Zekâ kavramı
Prof. Dr. D. Ali ERCAN
Değerli arkadaşlar,
Zekâ kavramı, üzerinde tam anlaşılmamış, tartışmalı bir konudur; ama bir o kadar da ilginç olanı Zekâ testleridir. Üniversiteler (Psikoloji bölümleri) ve bir çok sosyal araştırma kurumları bireysel Zeka (IQ) testleri yaparlar; hatta Ülke genellemesine yönelik çalışmalar da yapılıyor.
Bir toplumda ortalaması 100 olarak alın IQ değerinin dağılımı aşağıdaki şekilde (çan eğrisi)gösterildiği gibidir.
IQ değeri 85-115 arasında kalan %68’lik kesim (AS: toplumda 3 kişiden 2’si) NORMAL olarak kabul edilir. Örneğin, IQ değeri 140 olan bir kişi %2’lik
üst dilimde demektir.
***
EU-Times Gazetesinde yayınlanan bir araştırmaya göre Ülkelerin ortalama Zekâ indeksleri (IQ Değerleri) aşağıdaki haritada ve Tabloda gösterilmektedir.
Türkiye ortalaması ne yazık ki 10 puvan düşük…
Dünya genelinde Zeka, sanki Doğuya ve Kuzeye doğru gittikçe gelişim gösteriyor gibi… Dünyanın Süper zeki Ülkeleri Japonya, Kore ve Çin.
Kore 106
Japonya 105
Çin 105
Moğolistan 102
İtalya 102
İsviçre 101
Avusturya 100
Hollanda 100
Norveç 100
İngiltere 100
Almanya 99
Belçika 99
Kanada 99
Finlandiya 99
Polonya 99
İsveç 99
Avustralya 98
Danimarka 98
Fransa 98
Macaristan 98
İspanya 98
ABD 98
Belarus 97
Rusya 97
Ukrayna 97
İsrail 95
Portekiz 95
Ermenistan 94
Gürcistan 94
Kazakistan 94
Romanya 94
Vietnam 94
Arjantin 93
Bulgaristan 93
Yunanistan 92
Malezya 92
İrlanda 92
Meksika 90
Türkiye 90
Kırgızistan 90
Azerbaycan 87
Türkmenistan 87
Özbekistan 87
Irak 87
Brezilya 87
İndonezya 87
Filipinler 86
Küba 85
Peru 85
Kolombiya 84
Pakistan 84
Iran 84
S.Arabistan 84
Hindistan 82
Bangladeş 82
Mısır 81
Kenya 72
G. Afrika 72
Habeşistan 64
Kongo 64***
52 Bilim adamının üzerinde uzlaştıkları Zekâ tanımı:
A very general mental capability that, among other things, involves the ability to reason, plan, solve problems, think abstractly, comprehend complex ideas, learn quickly and learn from experience. It is not merely book learning, a narrow academic skill, or test-taking smarts. Rather, it reflects a broader and deeper capability for comprehending our surroundings “catching on,” “making sense” of things, or “figuring out” what to do.
Sevgili Saltık,
Zeka sıralamasında en yukarıda olan ülkelerin pirinç tüketen Ülkeler oluşu dikkat çekici… Alttakiler buğday tüketenler.
Ben bu zihinsel yeteneğin beslenme ve eğitim (kültür) etkili,
ama ağırlıklı olarak ‘genetik’ olduğunu düşünüyorum.
Not:Zeka tanımının Türkçe çevirisini de verseydin iyi olurdu. æ
Pirinç tüketen uzak doğu Ülkeleri pirincin yanında balık ve her tür deniz ürünü ve soya yiyorlar, keramet balık proteini, yağı ve fosforda…
Değerli hocam,
Kuşkusuz zeka ediniminde kalıtımın payı büyük.
Oran vermek olanaksız.
Ancak eğitim – çevre – kültür – yetiştirilme biçimi – uyaran varsıllığı da hatırı sayılır pay sahibi.
Son zamanlarda Daniel Goleman’ın öncülük ettiği “çoklu zeka” kuramı kabul gördü. 8 ayrı zeka alanı tanımlanıyor. Hele kişinin bu alanlardan hangisi / hangilerinde yetkin olduğu (buraya dek kalıtsal) yerinde saptanabilirse, o alanda ustaca eğitimle hem IQ’yu çok yukarılara çıkarmak olanaklı hem somut başarıları.
Tek yumurta ikizlerinin eş (identik) kalıtsal yeti (potansiyel) taşıdığını biliyoruz.
Bu bağlamda yapılan deneylerden birinde, bu ikizlerden birine bebek iken beşiğinde bir yabancı dilde (sanırım Romence idi?) müzik ve konuşmalar dinletiliyor her gün belli bir süre. Ötekine bu işlem yapılmıyor (kontrol bireyi).
18 yaşlarına dek benzer ortamlarda büyüyorlar. Sonra ikisine de bu yabancı dilin öğretilmesine başlanıyor. Bebek iken dinleme yaptırılan ikiz, öbürünü belirgin olarak aşıyor..
****
Beslenmeye gelince; pirinç kabuğu ile buğday kabuğunun besin ögeleri içeriği (nutrient) bakımından birbirlerine üstünlüklerini okumadım. Anadolu insanının da bulgur pilavı + kuru soğan + ayran bileşimi eşsiz bir dengeli beslenme örneği.
Elbette konuyu ırklar – etnisite ekseninde tartışmak bilim dışıdır.
Anne karnına düşmeden önce annenin beslenme sorunları – açıklarının giderilmesi gerekiyor (başta Folik asit, Fe, Vit D, Ca). Gebelik boyunca ve emzirme döneminde de özenle sürdürülerek.
Yeterli – dengeli beslenme, spor, güneş, varsıl uyaranlar içeren bir aile ve toplum çevresi ve ustaca eğitim.. Doğanın armağanını işleyerek en üste çıkarmanın bugün için bildiğimiz yolları..
Beyin araştırmaları mikro-elektronikle birlikte ilerledikçe hem zekamız gelişecek hem de onun öncelikle bellek olmak üzere kimi ögelerine gereksinimimiz azalacak. Öğrenmede de öyle.. Kimi bilgiler ve bilişsel (cognitive) beceriler merkez sinir sistemine bir biçimde kolayca yüklenebilecek!..
Sorun us yürütmede (reasoning) ve sorun çözmede (problem solving) ve de son olarak yaratıcı eylemde.. (creative action)..
Bu 3’ü için sanırım Doğa’nın cömertliğine daha epey süre gerek duyacağız.
Dileriz çevresel kirlilik başta, olumsuz mutasyonlar bu bağlamda Evrim’in önünü kesmesin ve insan zekası Evrilerek daha da yetkinleşsin; içine battığı çamurlardan kendini sıyırabilsin..
Elbette bu süreçte yolumuzu aydınlatacak temel olgu, a priori, ERDEM (virtue) olacak..
Ve de Büyük Atatürk’ün her geçen gün doğrulanan önermesi :
* Yaşamda en gerçek yol göstericinin
US ve BİLİM (Bilimsel usçuluk) oluşu..
Sevgi ve saygıyla
30.7.2014, Kozlar Yaylası (Mut / Mersin)
Dr. Ahmet SALTIK
http://www.ahmetsaltik.net