Dostlar,
HPV aşısı ülkemizde hala olağan (rutin) aşı programına katıl(a)madı.
Meteliğe takla atan AKP=RTE iktidarı (kendim ettim, kendim buldum!), bu temel koruyucu Halk Sağlığı hizmetinden insanlarımızı yoksun bırakıyor.. 6 milyonu aşkın emeklinin on bin TL/ay mutlak yoksulluğa mahkum edilmesi gibi.. Apaçık ve sefil bir siyasal tercih ürünü bu politika!
Kısa süre önce bir basın organına soruları üzerine demeç vermiştik (VOA Türkçe ve Yıldız Yazıcıoğlu, 02 Şubat 2024). Aşağıdaki başlık tıklanarak okunabilir..
HPV aşısı kanserden koruyucudur ve haktır
***
- Türk Tabipleri Birliği (TTB), Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER), Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (KLİMUD), HPV aşısını 137 ülkenin ulusal bağışıklama programına aldığını anımsatarak, ‘Türkiye’nin de daha çok zaman yitirmemesi gerektiğini’ söyledi.
Ortak yazılı açıklama yapan birlik ve dernekler, HPV’ye bağlı hastalıklarla mücadele (savaşım) ve korunma için en etkili yolun aşılanma olduğunu yineledi. Açıklamada, HPV aşısının ulusal sağlık sistemince ücretsiz sunulmasının temel insan haklarından ‘sağlık hakkı‘nın gereği olduğunu vurgulandı. En azından başlangıç için 12 ve 13 yaşına gelmiş tüm kız çocuklarına iki doz dokuz değerlikli HPV aşısının ücretsiz olarak uygulanmasına başlanması, sonrasında tüm kız çocuklarının 12 yaşına geldiklerinde aşılanmasıyla bağışıklamanın sürdürülmesi önerildi.
DSÖ tüm ülkelere aşıyı öneriyor
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 2018’de ilk elimine edilecek (yok edilecek) kanser türünün rahim ağzı kanseri olabileceğini duyurmuş ve 2020’de Rahim Ağzı Kanseri Eliminasyon Programı’nı başlatmıştı. Bu programa göre rahim ağzı kanseriyle tek tek değil küresel bir savaşıma gerek var. Örgüt, tüm ülkelere uygun tarama programları ve HPV aşılamasını öneriyor. Bu Programın gerçekleşmesi durumunda 2030’da tüm dünyada 15 yaşına gelmiş kız çocuklarının % 90’ı HPV aşısını yaptırmış, 35-45 yaş arasındaki kadınların % 70’i duyarlığı yüksek bir testle taranmış ve rahim ağzı kanseri tanısı almış kadınların %90’ı tedaviye (sağaltıma) ve bakıma ulaşabilmesi hedefleniyor.
DSÖ’ye göre 2024’te dünya çapında 137 ülke HPV aşılarını ulusal programlarına kattı. Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi’ne (E-CDC) göre 30 Avrupa ülkesinden 28’inde 9-14 yaş arası kız ve erkek çocukları HPV aşısıyla aşılanıyor. Bulgaristan ise salt ergenlik dönemindeki kız çocuklarını programına kattı. Bu 29 Avrupa ülkesinin tümünde, aşı ücretleri ulusal sağlık sistemleri tarafından karşılanıyor.
Aşı dozlarının toplam fiyatı, asgari ücretin yarısından çok
Ülkemizde uygulanan rutin (olağan) aşı takviminde henüz HPV aşısı yer almıyor. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın 2022’de aşının Genişletilmiş Bağışıklama Programı kapsamında ücretsiz uygulanacağı ve HPV aşısı üretiminin sağlanacağına ilişkin demecinin üzerinden iki yıla yakın zaman geçti. Ancak herhangi bir adım atılmadı. HPV aşı dozları toplam fiyatı, asgari ücretin yarısından çok.
Açıklamada HPV risk kümelerinin özellikleri düşünüldüğünde, bu aşıya daha çok gereksinimi olanların, daha az ulaşabildiği belirtildi ve şöyle sürdürüldü :
- “Aşıların UNICEF, GAVI (dünyanın gelir düzeyi en düşük ülkelerinde yeni aşıların çocuklara ulaşımını artırmak üzere 2000 yılında kurulan uluslararası girişim), PAHO (Pan American Sağlık Örgütü) ile toplu olarak sağlanması, aşı fiyatlarının çok daha ucuz olmasını sağlıyor. HPV aşısının Genişletilmiş Bağışıklama Programına katılması, bu konudaki eşitsizliği gidermeye yönelik bir girişim olarak değerlendirilmeli.”
Kadın ve erkekte çok sayıda kansere yol açıyor!
Human papilloma virüsü (HPV), deri veya mukoza hücrelerini tutan bir virüs. HPV’nin çeşitli tipleri
– rahim ağzı,
– genital, anal, penil kanserler,
– baş boyun kanserleri ve
– genital siğillere yol açıyor.
Rahim ağzı kanseri, dünya genelinde kadınlar arasında 4. en yaygın kanser türü. Çoğunlukla da HPV enfeksiyonuyla ilişkili.
- HPV enfeksiyonunu, her yıl yaklaşık olarak çeyrek milyon (250 bin) kadının
serviks kanseri nedeniyle ölümünden sorumlu.
Bu enfeksiyon yalnızca kadınlar için değil penis, anal bölge ve baş boyun kanserlerine neden olarak erkekler için de önemli bir sağlık sorunu.
- 2019’da HPV, dünyada kadınlarda 620 bin ve erkeklerde 70 bin kanser olgusuna neden oldu.
Düşük ve orta gelirli ülkelerde sıklık ve ölüm oranları artıyor
En yüksek rahim ağzı kanseri sıklığı ve ölüm oranları düşük ve orta gelirli ülkelerde.
Bu durum HPV aşısına, servikal tarama ve tedavi hizmetlerine erişim eksikliğinden kaynaklanan büyük eşitsizlikleri yansıtıyor.
Bilinen HPV tipleri arasında 16 ve 18 başta olmak üzere kimileri kanserojen veya yüksek riskli HPV (hrHPV) olarak sınıflanmıştır. HPV 16 ve 18 tüm rahim ağzı kanseri olgularının yaklaşık % 70′ inden; 31, 33, 45, 52 ve 58 % 20’sinden (toplam %90) sorumlu.
Öte yandan, non-kanserojen veya düşük riskli HPV (lrHPV) sınıflandırmasına giren ek HPV tipleri de var. Dolayısıyla, yüksek riskli HPV enfeksiyonunun önlenmesiyle serviks kanserine karşı önemli oranda korunma sağlanıyor.
Altı koruyucu aşı geliştirildi
HPV ile ilişkili hastalıkların kesin bir tedavisi (sağaltımı) olmadığı için, mücadelede (savaşımda) virüs bulaşının önlenmesi ve bağışıklama en etkin yöntem. Ayrıca servikal sürüntü alınarak yapılan tarama (smear) ve böylece belirlenen kanser öncesi lezyonların erken sağaltımı rahim ağzı kanserini önlemenin etkili yolu. Ancak bu tarama çok az kadın tarafından yapılıyor.
HPV için ilk aşı 2006’da onaylandı. Şu anda altı koruyucu HPV aşısı bulunuyor. Aşılamanın HPV ile karşılaşmadan önce, yani cinsel etkinliğin başlamasından önce uygulanması öncelikli hedef. Tüm HPV aşıları 9 yaş ve üzeri kadınlarda kullanılabiliyor. Aşıya göre 26 veya 45 yaşına dek yapılabiliyor. Kimi HPV aşılarının erkeklerde kullanımı da lisanslı. Tüm aşılar, rekombinant DNA ve hücre kültürü teknolojisi kullanılarak hazırlanıyor.
- HPV aşıları canlı biyolojik ürünler veya viral DNA içermez ve dolayısıyla enfeksiyona yol açmazlar.
Genital siğilleri de engelliyor
HPV aşıları 2, 4 veya 9 tip içeren aşılar olarak da sınıflandırılabilir. İki değerlikli (bivalan) aşı dünya çapında rahim ağzı kanseri olgularının yaklaşık %70’inden sorumlu olan virüs tipleri 16 ve 18’i içerir. 4 değerlikli (Kuadrivalan) HPV aşısı tip 16 ve 18’in yanı sıra genital siğillerin % 90’ından sorumlu olan iki tipi (HPV 6 ve 11’i) içerir.
9 değerlikli (Nanovalan) HPV aşısı ise 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58 tipler (hem kanserlerin hem genital siğillerin %90’ından sorumlu tipleri) içerir.
HPV aşılarının önerilen uygulanma takvimi, 15 yaş ve üzerindekiler için 6 ay içinde (0. -2. -6. aylarda birer doz olmak üzere) üç doz olarak uygulanması. 9-14 yaş arasındakiler içinse iki doz (0 ve 6-12 ay) yeterli görülüyor.
Ön yeterliliğini almış ve ruhsatlandırılmış altı aşıdan üçü Türkiye’de uygulanıyor.
Öte yandan 2014’den beri süren Türkiye Servikal Kanser Tarama Programı’nın dört milyon kadından elde edilen verilerine göre; 2020’de ülkemizde HPV-DNA pozitifliği % 4.39. Olağan (Rutin) aşı takviminde ise henüz HPV aşısı yer almadığı için, DSÖ 2030 hedeflerine ulaşmakta oldukça geride kalıyoruz.
