamada;
    • COVID-19 pandemisi sürecinde hastanelerde yaşanan organizasyon bozukluğunun yol açtığı sorunlara,
    • Bu sorunların tüm sağlık çalışanlarını ve özel olarak da asistan hekimleri önemli ölçüde etkilediğine dikkat çekti (16.04.2020). Kaynak
Türk Eczacıları Birliği
  • Dünya çapında 150’nin üzerinde ulusal eczacı örgütünü temsil eden Uluslararası Eczacılar Federasyonu (FIP), hükümetler ve diğer paydaşlardan aşağıdaki istemlerde bulundu (16.04.2020):
    • Eczacıların acil durum protokollerine tam anlamıyla dâhil edilmesi,
    • Evden çıkamayanlara ilaçlarının ve medikal cihazların eczacılar tarafından evlere tesliminde eczacılara lojistik ve finansal destek sağlanması,
    • Özellikle COVID-19 açısından yüksek risk grubunda yer alan bulaşıcı olmayan kronik hastalık sahiplerine erken reçeteleme ve reçetesiz acil durum tedariki için izin verilmesi,
    • Nüfus çapında kitlesel testlerin yapılmasına katkı sağlaması amacıyla eczaneler ağına yetkiler verilmesi,
    • Eczacılara streptokok enfeksiyonu gibi COVID-19’a benzer semptomları olan durumları test etme ve tedavi etme yetkisi verilmesi,
    • Sağlık nedenleri yüzünden geçici olarak kapatılan eczanelere finansal yardım sağlanması,
    • Uluslararası işbirliğinin öneminin anlaşılması.  Kaynak
Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu (AHEF)
  • AHEF tarafından
    • Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’ne yönelik hazırlanan yazıda (16.04.2020);
      • Seyahat yasakları ile ilgili genelge kapsamında olan vatandaşlara talepleri doğrultusunda valilik  / kaymakamlıklarda oluşturulan Vefa İletişim Merkezleri tarafından seyahat belgeleri düzenleneceği belirtilmiş olmasına rağmen, bazı valiliklerin bu vatandaşları Aile Hekimlikleri’ne yönlendirdiği, bu durumun salgınla mücadeleyi sekteye uğrattığı belirtildi. Kaynak
    • Sağlık Bakanlığı’na iletilen “Aile hekimliği birimlerinde 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında çalışan işçilerin iş kazası kapsamında yasal hakları ve hekimlerimizin hukuki sorumluluğu hakkında” konulu yazıda (16.04.2020):
      • Aile hekimliği birimlerinde çalışan işçilerin “işveren” statüsünün hekimlerde olması halinde “iş kazası ve meslek hastalıkları”ndan da sorumlu olunacağı,
      • İl Sağlık Müdürlükleri’nce verilen ödenekle hekimlerin işçilerin iş sağlığı ve güvenliğini sağlamasının mümkün olmadığı,
      • İşçinin ASM değil ASM dışında da virüse yakalanması halinde çalıştığı işyerinin tehlikeli sınıfında olması sebebiyle ödenmesi gereken “destekten yoksun kalma” gibi yüklü miktardaki tazminatları ödeyecek olanağı bulunmadığı,
      • Bu nedenle bu durumda doğacak külfete İl Sağlık Müdürlükleri’nin de katılması yönünde düzenleyici işlem tesis edilmesi,
      • Bu mümkün olmadığı takdirde salgın hastalık denetim altına alınıncaya kadar gruplandırma uygulamasında çalışan işçilerin ücretli izinli sayılmalarını gerektiği belirtildi. Kaynak

HASUDER’den Haberler

  • Prof. Dr. Dilek Aslan Günün Konusu’nda “Pandemilerde Geçmişten Alınan Dersler” başlığını ele almıştır. Okumak için

Okuma Önerisi

COVID-19 enfeksiyonunun tanı ve prognozu için tahmin modelleri: sistematik inceleme ve kritik değerlendirme

3 Ocak 2020’den sonra yayınlanan Covid-19 ile ilgili araştırmalar için PubMed ve Embase taranmış. 31 tahmin modelini tanımlayan yirmi yedi çalışma dahil edilme ölçütlerini karşılamış ve bu çalışmalar CHARMS’a dayalı standartlaştırılmış bir veri çıkarma formu kontrol listesi ve PROBAST (önyargı değerlendirme aracı tahmin modeli riski) ile değerlendirilmiş. Değerlendirilen klinik pratikte kullanılmak üzere geliştirilen modeller ‘genel popülasyonda Covid-19 pnömonisi nedenli hastaneye yatış riski tahmin modelleri’, ‘teşhis modelleri’, ‘BT’ye dayalı tanı modelleri’, ‘semptomatik hastada tanı modelleri’ ve ‘prognostik modeller’di. Yapılan değerlendirmeler sonucunda tahmin modellerinin, acil ihtiyaç duydukları bir anda tıbbi karar almayı desteklemek için hızla akademik literatüre girdiği ancak önerilen modellerin yüksek yanlılık riski altında zayıf bir şekilde raporlandığı ve rapor edilen performanslarının muhtemelen iyimser olduğunu göstermiş. Güvenilmez tahminler klinik kararlara rehberlik etmekten daha fazla zarara neden olabileceğinden metodolojik rehberliğin takibi önerilmiş.

Wynants L. Et al. Prediction models for diagnosis and prognosis of covid-19 infection: systematic review and critical appraisal. BMJ 2020;369:m1328. doi: https://doi.org/10.1136/bmj.m1328 (Published 07 April 2020)

*Bu metin HASUDER adına Prof. Dr. Nazım Ercüment Beyhun, Doç. Dr. Lütfi Saltuk Demir, Dr. Öğretim Üyesi Melike Yavuz,  Uzm. Dr. Duygu Kavuncuoğlu, Uzm. Dr. Musa Şahin, Arş. Gör. Dr. Tülin Çoban, Arş. Gör. Dr. Tuğçe Dartılmak, Arş. Gör. Dr. İrem Dilaver ve Arş. Gör. Dr. Aslı Ata Teneler tarafından hazırlanmıştır.
====================================
Dostlar,

Bizim de üyesi olduğumuz HASUDER – HALK SAĞLIĞI UZMANLARI DERNEĞİ’nce hazırlanan bu önemli derlemeyi paylaşırken, yararlı olmasını diler, emek verenlere çok teşekkür ederiz..

Sevgi ve saygı ile. 18 Nisan 2020, Ankara 

Dr. Ahmet SALTIK MD, MSc, BSc
Hekim, Kamu Yönetimi – Siyaset Bilimci (SBF)
Sağlık Hukuku Bilim Uzmanı, Anayasa Hukuku PhD Öğrencisi
www.ahmetsaltik.net     profsaltik@gmail.com